Kapitulo 30

Andam na ba Gyod Kaming Magminyo?

Siya na gyod ang imong pakaslan. Dugay na mong managtrato mao nga makaingon kang nagkahigugmaay gyod mo. Nahanduraw na nimo nga magmalipayon mo. Apan segurado ka ba? Dihang mohimo ka nag labing importanteng desisyon, nagduhaduha ka . . .

Andam na ba gyod kaming magminyo?

NORMAL lang nga magduhaduha kang magminyo—bisan pag nahigugma ka. Sanglit daghan man kaayong kaminyoon nga dili malipayon ug nagkadaghan ang  nagdiborsiyo, masabtan kon nganong managana ka dihang magplano niining maong lakang nga makapausab sa imong kinabuhi. Unsaon nimo pagkahibalo kon andam ka na? Kinahanglang imong wad-on sa hunahuna ang bisan unsang sayop nga ideya bahin sa kaminyoon ug atubanga ang realidad. Pananglitan:

SAYOP NGA IDEYA 1 “Bahalag way kuwarta basta may gugma.”

Realidad: Ang gugma dili makabayad sa mga bayranan ni makasulbad sa kalisod sa panalapi. Gani gipakita sa panukiduki nga ang kuwarta maoy kasagarang awayan sa magtiayon, nga moresulta usahay ug diborsiyo. Ang dili balanse nga panglantaw sa kuwarta makadaot sa imong emosyon, sa imong relasyon sa Diyos, ug sa inyong panagtiayon. (1 Timoteo 6:9, 10) Unsay leksiyon? Ayaw paghulat nga maminyo una mo ayha ninyo hisgotan ang bahin sa kuwarta!

Ang Bibliya nag-ingon: “Kinsa kaninyo nga buot magtukod ug torre nga dili una molingkod ug kuwentahon ang gasto?”—Lucas 14:28.

Sugyot: Hisgoti na ninyo ang bahin sa panalapi sa dili pa kamo magminyo. (Proverbio 13:10) Tagda kini nga mga pangutana: Unsaon namo pagbadyet sa kita? Mag-usa ba mig bank account o mag-iya-iya? Kinsa kanamo ang maayong motipig ug rekord sa mga bayranan ug motino nga mabayran kini? * Pilay pwedeng gastohon sa matag usa kanamo nga dili na mistil mananghid sa usag usa? Karon na ang panahon nga magtinabangay kamo sa paghimog desisyon!—Ecclesiastes 4:9, 10.

SAYOP NGA IDEYA 2 “Parison kaayo mi kay magkasinabot mi—dili gyod mi maglalis!”

Realidad: Kon dili gyod mo maglalis, tingali naglikay-likay lang mo sa mga isyu nga posibleng lalisan ninyo. Pero  imposibleng dili maglalis ang magtiayon! Sa pagkatinuod, walay tawong hingpit, busa dili kalikayan ang panaglalis. (Roma 3:23; Santiago 3:2) Magkasinabot tuod mo, pero tagda sab kon unsay mahitabo dihang dili mo magkasinabot. Ang lig-ong panagtiayon maoy panaghiusa sa duha ka linalang nga modawat nga may mga butang nga dili sila magkauyon ug dayon maningkamot sa pagsulbad niini sa hinamtong ug malinawong paagi.

Ang Bibliya nag-ingon: “Ayawg katulog nga may kasuko.”—Efeso 4:26, Contemporary English Version.

Sugyot: Hunahunaa kon unsay imong ginahimo dihang maglalis mo sa imong ginikanan ug mga igsoon. Paghimog tsart sama nianang makita sa panid 93 niining libroha o sa panid 221 sa Tomo 2. Isulat ang mga panghitabo nga maoy nakaingon sa panaglalis, kon unsay imong gihimo, ug kon unsa untay mas maayong himoon. Pananglitan, kon ang imo dayong reaksiyon sa panaglalis mao ang pagsulod sa imong kuwarto ug paglamba sa pultahan tungod sa kasuko, isulat kon unsay mas maayong himoon nga makasulbad sa problema imbes makapasamot niini. Kon mahibalo ka na karon kon unsay maayong himoon dihang may panaglalis, magamit nimo kana kon minyo ka na.

SAYOP NGA IDEYA 3 “Kon maminyo na ko, matagbaw na nako ang akong seksuwal nga gana.”

Realidad: Dili buot ingnon nga kon minyo ka na, makahimo ka sa pagpakigsekso bisan  kanus-a nga gusto nimo. Hinumdomi nga ang imong kapikas dunay pagbati nga kinahanglang konsiderahon. Gani, may panahon nga dili gustong makigsekso ang imong kapikas. Ang kaminyoon wala maghatag nimog katungod sa pagpamugos sa imong gusto. (1 Corinto 10:24) Sa pagkatinuod, ang mga ulitawog dalaga ug ang mga minyo nagkinahanglag pagpugong sa kaugalingon.—Galacia 5:22, 23.

Ang Bibliya nag-ingon: “Ang matag usa kaninyo kinahanglang mahibalo kon unsaon paghupot sa iyang kaugalingong sudlanan diha sa kabalaan ug kadungganan, dili sa mahakogong kaibog sa seksuwal nga gana.”—1 Tesalonica 4:4, 5.

Sugyot: Palandonga ang imong tinamdan sa sekso, ug hunahunaa kon sa unsang paagi kana makaapektar sa imo unyang kaminyoon. Pananglitan, tigmasturbar ka ba? Tigtan-aw ka bag pornograpiya? Malisyoso ka bag tinan-awan sa kaatbang nga sekso? Pangutan-a ang imong kaugalingon, ‘Kon maglisod kog pugong sa akong seksuwal nga gana karon nga dili pa ko minyo, makapugong kaha ko niini kon minyo na ko?’ (Mateo 5:27, 28) Dugang pa, tigbirig-birig o palakiro ka ba? Nan, unsay imong himoon aron makontrolar kana nga tendensiya dihang minyo ka na, diin nianang panahona ngadto lang sa imong kapikas angay ipabati ang imong pagmahal?—Proverbio 5:15-17.

SAYOP NGA IDEYA 4 “Malipay na gyod ko inigkaminyo nako.”

Realidad: Ang ulitawo o dalaga nga dili malipayon, sagad dili pod malipayon kon maminyo na. Ngano? Kay ang kalipay nagdepende sa panglantaw sa tawo sa kinabuhi, dili sa iyang kahimtang. (Proverbio 15:15) Kadtong negatibog panglantaw  sagad maghunahuna lang kon unsay kulang sa ilang relasyon, dili sa kon unsay ilang gitagamtam. Busa mas maayong mag-ugmad ug magbatog malipayong tinamdan samtang dili ka pa minyo kay madala nimo kana sa dihang maminyo ka, ug may epekto kana sa imong kapikas.

Ang Bibliya nag-ingon: “Maayo pa nga matagbaw ka sa anaa kanimo kay sa mangandoy ka sa wala diha.”—Ecclesiastes 6:9, Maayong Balita Biblia.

Sugyot: Usahay, ang negatibong tinamdan maoy resulta sa dili realistikong mga panahom. Isulat diha sa papel ang duha o tulo ka butang nga imong gidahom sa kaminyoon. Basaha kini ug dayon pangutan-a ang imong kaugalingon: ‘Ang ako bang pagdahom realistiko o dili? Kini ba naimpluwensiyahan sa mga pelikula o nobela? Ako ba naghunahuna lang kon  unsay makuha nako sa kaminyoon—nga kini makatambal sa akong grabeng kamingaw, makatagbaw sa akong gana sa sekso, makapausbaw sa pagtahod sa akong mga higala kanako?’ Kon mao, dili ka na angayng maghunahuna lang sa imong kaugalingon; hunahunaa usab ang imo unyang kapikas. Aron mahimo nimo kana, pagsulat ug duha o tulo ka butang nga imong gidahom diha sa kaminyoon nga naglangkit kanimo ug sa imo unyang kapikas.

Mahigawad ka lang kon dili realistiko ang imong gidahom sa kaminyoon. Busa paningkamot sa pagbatog realistikong panglantaw. Ang mga pangutana sa panid 216 ug 217 makatabang nimo ug sa imo unyang kapikas samtang nagpaabot kamo sa usa sa makapalipay kaayong mga panalangin sa kinabuhi—usa ka malamposong kaminyoon!—Deuteronomio 24:5; Proverbio 5:18.

SA SUNOD NGA KAPITULO

Mora kag mamatay dihang nagbulag mo sa imong trato. Unsay imong himoon aron mahupayan ka?

[Footnote]

TEKSTO

“Ang lalaki mobiya sa iyang amahan ug sa iyang inahan ug siya kinahanglang moipon sa iyang asawa ug sila mahimong usa ka unod.”—Genesis 2:24.

SUGYOT

Pakigsulti sa edarang magtiayon ug pangutan-a sila kon unsay ilang ikatambag sa bag-ong minyo bahin sa pagpalampos sa kaminyoon.—Proverbio 27:17.

NAHIBALO KA BA . . . ?

Aron magmalamposon ang kaminyoon, importante nga ang magtiayon may maayong komunikasyon, mag-isip sa usag usa nga managhigala, makamaong mosulbad sa panag-away, ug mag-isip sa ilang panagtiayon nga permanente.

ANG AKONG PLANONG HIMOON!

Kini nga kinaiya ang akong pauswagon aron maayo kog relasyon sa ako unyang kapikas: ․․․․․

Kon unsay akong gustong ipangutana sa akong ginikanan bahin niini: ․․․․․

UNSAY IMONG HUNAHUNA?

● Ngano kahang daghan ang nagdiborsiyo sa ubang kayutaan?

● Nganong dili maayong magminyo tungod lang kay gusto nimong likayan ang mga problema sa inyong panimalay?

● Nganong angayng sundon ang mga prinsipyo sa Bibliya diha sa kaminyoon?

[Blurb sa panid 220]

“Seryosong desisyon ang pagminyo busa kinahanglang mahibalo ka kon unsa kining imong sudlan ug mailhan nimo pag-ayo ang imong pakaslan.”—Audra

 [Kahon/Hulagway sa panid 216, 217]

Worksheet

Andam ka na Bang Magminyo?

Palandonga ang mga pangutana sa mosunod nga duha ka panid. Mahimo pod nga imong hisgotan kini sa imong pamanhonon o pangasaw-onon. Basaha usab ang mga teksto.

Kuwarta

◻ Unsay imong tinamdan sa kuwarta?—Hebreohanon 13:5, 6.

◻ Giunsa nimo pagpakita nga responsable ka sa paggunit ug kuwarta?—Mateo 6:19-21.

◻ Duna ka bay utang? Kon mao, unsay imong gihimo sa pagbayad niana?—Proverbio 22:7.

◻ Pilay magasto sa inyong kasal? Pilay inyong utangon, kon gikinahanglan, para magamit sa kasal?—Lucas 14:28.

◻ Human sa inyong kasal, kinahanglan bang kamong duha ang manarbaho? Kon mao, unsaon ninyo pagdumala sa inyong lainlaing eskedyul ug sa transportasyon?—Proverbio 15:22.

◻ Asa mo mopuyo? Pilay gasto unya sa abang sa balay, pagkaon, besti, ug uban pa, ug sa unsang paagi masaparan ninyo kini nga mga galastohan?—Proverbio 24:27.

 Pamilya

◻ Magkasinabot ba kamo sa imong ginikanan ug sa imong mga igsoon?—Exodo 20:12; Roma 12:18.

◻ Sa unsang paagi gisulbad nimo ang panagbangi sa pamilya?—Colosas 3:13.

◻ Kon dalaga ka, giunsa nimo pagpakita ang “malinawon ug malumong espiritu.”—1 Pedro 3:4.

◻ Nagplano ba mong manganak? (Salmo 127:3) Kon wala, unsang matanga sa birth control ang inyong gamiton?

◻ Kon ulitawo ka, unsaon nimo pagpalig-on ang espirituwalidad sa imo unyang pamilya?—Mateo 5:3.

Kinaiya

◻ Giunsa nimo pagpakita nga kugihan ka?—Proverbio 6:9-11; 31:17, 19, 21, 22, 27.

◻ Giunsa nimo pagpakita nga andam kang mosakripisyo?—Filipos 2:4.

◻ Kon ulitawo ka, sa unsang paagi imong gisundog si Kristo sa pagdumala sa imong awtoridad?—Efeso 5:25, 28, 29.

◻ Kon dalaga ka, sa unsang paagi imong gipakita nga mapinasakopon ka?—Efeso 5:22-24.

[Hulagway sa panid 219]

Kon magminyo ka dayon nga wala pay alamag niini, sama kag miambak sa tubig nga wala mahibalo kon kini ba lalom o mabaw