Kapitulo 21

Unsaon Nako Pagdumala ang Akong Panahon?

Pila ka oras ang gusto nimong idugang sa usa ka adlaw? ․․․․․

Asa nimo gamiton ang imong ekstrang oras?

□ Pagkuyog-kuyog sa mga higala

□ Pagkatulog

□ Pagtuon

□ Uban pa ․․․․․

ANG panahon o oras samag idlas nga kabayo—kinahanglang makamao kang modumala niini aron kini imong mapuslan. Kon dumalahon nimog maayo ang imong panahon, mamenosan ang imong tensiyon, motaas-taas ang imong grado, ug mas masaligan ka sa imong ginikanan. Tingali para nimo, sayon kanang isulti pero lisod himoon! Tinuod, makaatubang kag mga problema. Apan masulbad ra nimo kana. Aniay pipila ka pananglitan.

Problema #1: Paghimog Eskedyul

Ang makababag nimo. Sa naghunahuna ka pa lang sa paghimog eskedyul, mora ka nag hinigtan! Gusto nimo nga wala kay eskedyul nga sundon.

Kon nganong kinahanglang maghimog eskedyul. Si Haring Solomon misulat: “Ang mga plano sa kugihan mosangpot  gayod sa kaayohan.” (Proverbio 21:5) Si Solomon puliki kaayo. Siya bana, amahan, ug hari. Ug lagmit misamot ka puliki ang iyang kinabuhi sa nagkaedaran siya. Sa susama, ang imong kinabuhi puliki karon. Ug lagmit mahimong mas mapuliki ka pa sa magkaedaran ka. Busa maayong makamao kang moeskedyul ug panahon samtang bata pa!

Ang giingon sa ubang batan-on. “Mga unom na ka bulan sukad nagsugod ko pag-eskedyul sa akong panahon. Dili ko gustong magkadipodipo, ug nakatabang nako ang pagsunod sa eskedyul!”—Joey.

“Nasunod ko ang akong eskedyul kay duna koy listahan. Kon duna koy ubang trabaho, isulat namo kini ni Mama aron maplano namo ang among himoon ug dili madaot ang among eskedyul.”—Mallory.

Kon unsay makatabang nimo. Hunahunaa kini: Ibutang ta nga mobiyahe kamo. Ang matag membro sa pamilya nag-iyahayg itsa sa ilang bag sa butanganag karga sa sakyanan. Daw wala nay kabutangan pa sa ubang gamit. Unsay imong himoon? Tingali ipagawas nimo ang tanang bag ug dayon iplastar kinig maayo, ang dagkong bag maoy unang ibutang ug unya ang gagmay.

Ingon usab niana ang paagi sa pag-eskedyul sa imong panahon. Kon unahon nimo ang dili kaayo importante, posibleng mahutdan kag panahon alang sa mas importanteng buluhaton. Unaha ang mas importante, ug imong makita nga may panahon ka pa para sa ubang butang!—Filipos 1:10.

Unsang hinungdanon kaayong mga butang ang kinahanglan nimong himoon?

․․․․․

 Karon susiha kon unsay angay nimong unahon—numerohi ang mga buluhaton sumala sa ka importante niini. Kon imong unahon ang mas importante, imong makita nga may panahon ka pa para sa dili kaayo importanteng butang.

Kon unsay imong mahimo. Isulat sa planner ang mga butang nga angay nimong unahon. Sa laing bahin, basin ang usa sa mosunod makatabang nimo.

□ Cellphone calendar

□ Gamayng notbok

□ Computer calendar

□ Desk calendar

Problema #2: Pagsunod sa Eskedyul

Ang makababag nimo. Inig-uli nimo gikan sa eskuylahan gusto kang morelaks ug motan-awg TV sa pipila ka minutos. O nagplano kang magtuon para sa exam, pero may nag-text nimo nga nanghagad sa pagtan-awg sine. Ang sine dunay takdang oras, pero ang pagtuon pwedeng himoon sa gabii. Gawas pa, para nimo mas makahunahuna kag maayo kon magdalidali ka.

Kon nganong kinahanglang sundon ang imong eskedyul. Mahimong motaas-taas ang imong grado kon magtuon ka nga alisto ang imong hunahuna. Dugang pa, dili ba tensiyonado ka na kaayo? Busa nganong imo mang lisod-lisoron ang imong kaugalingon pinaagi sa pagdalidalig tuon sa lawom nang gabii? Unsay mahitabo nimo pagkabuntag? Tingali dugay kang makamata, mahimo kang mas tensiyonado, magdalidali, ug maatrasar sa klase.—Proverbio 6:10, 11.

Ang giingon sa ubang batan-on. “Ganahan kong motan-awg TV, magsista-sista, ug magkuyog-kuyog sa mga higala. Dili kini daotan; apan usahay mapasagdan na hinuon nako ang mas importanteng mga butang, ug magkadipodipo ko.”—Julian.

Kon unsay makatabang nimo. Ieskedyul dili lang ang buluhaton nga kinahanglan nimong  himoon, ilakip pod pag-eskedyul ang gusto nimong himoon. “Ganahan kong motrabaho kay duna koy gikahinaman nga himoon human ana,” miingon si Julian. Ania pay laing sugyot: Pangab-ot ug dakong tumong, ug pagplano ug gagmayng tumong aron makab-ot kanang dakong tumong.

Kon unsay imong mahimo. Unsa ang usa o duha ka tumong nga kaya nimong makab-ot sulod sa unom ka bulan?

․․․․․

Unsang tumong ang kaya nimong makab-ot sulod sa duha ka tuig, ug unsay angay nimong sugdang buhaton karon sa pagkab-ot niana? *

․․․․․

Problema #3: Pagkahimong Hapsay ug Organisado

Ang makababag nimo. Para nimo walay koneksiyon ang pagkahapsay ug pagkaorganisado sa pagdumala sa imong panahon. Gawas pa, hasol ang  pagpanghipos. Mahimo ra kining ipaugma-ugma o dili buhaton! Wala ray kaso nimo kon magkayamukat ang kuwarto. Tinuod kaha?

Kon nganong magmahapsay ug magmaorganisado. Kon ang imong gamit hapsay, mas dali kining pangitaon ug dili ka mag-aburido.—1 Corinto 14:40.

Ang giingon sa ubang batan-on. “Usahay kon dili ko manghipos sa akong sinina, dugay nakong makit-an ang akong gipangita kay nagkayamukat ang akong mga gamit!”—Mandy.

“Usa ka semana nakong pinangita sa akong pitaka. Gisapot ko. Nakit-an ra nako kana dihang nanglimpiyo ko sa akong kuwarto.”—Frank.

Kon unsay makatabang nimo. Ibalik dayon sa hustong lugar ang imong gamit. Himoa kini kanunay imbes maghulat nga magkayamukat ang imong kuwarto.

Kon unsay imong mahimo. Batasana ang pagpanghipos. Sayon ang paglihok-lihok kon hapsay ang tanan.

 Ikaw, imong mga higala, ug imong ginikanan parehas ug gidaghanon sa oras matag adlaw. Kon dili nimo kini gamiton sa maalamong paagi, ikaw ray mag-antos. Dumalaha kinig maayo, ug duna kay maani. Ikaw nay mag-igo.

SA SUNOD NGA KAPITULO

Ang imo bang ginikanan taga-ubang nasod? Dili ka ba makapaangay diha sa eskuylahan ug sa balay? Sayra kon sa unsang paagi imong mapahimuslan ang imong situwasyon.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 151]

‘Tinoa ang mas hinungdanong mga butang.’—Filipos 1:10.

SUGYOT

Ayaw dungana pagsunod ang tanang sugyot niini nga kapitulo. Usa-usa lang kada bulan. Kon mahanas ka na, laing sugyot na pod ang sunda.

NAHIBALO KA BA . . . ?

Makapatensiyon ang pag-eskedyul ug daghan kaayong trabaho sa usa ka adlaw. Apan kon imong matino kon unsay importante, mahibalo ka kon unsang buluhatona ang himoon ug dili himoon.

ANG AKONG PLANONG HIMOON!

Ang buluhaton nga dili nako usikan ug dakong panahon: ․․․․․

Akong gamiton ang ekstrang panahon sa paghimo sa mosunod: ․․․․․

Kon unsay akong gustong ipangutana sa akong ginikanan bahin niini: ․․․․․

Unsay Imong Hunahuna?

● Sa unsang paagi ang pag-eskedyul sa imong panahon karon makatabang nimo kon magkinaugalingon ka na?

● Unsay imong makat-onan gikan sa imong ginikanan bahin sa pagdumala sa panahon?

● Kon may eskedyul ka nang gisunod, unsang mga kausaban ang imong himoon aron kini mas makatabang nimo?

[Blurb sa panid 154]

“Dihay nangomedya nga kon gusto kang makigkita nako ug alas kuwatro, kinahanglang sultihan ko nimo nga alas tres ta magkita. Diha nako naamgohan nga kinahanglang eskedyulon nako ang akong panahon!”—Ricky

[Kahon sa panid 155]

Diin Nako Gigamit ang Akong Panahon?

Sa usa ka semana, gibanabana nga ang mga batan-ong nag-edad ug 8 ngadto sa 18 naggamit sa ilang oras niining paagiha:

17

uban sa ilang ginikanan

30

pag-eskuyla

44

pagtan-awg TV, pagdulag video game, pag-text, ug pagpamatig musika

Kuwentaha ang oras nga imong nagamit kada semana sa

pagtan-awg TV ․․․․․

pagdulag video game ․․․․․

pag-Internet ․․․․․

pagpamatig musika ․․․․․

Total ․․․․․

Mga oras nga akong magamit sa mas importanteng mga butang ․․․․․

[Hulagway sa panid 153]

Ang panahon samag idlas nga kabayo—kinahanglang makamao kang modumala niana