Basahon sa Bibliya Numero 65​—Judas

Magsusulat: Judas

Dapit Gisulatan: Palestina (?)

Sinulat Nahuman: k. 65 K.P.

1. Tungod sa unsang mga kahimtang sulod sa kongregasyon nga nakaplagan ni Judas kinahanglanon ang pagsulat sa iyang kusganong sulat alang sa iyang mga igsoon?

 ANG Kristohanong mga igsoon ni Judas nameligro! Sulod sa panahon nga milabay sukad sa kamatayon ug pagkabanhaw ni Kristo Jesus, ang langyaw nga mga elemento mikuyamang pasulod sa Kristohanong kongregasyon. Ang kaaway misuot alang sa katuyoan sa pagkankan sa pagtuo, ingon sa gipasidaan ni apostol Pablo, mga 14 ka tuig sa una. (2 Tes. 2:3) Sa unsang paagi ang mga igsoon maalisto ug makabantay batok sa peligro? Gitagana sa sulat ni Judas, kusganon ug baskog sa prangka nga pahayag niini, ang tubag. Klarong gipahayag mismo ni Judas ang iyang baroganan sa bersikulo 3 ug 4: ‘Nakaplagan ko kini kinahanglanon ang pagsulat kaninyo tungod kay ang pipila ka tawo miyuhot pasulod, didiyosnong mga tawo, nga mihimo sa dili takos nga kalolot sa atong Diyos ngadto sa pasangil alang sa luag nga paggawi.’ Ang mismong patukoranan sa maayong doktrina ug moralidad gihulga. Gibati ni Judas nga gitawag sa pagpakigbisog alang sa intereses sa iyang mga igsoon, aron sila, sa kapulihay, mahimong makigbisog nga malig-on alang sa pagtuo.

2. (a) Kinsa si Judas? (b) Unsang relasyon uban ni Jesus ang labing giestima ni Judas?

² Apan kinsa si Judas? Gitug-an sa nagbukas nga mga pulong nga ang sulat gisulat ni “Judas, ulipon ni Jesu-Kristo, apan igsoon ni Santiago, ngadto sa mga tinawag.” Si Judas, apostol ba, sanglit 2 sa orihinal 12 ka apostol ni Jesus ginganlan Judas? (Luc. 6:16) Si Judas wala mosulti sa iyang kaugalingon ingon apostol, apan hinonoa siya mihisgot sa mga apostol sa ikatulong persona ingon “sila,” dayag mipagawas sa iyang kaugalingon. (Jud. 17, 18) Dugang pa, iyang gitawag ang iyang kaugalingon “igsoon ni Santiago,” dayag gipasabot ang magsusulat sa sulat ni Santiago, kinsa katunga-igsoon ni Jesus. (Ber. 1) Ingon usa sa “mga haligi” sa kongregasyon sa Jerusalem, kining Santiago ilado, ug busa gipaila ni Judas ang iyang kaugalingon uban kaniya. Kini mihimo usab kang Judas ingon katunga-igsoon ni Jesus, ug gitala ingon niana. (Gal. 1:19; 2:9; Mat. 13:55; Mar. 6:3) Bisan pa, wala himoa ni Judas kapital ang iyang unodnong relasyon uban ni Jesus, apan mapainubsanong gipahaluna niya ang pasiugda sa iyang espirituwal nga relasyon ingon “ulipon ni Jesu-Kristo.”—1 Cor. 7:22; 2 Cor. 5:16; Mat. 20:27.

3. Unsa ang nagmatuod sa pagkakasaligan sa sulat ni Judas?

³ Ang pagkakasaligan niining basahon sa Bibliya gisuportahan sa paghisgot niini sa Tipik Muratorian, sa ikaduhang siglo K.P. Dugang pa, gidawat kini ni Clement sa Alejandria (ikaduhang siglo K.P.) ingon  kanonikal. Gipunting ni Origen kini ingon sinulat sa “pipila ka linya, apan puno sa himsog nga mga pulong sa langitnong grasya.” a Giisip usab kini ni Tertullian nga kasaligan. Wayduda nga kini lakip sa uban dinasig nga Kasulatan.

4. Unsang matang sa sulat ang Judas, diin kini lagmit gisulat, ug unsa ang gisugyot labot sa panahon sa pagsulat?

⁴ Si Judas misulat sa “mga tinawag,” nga wala mitino sa partikular nga kongregasyon o indibiduwal, busa ang iyang sulat heneral nga sulat nga kanat gisirkular sa tanang Kristohanon. Bisan pa kini wala gipahayag, ang lagmit dapit gisulatan mao ang Palestina. Lisod usab ang pagtino sa petsa uban ang kapiho. Bisan pa, lagmit kini taodtaod na sa kaugmaran sa Kristohanong kongregasyon, kay si Judas midapit sa pagtagad “sa mga pulong nga kanhi gipamolong sa mga apostol sa atong Ginoong Jesu-Kristo” ug dayag gikutlo ang 2 Pedro 3:3. (Jud. 17, 18) Dugang pa, dunay kusganong kasusama taliwala sa Judas ug sa ikaduhang kapitulo sa Ikaduhang Pedro. Gipasabot niini nga siya misulat sa samang panahon ni Pedro, kay silang duha lalom nabalaka sa peligro sa kongregasyon nianang panahon. Busa, gisugyot ang 65 K.P. ingon banabanang petsa. Kining petsa gisuportahan usab sa pagkaagi nga wala hisgoti ni Judas ang pagsulong ni Cestius Gallus sa pagpukgo sa pag-alsa sa mga Hudiyo sa 66 K.P., ni siya mihisgot sa pagkapukan sa Jerusalem sa 70 K.P. Si Judas sa iyang sulat mipunting sa ispisipiko langitnong mga hukom gipakanaog batok sa mga makasasala, ug lohikal nga kon ang Jerusalem napukan na, mahimong iyang gilig-on ang iyang argumento pinaagi sa paghisgot niining pagpakanaog sa hukom, sanglit labi na gitagna ni Jesus ang hitabo.—Jud. 5-7; Luc. 19:41-44.

KAUNDAN SA JUDAS

5. (a) Nganong nakaplagan kini ni Judas nga kinahanglan ang pagsulat sa mga tinawag sa “pagpakigbisog nga malig-on alang sa pagtuo”? (b) Unsang pasidaan nga mga panig-ingnan ang gisitar ni Judas?

⁵ Pasidaan batok sa pagpakighilawas ug wapagpanumbaling sa pagkaginoo (ber. 1-16). Human ikapaabot ang mahigugmaong mga timbaya sa “mga tinawag,” miingon si Judas nga iyang gituyo ang pagsulat “mahitungod sa kaluwasan nga atong kumon gihuptan,” apan karon iyang nakaplagan kini kinahanglanon ang pagsulat kanila “sa pagpakigbisog nga malig-on alang sa pagtuo.” Ngano? Tungod kay ang di-diyosnong mga tawo miyuhot pasulod, miliso sa dili takos nga kalolot sa Diyos ngadto sa pasangil alang sa luag nga paggawi. Kining mga tawo, matod ni Judas, “nagpamatuod nga bakak sa atong bugtong Tag-iya ug Ginoo, si Jesu-Kristo.” (Ber. 1, 3, 4) Iyang gipahinumdom sila nga bisan si Jehova miluwas sa usa ka katawhan gikan sa Egipto, Siya sa ulahi “milaglag niadtong wala mopakitag pagtuo.” Dugang pa, si Jehova mireserba “alang sa paghukom sa dakong adlaw” kadtong mga manolonda nga mibiya sa ilang angay puloy-anang dapit. Mao man, ang walay kataposang silot sa Sodoma ug Gomora ug sa ilang silingang mga siyudad usa ka pasidaan nga panig-ingnan labot sa dadangatan niadtong kinsa ‘nagpatuyang sa pagpakighilawas ug pagpangagpas sa unod alang sa dinatural nga paggamit.’—Ber. 5-7.

6. Sa unsa mipatuyang ang di-diyosnong mga tawo, ug giunsa ni Judas pag-ilustrar ang kasayop ug sangpotanan sa ilang paggawi?

⁶ Karon, sa samang paagi, ang di-diyosnong mga tawo “naghugaw sa unod ug wamanumbaling sa pagkaginoo ug abusado nga misulti sa mga mahimayaon.” Aw, bisan ngani si Miguel arkanghel dili abusado manulti sa Yawa sa dihang nakiglantugi sa lawas ni Moises, apan yanong miingon: “Hinaot unta si Jehova mobadlong kanimo.” Apan kining mga tawo migamit sa abusado nga panulti ug padayon sa pagdunot sa ilang kaugalingon ingon waykabuot nga mga mananap. Misunod sila sa dalan nila Cain, Balaam, ug sa rebelyosong Kore. Ingon sila sa mga bato nga mipahipi ilalom sa tubig, ingon sa waytubig nga mga panganod, ingon sa waybungang mga kahoy nga makaduha-patay ug giibot, ingon sa ihalas nga mga balod nga mibulabula sa ilang kaulaw, ug ingon sa mga bituon nga laag. Alang niini “ang kangiob sa kangitngit gireserba hangtod sa kahangtoran.” (Ber. 8, 9, 13) Gitagna ni Enoc si Jehova mopakanaog sa hukom batok niining mga di-diyosnon. Sila mga bagolbolan ug mga reklamador, ug hakog sila nga midayeg sa mga personalidad.

7. (a) Unsang hukom ang gipaabot sa mga di-diyosnon, ug sa unsang paagi ang mga apostol mipasidaan mahitungod kanila? (b) Tungod sa paglaom sa walay kataposang kinabuhi, unsa ang kinahanglan buhaton sa “mga hinigugma” alang sa ilang kaugalingon ug sa uban?

⁷ Tambag sa pagpabilin sa gugma sa Diyos (ber. 17-25). Gipahinumdoman ni Judas ang mga igsoon kon sa unsang paagi ang mga apostol sa Ginoong Jesu-Kristo mipasidaan nga “sa kataposang panahon dunay mga mayubiton, nga mohimo sumala sa ilang kaugalingong kailibgon alang sa di-diyosnong mga butang.” Kining mga samokan “mananapong mga tawo, nga walay espirituwalidad.” Ang “mga hinigugma,” busa, kinahanglan molig-on sa ilang kaugalingon sa pagtuo ug sa paghupot sa ilang kaugalingon sa gugma sa Diyos, samtang ilang gihulat ang kaluoy ni Kristo “uban sa walay kataposang kinabuhi sa unahan.” Sa kapulihay, pasagdi sila nga motunol sa kaluoy ug tabang niadtong kinsa mikilingkiling. Mitiklop si Judas pinaagi sa paghatag himaya pinaagi sa Ginoong Jesu-Kristo ngadto sa “Diyos nga atong Manluluwas,” ang Usa kinsa mobantay kanila batok sa pagkapangdol.—Ber. 18-21, 25.

NGANONG MAPUSLANON

8. Unsang kagamitan ang gihimo ni Judas sa dinasig nga Kasulatan ug sa “basahon sa kinaiya” sa pagtambag sa iyang mga igsoon?

⁸ Si Judas mismo nakakaplag sa dinasig nga Kasulatan nga mapuslanon alang sa pagpasidaan, pag-awhag, pagdasig, pagtudlo, ug pagtambag sa “mga hinigugma.” Sa pagyagyag sa dakong sala sa di-diyosnong mga malapason, iyang gigamit ang mahulagwayong mga ilustrasyon gikan sa Hebreohanong Kasulatan, ingon niadtong nadakin-as nga mga Israelita, mga manolonda nga nakasala, ug sa mga pumuluyo sa  Sodoma ug Gomora, mipakita nga tanan niadtong mibatasan sa samang mga bisyo moantos sa susamang silot. Iyang gitandi ang dunot nga mga tawo ngadto sa waykabuot nga mga mananap, ug siya miingon sila mitaak sa dalan ni Cain, midali ngadto sa sayop ni Balaam, ug mahanaw ingon ni Kore alang sa ilang rebelyosong sultisulti. Mikuha usab siya ug buhing mga hulagway gikan sa “basahon sa kinaiya.” Ang prangka nga sulat ni Judas mismo nahimong bahin sa “tibuok Kasulatan,” nga tun-an uban sa Kasulatan, nga mitambag sa hustong paggawi “sa kataposang panahon.”—Jud. 17, 18, 5-7, 11-13; Num. 14:35-37; Gen. 6:4; 18:20, 21; 19:4, 5, 24, 25; 4:4, 5, 8; Num. 22:2-7, 21; 31:8; 16:1-7, 31-35.

9. Nganong ang pasidaan ni Judas sa gihapon kinahanglanon niining panahon, ug sa unsang mga dapit ang mga Kristohanon kinahanglan mopadayon sa paglig-on sa ilang kaugalingon?

⁹ Ang oposisyon ug mga pagsulay gikan sa gawas napakyas sa pagpugong sa pagtubo sa Kristiyanidad, apan karon ang mga igsoon nameligro sa kadunot sa sulod. Ang mga bato nga mipahipi mihulga sa pagguba sa entiro kongregasyon. Nakaamgo nga kining peligro labi pang malaglagon, si Judas miergo nga kusganon pabor sa ‘pagpakigbisog nga malig-on alang sa pagtuo.’ Ang iyang sulat tukma sa panahon karon ingon man kini balik niadto. Ang samang pasidaan sa gihapon kinahanglanon. Ang pagtuo sa gihapon kinahanglan bantayan ug pakigbisogan, ang imoralidad ibton, ang mga dudoso tabangan uban sa kaluoy ug ‘sakmiton gikan sa kalayo,’ kon kana posible. Sa interes sa moral nga integridad, espirituwal nga kaepektibo, ug matuod nga pagsimba, ang mga Kristohanon karon kinahanglan mopadayon sa paglig-on sa ilang kaugalingon sa labing balaang pagtuo. Kinahanglan sila mobarog sa hustong mga prinsipyo ug mosuod sa Diyos sa pag-ampo. Kinahanglan usab nila ang pagbaton sa hustong pagtagad sa “pagkaginoo,” may respeto sa hatag-Diyos nga awtoridad sa Kristohanong kongregasyon.—Jud. 3, 23, 8.

10. (a) Sa unsang paagi tratahon sa kongregasyon ang mananapong mga tawo, ug sa unsa kini moresulta? (b) Unsang ganti ang gipaabot sa mga manununod sa Gingharian, ug sa unsa kini sila miduyog kang Judas?

¹⁰ “Ang mananapong mga tawo, nga walay espirituwalidad,” bisan kanus-a dili makasulod sa Gingharian sa Diyos ug mameligro lamang sa uban kinsa naa sa dalan sa walay kataposang kinabuhi. (Jud. 19; Gal. 5:19-21) Ang kongregasyon kinahanglan pasidan-an batok kanila, ug kini kinahanglan mowagtang kanila! Sa ingon, “ang kaluoy ug kalinaw ug gugma” modagaya sa mga hinigugma, ug sila mohupot sa ilang kaugalingon sa gugma sa Diyos, ‘samtang ilang gihulat ang kaluoy sa ilang Ginoong Jesu-Kristo uban sa kinabuhing walay kataposan sa unahan.’ Ang Diyos nga Manluluwas mopahaluna sa mga manununod sa Gingharian nga “waymansa atubangan sa iyang himaya uban sa dakong kasadya.” Dayag na lamang kini sila miduyog kang Judas sa paghatag “himaya, kahalangdon, gahom ug awtoridad” Kaniya pinaagi ni Jesu-Kristo.—Jud. 2, 21, 24, 25.

[Footnote]

[Mga Pangutana sa Pagtuon]