Kapitulo 37

Nganong Dili man Ko Tugtan sa Akong Ginikanan nga Maglipaylipay?

Si Allison, nga taga-Australia, matensiyon matag Lunes sa buntag diha sa eskuylahan.

“Ang akong mga klasmet mag-estorya sa ilang gipanghimo sa Sabado ug Dominggo,” siya miingon. “Morag nalingaw kaayo sila. Ilang giestorya kon pila ka parti ang ilang naadtoan, kon pila ka lalaki ang ilang gikahalok—hasta ang ilang pag-ikyas sa mga polis . . . Kuyawa sa ilang gipanghimo oy, pero makalingaw! Bisag alas singko sa buntag na sila mamauli, okey lang sa ilang ginikanan. Pero ako, sayo kaayong pakatulgon!

“Human ko nila estoryahi, pangutan-on ko nila kon unsa poy akong gihimo. . . . Mitambong kog tigom ug misangyaw. Wala gyod ko makalipaylipay. Mao nga moingon lang ko nila nga wala koy gihimo. Dayon moingon sila nga maayo pag mikuyog ko nila.

“Inigka-Martes, abi nakog wala na. Naunsa ba nga maghisgot na man pod sila sa ilang himoon pagka-Sabado ug Dominggo! Mamati lang tawon ko nila. Luoy kaayo ko!”

 INGON ba usab niana ang imong bation ma-Lunes sa buntag? Tingali gusto unta kang maglipaylipay pero wala ka tugti sa imong ginikanan. Wala man magpasabot nga imong himoon ang tanang ginahimo sa ubang batan-on. Gusto lang kang maglipaylipay panagsa! Pananglitan, unsay gusto nimong himoon o adtoan karong Sabado o Dominggo?

□ sayaw

□ parti

□ konsiyerto

□ sine

□ uban pa ․․․․․

Nagkinahanglan kag lingaw-lingaw. Gani, gusto sa imong Maglalalang nga magmalipayon ka sa imong pagkabatan-on. (Ecclesiastes 3:1, 4) Motuo ka man o dili, kana usab ang gusto sa imong ginikanan. Pero tingali duna lay duha ka butang nga gusto nilang tinoon: (1) kon unsay imong buhaton ug (2) kon kinsay imong kauban.

Komosta kon hagaron ka sa imong mga higala nga manglaag pero wala ka mahibalo kon mosugot ba ang imong ginikanan? Tagda kining tulo ka kapilian ug ang resulta niini.

KAPILIAN A DILI MANANGHID—MOKUYOG DAYON

Kon nganong kini tingali imong pilion: Gusto kang magpabilib sa imong mga higala nga makadesisyon ka nag imo. Nagtuo ka nga mas nahibalo ka kay sa imong ginikanan, o nakamenos ka sa ilang desisyon.—Proverbio 14:18.

Resulta: Tingali mobilib nimo ang imong mga higala, pero mahibalo sila nga imong gilimbongan ang imong ginikanan. Kon imo kanang mahimo sa imong ginikanan, magtuo ang imong mga higala nga  imo sab kanang mahimo kanila. Ug kon madiskobrehan kana sa imong ginikanan, masakitan sila ug posibleng silotan ka nila! Busa dili maayo nga mosupak sa imong ginikanan ug molakaw nga dili mananghid.—Proverbio 12:15.

KAPILIAN B DILI MANANGHID—DILI MOADTO

Kon nganong kini tingali imong pilion: Nahibalo ka nga kuwestiyonable ang ilang himoon o ang ubang mangadto dili maayong impluwensiya. (1 Corinto 15:33; Filipos 4:8) O kaha gusto nimong moadto pero mahadlok kang mananghid.

Resulta: Kon dili ka moadto kay nahibalo ka nga kuwestiyonable kini, dili ka maglisod sa pagbalibad sa imong mga higala. Apan kon dili ka moadto kay mahadlok kang mananghid, basig magsakit lang ang imong dughan sa paghunahuna nga sila naglipaylipay, samtang ikaw wala.

KAPILIAN C MANANGHID—MAGHULAT SA DESISYON

Kon nganong kini tingali imong pilion: Imong gitahod ang awtoridad sa imong ginikanan ug importante kanimo ang ilang desisyon. (Colosas 3:20) Imo silang gimahal ug nahibalo kang masakitan sila kon molakaw ka nga dili mananghid. (Proverbio 10:1) Kon mananghid ka, imong ikasulti ang imong rason.

Resulta: Bation sa imong ginikanan nga imo silang gimahal ug gitahod. Ug kon makita  nila nga makataronganon ang imong gipananghid, basig tugtan ka nila.

Kon Nganong Dili Ka Tingali Tugtan

Apan komosta kon dili ka tugtan sa imong ginikanan? Aw, maglagot tingali ka. Pero kon makasabot ka sa ilang rason, mas makadawat ka sa ilang desisyon. Pananglitan, dili ka tingali tugtan tungod sa mosunod nga mga rason.

Mas daghan silag nahibaloan ug naeksperyensiyahan. Kon maligo ka sa dagat, tingali mas gusto nimong may lifeguard. Ngano? Kay ang lifeguard mas daling makakita sa kapeligrohan nga dili nimo makita samtang naglangoy-langoy ka.

Ingon usab niana ang imong ginikanan. Sila makakita sa mga kapeligrohan nga dili nimo makita kay mas daghan silag nahibaloan ug naeksperyensiyahan kay kanimo. Sama sa lifeguard, gusto nilang maglipaylipay ka, pero gusto pod nilang makalikay ka sa mga kapeligrohan.

Gimahal ka nila. Gusto kang panalipdan sa imong ginikanan. Kutob sa mahimo, tugtan ka nila kay gimahal ka nila. Pero maghunahuna una silag maayo kay dili sila gustong magmahay unya sa ilang desisyon. Tugtan lang ka nila kon makaseguro sila nga walay daotang mahitabo nimo.

Kon Unsay Imong Himoon Aron Tugtan Ka

Dunay upat ka butang nga angay nimong himoon.

Magmatinud-anon: Una, pangutan-a ang imong kaugalingon: ‘Nganong gusto man gyod kong moadto? Tungod  ba kay ganahan gyod ko niana nga kalingawan, o dili lang ko gustong malahi sa ubang batan-on? Tungod ba kay moadto didto ang akong crush?’ Nan magmatinud-anon sa imong ginikanan. Sila miagi sab ug pagkabatan-on, ug nakaila kaayo sila nimo. Busa mahibaloan gihapon nila kon unsa gyoy imong motibo. Kon magmatinud-anon ka, malipay sila, ug makatabang nimo ang ilang tambag. (Proverbio 7:1, 2) Sa laing bahin, kon dili ka magmatinud-anon, mawad-an silag pagsalig nimo ug dili ka na hinuon nila tugtan.

Paghulat ug hustong panahon: Ayaw surang-suranga ang imong ginikanan kon mao pay ilang pag-abot gikan sa  trabaho o kon duna silay importanteng giakatar. Pananghid nila kon relaks na sila. Apan ayaw pananghid nga apiki na sa panahon. Dili gusto sa imong ginikanan nga dali-dalion silag padesisyon. Malipay sila kon mananghid ka nga layo pa ang okasyon kay may panahon pa sila sa paghunahuna.

Magmaespesipiko: Kon mangutana ang imong ginikanan, isulti gyod ang tanan nga gusto nilang mahibaloan. Dili sila gustong makadungog ug tubag nga “Ambot,” ilabina kon mangutana sila: “Kinsay imong mga kauban didto?” “Duna ba moy kauban nga hamtong?” o “Unsang orasa man mo manguli?”

Pagbaton ug hustong tinamdan: Ayawg isipa nga kontrabida ang imong ginikanan. Isipa hinuon sila nga imong mga higala nga andam gayod motabang kanimo. Kon ingon niana ang imong tinamdan, matinahoron ka sa pagpakigsulti kanila ug mahimong paminawon ka nila. Ayaw pag-ingon: “Wala man moy salig nako,” “Mangadto bitaw ang tanan nakong higala,” o “Gitugtan man lagi ang akong mga higala sa ilang ginikanan!” Ipakita sa imong ginikanan nga nakasabot ka ug gitahod nimo ang ilang desisyon. Kon ingon ka niini, tahoron usab ka nila. Ug sa sunod higayon nga mananghid ka, tingali tugtan ka na.

BASAHA ANG DUGANG PA BAHIN NIINI NGA ULOHAN DIHA SA TOMO 2, KAPITULO 32

TEKSTO

“Magmaalamon, anak ko, ug lipaya ang akong kasingkasing.”—Proverbio 27:11.

SUGYOT

Kon moadto kag parti, planoha daan kon unsay imong buhaton o isulti engkasog dili na maayo ang lakat niini aron makabiya ka ug dili mahasol ang imong konsensiya.

NAHIBALO KA BA . . . ?

Ang mahigugmaong ginikanan gusto lang makaseguro. Kon dili sila makasabot sa imong gihangyo o kon nagtuo sila nga duna kay gitago, posibleng dili ka nila tugtan.

ANG AKONG PLANONG HIMOON!

Kini ang akong himoon kon mahasol ang akong konsensiya sa akong makita o madungog diha sa sinehan o sa parti: ․․․․․

Kon unsay ang akong gustong ipangutana sa akong ginikanan bahin niini: ․․․․․

UNSAY IMONG HUNAHUNA?

● Dihang mananghid ka sa imong ginikanan, ngano kahang magpanuko ka sa pagsulti sa tanang detalye nga angay nilang mahibaloan?

● Unsa kahay mahitabo kon gitugtan ka sa imong ginikanan pero may gitago ka kanila?

[Blurb sa panid 268]

“Daghan kaayo kog kabuang sa bata pa ko. Dili man diay maayo tong akong gikalingawan. Anihon ra nimo ang imong gipugas. Nagmahay ko nga wala ko mamati sa akong ginikanan.”—Brian

[Hulagway sa panid 269]

Sama sa lifeguard, ang imong ginikanan makakita sa kapeligrohan nga dili nimo makita