Basahon sa Bibliya Numero 35​—Habacuc

Magsusulat: Habacuc

Dapit Gisulatan: Juda

Sinulat Nahuman: k. 628 W.K.P.(?)

1. Unsang hamiling kamatuoran ang gipasiugda sa tagna ni Habacuc?

 SI Habacuc usa pa sa giingon menor nga mga manalagna sa Hebreohanong Kasulatan. Bisan pa, ang iyang panan-awon ug pahayag nga dinasig sa Diyos dimenor sa kahinongdanon sa katawhan sa Diyos. Makapadasig ingon man makapalig-on, ang iyang tagna misustenir sa mga alagad sa Diyos sa panahon sa kapiot. Gipasiugda sa basahon ang duha ka hamiling kamatuoran: si Jehova nga Diyos mao ang Unibersohanong Soberano, ug ang matarong mabuhi pinaagi sa pagtuo. Ang sinulat pasidaan usab sa mga magsusupak sa mga alagad sa Diyos ug niadtong salingkapaw miangkon iyang katawhan. Gipahaluna niini ang sundanan sa lig-ong pagtuo kang Jehova, nga takos sa tanang awit sa pagdayeg.

2. Unsang impormasyon ang gihatag labot sa magsusulat, si Habacuc?

² Gibuksan ang basahon sa Habacuc: “Ang pahayag nga nakita ni Habacuc nga manalagna.” (Hab. 1:1) Kinsa kining manalagna Habacuc (Hebreohanon, Chavaq·quqʹ), kansang ngalan nagkahulogan “Mabinationg Paggakos”? Walay impormasyon ang gitagana labot sa ginikanan, tribo, sirkumstansiya sa kinabuhi, o kamatayon ni Habacuc. Kon siya ba Levihanong musikero sa templo dili pihong ikaingon, bisan pa kini gipasabot sa gipahayag sa kataposan sa basahon: “Ngadto sa direktor sa akong kinuldasang instrumento.”

3. Unsang sirkumstansiya maylabot sa Juda ang mitabang pagpasabot sa panahon sa pagsulat sa Habacuc?

³ Kanus-a gihimo ni Habacuc ang iyang matagnaong pahayag? Gipasabot sa gihisgotan sa itaas nga pahayag ug sa mga pulong “si Jehova naa sa iyang balaang templo” nga ang templo sa Jerusalem sa gihapon mibarog pa. (2:20) Kini, uban sa mensahe sa tagna, misugyot kini gilitok dili dugay una pa sa kalaglagan sa Jerusalem sa 607 W.K.P. Apan pila ka tuig sa una? Lagmit kini human sa paghari sa mahadlokon-Diyos Haring Josias, 659-629 W.K.P. Gitagana mismo sa tagna ang timaan sa pagtagna sa bulohaton nga ang katawhan sa Juda dimotuo bisan pa kon kini isugilon. Unsa kini? Kini ang pagbangon sa mga Kaldeanhon (mga Babilonyanhon) sa Diyos sa pagsilot sa waypagtuong Juda. (1:5, 6) Haom kini sa sayong bahin sa paghari sa idolatroso Haring Joakim, panahon kanus-a ang kawaypagtuo ug inhustisya dagaya sa Juda. Si Joakim gibutang sa trono ni Paraon Neko, ug ang nasod ubos sa impluwensiya sa Egipto. Ubos sa maong sirkumstansiya ang katawhan mibati nga may hinongdan sa dipagtuo sa bisan unsang posibilidad sa pagsulong sa Babilonya. Apan gipildi ni Nabukodonosor si Paraon Neko sa gubat sa Karkemis sa 625 W.K.P., sa ingon gibuak ang gahom sa Egipto. Busa ang tagna mahimong gihatag una pa nianang hitabo. Busa gipunting sa mga ilhanan ang sinugdan sa paghari ni Joakim (gisugdan sa 628 W.K.P.), nga mihimo kang Habacuc kadungan ni Jeremias.

4. Unsa ang nagmatuod ang basahon sa Habacuc dinasig sa Diyos?

⁴ Sa unsang paagi atong hibaloan nga ang basahon dinasig sa Diyos? Ang karaang katalogo sa Hebreohanong Kasulatan milig-on sa kanonisidad sa Habacuc. Samtang sila wamihisgot sa basahon sa ngalan, dayag kini gilakip sa ilang reperensiya sa ‘napulog-duha ka Menor nga Manalagna,’ kay kon wala ang Habacuc walay 12. Giila ni apostol Pablo ang tagna bahin sa dinasig nga Kasulatan ug mihimog direktang pagkutlo sa Habacuc 1:5, mipunting niini ingon butang “giingon sa Mga Manalagna.” (Buh. 13:40, 41) Gihimo niya ang pipila ka reperensiya sa basahon sa iyang mga sulat. Dayag ang katumanan sa mga gilitok ni Habacuc batok sa Juda ug Babilonya mitimaan kaniya ingon matuod nga manalagna ni Jehova, sa kang kansang ngalan ug himaya siya namolong.

5. Sa mubo sumaha ang unod sa Habacuc.

⁵ Ang basahon sa Habacuc gilangkoban sa tulo ka kapitulo. Ang unang duha ka kapitulo 1, 2 dialogo taliwala sa magsusulat ug ni Jehova. Gisugilon nila ang kusog sa Kaldeanhon, ingon man sa kasubo nga mihulat sa nasod nga Babilonyanhon nga mipadaghan sa kon unsa dili iya, nga mihimog daotang ganansiya alang sa balay niini, nga mitukod ug siyudad pinaagi sa pag-ula sa dugo, ug misimba sa linilok nga imahen. Ang ikatulong kapitulo mihisgot sa kahalangdon ni Jehova sa adlaw sa gubat, ug kini waytupong sa gahom ug kalanog sa dramatikong estilo niini. Kining kapitulo pag-ampo sa awit-kasubo ug gitawag “usa sa labing matahom ug hamili sulod sa tibuok gisangkaron sa Hebreohanong balak.” a

KAUNDAN SA HABACUC

6. Unsa ang kahimtang sa Juda, ug unsang kahibulongang bulohaton ang himoon ni Jehova?

⁶ Ang manalagna mituaw kang Jehova (1:1–2:1).  Ang kawaypagtuo sa Juda mipahinabo sa mga pangutana sa hunahuna ni Habacuc. “Hangtod kanus-a, O Jehova, ako motuaw alang sa panabang, ug dili ka mamati?” misukot siya. “Nganong ang kasal-anan ug kadaotan naa sa akong atubangan?” (1:2, 3) Minhod na ang kasugoan, gilibotan sa daotan ang matarong, ug hiwi na ang hustisya. Tungod niini, buhaton ni Jehova ang bulohaton nga mopahinabo sa kahingangha, butang “dikatuhoan sa katawhan bisan pa kon kini isugilon.” Siya aktuwal nga “mobangon sa mga Kaldeanhon”! Makalilisang matuod ang panan-awon nga gihatag ni Jehova niining mabangis nga nasod nga moanha sa katulin. Kini gihalad sa kapintasan, ug gitigom niini ang mga bihag “ingon sa bonbon.” (1:5, 6, 9) Waybutang makababag sa dalan niini, bisan mga hari ug mga hataas opisyal, kay kini mokatawa nilang tanan. Gibihag niini ang tagsa ka kinutaang dapit. Tanan kini alang sa paghukom ug pagbadlong gikan kang Jehova, ang “Usa nga Balaan.” (1:12) Matinagarong gihulat ni Habacuc ang pagsulti sa Diyos.

7. Giunsa paglipay ni Jehova si Habacuc?

⁷ Ang panan-awon sa lima ka kaalaot (2:2-20). Mitubag si Jehova: “Isulat ang panan-awon, ug himoa kining tin-aw sa mga papan.” Bisan pa kon kini daw nalangan, kini sa waykapakyasan matuman. Gilipay ni Jehova si Habacuc sa mga pulong: “Alang sa matarong, pinaagi sa iyang pagtuo siya mopadayong buhi.” (2:2, 4) Ang mapahitas-on kaugalingon nga kaaway dimakakab-ot sa iyang tumong, bisan pa kon siya padayon sa pagtigom sa kaugalingon sa kanasoran ug katawhan. Aw, mao kini sila mismo ang mobalitok kaniya sa panultihon sa lima ka kaalaot:

8, 9. Batok sa unsang matang sa mga tawo gitumong ang lima ka kaalaot sa panan-awon?

⁸ “Alaot kaniya nga mipadaghan sa kon unsa dili iya.” Siya mismo mahimong butang tulison. Siya lungkabon “tungod sa pag-ula sa dugo sa katawhan ug paglupig sa yuta.” (2:6, 8) “Alaot sa usa nga mihimog daotang ganansiya alang sa iyang balay.” Ang iyang pagputol sa daghang katawhan mopahinabo sa mismong bato ug buhat-kahoy sa iyang balay sa pagtuaw. (2:9) “Alaot sa usa nga mitukod ug siyudad pinaagi sa pag-ula sa dugo.” Ang iyang katawhan mohago lamang alang sa kalayo ug sa wala, pahayag ni Jehova. “Kay ang yuta mapuno uban sa kahibalo sa himaya ni Jehova ingon sa mga tubig mismo nga mitabon sa dagat.”—2:12, 14.

⁹ ‘Alaot ang usa kinsa sa kasuko gihubog ang iyang kauban aron masud-ong ang iyang mga bahin sa kaulawan.’ Si Jehova mopahinabo kaniya sa pag-inom sa kopa sa Iyang tuo nga kamot, nga modala kaniya sa disgrasya puli sa himaya “tungod sa pag-ula sa dugo sa katawhan ug sa paglupig nga gihimo sa yuta.” Unsa ang pulos sa linilok nga larawan sa mihimo niini—dili ba kanang waybiling mga diyos amang? (2:15, 17) “Alaot ang usa nga miingon sa pirasong kahoy: ‘O pagmata!’ sa amang bato: ‘O pagmata! Kini mismo mohatag instruksiyon’!” Sukwahi niining waykinabuhing mga diyos, “si Jehova naa sa iyang balaang templo. Hilom sa atubangan niya, tibuok yuta!”—2:19, 20.

10. Unsang makahahadlok nga bulohaton ang miduyog sa pagpadayag ni Jehova sa adlaw sa gubat?

¹⁰ Si Jehova sa adlaw sa gubat (3:1-19). Sa solemne nga pag-ampo, buhing gibalik ni Habacuc ang makahahadlok nga bulohaton ni Jehova. Sa pagpadayag ni Jehova “ang iyang dignidad milukop sa kalangitan; ug uban sa iyang pagdayeg ang yuta napuno.” (3:3) Ang iyang kadan-ag ingon sa kahayag, ug ang peste padayong migula kaniya. Mibarog siya nga waylihok, miuyog sa yuta, mipahinabo sa kanasoran sa paglukso ug sa dayong kabukiran nga madugmok. Padayon si Jehova sa pagkabayo ingon sa gamhanang manggugubat uban sa hubo nga pana ug uban sa mga karo sa kaluwasan. Miukyab ang kabukiran ug katubigan sa kahiladman. Ang adlaw ug bulan waylihok, ug diha ang kahayag sa iyang mga udyong ug kilat sa iyang bangkaw samtang siya milatas sa yuta, migiok sa kanasoran sa kasuko. Padayon siya alang sa kaluwasan sa iyang katawhan ug sa iyang dinihogan ug alang sa paghukas sa patukoranan sa daotan, “hangtod sa liog.”—3:13.

11. Unsa ang epekto sa panan-awon kang Habacuc, apan unsa ang iyang determinasyon?

¹¹ Gibanlas ang manalagna niining panan-awon sa gahom sa kanhi bulohaton ni Jehova ug sa iyang taliabot makatay-og kalibotan nga kalihokan. “Ako nakabati, ug ang akong tiyan mikurog; sa tingog mikurog ang akong mga ngabil; ang kadunot misugod pagsulod sa akong mga bukog; ug sa akong kahimtang ako gikurog, nga ako mohulat nga hilom sa adlaw sa kalisdanan, sa iyang pag-abot sa katawhan, aron siya mosulong kanila.” (3:16) Bisan pa, si Habacuc determinado waysapayan kon unsa ka daotan ang atubangon nga panahon—waybulak sa kahoy nga igera, way-abot sa paras, waypanon sa toril—sa gihapon siya mobayaw kang Jehova ug malipay sa Diyos sa iyang kaluwasan. Iyang gitiklopan ang iyang awit sa labihang pagbati uban sa mga pulong: “Si Jehova nga Soberanong Ginoo ang akong kinahanglanong enerhiya; ug iyang himoon ang akong mga tiil ingon sa mga lagsaw nga baye, ug ibabaw sa akong hataas nga mga dapit siya mopahinabo kanako sa paglakat.”—3:19.

NGANONG MAPUSLANON

12. Unsang mapuslanong pagpadapat sa Habacuc 2:4 ang gihimo ni Pablo?

¹² Giila nga ang tagna ni Habacuc mapuslanon alang sa pagtudlo, gikutlo ni apostol Pablo ang kapitulo 2, bersikulo 4, sa tulo ka lainlaing okasyon. Sa dihang gipasiugda ang maayong balita gahom sa Diyos sa kaluwasan sa tanang dunay pagtuo, misulat si Pablo sa mga Kristohanon sa Roma: “Kay niini ang kamatarong sa Diyos gibutyag pinaagi sa katarongan sa pagtuo ug nganha sa pagtuo, ingon nga kini nahisulat: ‘Apan ang matarong—pinaagi sa pagtuo siya mabuhi.’” Sa pagsulat sa Galacia, gipasiugda ni Pablo ang puntong moabot ang panalangin pinaagi sa pagtuo: “Dayag nga pinaagi sa kasugoan walay mausa ang ipahayag nga matarong uban sa Diyos, tungod kay  ‘ang matarong mabuhi pinaagi sa pagtuo.’” Si Pablo usab misulat sa mga Hebreohanon nga ang mga Kristohanon kinahanglan mopasundayag sa buhi, motipig-kalag nga pagtuo, ug makausa pa iyang gipunting ang mga pulong ni Jehova kang Habacuc. Bisan pa, wala lamang niya kutloa ang mga pulong ni Habacuc, “ang akong matarong mabuhi pinaagi sa pagtuo,” apan usab ang iyang dugang mga pulong sumala sa Gregong Septuagint: “Kon siya mosibog, ang akong kalag waykalipay kaniya.” Unya iyang gisuma: Kita “ang matang may pagtuo sa pagtipig-buhi sa kalag.”—Roma 1:17; Gal. 3:11; Heb. 10:38, 39.

13. Unsa ang gipasiugda sa sibung katumanan sa mga tagna ni Habacuc batok sa Juda ug Babilonya labot sa mga hukom sa Diyos?

¹³ Ang tagna ni Habacuc labing mapuslanon karon sa mga Kristohanon, nga nanginahanglan sa hinongdanong enerhiya. Kini mitudlo sa pagsalig sa Diyos. Kini usab mapuslanon sa pagpasidaan sa uban sa mga hukom sa Diyos. Ang pasidaang leksiyon may puwersa: Ayaw hunahunaa ang mga hukom sa Diyos ingon labihang nalangan; kini “matuman sa waykapakyasan.” (Hab. 2:3) Sa waykapakyasan ang tagna sa kalaglagan sa Juda pinaagi sa Babilonya natuman, ug waykapakyasan ang Babilonya mismo gibihag, gikuha sa mga Medyanhon ug mga Persiyanhon ang siyudad sa 539 W.K.P. Dakong pasidaan sa pagtuo sa pulong sa Diyos! Busa, nakaplagan ni apostol Pablo mapuslanon ang pagkutlo sa Habacuc sa dihang iyang gipasidan-an ang mga Hudiyo sa iyang adlaw nga magmatinumanon: “Tan-awa kini nga kon unsa ang giingon sa Mga Manalagna dili mahidangat kaninyo, ‘Tan-awa kini, kamong mayubiton, ug kahibulongi kini, ug mahanaw, tungod kay ako nagabuhat ug bulohaton sa inyong adlaw, usa ka bulohaton nga dili ninyo tuohan bisan kon may usa nga mosugilon niini kaninyo sa detalye.’” (Buh. 13:40, 41; Hab. 1:5, LXX) Ang waypagtuong mga Hudiyo wala mamati kang Pablo, ingon nga sila wala motuo sa mga pasidaan ni Jesus sa kalaglagan sa Jerusalem; giantos nila ang sangpotanan sa ilang kawaypagtuo sa dihang gilaglag sa Romanhong kasundalohan ang Jerusalem sa 70 K.P.—Luc. 19:41-44.

14. (a) Sa unsang paagi gidasig sa tagna ni Habacuc ang mga Kristohanon karon sa paghupot sa kusganong pagtuo? (b) Ingon sa gipahayag sa tagna, unsang masadyaong kumpiyansa ang mahimong batonan karon sa mga mahigugmaon sa kamatarong?

¹⁴ Mao man, karon, gidasig sa tagna ni Habacuc ang mga Kristohanon sa pagbaton sa kusganong pagtuo, samtang nagkinabuhi sa kalibotan nga puno sa paglupig. Kini mitabang kanila sa pagtudlo sa uban ug sa pagtubag sa pangutana nga gisukot sa katawhan sa tibuok kalibotan, Ipahamtang ba sa Diyos ang panimalos sa daotan? Timan-i usab ang mga pulong sa tagna: “Padayon sa pagpaabot niini; kay kini sa waykapakyasan matuman. Dili kini malangan.” (Hab. 2:3) Bisan unsa mang kasamok ang mahitabo sa yuta, ang dinihogang nahibilin sa mga manununod sa Gingharian mahinumdom sa mga pulong ni Habacuc labot sa miaging mga buhat sa pagpanimalos ni Jehova: “Miadto ka alang sa kaluwasan sa imong katawhan, sa pagluwas sa imong usa nga dinihogan.” (3:13) Si Jehova matuod mao ang ilang “Usa nga Balaan,” gikan sa kanhi, ug ang “Bato” kinsa mobadlong sa dimatarong ug mohatag kinabuhi niadtong kinsa iyang gigakos sa iyang gugma. Ang tanang nahigugma sa kamatarong mahimong malipay sa iyang Gingharian ug kasoberano, miingon: “Alang kanako, ako magamaya kang Jehova mismo; ako magamalipayon sa Diyos sa akong kaluwasan. Si Jehova ang Soberanong Ginoo mao ang akong hinongdanong enerhiya.”—1:12; 3:18, 19.

[Footnote]

[Mga Pangutana sa Pagtuon]