Basahon sa Bibliya Numero 57​—Filemon

Magsusulat: Pablo

Dapit Gisulatan: Roma

Sinulat Nahuman: k. 60–61 K.P.

1. Unsa ang pipila ka kinaiya sa sulat kang Filemon?

 KINING mataktika kaayo ug mahigugmaong sulat ni Pablo may dakong interes sa mga Kristohanon karon. Dili lamang kini ang kinamub-ang sulat nga gitipigan gikan sa kamot sa “apostol sa kanasoran” apan sa tibuok Bibliya ang Ikaduha ug Ikatulong Juan lamang ang undan sa menos materyal. Usab, kini ang bugtong “pribado” nga sulat ni Pablo, sa pagkaagi nga kini wala sa opisyal gipadala sa kongregasyon o sa responsable nga magtatan-aw apan gipadala sa pribadong tawo ug maylabot labi na sa linaing suliran buot hisgotan ni Pablo uban niining Kristohanong igsoon, ang dayag adunahang Filemon, kinsa mipuyo sa siyudad sa Colosas sa Prigia, sa mismong kasingkasing sa Asya Menor.—Roma 11:13.

2. Sa unsang luyong impormasyon ug alang sa unsang katuyoan ang sulat kang Filemon gisulat?

² Ang katuyoan sa sulat klarong gibutyag: Sulod sa iyang unang pagkabilanggo sa Roma (59-61 K.P.), si Pablo dunay dakong kagawasan sa pagwali sa Gingharian sa Diyos. Lakip niadtong namati sa iyang pagwali mao si Onesimo, kagiw nga ulipon gikan sa panimalay ni Filemon, higala ni Pablo. Ingon resulta, si Onesimo nahimong Kristohanon, ug gihukman ni Pablo, uban sa pagtugot ni Onesimo, sa pagpadala kaniya balik kang Filemon. Niining panahon, usab,  nga gisulat ni Pablo ang mga sulat sa mga kongregasyon sa Efeso ug Colosas. Niining duha ka sulat, gihatag niya ang maayong tambag sa Kristohanong mga ulipon ug mga tag-iya sa ulipon unsaon sa paggawi nga husto sa ilang kaugalingon niining relasyon. (Efe. 6:5-9; Col. 3:22–4:1) Bisan pa, kapin niini, gisulat ni Pablo ang sulat kang Filemon diin siya personal nangaliyupo alang kang Onesimo. Kini sulat nga gisulat uban sa iya mismong kamot—butang talagsaon kang Pablo. (Filem. 19) Kining personal nga pagbati midugang ug dako sa gibug-aton sa iyang hangyo.

3. Kanus-a ang sulat kang Filemon lagmit gisulat, ug sa unsang paagi kini gipadala?

³ Kining sulat lagmit gisulat mga 60-61 K.P., ingon dayag si Pablo miwali sa Roma sa igoigong panahon sa paghimog mga kinabig. Usab, tungod kay gipahayag niya ang paglaom, sa bersikulo 22, nga mapagawas, makatiklop kita nga ang sulat gisulat human sa pipila ka panahon sa paglabay sa iyang pagkabilanggo. Mipadayag kining tulo ka sulat, usa alang kang Filemon ug kadtong sa mga kongregasyon sa Efeso ug Colosas, gipadala uban nila Tiquiko ug Onesimo.—Efe. 6:21, 22; Col. 4:7-9.

4. Unsa ang nagmatuod sa pagkamagsusulat ug pagkakasaligan sa Filemon?

⁴ Nga si Pablo ang magsusulat sa Filemon dayag gikan sa unang bersikulo, diin siya gihinambitan sa ngalan. Giila siya ingon niana nila Origen ug Tertullian. a Ang pagkakasaligan sa basahon gisuportahan usab sa pagkalista niini, uban sa ubang mga sulat ni Pablo, sa Tipik Muratorian sa ikaduhang siglo K.P.

KAUNDAN SA FILEMON

5. (a) Uban sa unsang mga timbaya ug kumendasyon mibukas ang sulat? (b) Unsa ang giingon ni Pablo kang Filemon mahitungod sa iyang ulipon si Onesimo?

⁵ Onesimo gibalik sa iyang agalon “kapin pa sa ulipon” (Ber. 1-25). Gipadala ni Pablo ang mainitong mga timbaya kang Filemon, kang Apia “nga atong igsoon-babaye,” kang Arquipo nga “atong kaubang sundalo,” ug sa kongregasyon sa balay ni Filemon. Iyang gidayeg si Filemon (kansang ngalan nagkahulogan “Mahigugmaon”) alang sa gugma ug pagtuo nga iyang nabatonan nganha sa Ginoong Jesus ug sa mga balaan. Ang mga report sa gugma ni Filemon midala kang Pablo ug dakong kasadya ug kalipay. Si Pablo, usa ka tigulang lalaki ug usa ka bilanggo, karon mipahayag sa iyang kaugalingon uban sa dakong kagawasan sa pagsulti labot sa “anak” si Onesimo, kang kinsa siya nahimong “amahan” samtang sa mga gapos sa bilanggoan. Si Onesimo (kansang ngalan nagkahulogan “Mapuslanon”) kanhi waypulos kang Filemon, apan karon siya mapuslanon kang Filemon ug Pablo.—Ber. 2, 10.

6. Unsang matang sa pagtratar ang girekumenda ni Pablo alang kang Onesimo, ug uban sa unsang mataktikang pangatarongan?

⁶ Buot unta sa apostol huptan si Onesimo sa pag-alagad kaniya sa bilanggoan, apan dili niya buhaton kon waypagtugot ni Filemon. Busa siya iyang gibalik, “dili na ingon ulipon apan kapin sa ulipon, ingon minahal nga igsoon.” Gihangyo ni Pablo si Onesimo dawaton nga maloloton, sa samang paagi si Pablo mismo dawaton. Kon si Onesimo nakasala kang Filemon, pasagdi kini ikarga sa kuwenta ni Pablo, kay, miingon si Pablo kang Filemon, “Utangan ka kanako mismo.” (Ber. 16, 19) Gilaoman ni Pablo siya sa dimadugay pagawason ug siya mahimong mobisita kang Filemon, ug iyang gitiklopan uban sa mga timbaya.

NGANONG MAPUSLANON

7. Mahitungod kang Onesimo, sa unsang paagi si Pablo mipabilin sa iyang taas katungdanan ingon apostol?

⁷ Ingon gipakita niining sulat, si Pablo wala mowali sa “sosyal nga ebanghelyo,” misulay sa pagwagtang uban sa milungtad nga sistema sa mga butang ug sa mga institusyon niini, ingon sa pagpangulipon. Wala siya mobuotbuot sa pagpagawas bisan sa Kristohanong mga ulipon, apan, hinonoa, iyang gibalik ang mikagiw nga ulipon si Onesimo sa panaw nga modala kaniya kapin sa 1400 ka kilometro gikan sa Roma pa Colosas, balik mismo sa iyang agalon si Filemon. Busa si Pablo mipabilin sa iyang taas katungdanan ingon apostol, estriktong mituman sa iyang langitnong komisyon sa “pagwali sa gingharian sa Diyos . . . ug pagtudlo sa mga butang labot sa Ginoong Jesu-Kristo.”—Buh. 28:31; Filem. 8, 9.

8. Unsang praktikal nga pagpadapat sa Kristohanong prinsipyo ang giilustrar sa Filemon?

⁸ Ang sulat kang Filemon mabutyagon sa pagkaagi nga gipakita niini ang gugma ug paghiusa nga milungtad taliwala sa mga Kristohanon sa unang siglo. Niini atong nakat-onan ang unang mga Kristohanon mitawag sa usa ug usa nga “igsoon lalaki” ug “igsoon babaye.” (Filem. 2, 20) Dugang pa, gibutyag kini alang sa mga Kristohanon karon ang praktikal nga pagpadapat sa Kristohanong mga prinsipyo taliwala sa Kristohanong mga igsoon. Sa bahin ni Pablo, atong makaplagan ang kapahayagan sa gugmang inigsoon, respeto alang sa sibil nga mga relasyon ug sa propiedad sa uban, epektibong kamataktikanhon, ug dalayegong kamapaubsanon. Inay sa pagsulay sa pagpugos kang Filemon sa pagpasaylo kang Onesimo pinaagi sa gibug-aton sa awtoridad nga iyang gibatonan ingon pangunang magtatan-aw sa Kristohanong kongregasyon, si Pablo mapainubsanong miapelar kaniya sa pasukaranan sa Kristohanong gugma ug sa iyang personal nga pakighigala. Ang mga magtatan-aw karon makapahimulos sa mataktikang paagi sa pagduol ni Pablo kang Filemon.

9. Pinaagi sa pagsugot sa hangyo ni Pablo, unsang maayong sundanan makapainteres sa mga Kristohanon karon ang gipahaluna ni Filemon?

⁹ Dayag gidahoman ni Pablo si Filemon nga mosugot sa iyang hangyo, ug ang pagbuhat ni Filemon praktikal nga pagpadapat sa kon unsa ang giingon ni Jesus sa Mateo 6:14 ug sa kon unsa ang giingon ni Pablo sa Efeso 4:32. Ang mga Kristohanon usab karon  gidahoman magmaloloton ug magmapasayloon sa nakasalang igsoon. Kon si Filemon mipasaylo sa ulipon nga iyang gipanag-iya ug nga siya may legal nga kagawasan sa pagmaltratar sumala sa pagbuot niya, ang mga Kristohanon karon makahimo sa pagpasaylo sa nakasalang igsoon—katungdanan nga mas menos sa kalisod.

10. Sa unsang paagi ang palakaw sa espiritu ni Jehova dayag sa sulat kang Filemon?

¹⁰ Ang palakaw sa espiritu ni Jehova dayag kaayo niining sulat kang Filemon. Gipadayag kini sa batid nga paagi diin gidumala ni Pablo ang talandogon kaayong suliran. Dayag kini sa masinabtanon nga pagbati, sa lumo nga pagbati, ug sa pagpiyal sa kauban nga Kristohanon nga gipasundayag ni Pablo. Kini makita sa kamatuoran nga ang sulat kang Filemon, ingon sa uban sa Kasulatan, mitudlo sa Kristohanong prinsipyo, midasig sa Kristohanong paghiusa, ug mipadako sa gugma ug pagtuo nga dagaya taliwala sa “mga balaan,” kinsa milaom sa Gingharian sa Diyos ug sa kang kansang paggawi gibanaag ang mahigugmaong-kalolot ni Jehova.—Ber. 5.

[Footnote]

[Mga Pangutana sa Pagtuon]