Kapitulo 6

Nganong Kita Matigulang ug Mamatay?

1. Unsay dili ikasaysay sa mga siyentipiko mahitungod sa kinabuhi sa tawo?

 ANG mga siyentipiko wala masayod kon nganong ang mga tawo matigulang ug mamatay. Ang atong mga selula daw padayong nagabag-o ug niana kita angayng mabuhing walay kataposan. Ang librong Hyojun Soshikigaku (Pasukaranang Histolohiya) nagaingon: “Usa ka dakong misteryo kon sa unsang paagi ang pagtigulang sa mga selula nalangkit sa pagkatigulang ug kamatayon sa usa ka indibiduwal.” Daghang siyentipiko ang nagtuo nga dunay “kinaiyanhon, dalang-daan” nga kinutoban sa kinabuhi. Sa imong hunahuna husto ba sila?

2. Unsay gihimo sa pipila tungod sa pagkahamubo kaayo sa kinabuhi?

² Ang mga tawo kanunayng nangandoy ug hataas nga kinabuhi ug gani misulay nga makabaton ug imortalidad. Sukad sa ikaupat nga siglo W.K.P., ang mga droga nga kunohay gidesinyo aron mahimong posible ang imortalidad nakadani sa pagtagad sa mga hamiling Insik. Ang pipila ka ulahing mga emperador nga Insik nagtomar sa gitawag ug mga tigpataas sa kinabuhi​—ginama sa asogi​—ug nangamatay! Sa tibuok kalibotan, ang mga tawo nagtuo nga ang kamatayon dili mao ang kataposan sa ilang paglungtad. Ang mga Budhista, mga Hindu, mga Muslim, ug uban pa tanantanan dunay magilakong mga paglaom sa usa ka kinabuhi human sa kamatayon. Sa Kakristiyanohan, daghan ang naghanduraw sa kinabuhi sa langitnong himaya human sa kamatayon.

3. (a) Nganong ang mga tawo nangandoy ug kinabuhing walay kataposan? (b) Unsang mga pangutana bahin sa kamatayon ang kinahanglang matubag?

³ Ang mga ideya sa kalipay human sa kamatayon nagbanaag  sa pangandoy alang sa kinabuhing walay kataposan. “Iyang gibutang ang pagkawalay-kataposan sa ilang mga kasingkasing,” matud sa Bibliya may kalabotan sa ideya sa pagkawalay-kataposan nga gitanom kanato sa Diyos. (Ecclesiastes 3:11) Iyang gilalang ang unang mga tawo uban sa paglaom nga sila mabuhing walay kataposan sa yuta. (Genesis 2:​16, 17) Nan, nganong ang mga tawo mamatay? Sa unsang paagi misulod ang kamatayon sa kalibotan? Ang kahibalo sa Diyos nagahatag ug katin-awan niining mga pangutanaha.​—Salmo 119:105.

USA KA DAOTANG PLANO

4. Sa unsang paagi gipailaila ni Jesus ang kriminal nga maoy responsable sa kamatayon sa tawo?

⁴ Ang usa ka kriminal maningkamot nga tagoan ang ebidensiya sa iyang krimen. Kini tinuod usab sa usa nga responsable sa krimen nga misangpot sa kamatayon sa binilyon. Iyang gimaneobra ang mga butang aron salimbongan sa misteryo ang kamatayon sa tawo. Si Jesu-Kristo nagpaila niining maong kriminal sa dihang Iyang giingnan kadtong nagtinguha sa pagpatay Kaniya: “Kamo gikan sa inyong amahan nga Yawa, ug buot ninyong buhaton ang mga tinguha sa inyong amahan. Kana siya mopatayg-tawo sa iyang pagsugod, ug wala siya mobarog nga lig-on diha sa kamatuoran, tungod kay wala kaniya ang kamatuoran.”​—Juan 8:​31, 40, 44.

5. (a) Unsay kagikan sa usa nga nahimong Satanas nga Yawa? (b) Unsay kahulogan sa mga pulong “Satanas” ug “Yawa”?

⁵ Oo, ang Yawa maoy usa ka daotang “mopatayg-tawo.” Ang Bibliya nagbutyag nga siya usa ka tinuod nga persona, dili lamang pagkadaotan diha sa kasingkasing sa usa. (Mateo 4:​1-11) Bisan tuod gilalang ingong usa ka matarong nga manulonda, “wala siya mobarog nga lig-on diha sa kamatuoran.” Pagkahaom nga siya ginganlag Satanas nga Yawa! (Pinadayag 12:9) Siya gitawag ug “Satanas,” o “magsusukol,” tungod kay iyang gisupak ug gisuklan si Jehova. Kining maong kriminal gitawag usab ug “Yawa,” nga nagkahulogang “mapasipalahon,” tungod kay sa mapasipalahong paagi iyang gidaot ang Diyos.

6. Nganong si Satanas mialsa batok sa Diyos?

⁶ Unsay nakadasig kang Satanas nga moalsa batok sa Diyos? Kahakog. Sa mahakogong paagi iyang giilog ang pagsimba nga  nadawat ni Jehova gikan sa mga tawo. Wala isalikway sa Yawa ang tinguha nga makadawat sa maong pagsimba, nga angay lamang sa Maglalalang. (Itandi ang Ezekiel 28:​12-19.) Hinunoa, gihambin sa manulonda nga nahimong Satanas ang maong hakog nga tinguha hangtod nanamkon kini ug nagpahimugsog sala.​—Santiago 1:​14, 15.

7. (a) Unsay nagapahinabo sa kamatayon sa tawo? (b) Unsa ang sala?

⁷ Atong nailhan ang sad-an kansang kriminal nga buhat misangpot sa kamatayon sa mga tawo. Apan unsa ang espisipikong hinungdan sa kamatayon sa tawo? Ang Bibliya nagaingon: “Ang ikot nga nagapatunghag kamatayon mao ang sala.” (1 Corinto 15:56) Ug unsa ang sala? Aron masabtan kining maong pulong, atong tagdon ang kahulogan nga dala niini sa orihinal nga mga pinulongan sa Bibliya. Ang Hebreohanon ug Gregong mga berbo nga kasagarang gihubad “makasala” nagkahulogang “pagkasipyat” sa diwa nga wala makaigo sa punting o wala makaabot sa tumong. Unsang tumong nga kitang tanan wala makaigo? Ang tumong sa hingpit nga pagsugot sa Diyos. Apan, sa unsang paagi ang sala nakasulod sa kalibotan?

KON SA UNSANG PAAGI ANG PLANO GIPATUMAN

8. Sa unsang paagi gisulayan ni Satanas pagkuha ang pagsimba sa mga tawo?

⁸ Si Satanas sa maampingon mihimog plano nga sa iyang pagtuo mosangpot sa iyang pagmando sa tanang tawo ug sa pagkadawat sa ilang pagsimba. Nakahukom siya nga hayloon ang unang tawhanong magtiayon, si Adan ug Eva, nga makasala batok sa Diyos. Si Jehova naghatag sa atong unang mga ginikanan ug kahibalo nga motultol unta sa kinabuhing walay kataposan. Sila nasayod nga ang ilang Maglalalang maayo tungod kay iya silang gibutang sa nindot nga tanaman sa Eden. Si Adan ilabinang nakasinati sa pagkamaayo sa iyang langitnong Amahan sa gihatagan siya sa Diyos ug maanyag ug matinabangong asawa. (Genesis 1:​26, 29; 2:​7-9, 18-23) Ang padayong pagkinabuhi sa unang tawhanong magtiayon nagdepende sa pagsugot sa Diyos.

9. Unsang sugo ang gihatag sa Diyos sa unang tawo, ug nganong kini makataronganon?

⁹ Ang Diyos nagmando kang Adan: “Makakaon ka gikan sa  tanan nga kahoy sa tanaman. Apan sa kahoy sa pag-ila sa maayo ug sa daotan dili ka mokaon gikan niini, tungod kay sa adlaw nga mokaon ka gikan niini mamatay ka gayod.” (Genesis 2:​16, 17) Ingong Maglalalang, si Jehova nga Diyos dunay katungod sa pagtino sa moral nga mga sukdanan ug sa paghubit kon unsay maayo ug kon unsay daotan alang sa iyang mga linalang. Ang iyang mando maoy makataronganon tungod kay si Adan ug Eva libreng makakaon sa bunga gikan sa tanang ubang kahoy diha sa tanaman. Mahimo nilang ikapakita ang ilang apresasyon alang sa matarong nga pagmando ni Jehova pinaagi sa pagsugot niining maong balaod inay kay magarbohong magtino sa ilang kaugalingong moral nga mga sukdanan.

10. (a) Sa unsang paagi giduol ni Satanas ang mga tawo aron danihon sila ngadto sa iyang kiliran? (b) Unsang mga motibo ang gibutangbutang ni Satanas kang Jehova? (c) Unsay imong hunahuna maylabot sa atake ni Satanas sa Diyos?

¹⁰ Ang Yawa naglaraw nga danihon ang unang mga tawo pahilayo sa Diyos. Aron sa pagdani kanila ngadto sa iyang kiliran, si Satanas namakak. Nga migamit ug usa ka serpente, sama gayod sa paggamit sa usa ka ventriloquist ug manikin, ang Yawa nangutana kang Eva: “Tinuod ba gayod nga ang Diyos nag-ingon nga kinahanglang dili kamo mokaon gikan sa tanang kahoy sa tanaman?” Sa dihang gipahayag ni Eva ang sugo sa Diyos, si Satanas miingon: “Ikaw tinong dili mamatay.” Dayon iyang gibutangbutangan ug daotang mga motibo si Jehova pinaagi sa pag-ingon: “Ang Diyos nasayod nga sa adlaw mismo sa inyong pagkaon gikan niana ang inyong mga mata mabuka ug kamo mahisama sa Diyos, nga nasayod sa maayo ug daotan.” (Genesis 3:​1-5) Sa ingon gipasabot sa Yawa nga ang Diyos naghawid ug usa ka butang nga maayo. Pagkamapasipalahong atake sa matinud-anon, mahigugmaong langitnong Amahan, si Jehova!

11. Sa unsang paagi si Adan ug Eva nahimong mga kakunsabo ni Satanas?

¹¹ Gitan-aw pag-usab ni Eva ang kahoy, ug ang bunga niini daw ilabinang tilinguhaon niadtong tungora. Busa mipupo siya sa bunga ug mikaon niana. Sa ulahi, ang iyang bana sa kinabubut-on mikuyog kaniya niining makasasalang buhat sa dili pagsugot sa Diyos. (Genesis 3:6) Bisan tuod nga si Eva nalimbongan,  gipaluyohan nilang duha ni Adan ang laraw ni Satanas nga momando sa tawhanong rasa. Sa pagkatinuod, sila nahimong mga kakunsabo niya.​—Roma 6:16; 1 Timoteo 2:14.

12. Unsay miresulta gumikan sa pag-alsa sa tawo batok sa Diyos?

¹² Kinahanglang atubangon ni Adan ug Eva ang sangpotanan sa ilang mga lihok. Wala sila mahisama sa Diyos, nga adunay espesyal nga kahibalo. Hinunoa, mibati sila ug kaulaw ug mitago sa ilang kaugalingon. Gisudyaan ni Jehova si Adan ug gipahayag kining maong silot: “Sa singot sa imong nawong magakaon ikaw sa tinapay hangtod nga mopauli ka sa yuta, tungod kay gikan niini ikaw gikuha. Kay abog ka ug sa abog ikaw mopauli.” (Genesis 3:19) “Sa adlaw” nga ang atong unang mga ginikanan mikaon sa bunga sa kahoy sa kahibalo sa maayo ug sa daotan, sila gisilotan sa Diyos ug namatay sumala sa iyang panglantaw. Dayon sila gipalagpot gikan sa Paraiso ug misugod sila pag-us-os ngadto sa pisikal nga kamatayon.

KON SA UNSANG PAAGI MIKAYLAP ANG SALA UG KAMATAYON

13. Sa unsang paagi mikaylap ang sala sa tibuok tawhanong rasa?

¹³ Daw milampos si Satanas sa iyang laraw nga makadawat ug tawhanong pagsimba. Apan, dili siya makahimo sa pagpatunhay sa kinabuhi sa iyang mga magsisimba. Sa dihang ang kamatayon misugod sa pag-ut-ot sa unang tawhanong magtiayon, wala na nila ikapasa ang kahingpitan ngadto sa ilang mga anak. Susama sa gikulit nga sinulat sa usa ka bato, ang sala maoy dulot nga nakulit diha sa mga gene sa atong unang mga ginikanan. Busa, sila makapatungha lamang ug dili-hingpit nga mga anak. Sanglit ang tanan nilang mga anak gisamkon human makasala si Adan ug Eva, ang ilang mga anak nakapanunod sa sala ug kamatayon.​—Salmo 51:5; Roma 5:12.

14. (a) Kang kinsa nato ipakasama kadtong nagalimod sa ilang sala? (b) Sa unsang paagi ang mga Israelinhon gipaamgo sa ilang pagkasad-an?

¹⁴ Ugaling, karong adlawa daghan ang wala magtuo nga sila mga makasasala. Sa pipila ka bahin sa kalibotan, ang ideya sa gipanunod nga sala kasagaran nga wala hidunggi. Apan dili kana pamatuod nga wala maglungtad ang sala. Ang usa ka batang lalaki nga bulingit ug nawong mahimong mangangkon nga siya  hinlo, ug makombinsir lamang nga bulingit human siya makapanalamin. Ang karaang mga Israelinhon susama sa maong bata sa dihang ilang gidawat ang Balaod sa Diyos pinaagi sa Iyang propetang si Moises. Gipatin-aw sa Balaod nga naglungtad ang sala. “Sa pagkatinuod ako dili unta makailag sala kon dili pa tungod sa Balaod,” saysay ni apostol Pablo. (Roma 7:​7-12) Susama sa batang lalaki nga nanalamin, nga gigamit ang Balaod sa pagsusi sa ilang kaugalingon, nasabtan sa mga Israelinhon nga sila mahugaw sa mga mata ni Jehova.

15. Unsay mapadayag pinaagi sa pagpanalamin diha sa Pulong sa Diyos?

¹⁵ Pinaagi sa pagpanalamin sa Pulong sa Diyos ug sa pagmatikod sa mga sukdanan niini, atong masabtan nga kita dili mga hingpit. (Santiago 1:​23-25) Pananglitan, tagda kon unsay giingon ni Jesu-Kristo sa iyang mga tinun-an mahitungod sa paghigugma sa Diyos ug sa ilang silingan, sumala sa natala sa Mateo 22:​37-40. Pagkasubsob nga ang mga tawo dili makaabot sa sukdanan niining mga bahina! Daghan ang dili gani mobati ug diyutayng kahasol sa tanlag kon mapakyas sa pagpakitag gugma sa Diyos o sa ilang mga silingan.​—Lucas 10:​29-37.

PAGBANTAY SA MGA TAKTIKA NI SATANAS!

16. Unsay atong mahimo aron dili mabiktima sa mga laraw ni Satanas, ug nganong kini malisod?

¹⁶ Gitinguha ni Satanas nga kita sa tinuyo magpakasala. (1 Juan 3:8) Aduna bay paagi aron dili mabiktima sa iyang mga laraw? Oo, apan kini nanginahanglan nga suklan nato ang mga kiling sa tinuyong pagpakasala. Dili kini sayon sanglit ang atong kinaiyanhong kiling sa pagpakasala kusganon kaayo. (Efeso 2:3) Si Pablo kinahanglang makigbisog gayod. Ngano? Tungod kay ang sala nagapuyo kaniya. Kon buot nato ang pag-uyon sa Diyos, kita usab kinahanglang makigbisog sa makasasalang mga kiling diha sa atong kahiladman.​—Roma 7:​14-24; 2 Corinto 5:10.

17. Unsay nakapahimo sa atong pakigbisog batok sa atong makasasalang mga kiling nga mas malisod?

¹⁷ Sanglit si Satanas kanunay nga mangitag kahigayonan aron ganoyon kita sa paglapas sa mga balaod sa Diyos, ang atong pagpakigbisog  batok sa sala dili sayon. (1 Pedro 5:8) Nga mipakitag kahangawa alang sa isigka-Kristohanon, si Pablo miingon: “Ako nahadlok nga sa unsa mang paagi, ingon nga ang halas nagdaldal kang Eva pinaagi sa lipatlipat niini, basin unyag ang inyong mga kaisipan madaot gikan sa katim-os ug kaputli nga angay sa Kristo.” (2 Corinto 11:3) Gigamit ni Satanas ang samang mga taktika karong adlawa. Naningkamot siya nga ipugas ang mga pagduhaduha sa pagkamaayo ni Jehova ug sa mga benepisyo sa pagsugot sa mga sugo sa Diyos. Ang Yawa naningkamot sa pagpahimulos sa atong gipanunod makasasalang mga kiling ug buot kitang pasubayon sa dalan sa pagkamapahitas-on, kahakog, pagdumot, ug pagpihig.

18. Giunsa paggamit ni Satanas ang kalibotan sa pagpausbaw sa sala?

¹⁸ Usa sa mga galamiton sa Yawa batok kanato mao ang kalibotan, nga nahiluna sa iyang gahom. (1 Juan 5:19) Kon dili kita magmabinantayon, ang dunot ug dili-matinud-anong mga tawo sa kalibotan sa atong palibot mopit-os kanato sa pagsubay sa makasasalang dalan nga nagalapas sa moral nga mga sukdanan sa Diyos. (1 Pedro 4:​3-5) Daghan ang nagasalikway sa mga balaod sa Diyos ug gani dili maminaw sa mga awhag sa ilang tanlag, nga ngadtongadto maghimo niini nga kubalan. (Roma 2:​14, 15; 1 Timoteo 4:​1, 2) Ang pipila sa inanay misubay sa dalan nga sa nangagi wala gani itugot bisan sa ilang dili-hingpit nga tanlag nga himoon kana.​—Roma 1:​24-32; Efeso 4:​17-19.

19. Nganong dili igo ang pagkinabuhi lamang ug mahinlong kinabuhi?

¹⁹ Ang pagkinabuhi ug mahinlong kinabuhi maoy usa ka kalamposan niining kalibotana. Hinunoa, aron pahimut-an ang atong Maglalalang, labaw pa ang gikinahanglan. Kinahanglan usab nga duna kitay pagtuo sa Diyos ug mobatig tulubagon ngadto kaniya. (Hebreohanon 11:6) “Kon ang usa mahibalo sa pagbuhat sa kon unsay maayo apan wala magabuhat niini, kini usa ka sala alang kaniya,” misulat ang tinun-ang si Santiago. (Santiago 4:17) Oo, ang tinuyo nga pagsalikway sa Diyos ug sa iyang mga sugo maoy usa mismo ka matang sa sala.

20. Sa unsang paagi mahimong pugngan ka ni Satanas sa pagbuhat kon unsay matarong, apan unsay makatabang kanimo sa pagsukol sa maong mga pagpit-os?

²⁰ Si Satanas malagmit gayod nga magadasig ug pagsupak sa  imong pagpangagpas sa kahibalo sa Diyos pinaagi sa imong pagtuon sa Bibliya. Tim-os nga gilaoman nga dili nimo tugotan ang maong mga pagpit-os nga mopugong kanimo gikan sa pagbuhat kon unsay matarong. (Juan 16:2) Bisan tuod daghang magmamando ang nagtuo kang Jesus panahon sa iyang ministeryo, sila wala magpahayag bahin kaniya tungod kay sila nahadlok nga likayan diha sa ilang katilingban. (Juan 12:​42, 43) Si Satanas sa walay-kukaluoy naningkamot sa paghasi kang bisan kinsang nagapangita sa kahibalo sa Diyos. Hinunoa, angay nimong hinumdoman kanunay ug apresyahon ang kahibulongang mga butang nga nahimo ni Jehova. Gani mahimo kang makatabang sa mga magsusupak aron makabaton sa samang apresasyon.

21. Sa unsang paagi nato madaog ang kalibotan ug ang atong kaugalingong makasasalang mga kiling?

²¹ Samtang kita mga dili-hingpit, kita makasala. (1 Juan 1:8) Bisan pa, duna kitay tabang sa pagpakigbugno niining awaya. Oo, posible nga magmadaogon sa atong bugno batok sa daotang usa, si Satanas nga Yawa. (Roma 5:21) Sa kataposan sa ministeryo ni Jesus sa yuta, iyang gidasig ang iyang mga sumusunod pinaagi niining mga pulonga: “Sa kalibotan kamo adunay kasakitan, apan magmaisogon! Gidaog ko na ang kalibotan.” (Juan 16:33) Bisan alang sa dili-hingpit nga mga tawo, posible nga madaog ang kalibotan pinaagi sa tabang sa Diyos. Si Satanas walay gahom niadtong nagasupak kaniya ug ‘nagapasakop sa ilang mga kaugalingon sa Diyos.’ (Santiago 4:7; 1 Juan 5:18) Ingon sa atong makita, ang Diyos nagtaganag lutsanan gikan sa pagkaulipon sa sala ug kamatayon.

TAKSA ANG IMONG KAHIBALO

Kinsa si Satanas nga Yawa?

Nganong ang mga tawo matigulang ug mamatay?

Unsa ang sala?

Sa unsang paagi si Satanas nagayudyod sa mga tawo ngadto sa kinabubut-ong pagpakasala batok sa Diyos?

[Mga Pangutana sa Pagtuon]

 [Tibuok-panid nga hulagway sa panid 54]