Basahon sa Bibliya Numero 36​—Sofonias

Magsusulat: Sofonias

Dapit Gisulatan: Juda

Sinulat Nahuman: Una pa sa 648 W.K.P.

1. (a) Ngano ang mensahe ni Sofonias haom sa iyang panahon? (b) Sa unsang paagi ang kahulogan sa iyang ngalan haom sa kahimtang?

 SAYO sa paghari ni Haring Josias sa Juda (659-629 W.K.P.), sa panahon kanus-a ang pagsimba kang Baal mihitak ug “ang mga saserdote sa langyaw-diyos” nanguna niining hugaw nga pagsimba, ang katawhan sa Jerusalem mahimong nakugang sa mensahe nga gipahayag ni manalagna Sofonias. Bisan pa siya lagmit kaliwat ni Haring Hesekias sa harianong balay sa Juda, si Sofonias kusog misaway sa kahimtang sa nasod. (Sof. 1:1, 4) Ang iyang mensahe usa sa kalaglagan. Ang katawhan sa Diyos nahimong masupilon, ug si Jehova lamang ang makapasig-uli kanila sa putling pagsimba ug manalangin kanila aron sila mahimong moalagad ingon “usa ka ngalan ug usa ka pagdayeg taliwala sa tanang katawhan sa yuta.” (3:20) Gipunting ni Sofonias nga pinaagi lamang sa langitnong interbensiyon nga ang usa “mahimong tagoan sa adlaw sa kasuko ni Jehova.”  (2:3) Kahaom sa iyang ngalan Tsephan·yahʹ (Hebreohanon), nagkahulogan “Gitago ni Jehova (Gibahandi)”!

2. Sa unsang paagi namunga ang paningkamot ni Sofonias, apan ngano kini temporaryo lamang?

² Namunga ang mga paningkamot ni Sofonias. Si Haring Josias, kinsa misaka sa trono sa panuigon nga walo, misugod sa ika-12 ka tuig sa iyang paghari sa “paghinlo sa Juda ug Jerusalem.” Iyang giibot ang bakak nga pagsimba, giayo “ang balay ni Jehova,” ug gibalik ang pagsaulog sa Paskuwa. (2 Cron., kap. 34, 35) Ang mga reporma ni Haring Josias temporaryo lamang, bisan pa, kay siya gipulihan sa tulo sa iyang mga anak ug usa sa iyang mga apo, tanan sila mibuhat sa “daotan sa mga mata ni Jehova.” (2 Cron. 36:1-12) Kini tanan sa katumanan sa mga pulong ni Sofonias: “Akong hatagan pagtagad ang mga prinsipe, ug mga anak sa hari, ug . . . niadtong mipuno sa balay sa ilang mga agalon sa paglupig ug paglimbong.”—Sof. 1:8, 9.

3. Kanus-a ug diin si Sofonias mitagna, ug unsang duha ka pilu nga mensahe ang unod sa basahon?

³ Gikan sa itaas kini mipadayag nga “ang pulong ni Jehova . . . midangat kang Sofonias” pila ka panahon una pa sa 648 W.K.P., ang ika-12 ka tuig ni Josias. Wala lamang ang unang bersikulo miila kaniya ingon namolong sa Juda apan ang detalyadong kahibalo nga iyang gipakita sa dapit ug kustombre sa Jerusalem pamatuod sa iyang pagpuyo sa Juda. Ang mensahe nga unod sa basahon duha ka pilu, mahulgaon ug mahupayon. Sa dakong bahin, kini misentro libot sa adlaw ni Jehova, adlaw sa kalisang nga haduol na, apan sa samang panahon, kini mitagna si Jehova mopasig-uli sa mapaubsanong katawhan nga “aktuwal modangop sa ngalan ni Jehova.”—1:1, 7-18; 3:12.

4. Unsa ang nagmatuod sa basahon sa Sofonias kasaligan ug dinasig sa Diyos?

⁴ Ang pagkakasaligan niining basahon sa tagna dimalalis. Ang Jerusalem gilaglag sa 607 W.K.P., kapin 40 ka tuig human gitagna kini ni Sofonias. Wala lamang kita makabaton sa pulong sa sekular nga kasaysayan niini apan ang Bibliya mismo duna sa sulod nga pruweba kini eksaktong nahitabo sumala sa gitagna ni Sofonias. Wala madugay human sa kalaglagan sa Jerusalem, gisulat ni Jeremias ang basahon sa Lamentaciones, mihubit sa kalisang iyang nasaksihan, samtang kini buhi pa sa iyang hunahuna. Ang pagtandi sa daghang pasahe mopamatuod ang mensahe ni Sofonias matuod “dinasig sa Diyos.” Gipasidaan ni Sofonias ang panginahanglan sa paghinulsol “una pa moabot kaninyong katawhan ang nagadilaab nga kasuko ni Jehova,” samtang si Jeremias mipunting sa butang nahitabo na sa dihang siya miingon, “Gibubo na ni Jehova . . . ang iyang nagadilaab nga kasuko.” (Sof. 2:2; Lam. 4:11) Gitagna ni Sofonias si Jehova “mopahinabo sa kalisdanan sa katawhan, ug sila tinong molakaw ingon sa mga tawong buta . . . Ug ang ilang dugo aktuwal nga ibubo ingon sa abug.” (Sof. 1:17) Gisulti ni Jeremias kini ingon kamatuoran nga nahitabo na: “Sila milaaglaag ingon sa buta sa kadalanan. Sila nahimong hugaw sa dugo.”—Lam. 4:14; itandi usab ang Sofonias 1:13—Lamentaciones 5:2; Sofonias 2:8, 10—Lamentaciones 1:9, 16 ug Lam 3:61.

5. Sa unsang paagi gipakita sa kasaysayan ang tagna ni Sofonias sibung natuman?

⁵ Gitaho usab sa kasaysayan ang kalaglagan sa hetinong kanasoran, Moab ug Amon ingon man sa Asirya, lakip ang kabisera niini nga Ninibe, ingon sa gitagna ni Sofonias sa direksiyon sa Diyos. Ingon nga si manalagna Nahum mitagna sa kalaglagan sa Ninibe (Nah. 1:1; 2:10), mao man gipahayag ni Sofonias si Jehova “mohimo sa Ninibe nga awaaw, rehiyon nga waytubig ingon sa kamingawan.” (Sof. 2:13) Kining kalaglagan labihan ka bug-os nga halos 200 ka tuig sa ulahi, ang historyador Herodotus misulat sa Tigris ingon “suba diin ang lungsod sa Ninibe kanhi mibarog.” a Mga 150 K.P. ang Gregong magsusulat si Lucian misulat “walay timailhan niini karon ang nahibilin.” b Gipahayag sa The New Westminster Dictionary of the Bible (1970), panid 669, nga ang misulong kasundalohan “dakong gitabangan sa kalit nga pagtaob sa Tigris, mibanlas sa dakong bahin sa paril sa siyudad ug gihimo ang dapit dikapanalipdan. . . . Labihan ka bug-os ang kalaglagan nga sa Grego ug Romanhong panahon ang Ninibe nahimong halos mito. Apan sa tanang panahon ang bahin sa siyudad gilubong ubos sa bungdo sa dayag nga basura.” Sa panid 627 sa samang tomo gipakita ang Moab usab gilaglag ingon sa gitagna: “Gipildi ni Nabukodonosor ang mga Moabihanon.” Gitaho usab ni Josephus ang pagpildi sa Amon. c Ang mga Moabihanon ug mga Amonihanon sa kaulahian nahanaw sa paglungtad ingon katawhan.

6. Ngano, nan, ang Sofonias nakabaton sa hustong dapit sa kanon sa Bibliya?

⁶ Kanunay gihatag sa mga Hudiyo sa Sofonias ang hustong dapit sa kanon sa dinasig nga Kasulatan. Ang mga deklarasyon niini nga gilitok sa ngalan ni Jehova talagsaong natuman, sa bindikasyon ni Jehova.

KAUNDAN SA SOFONIAS

7. Unsa ang kahulogan sa dakong adlaw ni Jehova alang sa iyang mga kaaway?

⁷ Adlaw ni Jehova haduol na (1:1-18). Gibuksan ang basahon sa nota sa kalaglagan. “‘Ako sa waykapakyasan mowagtang sa tanang butang gikan sa nawong sa yuta,’ mao ang giingon ni Jehova.” (1:2) Waymakaikyas, tawo o mananap. Ang magsisimba ni Baal, saserdote sa langyaw-diyos, magsisimba sa ibubungan sa kalangitan, kadtong misagol sa pagsimba ni Jehova uban ni Malkam, kadtong mipahilayo kang Jehova, ug kadtong dili interesado sa pagpangita kaniya—tanan mahanaw. Misugo ang manalagna:  “Hilom sa atubangan sa Soberano Ginoong Jehova; kay ang adlaw ni Jehova haduol na.” (1:7) Giandam ni Jehova mismo ang halad. Prinsipe, madaogdaogon, limbongan, ug dimatinagdanon sa kasingkasing—tanan pangitaon. Ang ilang bahandi ug kabtangan dad-on sa wala. Ang dakong adlaw ni Jehova haduol na! Kini “adlaw sa kasuko, adlaw sa kaguol ug kapait, adlaw sa unos ug kalaglagan, adlaw sa kangitngit ug kadulom, adlaw sa panganod ug mabagang kangitngitan.” Ang dugo niadtong nakasala batok kang Jehova ibubo ingon sa abug. “Ni ang ilang salapi ni ang ilang bulawan makahimo sa pagluwas kanila sa adlaw sa kasuko ni Jehova.” Ang kalayo sa iyang kainit molamoy sa tibuok yuta.—1:15, 18.

8. (a) Sa unsang paagi makaplagan ang proteksiyon? (b) Unsang kaalaot ang gilitok batok sa kanasoran?

⁸ Pangitaa si Jehova; kanasoran laglagon (2:1-15). Sa dili pa ang adlaw molabay ingon sa tahop, pasagdi ang maaghop “mangita kang Jehova . . . Pangitaa ang pagkamatarong, pangitaa ang kaaghop,” ug basin kamo “tagoan sa adlaw sa kasuko ni Jehova.” (2:3) Ang pulong ni Jehova mipadayon, militok sa kaalaot sa yuta sa mga Pilistihanon, nga sa ulahi mahimong “rehiyon alang sa nahibilin sa balay sa Juda.” Ang garbosong Moab ug Amon laglagon ingon sa Sodoma ug Gomora “tungod kay ilang gitamay ug nanghambog batok sa katawhan ni Jehova sa kasundalohan.” Ang ilang mga diyos mahanaw uban kanila. (2:7, 10) Ang “espada” ni Jehova mopatay usab sa mga Etiopiyanhon. Unsa na man ang Asirya, uban sa kabisera niini ang Ninibe, sa amihanan? Kini mahimong hupas nga kamingawan ug puloy-anan sa ihalas nga mga mananap, oo, “butang katingad-an,” sa pagkaagi nga “ang tagsatagsa nga molabay kaniya mositsit” sa kahingangha.—2:12, 15.

9. (a) Nganong kaalaot kini sa Jerusalem, ug unsa ang hudisyal desisyon ni Jehova sa kanasoran? (b) Uban sa unsang masadyaong nota natapos ang tagna?

⁹ Rebelyosong Jerusalem gitawag sa pagkuwenta; mapainubsanong nahibilin gipanalanginan (3:1-20). Kaalaot kini, usab, sa Jerusalem, ang rebelyoso ug madaogdaogong siyudad! Ang iyang mga prinsipe, “nagangolub nga mga liyon,” ug ang iyang mga manalagna, “mga tawo nga mabudhion,” wala mosalig sa iyang Diyos, si Jehova. Iyang tawgon ang bug-os nga pagkuwenta. Ang iyang mga pumuluyo ba mahadlok kang Jehova ug modawat sa disiplina? Dili, kay sila milihok “dayon sa paghimo sa tanan nilang buhat nga daotan.” (3:3, 4, 7) Hudisyal nga desisyon ni Jehova ang pagtigom sa kanasoran ug ibubo kanila ang tanan niyang nagadilaab nga kasuko, ug ang tibuok yuta lamyon sa kalayo sa iyang kainit. Apan, naa ang kahibulongang saad! Si Jehova “mohatag sa katawhan sa kausaban sa usa ka putling pinulongan, aron tanan sila motawag sa ngalan ni Jehova, aron sa pag-alagad kaniya abaga sa abaga.” (3:9) Ang hambogiro paphaon, ug ang mapainubsanong nahibilin nga nagbuhat sa matarong makakaplag ug dalangpanan sa ngalan ni Jehova. Ang masadyaong pagtuaw, kalipay, pagmaya, ug kasaya motubod sa Sion, kay si Jehova ang Hari sa Israel naa sa ilang taliwala. Dili kini panahon mahadlok o sa pagpangloyloy sa mga kamot, kay si Jehova moluwas ug momaya kanila sa iyang gugma ug kasadya. “‘Kay akong himoon kamong katawhan ingon usa ka ngalan ug usa ka pagdayeg taliwala sa tanang katawhan sa yuta, sa dihang akong tigomon balik ang inyong mga bihag sa atubangan sa inyong mga mata,’ miingon si Jehova.”—3:20.

NGANONG MAPUSLANON

10. Unsa ang kaayohan sa tagna ni Sofonias sa adlaw ni Haring Josias?

¹⁰ Si Haring Josias, pananglitan, mipatalinghog sa pasidaan nga mensahe ni Sofonias ug nakapahimulos niini ug dako. Gisugdan niya ang dakong kampanya sa relihiyosong reporma. Kini usab midala sa kahayag sa basahon sa Kasugoan, nga nawala sa dihang ang balay ni Jehova naguba. Gihampak sa kasubo si Josias pagkadungog sa sangpotanan sa kamasupilon nga gibasa kaniya gikan niining basahon, nga mikumpirmar sa baba sa laing saksi, si Moises, kon unsa ang gitagna na ni Sofonias. Karon gipaubos ni Josias ang iyang kaugalingon sa atubangan sa Diyos, uban sa resulta nga si Jehova misaad kaniya ang gitagnang kalaglagan dili moabot sa iyang adlaw. (Deut., kap. 28-30; 2 Hari 22:8-20) Giluwas ang yuta sa kalaglagan! Apan dili dugay, kay ang mga anak ni Josias napakyas sa pagsunod sa maayong panig-ingnan iyang gipahaluna. Bisan pa, alang kang Josias ug sa iyang katawhan, ang ilang pagtagad sa “pulong ni Jehova nga gipahayag kang Sofonias” namatud-ang mapuslanon kaayo.—Sof. 1:1.

11. (a) Sa unsang paagi ang Sofonias nalangkit sa Sermon sa Bukid ug sa sulat ni Pablo sa Mga Hebreohanon sa paghatag sa maayong tambag? (b) Nganong miingon si Sofonias “basin tagoan kamo”?

¹¹ Sa iyang nabantog nga Sermon sa Bukid, si Kristo Jesus, ang kinadak-ang manalagna sa Diyos, misuporta kang Sofonias ingon matuod nga manalagna sa Diyos pinaagi sa paglitok sa mga pulong talagsaong susama sa tambag ni Sofonias sa kapitulo 2, bersikulo 3: “Pangitaa si Jehova, kamong tanan nga maaghop sa yuta . . . Pangitaa ang pagkamatarong, pangitaa ang kaaghop.” Ang tambag ni Jesus mao: “Magpadayon, nan, sa pagpangita una sa gingharian ug sa iyang pagkamatarong.” (Mat. 6:33) Kadtong nangita una sa Gingharian sa Diyos kinahanglan mobantay batok sa kawaypagtagad nga gipasidaan ni Sofonias sa dihang siya namolong “niadtong nagapahilayo sa pagsunod kang Jehova ug wala nangita kang Jehova ug wala nagpakisusi kaniya” ug “nagaingon sa ilang kasingkasing, ‘Si Jehova dili mobuhat sa maayo, ug siya dili mobuhat sa daotan.’” (Sof. 1:6, 12) Sa iyang sulat sa Mga Hebreohanon, si Pablo usab namolong mahitungod sa taliabot nga adlaw sa paghukom ug mipasidaan batok sa pagsibog. Midugang siya: “Karon dili kita ang matang mosibog sa kalaglagan, apan ang matang duna sa pagtuo sa pagtipig buhi sa kalag.” (Heb. 10: 30, 37-39) Dili sa mohunong o sa dili mapabilhon apan niadtong maaghop ug mahinangpong nangita kang Jehova sa pagtuo nga ang manalagna miingon: “Basin tagoan kamo sa adlaw sa kasuko ni Jehova.” Nganong “basin”? Tungod kay ang kataposang kaluwasan depende sa kurso sa indibiduwal. (Mat. 24:13) Kini usab pahinumdom dili kita maningali sa kaluoy sa Diyos. Ang tagna ni Sofonias wala mibilin ug kwestiyon labot sa kahinanali sa pag-abot nianang adlaw sa wala modahom.—Sof. 2:3; 1:14, 15; 3:8.

12. Unsang pasukaranan sa kaisog ang gihatag ni Sofonias niadtong “nangita kang Jehova”?

¹² Nia, nan, ang mensahe nga mitagna sa kalaglagan niadtong kinsa nakasala batok kang Jehova apan mitaganag madan-agon pasiunang silaw sa panalangin alang niadtong mahinulsolong “nangita kang Jehova.” Kining mahinulsulon mahimong malig-on, kay, matod ni Sofonias, “ang hari sa Israel, si Jehova, naa sa taliwala ninyo.” Dili kini panahon alang sa Sion nga mahadlok o tugotan ang mga kamot nga moloyloy sa kawaylihok. Panahon kini sa pagsalig kang Jehova. “Ingon Usa nga gamhanan, siya moluwas. Siya momaya kanimo uban sa kasadya. Siya mahimong hilom sa iyang gugma. Siya malipay kanimo uban sa malipayong pagtuaw.” Malipayon usab kadtong ‘nangita una sa iyang gingharian,’ sa pagpaabot sa iyang mahigugmaong proteksiyon ug dayong panalangin!—3:15-17.

[Mga footnote]

[Mga Pangutana sa Pagtuon]