Basahon sa Bibliya Numero 58​—Mga Hebreohanon

Magsusulat: Pablo

Dapit Gisulatan: Roma

Sinulat Nahuman: k. 61 K.P.

1. Subay sa unsang komisyon gisulat ni Pablo ang sulat sa Mga Hebreohanon?

 SI PABLO labing hiilhan ingon apostol “sa kanasoran.” Apan ang iyang ministeryo ba limitado sa mga di-Hudiyo? Dili! Una pa si Pablo gibawtismohan ug gikomisyon alang sa iyang bulohaton, ang Ginoong Jesus miingon kang Ananias: “Kining tawhana [Pablo] gipili nga sudlanan alang kanako sa pagdala sa akong ngalan sa kanasoran ingon man sa mga hari ug sa mga anak sa Israel.” (Buh. 9:15; Gal. 2:8, 9) Ang pagsulat sa basahon sa Mga Hebreohanon matuod nahalinya uban sa komisyon ni Pablo sa pagdala sa ngalan ni Jesus sa mga anak sa Israel.

2. Sa unsang paagi ang mga argumento batok sa pagkamagsusulat ni Pablo mahimong mahimakak?

² Bisan pa, pipila ka kritiko miduda sa pagkamagsusulat ni Pablo sa Mga Hebreohanon. Usa ka pagsupak mao nga ang ngalan ni Pablo wala mopadayag sa sulat. Apan kini sa matuod dili babag, ingon sa daghan uban kanonikal nga basahon napakyas sa pagngalan sa magsusulat, kinsa sagad giila pinaagi sa sulod ebidensiya. Dugang pa, gibati sa uban nga mahimong gituyo ni Pablo ang dili pag-apil sa iyang ngalan sa pagsulat sa Hebreohanong mga Kristohanon sa Judea, sanglit ang iyang ngalan nahimong tumong sa pagdumot sa mga Hudiyo didto. (Buh. 21:28) Ni ang kausaban sa estilo gikan sa iyang ubang sulat matuod nga pagsupak sa pagkamagsusulat ni Pablo. Bisan kon misulat sa mga pagano, mga Hudiyo, o mga Kristohanon, gipakita kanunay ni Pablo ang iyang katakos nga “mahimong tanang butang sa katawhan sa tanang matang.” Dinhi ang iyang pangatarongan gipresentar sa mga Hudiyo gikan sa usa ka Hudiyo, mga argumento nga ilang masabtan sa bug-os ug mapabilhan.—1 Cor. 9:22.

3. Unsang sulod ebidensiya ang naa sa pagsuporta sa pagkamagsusulat ni Pablo sa Mga Hebreohanon ug mipasabot nga siya misulat labi na alang sa mga Hudiyo?

³ Ang sulod ebidensiya sa basahon tanan suporta sa pagkamagsusulat ni Pablo. Ang magsusulat didto sa Italya ug uban ni Timoteo. Kining kamatuoran haom kang Pablo. (Heb. 13:23, 24) Dugang pa, ang doktrina kinaiya ni Pablo, bisan pa ang mga argumento gipresentar gikan sa Hudiyong panlantaw, gidesinyo sa pag-apelar labi na sa Hebreohanong kongregasyon diin ang sulat gipadala. Niining punto ang Commentary ni ­Clarke, Tomo 6, panid 681, miingon mahitungod sa Mga Hebreohanon: “Nga kini gisulat sa mga Hudiyo, natural nga, gimatud-an sa tibuok katukoran sa sulat. Kon kini gisulat pa sa mga Hentil, walay mausa sa napulo ka libo kanila ang makasabot sa argumento, tungod kay wamasinati sa Hudiyong sistema; ang kahibalo niini gidahom bisan diin sa magsusulat niining sulat.” Kini motabang sa pagtin-aw sa kalahian sa estilo kon itandi uban sa ubang sulat ni Pablo.

4. Unsang dugang ebidensiya ang naa sa pagkamagsusulat ni Pablo sa Mga Hebreohanon?

⁴ Ang pagkadiskobre sa mga 1930 sa Chester Beatty Papiro Num. 2 (P⁴⁶) mitagana sa dugang ebidensiya sa pagkamagsusulat ni Pablo. Mikomento niining codex papiro, nga gisulat lamang mga usa ka siglo ug tunga human sa kamatayon ni Pablo, ang ilado Britanikong kritiko sa teksto si Ginoong Frederic Kenyon miingon: “Mamatikdan nga ang Mga Hebreohanon gipahaluna dihadiha human sa Mga Taga-Roma (halos wala sukad buhata nga posisyon), nga mipakita nga sa sayong petsa kanus-a kining manuskrito gisulat wayduda ang gibati mahitungod sa pagkamagsusulat niini ni Pablo.” a Niining  samang kwestiyon, ang Cyclopedia nila McClintock ug Strong tataw mipahayag: “Walay lig-ong ebidensiya, gawas o sulod, pabor sa bisan kinsang moangkon sa pagkamagsusulat niining sulat gawas ni Pablo.” b

5. Sa unsang paagi ang kaundan sa Mga Hebreohanon nagmatuod niini nga dinasig?

⁵ Gawas sa pagdawat sa basahon sa sayong mga Kristohanon, ang kaundan sa Mga Hebreohanon mipamatuod kini “dinasig sa Diyos.” Gipunting niini kanunay ang magbabasa nganha sa mga tagna sa Hebreohanong Kasulatan, mihimog daghang reperensiya sa sayong mga sinulat, ug mipakita kon sa unsang paagi kining tanan natuman kang Kristo Jesus. Sa unang kapitulo lamang, dimomenos sa pito ka pagkutlo gikan sa Hebreohanong Kasulatan ang gigamit samtang ang punto giugmad nga ang Anak karon superyor sa mga manolonda. Gipadako niini kanunay ang Pulong ni Jehova ug ang iyang ngalan, gipunting si Jesus ingon Pangulong Ahente sa kinabuhi ug sa Gingharian sa Diyos pinaagi ni Kristo ingon bugtong paglaom sa katawhan.

6. Unsa ang gipakita sa ebidensiya labot sa dapit ug panahon sa pagsulat sa Mga Hebreohanon?

⁶ Mahitungod sa panahon sa pagsulat, kini gipakita na nga gisulat ni Pablo ang sulat samtang sa Italya. Sa pagtiklop sa sulat, miingon siya: “Hibaloi nga ang atong igsoon si Timoteo gibuhian na, uban kang kinsa, kon mouli man siya sa dimadugay, ako makigkita kaninyo.” (13:23) Daw gipasabot niini gidahom ni Pablo ang sayong pagbuhi gikan sa bilanggoan ug milaom nga mokuyog kang Timoteo, kinsa usab gibilanggo apan gibuhian na. Busa, ang pangataposang tuig sa unang pagkabilanggo ni Pablo sa Roma gisugyot ingon petsa sa pagsulat, nga mao, 61 K.P.

7. Uban sa unsang matang sa oposisyon ang Hudiyong mga Kristohanon sa Jerusalem giatubang, ug unsa ang ilang kinahanglanon?

⁷ Sulod sa panahon sa kataposan sa Hudiyong sistema sa mga butang, usa ka hugna sa panahon sa mahukmanong pagsulay miabot sa Hebreohanong mga Kristohanon sa Judea ug labi na niadtong sa Jerusalem. Uban sa pagtubo ug pagkaylap sa maayong balita, ang mga Hudiyo nahimong mapait ug panatiko sa hilabihan sa ilang oposisyon sa mga Kristohanon. Mga pipila ka tuig ra sa una, ang yanong pagpakita ni Pablo sa Jerusalem miukay sa magubutong panon, uban sa relihiyosong mga Hudiyong misinggit sa kinatumyan sa ilang mga tingog: “Wagtanga ang maong tawo gikan sa yuta, kay siya dili angay mabuhi!” Kapin sa 40 ka Hudiyo misaad sa ilang kaugalingon uban sa tunglo nga dimokaon ni moinom hangtod ilang mawagtang siya, ug kini nanginahanglan sa lig-ong kumboy sa armado kaayong mga tropa sa pagdala kaniya sa gabii sa Cesarea. (Buh. 22:22; 23:12-15, 23, 24) Niining atmospera sa relihiyosong panatisismo ug pagdumot sa mga Kristohanon, ang kongregasyon kinahanglan mabuhi, mowali, ug mohupot sa ilang kaugalingon lig-on sa pagtuo. Kinahanglan nila ang lig-ong kahibalo ug pagsabot kon sa unsang paagi gituman ni Kristo ang Kasugoan aron sila mahimong dimahagbong balik sa Judaismo ug sa pagbantay niini sa Kasugoan ni Moises uban sa pagtanyag sa mga halad mananap, tanan niini karon nada ingon kawang rituwal.

8. Nganong si Pablo dalayegong nasangkapan sa pagsulat niining sulat sa Mga Hebreohanon, ug unsang han-ay sa mga argumento ang iyang gipresentar?

⁸ Walay mausa ang mas makasabot sa pagpiit ug paglutos diin ang Hudiyong mga Kristohanon giyagyag kay kang apostol Pablo. Walay mausa ang mas maayong nasangkapan sa pagtagana kanila sa gamhanang mga argumento ug mga pagpanghimakak sa Hudiyong tradisyon kay kang Pablo, kanhi Pariseo. Mikalos sa iyang halapad nga kahibalo sa Kasugoan ni Moises, nga natun-an sa mga tiil ni Gamaliel, iyang gipresentar ang dimalalis nga pruweba nga si Kristo ang katumanan sa Kasugoan, sa mga ordinansa niini, ug mga halad niini. Iyang gipakita kon sa unsang paagi kini karon gipulihan sa mas mahimayaong katinuoran, nga midalag dimaestima mas dakong kaayohan ubos sa bag-o o mas maayong tugon. Gilinya sa iyang mahait nga hunahuna ang pruweba tapos pruweba sa han-ay nga klaro ug makakumbensir. Ang kataposan sa tugon sa Kasugoan ug sa pag-abot sa bag-ong tugon, ang kasuperyor sa pagkasaserdote ni Kristo ibabaw sa pagkasaserdote ni Aaron, ang matuod bili sa halad ni Kristo kon itandi uban sa mga halad sa mga torong baka ug mga kanding, ang pagsulod ni Kristo sa mismong presensiya ni Jehova sa mga langit inay kay sa yano yutan-ong tolda—tanan niining kahibudngan bag-ong pagtulon-an, dulumtanan sa hilabihan sa dimatinoohong mga Hudiyo, gipresentar dinhi sa Hebreohanong mga Kristohanon uban sa abundang ebidensiya gikan sa Hebreohanong Kasulatan nga walay rasonable nga Hudiyo ang mapakyas nga makumbensir.

9. Nahimong unsang gamhanang hinagiban ang sulat sa Mga Hebreohanon, ug sa unsang paagi kini pasundayag sa gugma ni Pablo?

⁹ Armado uban niining sulat, ang Hebreohanong mga Kristohanon dunay bag-o ug gamhanang hinagiban sa pagpahunong sa mga baba sa milutos nga mga Hudiyo, ingon madanihong argumento aron sa pagkumbensir ug pagkumbertir sa mabuot nga mga Hudiyo nga nangita sa kamatuoran sa Diyos. Gipakita sa sulat ang lalom nga gugma ni Pablo alang sa Hebreohanong mga Kristohanon ug sa iyang midilaab nga tinguha sa pagtabang kanila sa praktikal nga paagi sa ilang panahon sa dakong panginahanglan.

KAUNDAN SA MGA HEBREOHANON

10. Unsa ang gipahayag sa mibukas nga mga pulong sa Mga Hebreohanon bahin sa posisyon ni Kristo?

¹⁰ Labaw nga puwesto ni Kristo (1:1–3:6). Ang mibukas nga mga pulong misentro sa pagtagad kang Kristo: “Ang Diyos, kinsa dugay na kanhi misulti sa daghang okasyon ug sa daghang paagi sa atong mga ginikanan pinaagi sa mga manalagna, misulti kanato sa kataposan niining mga adlaw pinaagi sa Anak.” Kining Anak mao ang tinudlong Manununod sa tanang butang ug ang aninaw sa himaya sa iyang Amahan. Ingon nakalinis sa atong mga sala, siya karon “milingkod sa tuo nga kamot sa Halangdon sa hataas nga mga dapit.” (1:1-3) Gikutlo ni Pablo ang kasulatan ngadto sa kasulatan sa pagpamatuod sa kasuperyor ni Jesus sa mga manolonda.

11. (a) Nganong gitambag ni Pablo ang pagmatngon kapin pa kay sa naandang pagtagad sa mga butang nadunggan? (b) Tungod sa iyang kasinatian ug gibayaw nga posisyon, unsang mga butang ang mahimo ni Jesus?

¹¹ Misulat si Pablo “kini kinahanglanon alang kanato  sa paghatag kapin pa kay sa naandang pagtagad.” Ngano man? Tungod kay, miergo si Pablo, kon dunay pig-ot nga silot sa dipagsugot “sa pulong nga gisulti pinaagi sa mga manolonda, . . . sa unsang paagi kita makaikyas kon kita dimanumbaling sa mao ka dakong kaluwasan nga sa sinugdan kini gipamolong pinaagi sa atong Ginoo?” Gihimo sa Diyos “ang anak sa tawo” ubos ug diyotay kay sa mga manolonda, apan karon atong nakita kining Jesus nga “gikoronahan uban sa himaya ug kadungganan tungod sa pag-antos sa kamatayon, nga siya pinaagi sa dili takos nga kalolot sa Diyos mahimong motilaw sa kamatayon alang sa tagsa ka tawo.” (2:1-3, 6, 9) Sa pagdala sa daghang anak sa himaya, gihimo una sa Diyos kining Pangulong Ahente sa ilang kaluwasan nga “hingpit pinaagi sa pag-antos.” Siya kini kinsa modala sa Yawa ngadto sa wala ug mohatag kagawasan sa “tanan niadtong kinsa sa kahadlok sa kamatayon nahimong ulipon sa ilang tibuok kinabuhi.” Sa ingon si Jesus nahimong “maluluy-on ug matinumanong hataas saserdote.” Ug kahibulongan, sanglit siya mismo miantos ubos sa pagsulay, “siya mahimong makatabang niadtong kinsa gisulayan.” (2:10, 15, 17, 18) Busa, si Jesus giisip takos sa mas nga himaya kay kang Moises.

12. Unsang kurso ang kinahanglan likayan sa mga Kristohanon kon buot sila mosulod sa pahulay sa Diyos?

¹² Pagsulod sa pahulay sa Diyos pinaagi sa pagtuo ug pagsugot (3:7–4:13). Ang mga Kristohanon, sa tanang katawhan, kinahanglan mokat-on sa pasidaan sa panig-ingnan sa kadimatinumanon sa mga Israelita, tungod sa kahadlok nga maugmad ang “daotang kasingkasing nga kulang sa pagtuo pinaagi sa pagpahilayo sa buhi nga Diyos.” (Heb. 3:12; Sal. 95:7-11) Tungod sa kadimasinugtanon ug kakulang sa pagtuo, ang mga Israelita nga mibiya sa Egipto napakyas sa pagsulod sa pahulay sa Diyos, o Igpapahulay, sulod diin siya mihunong sa iyang mga buhat sa paglalang mahitungod sa yuta. Bisan pa, gitin-aw ni Pablo: “Dunay nahibilin nga pahulay alang sa katawhan sa Diyos. Kay ang tawo nga misulod sa pahulay sa Diyos mipahulay usab sa iyang kaugalingon gikan sa iyang kaugalingong mga buhat, ingon nga gibuhat sa Diyos sa iyang kaugalingon.” Ang sundanan sa kadimasinugtanon nga gipakita sa Israel kinahanglan likayan. “Kay ang pulong sa Diyos buhi ug gamhanan ug mas mahait kay sa bisan unsang espada nga duhay sulab . . . ug makaarang sa pagtugkad sa mga hunahuna ug mga katuyoan sa kasingkasing.”—Heb. 4:9, 10, 12.

13. (a) Sa unsang paagi si Kristo nahimong “saserdote hangtod sa kahangtoran,” responsable sa kaluwasan nga walay kataposan? (b) Nganong giawhag ni Pablo ang mga Hebreohanon sa pag-uswag sa pagkahamtong?

¹³ Hamtong panlantaw sa kasuperyor sa pagkasaserdote ni Kristo (4:14–7:28). Giawhag ni Pablo ang mga Hebreohanon sa pagpadayon sa pagsugid kang Jesus, ang dakong Hataas Saserdote kinsa miagi latas sa mga langit, aron sila makakaplag ug kaluoy. Ang Kristo wala mihimaya sa iyang kaugalingon, apan ang Amahan mao ang miingon: “Ikaw saserdote hangtod sa kahangtoran sumala sa paagi ni Melkisidek.” (Heb. 5:6; Sal. 110:4) Una, si Kristo gihimong hingpit alang sa puwesto sa hataas saserdote pinaagi sa pagtuon sa kamasinugtanon pinaagi sa pag-antos, aron mahimong responsable alang sa kaluwasan nga walay kataposan niadtong tanan nga mosugot kaniya. Si Pablo dunay “daghang isulti ug lisod ipasabot,” apan ang mga Hebreohanon sa gihapon mga bata pa nga nanginahanglan sa gatas, samtang, sa matuod, sila unta angay nang mahimong mga magtutudlo. “Ang solidong pagkaon iya sa hamtong katawhan, niadtong kinsa pinaagi sa paggamit mibansay sa ilang mga gahom sa pagsabot sa pag-ila sa husto ug sayop.” Giawhag sila sa apostol nga “mouswag ngadto sa pagkahamtong.”—Heb. 5:11, 14; 6:1.

14. Sa unsang paagi ang mga magtotoo makapanunod sa saad, ug sa unsang paagi ang ilang paglaom gilig-on?

¹⁴ Imposible alang niadtong kinsa nahibalo sa pulong sa Diyos ug kinsa nahulog pahilayo nga mabuhi usab sa paghinulsol “tungod kay ilang gilansang usab ang Anak sa Diyos alang sa ilang kaugalingon ug giyagyag siya sa publikong kaulawan.” Pinaagi lamang sa pagtuo ug pailob nga ang mga magtotoo mahimong makapanunod sa saad nga gihimo kang Abraham—saad nga gihimong seguro ug lig-on pinaagi sa duha ka butang dimabalhin: ang pulong sa Diyos ug ang iyang panumpa. Ang ilang paglaom, “angkla alang sa kalag, nga seguro ug lig-on,” gilig-on pinaagi sa pagsulod ni Jesus “sulod sa tabil” ingon Mag-uuna ug Hataas Saserdote sumala sa paagi ni Melkisidek.—6:6, 19.

15. Unsa ang mipakita nga ang pagkasaserdote ni Jesus, kay sumala sa paagi ni Melkisidek, superyor kay kang Levi?

¹⁵ Kining Melkisidek “hari sa Salem” ug “saserdote sa Hataas Uyamot nga Diyos.” Bisan ang ulo sa panimalay si Abraham mibayad sa ikapulo kaniya, ug pinaagi kaniya si Levi, nga naa pa sa balat-ang ni Abraham, mibuhat usab. Ang panalangin ni Melkisidek kang Abraham midangat sa wala pa matawong Levi, ug gipakita niini ang Levihanong pagkasaserdote ubos nianang kang Melkisidek. Dugang pa, kon ang kahingpitan miabot pinaagi sa Levihanong pagkasaserdote ni Aaron, may panginahanglan pa ba alang sa laing saserdote “sumala sa paagi ni Melkisidek”? Gawas pa, sanglit dunay kausaban sa pagkasaserdote, “miabot ang panginahanglan sa kausaban usab sa kasugoan.”—7:1, 11, 12.

16. Ngano ang pagkasaserdote ni Jesus superyor sa pagkasaserdote ilalom sa Kasugoan?

¹⁶ Ang Kasugoan, sa matuod, wala mihimo sa bisan unsang butang hingpit apan namatud-ang huyang ug dili epektibo. Tungod kay sila padayon nga mamatay, ang mga saserdote niini daghan, apan si Jesus pinaagi sa “pagpadayon nga buhi hangtod sa kahangtoran mohupot sa iyang pagkasaserdote nga walay kapuli. Ingon sangpotanan siya makahimo usab sa pagluwas nga bug-os niadtong kinsa miduol sa Diyos pinaagi kaniya, tungod kay siya kanunay buhi sa pagpangaliyupo alang kanila.” Kining Hataas Saserdote, si Jesus, “maunongon, waysala, waylama, lain sa mga makasasala,” samtang ang mga hataas saserdote nga gitudlo sa Kasugoan huyang, kinahanglan una motanyag sa mga halad alang sa ila mismong mga sala una pa sila makapangaliya alang sa uban. Busa ang pulong gipanumpa sa Diyos “mitudlo sa Anak, kinsa hingpit hangtod sa kahangtoran.”—7:24-26, 28.

17. Sa unsa ang bag-ong tugon superyor?

¹⁷ Kasuperyor sa bag-ong tugon (8:1–10:31). Si Jesus gipakita ingon “tigpataliwala sa takdo mas maayong tugon, nga legal nga gitukod sa mas maayong mga  saad.” (8:6) Gikutlo sa bug-os ni Pablo ang Jeremias 31:31-34, gipakita nga kadtong sa bag-ong tugon duna sa kasugoan sa Diyos nga gisulat sa ilang mga hunahuna ug mga kasingkasing, nga ang tanan makaila kang Jehova, ug si Jehova “sa bisan unsang paagi dili na mahinumdom pa sa ilang mga sala.” Gihimo niining “bag-ong tugon” nga kinaraan na ang usa kanhi (ang tugon sa Kasugoan), nga “haduol na sa pagkahanaw.”—Heb. 8:12, 13.

18. Unsang pagtandi ang gihimo ni Pablo sa butang sa halad maylabot sa duha ka tugon?

¹⁸ Gihubit ni Pablo ang tinuig nga mga halad sa tolda sa kanhing tugon ingon “legal nga kinahanglanon . . . nga giimposar hangtod sa tinudlong panahon sa pagtul-id sa mga butang.” Bisan pa, sa dihang si Kristo mianhi ingon Hataas Saserdote, kini uban sa iya mismong bililhong dugo, ug dili sa mga kanding ug sa mga torong baka. Ang pagwisik ni Moises sa dugo sa mga mananap mibalido sa kanhing tugon ug gihinloan ang mahulagwayong tolda, apan ang mas maayong mga halad kinahanglanon alang sa langitnong katinuoran maylabot sa bag-ong tugon. “Kay si Kristo misulod, dili sa balaang dapit nga gihimo sa mga kamot, nga hulad sa tinuod, apan sa langit mismo, karon sa pagpadayag atubangan sa persona sa Diyos alang kanato.” Si Kristo wala kinahanglana sa paghimog tinuig nga mga halad, ingon sa gibuhat sa hataas saserdote sa Israel, kay “karon iyang gipadayag ang iyang kaugalingon makausa alang sa tanang panahon sa kataposan sa mga sistema sa mga butang sa pagwagtang sa sala pinaagi sa paghalad sa iyang kaugalingon.”—9:10, 24, 26.

19. (a) Unsa ang wala mahimo sa Kasugoan, ug ngano? (b) Unsa ang kabubut-on sa Diyos labot sa kabalaan?

¹⁹ Ingon sumada, miingon si Pablo nga “sanglit ang Kasugoan dunay landong sa maayong mga butang umaabot,” ang sublisubli nga mga halad niini wala makahimo sa pagwagtang sa “kaamgohan sa mga sala.” Bisan pa, si Jesus mianhi sa kalibotan sa pagbuhat sa kabubut-on sa Diyos. “Pinaagi sa maong ‘kabubut-on,’” matod ni Pablo, “kita gibalaan pinaagi sa halad sa lawas ni Jesu-Kristo makausa alang sa tanang panahon.” Busa, pasagdi ang mga Hebreohanon mohawid nga malig-on sa publikong pagpahayag sa ilang pagtuo nga walay ukon-ukon ug “mopalandong sa usa ug usa sa pagdasig sa gugma ug maayong mga buhat,” dili mobiya sa pagtigom sa kaugalingon sa tingob. Kon sila mopadayon sa tinuyong pagpakasala human makadawat sa hustong kahibalo sa kamatuoran, “wala nay nahibilin pa nga halad alang sa mga sala.”—10:1, 2, 10, 24, 26.

20. (a) Unsa ang pagtuo? (b) Unsang magilakong mga hulagway pulong sa pagtuo ang gipintal ni Pablo?

²⁰ Pagtuo gitin-aw ug giilustrar (10:32–12:3). Karon gisultihan ni Pablo ang mga Hebreohanon: “Padayon nga hinumdomi ang kanhing mga adlaw diin, human kamo gilamdagan, inyong giantos ang dakong sangka ubos sa mga pag-antos.” Pasagdi sila nga dili ilabay ang ilang kagawasan sa pagsulti, nga dunay dakong ganti, apan pasagdi sila moantos aron makabaton sa katumanan sa saad ug “may pagtuo ngadto sa pagtipig buhi sa kalag.” Pagtuo! Oo, mao kini ang kinahanglanon. Una, gihubit kini ni Pablo: “Ang pagtuo mao ang gipasaligang pagpaabot sa mga butang gilaoman, ang dayag nga pasundayag sa katinuoran bisan pa wala makita.” Unya, sa usa ka makadasig nga kapitulo, iyang gipintal sa tuling sunodsunod ang mubo pulong hulagway sa mga tawo sa karaan kinsa nabuhi, mibuhat, miaway, miantos, ug nahimong mga manununod sa kamatarong pinaagi sa pagtuo. “Pinaagi sa pagtuo” si Abraham, nga mipuyo sa mga tolda uban nila Isaac ug Jacob, mihulat “sa siyudad nga dunay matuod nga patukoranan,” ang Magtutukod niini mao ang Diyos. “Pinaagi sa pagtuo” si Moises mipadayon nga malig-on, “ingon nakakita sa Usa kinsa dimakita.” “Unsa pa ang akong dugang ikasulti?” nangutana si Pablo. “Kay kulangon ako sa panahon kon ako mopadayon sa pagsugilon mahitungod kang Gideon, Barak, Samson, Jepte, David ingon man ni Samuel ug sa ubang mga manalagna, kinsa pinaagi sa pagtuo gipildi ang kaaway nga mga gingharian, gipatuman ang kamatarong, gidawat ang mga saad.” Ang uban usab gisulayan pinaagi sa mga biaybiay, mga hampak, mga gapos, ug mga pagsakit apan midumili sa kagawasan “aron sila mahimong makaangkon sa mas maayong pagkabanhaw.” Matuod, “ang kalibotan dili takos kanila.” Tanan niini sila dunay saksi kanila pinaagi sa ilang pagtuo, apan sila wala pa makadawat sa katumanan sa saad. “Busa, nan,” padayon ni Pablo, “tungod kay kita duna sa dako kaayong panganod sa mga saksi nga milibot kanato, pasagdi usab nga atong iwakli ang tanang kabug-at ug ang sala nga sayong milikos kanato, ug pasagdi nga daganon ta uban ang pailob ang lumba nga gibutang sa atubangan nato, samtang kita motutok nga maayo sa Pangulong Ahente ug Maghihingpit sa atong pagtuo, si Jesus.”—10:32, 39; 11:1, 8, 10, 27, 32, 33, 35, 38; 12:1, 2.

21. (a) Sa unsang paagi ang mga Kristohanon makalahutay sa sangka sa pagtuo? (b) Unsang mas kusganong katarongan alang sa pagpatalinghog sa langitnong pasidaan ang gihatag ni Pablo?

²¹ Kamalahutayon sa sangka sa pagtuo (12:4-29). Giawhag ni Pablo ang Hebreohanong mga Kristohanon nga molahutay sa sangka sa pagtuo, kay si Jehova midisiplina kanila ingon mga anak. Karon na ang panahon sa paglig-on sa huyang mga kamot ug mga tuhod ug sa padayong paghimong tul-id sa mga dalan alang sa ilang mga tiil. Kinahanglan estrikto sila mobantay batok sa pagsulod sa bisan unsang makahilong gamot o hugaw nga mopahinabo sa pagsalikway kanila, ingon sa kaso ni Esau, kinsa wala mopabili sa sagradong mga butang. Sa literal nga bukid, si Moises miingon: “Ako nahadlok ug mikurog” tungod sa makahahadlok nga pasundayag sa midilaab nga kalayo, sa panganod, ug sa tingog. Apan sila miduol sa butang mas makadasig-pagtaha—Bukid Sion ug langitnong Jerusalem, panon-panon sa mga manolonda, kongregasyon sa Panganay, Diyos nga Maghuhukom sa tanan, ug ni Jesus nga Tigpataliwala sa bag-o ug mas maayong tugon. Karon dunay tanan dugang katarongan sa pagpamati sa langitnong pasidaan! Sa panahon ni Moises ang tingog sa Diyos mitay-og sa yuta, apan karon Siya misaad nga ukayon ang langit ug yuta. Gisilsil ni Pablo ang punto: “Busa, ingon kita makadawat sa gingharian nga dili matarog, pasagdi kita . . . nga mohalad sa Diyos sa madawat sagradong pag-alagad uban sa diyosnong kahadlok ug kataha. Kay ang atong Diyos usab usa ka nagaut-ut nga kalayo.”—12:21, 28, 29.

22. Uban sa unsang makapalig-ong tambag gitiklopan ni Pablo ang iyang sulat sa Mga Hebreohanon?

 ²² Lainlaing awhag sa mga butang sa pagsimba (13:1-25). Mitiklop si Pablo uban sa makapalig-ong tambag: Pasagdi ang gugmang inigsoon mopadayon, ayaw kalimti ang kamaabiabihon, pasagdi ang kaminyoon nga dungganon sa tanan, mahimong libre sa gugma sa salapi, magmasinugtanon niadtong nanguna taliwala kaninyo, ug ayaw padaldal sa lahi nga mga pagtulon-an. Sa kaulahian, “pinaagi kaniya [Jesus] pasagdi nga kita kanunay motanyag sa Diyos sa halad sa pagdayeg, nga mao, ang bunga sa mga ngabil nga mohimog publikong pagpahayag sa iyang ngalan.”—13:15.

NGANONG MAPUSLANON

23. Unsa ang giergo ni Pablo mahitungod sa Kasugoan, ug giunsa niya pagsuporta ang iyang argumento?

²³ Ingon legal nga argumento sa pagsuporta kang Kristo, ang sulat sa Mga Hebreohanon dimahagit nga obra maestra, hingpit pagkatukod ug dagayang dokumentado uban sa pruweba gikan sa Hebreohanong Kasulatan. Gihisgotan niini ang lainlaing bahin sa Kasugoan ni Moises—tugon, dugo, tigpataliwala, tolda sa pagsimba, pagkasaserdote, mga halad—ug gipakita kini nga sundanan lamang nga gihimo sa Diyos nga mipunting sa unahan sa mas dakong mga butang sa umaabot, tanan mosangko kang Kristo Jesus ug sa iyang halad, ang katumanan sa Kasugoan. Ang Kasugoan “nga gihimong kinaraan na ug tigulang na hapit na mahanaw,” matod ni Pablo. Apan “si Jesu-Kristo mao ra kagahapon ug karon, ug hangtod sa kahangtoran.” (8:13; 13:8; 10:1) Kamasadyaon ang gibati niadtong mga Hebreohanon sa pagbasa sa ilang sulat!

24. Unsang kahikayan ang gitin-aw sa Mga Hebreohanon nga dimasukod nga kaayohan kanato karon?

²⁴ Apan unsa ang bili niini kanato karon, sa atong lahi nga sirkumstansiya? Sanglit kita wala mailalom sa Kasugoan, makakaplag ba kita ug butang mapuslanon sa argumento ni Pablo? Dayag, oo. Dinhi gilaraw kanato ang kahikayan sa dako bag-ong tugon base sa saad kang Abraham nga pinaagi sa iyang Binhi ang tanang kabanayan sa yuta mopanalangin sa ilang kaugalingon. Kini ang atong paglaom sa kinabuhi, ang atong bugtong paglaom, ang katumanan sa karaang saad ni Jehova sa pagpanalangin pinaagi sa Binhi ni Abraham, si Jesu-Kristo. Bisan pa dili ilalom sa Kasugoan, kita natawo sa sala ingon kaliwat ni Adan, ug kita nanginahanglan sa maluluy-on hataas saserdote, usa nga duna sa balidong halad sa sala, usa kinsa makasulod didto mismo sa presensiya ni Jehova sa langit ug didto mangaliya alang kanato. Dinhi atong makaplagan siya, ang Hataas Saserdote kinsa motultol kanato sa kinabuhi sa bag-ong kalibotan ni Jehova, kinsa mosimpatiya uban sa atong kahuyangan, kay “gisulayan sa tanang bahin ingon sa atong kaugalingon,” ug kinsa midapit kanato sa “pagduol uban sa kagawasan sa pagsulti ngadto sa trono sa dili takos nga kalolot, aron kita makabaton sa kaluoy ug makakaplag sa dili takos nga kalolot alang sa panabang sa hustong panahon.”—4:15, 16.

25. Unsang makapalamdag nga pagpadapat ang gihimo ni Pablo sa Hebreohanong Kasulatan?

²⁵ Dugang pa, sa sulat ni Pablo sa Mga Hebreohanon, makaplagan nato ang makapagimok-kasingkasing ebidensiya nga ang mga tagna nga girekord dugay na kanhi sa Hebreohanong Kasulatan sa ulahi natuman sa kahibudnganang paagi. Tanan kini alang sa atong instruksiyon ug kalipay karon. Pananglitan, sa Mga Hebreohanon, gipadapat ni Pablo lima ka beses ang mga pulong sa tagna sa Gingharian sa Salmo 110:1 ngadto kang Jesu-Kristo ingon Binhi sa Gingharian, kinsa “milingkod sa tuo nga kamot sa trono sa Diyos” sa paghulat “hangtod ang iyang mga kaaway ibutang ingon tumbanan alang sa iyang mga tiil.” (Heb. 12:2; 10:12, 13; 1:3, 13; 8:1) Dugang pa, gikutlo ni Pablo ang Salmo 110:4 sa pagtin-aw sa importante nga katungdanan nga gilingkoran sa Anak sa Diyos ingon “saserdote hangtod sa kahangtoran sumala sa paagi ni Melkisidek.” Ingon ni Melkisidek sa karaan, kinsa sa rekord sa Bibliya “walay amahan, walay inahan, walay henyalohiya, walay sinugdanan sa mga adlaw ni kataposan sa kinabuhi,” si Jesus Hari ug “saserdote sa walay kataposan” sa pag-administrar sa mga kaayohan nga walay kataposan sa iyang halad lukat sa tanan kinsa masinugtanong mibutang sa ilang kaugalingon ubos sa iyang pagmando. (Heb. 5:6, 10; 6:20; 7:1-21) Niining samang Hari-Saserdote nga si Pablo mipunting sa pagkutlo sa Salmo 45:6, 7: “Ang Diyos mao ang imong trono hangtod sa kahangtoran, ug ang setro sa imong gingharian mao ang setro sa katarong. Gihigugma mo ang kamatarong, ug gidumtan mo ang kamalapason. Mao kana ngano ang Diyos, ang Diyos mo, midihog kanimo uban sa lana sa kalipay kapin pa kay sa imong mga kauban.” (Heb. 1:8, 9) Samtang gikutlo ni Pablo ang Hebreohanong Kasulatan ug gipakita ang ilang katumanan kang Kristo Jesus, atong makita ang mga pidaso sa langitnong sundanan nga mahulog sa ilang dapit alang sa atong kalamdagan.

26. Unsang pagdasig ang gihatag sa Mga Hebreohanon sa pagdagan sa lumba sa pagtuo ug uban sa kamalahutayon?

²⁶ Ingon klarong gipakita sa sulat sa Mga Hebreohanon, si Abraham milantaw sa unahan sa Gingharian, “ang siyudad nga dunay matuod nga patukoranan, ang magtutukod ug magbubuhat niining siyudad mao ang Diyos”—ang siyudad “iya sa langit.” “Pinaagi sa pagtuo” siya mikab-ot alang sa Gingharian, ug gihimo niya ang dakong sakripisyo aron siya makabaton sa mga panalangin niini pinaagi sa “mas maayong pagkabanhaw.” Katalagsaong panig-ingnan ang atong makaplagan kang Abraham ug sa tanan niadtong ubang lalaki ug babaye sa pagtuo—ang “labihan ka dakong panganod sa mga saksi” nga gihulagway ni Pablo sa kapitulo 11 sa Mga Hebreohanon! Samtang atong basahon kining rekord, ang atong kasingkasing momaya ug molukso sa kasadya, sa pagpabili sa pribilihiyo ug paglaom nga atong nabatonan uban sa maong matinumanong mga maghuhupot integridad. Busa kita gidasig sa “pagdagan uban sa kamalahutayon sa lumba nga gibutang sa atong atubangan.”—11:8, 10, 16, 35; 12:1.

27. Unsang mahimayaong paglaom sa Gingharian ang gipasiugda sa Mga Hebreohanon?

²⁷ Gikutlo ang tagna ni Hageo, gidapit ni Pablo ang pagtagad sa saad sa Diyos: “Apan sa makausa pa akong tay-ogon dili lamang ang yuta apan usab ang langit.” (Heb. 12:26; Hag. 2:6) Bisan pa, ang Gingharian sa Diyos pinaagi ni Kristo Jesus, ang Binhi, mopabilin  hangtod sa kahangtoran. “Busa, ingon kita modawat sa usa ka gingharian nga dili matarog, pasagdi kita mopadayon sa pagbaton sa dili takos nga kalolot, pinaagi niini kita mahimong mohatag sa sagradong pag-alagad sa Diyos nga madawat uban sa diyosnong kahadlok ug kataha.” Kining makapagimok nga rekord mipasalig kanato nga si Kristo mipadayag sa ikaduhang panahon “gawas sa sala ug niadtong mahinangpong nangita kaniya alang sa ilang kaluwasan.” Pinaagi kaniya, nan, “pasagdi kita kanunay motanyag sa Diyos sa halad sa pagdayeg, nga mao, ang bunga sa mga ngabil nga mihimog publikong pagpahayag sa iyang ngalan.” Hinaot unta ang dakong ngalan ni Jehova nga Diyos mahimong sa walay kataposan mabalaan pinaagi sa iyang Hari-Saserdote, si Jesu-Kristo!—Heb. 12:28; 9:28; 13:15.

[Mga footnote]

[Mga Pangutana sa Pagtuon]