Kapitulo 4

Nganong Nagbulag Man si Papa ug Mama?

“Diha mi ni Mama sa balay sa adlaw nga gibiyaan mi ni Papa. Sayis anyos lang ko niadto ug wa gyod koy kalibotan kon unsay nagakahitabo. Nagyaka ko sa salog nga nagtan-awg TV, ug akong nadunggan si Mama nga nagdanguyngoy ug nagpakiluoy kang Papa nga dili mi biyaan. Nanaog siya sa hagdan nga nagbitbit ug maleta, unya siya miluhod ug mihalok nako, ug miingon, ‘Pinangga kaayo ka ni Papa, Day.’ Dayon milakaw siya. Dugay-dugayng wala nako makita si Papa. Sukad niadto, nahadlok ko nga biyaan sab ko ni Mama.”—Elaine, 19.

 KON nagbulag o nagdiborsiyo ang imong ginikanan, ang imong kalibotan daw nahugno ug morag dili na ka mahaw-as sa kasakit. Sagad kini mopabati kanimog kaulaw, kasuko, kabalaka, kahadlok nga biyaan, pagkasad-an, depresyon, ug kaguol—o tinguha nga manimalos.

Kon bag-o pang nagbulag ang imong ginikanan, tingali ingon usab niini ang imong gibati. Natural lang kana kay katuyoan sa Maglalalang nga ang mga anak dunay amahan ug inahan nga moatiman. (Efeso 6:1-3) Karon, dili na nimo makauban adlaw-adlaw ang usa sa imong minahal kaayong ginikanan. “Dako kaayo kog pagtahod sa akong amahan ug gusto nako nga makauban siya,” miingon si Daniel, kansang ginikanan nagbulag sa siyete anyos pa siya. “Apan si Mama ang gitugyanan sa balaod nga maoy moatiman namo.”

Kon Nganong Magbulag ang Ginikanan

Sagad ang mga anak makalitan dihang magbulag ang ilang ginikanan kay wala silay kalibotan nga duna diay problema ang ilang ginikanan. “Nakurat gyod ko,” miingon si Rachel, kinsa 15 anyos pa dihang nagdiborsiyo ang iyang ginikanan. “Abi nakog naghigugmaay sila.” Bisag magsigeg away ang ginikanan, makurat gihapon ang mga anak sa dihang sila magbulag!

Sa daghang kahimtang, ang ginikanan magbulag tungod kay ang usa kanila nakigrelasyon sa uban. Busa sa mata sa Diyos ang walay sala nga kapikas mahimong makigdiborsiyo ug makaminyo pag-usab. (Mateo 19:9) Sa ubang kahimtang, tungod sa ‘kasuko, pagsingka ug pagpanginsulto’ nga miresultag kapintasan, ang usa ka ginikanan mahadlok nga mameligro ang iyang kinabuhi ug nianang sa iyang mga anak.—Efeso 4:31.

Sa pagkatinuod, ang ubang magtiayon magbulag bisag sa gamay lang nga hinungdan. Imbes sulbaron ang ilang problema, ang uban magdiborsiyo kay matod pa nila “dili na sila malipayon” o “wala na maghigugmaay.” Dili malipay ang Diyos niini, kinsa nagdumot nianang matanga sa diborsiyo. (Malaquias 2:16) Gipakita usab ni Jesus nga ang ubang pamilya tingali mabungkag kon ang usa ka kapikas mahimong Kristohanon.—Mateo 10:34-36.

 Bisag unsa pay kahimtang, kon ang imong ginikanan nagpakahilom o dili mohatag kanimo ug klarong tubag sa imong mga pangutana bahin sa ilang pagdiborsiyo, kini wala magpasabot nga sila wala mahigugma kanimo. Kay nasakitan, maglisod tingali sila sa paghisgot bahin sa diborsiyo. (Proverbio 24:10) Tingali maulaw sab sila sa pagdawat sa ilang mga sayop.

Kon Unsay Imong Himoon

Tinoa kon unsay imong gikahadlokan. Kay mausab man gyod ang imong kinabuhi tungod sa diborsiyo, tingali mabalaka ka na sa mga butang nga wala nimo tagda kaniadto. Bisan pa niana, mahimong makontrolar nimo ang imong kahadlok pinaagi sa pagtino kon unsay imong gikahadlokan. Sa ubos, butangig ✔ kon unsay imong gikahadlokan pag-ayo, o isulat kana diha sa “Uban pa.”

□ Biyaan sab ko sa akong nabilin nga ginikanan.

□ Walay kuwarta ang akong pamilya nga ikasustento.

□ Ako ang hinungdan sa diborsiyo.

□ Kon magminyo ko, dili sab molampos ang akong kaminyoon.

□ Uban pa ․․․․․

Ipakigsulti ang imong mga kabalaka. Si Haring Solomon miingon nga dunay “panahon sa pagsulti.” (Ecclesiastes 3:7) Busa palandonga kon kanus-a ang hustong panahon sa pagpakigsulti sa imong ginikanan bahin sa imong mga gikahadlokan. Ipahibalo kanila nga naguol gyod ka ug naglibog. Tingalig makasulti ra unya sila sa nahitabo ug sa ingon ang imong kabalaka mamenosan. Kon ang imong ginikanan dili pa makahimo sa pagpakigsulti o paghupay nimo niining tungora, mahimo kang moduol ug makigsulti sa usa ka hamtong nga higala. Dako na kaayong tabang kon dunay mamati nimo.—Proverbio 17:17.

 Labaw sa tanan, ang imong langitnong Amahan nga “Tigpatalinghog sa pag-ampo” mamati gyod nimo. (Salmo 65:2) Ibubo kon unsay anaa sa imong kasingkasing, ‘kay siya may kahingawa kanimo.’—1 Pedro 5:7.

Kon Unsay Dili Himoon

Ayaw paghambin ug kasuko. “Ang akong ginikanan naghunahuna lang sa ilang kaugalingon,” miingon si Daniel nga gihisgotan ganiha. “Wala gyod sila maghunahuna namo ug kon unsay epekto kanamo sa ilang gihimo.” Dili ikatingala ang pagbati ni Daniel ug tingali tinuod kini. Apan unsay imong itubag sa mga pangutana sa ubos? Isulat ang imong tubag.

Unsay mahitabo kang Daniel kon magsige siyag kasuko? (Basaha ang Proverbio 29:22.) ․․․․․

Bisag lisod, nganong makatabang kang Daniel ang pagpasaylo sa iyang ginikanan sa ilang nahatag nga kasakit kaniya? (Basaha ang Efeso 4:31, 32.) ․․․․․

Sa unsang paagi ang Roma 3:23 makatabang kang Daniel sa pagbaton ug hustong panglantaw sa iyang ginikanan? ․․․․․

Likayi ang mga lihok nga makadaot nimo. “Naguol ko pag-ayo human magdiborsiyo ang akong ginikanan,” nahinumdom si Denny. “Wala na ko magtinarong sa pag-eskuyla ug wala  ko makapasar. Human niadto . . . nagbinuang ko sa klase ug pirme kong makakitag away.”

Sa imong hunahuna, unsay rason sa pagbinuang ni Denny sa klase? ․․․․․

Nganong kanunay siyang makakitag away? ․․․․․

Kon mobati ka nga gusto kang manimalos sa imong ginikanan pinaagi sa pagbinuang, sa unsang paagi ang prinsipyo sa Galacia 6:7 makatabang nimo sa pagbaton ug hustong panglantaw? ․․․․․

 Kon Unsay Imong Madahom sa Umaabot

Ang bali nga bukog dangtag semana o mga bulan una maayo. Sa susama, dugay usab maayo ang nasamdang pagbati. Ang ubang eksperto nagtuo nga ang grabeng kasakit nga bation tungod sa diborsiyo mawala sulod sa tulo ka tuig. Morag dugay kaayo kini, apan hinumdomi nga daghan pa ang mahitabo una mobalik sa normal ang imong kinabuhi.

Pananglitan, ang mga kalihokan sa panimalay, nga nausab tungod sa diborsiyo, kinahanglang organisahon pag-usab. Nagkinahanglan pod ug panahon ang imong ginikanan sa pagpaalim sa ilang nasamdang pagbati. Sa dihang sila maulian na, makahatag na sila nimo sa imong gikinahanglang pagpaluyo. Kon ang imong pagkinabuhi medyo hapsay na, mobalik na sa normal ang imong pagbati.

BASAHA ANG DUGANG PA BAHIN NIINI NGA ULOHAN DIHA SA TOMO 2, KAPITULO 25

SA SUNOD NGA KAPITULO

Nabalaka ka ba kay nagminyo pag-usab ang imong ginikanan? Unsay makatabang kanimo?

TEKSTO

Adunay panahon sa pag-alim.—Ecclesiastes 3:1, 3.

SUGYOT

Kon nagdiborsiyo ang imong ginikanan, tingali usa kanila o silang duha nakahimog kasaypanan. Sayra kon unsa kini nga kasaypanan aron dili nimo mahimo ang ilang nahimo dihang magminyo ka.—Proverbio 27:12.

NAHIBALO KA BA . . . ?

Mahimo gihapong malipayon ang imong kaminyoon bisag dili malipayon ang kaminyoon sa imong ginikanan.

ANG AKONG PLANONG HIMOON!

Akong ikapahayag ang akong gikahadlokan ngadto kang (isulat ang ngalan sa hamtong nga higala nga imong kasultihan) ․․․․․

Kon mobati ko nga gusto kong manimalos sa akong ginikanan pinaagi sa pagbinuang, makontrolar nako kini kon akong buhaton ang mosunod: ․․․․․

Kon unsay akong gustong ipangutana sa akong ginikanan bahin niini: ․․․․․

UNSAY IMONG HUNAHUNA?

● Ngano kahang dili gustong isulti sa imong ginikanan kanimo ang bahin sa ilang pagdiborsiyo?

● Nganong angayng hinumdoman nga dili ikaw ang hinungdan sa pagdiborsiyo sa imong ginikanan?

[Blurb sa panid 32]

“Dihang gibiyaan mi ni Mama, naguol kaayo ko ug adlaw-adlaw kong maghilak. Apan kanunay kong mag-ampo, okupado ko sa pagtabang sa uban, ug nakig-uban sa hamtong nga mga higala. Nagtuo ko nga paagi kadto ni Jehova nga Diyos sa pagtabang kanako.”—Natalie

[Hulagway sa panid 33]

Ang imong nasamdang pagbati tungod sa pagdiborsiyo sa imong ginikanan nahisamag pagpaayo sa bali nga bukton—sakit kini, apan maulian ka ra