Kapitulo 23

Unsay Akong Himoon Kon Adik o Palainom ang Usa sa Akong Ginikanan?

“Si Papa miingon nga molakaw siya kay ayohon niya ang sakyanan, pero tibuok adlaw nga walay anino ni Papa nga among nakita. Gitawgan siya ni Mama sa telepono, apan wala siya motubag. Pagkataudtaod, namatikdan nako nga wala mahimutang si Mama ug morag duna siyay lakwon. ‘Adtoon nako si Papa nimo,’ siya miingon.

“Dayon, mipauli si Mama nga nag-inusara. ‘Wala didto si Papa no?’ nangutana ko. ‘Wala,’ siya mitubag.

“Nianang gutloa nahibalo ko nga mibalik na pod si Papa sa iyang bisyo. Sama ra gihapon kini kaniadto. Abi god nimo, adik ang akong Papa. Sa nakauli na siya, pwerte na namong guola ni Mama. Wala gyod nako tinggi si Papa pagkasunod adlaw pero lain ang akong gibati tungod sa akong tinagdan kaniya.”​—Karen, 14.

 MINILYONG kabataan adlaw-adlawng nag-antos sa pagpuyo uban sa usa ka ginikanan nga adik o palainom. Kon ingon niini ang usa sa imong ginikanan, tingali maulaw ka, maglagot, ug masuko.

Pananglitan, si Mary gipadako sa usa ka amahan nga buotan konohay atubangan sa mga tawo. Apan walay nahibalo nga siya palainom, ug sa balay siya dagmalan ug himalikas. “Sultihan mi sa mga tawo nga buotan kono kaayo ang among Papa ug nga bulahan kaayo mi,” naglagot nga nahinumdom si Mary. *

Kon ang usa sa imong ginikanan adik o palainom, unsay imong himoon aron makasagubang ka?

Kon Unsay Hinungdan sa Problema

Una sa tanan, makatabang kon mahibalo ka kon unsay hinungdan sa pagkaadik o pagkapalainom sa imong ginikanan. Ang Proverbio 1:5 nag-ingon: “Ang maalamong tawo magpatalinghog ug magadawat ug dugang nga pagtudlo.” Busa maayong mahibalo ka kon unsa kanang pagkaadik o pagkapalainom, kinsay may tendensiya nga mahimong palainom o maadik, ug kon ngano.

Pananglitan, ang palainom dili mabuhi kon dili makainom. * Siya nalinga​—nabuang—​sa makahubog nga ilimnon ug dili siya makakontrolar kon makasugod na siyag inom. Ang iyang pagkapalainom nakahatag ug dakong problema nga nakaapekto sa iyang pamilya, trabaho, ug panglawas.

Bisan tuod may mga tawong dunay tendensiya nga mahimong palainom, ang ilang emosyon mahimong hinungdan sab sa ilang pag-inom. Pananglitan, daghang palainom sagad ubos ug pagtamod sa kaugalingon. (Proverbio 14:13) Sa pagkatinuod, ang uban kanila nagdako sa pamilya diin ang usa ka  ginikanan palainom. Para nila, ang pag-inom makatabang sa pagkalimot sa mapait nilang kaagi sa bata pa. Mahimong ingon usab niini ang mga adik.

Siyempre, ang pag-inom o pagdroga makapasamot lang sa problema; ang usa mawad-ag hustong panghunahuna ug dili na makakontrolar sa iyang pagbati. Busa ang imong ginikanan tingali nagkinahanglan gayod ug tabang sa espesyalista aron siya matambalan.

Ayaw Pagdahom ug Labaw pa sa Iyang Mahimo

Tinuod, ang problema dili gihapon mawagtang bisag nakasabot ka pa kon nganong naingon niana ang imong ginikanan. Bisan pa niana, mahimong maluoy ka niya kon nahibalo ka kon nganong nahimo siyang adik o palainom.

Pananglitan, makadahom ka ba nga makigdulag soccer o basketbol ang imong ginikanan uban nimo kon bali ang iyang tiil? Komosta kon nahibalo ka nga nabalian siyag tiil tungod sa iyang binuang? Siyempre, maglagot gyod ka. Bisan pa niana, nahibalo ka nga dili siya pwedeng makigdula nimo kon dili pa maayo ang iyang tiil. Busa kon makasabot ka sa iyang kahimtang ayaw pagdahom ug labaw pa sa iyang mahimo.

 Sa susama, ang palainom o adik nga ginikanan dili normal ug pagbati ug kaisipan. Tinuod, siya ray mabasol sa iyang kahimtang ug may katarongan kang masuko sa iyang binuang. Apan kon dili mangayog tabang ang imong ginikanan, dili kaayo siya makaatiman nimo. Dili ka makadahom ug labaw pa sa iyang mahimo kon makasabot ka nga limitado siyag mahimo.

Kon Unsay Imong Mahimo

Angay nimong hunahunaon nga hangtod dili magbag-o ang imong ginikanan, wala kay mahimo kondili imo na lang agwantahon ang epekto sa iyang binuang. Apan sa pagkakaron, unsay pwede nimong himoon?

Ayawg basola ang imong kaugalingon sa pagkaadik o pagkapalainom sa imong ginikanan. Ang imong ginikanan ray mabasol sa iyang kahimtang. Ang Galacia 6:5 nag-ingon, “Ang matag usa magpas-an sa iyang kaugalingong luwan.” Nan, dili imong responsibilidad ang pagpatambal sa imong ginikanan, ni obligado ka sa pagpanalipod kaniya batok sa mga sangpotanan sa iyang pagkaadik o pagkapalainom. Pananglitan, dili ka angayng Mamakak para niya ngadto sa iyang amo o moagak kaniya kon matumba siya sa kahubog.

 Awhaga ang imong ginikanan sa pagpangayog tabang. Tingali dili modawat ang imong ginikanan nga siya dunay problema. Sa panahon nga linaw siyag hunahuna ug dili hubog, mahimong sultihan siya sa wala magbisyo nga ginikanan ug sa gulang-gulang nga mga anak nga ang pamilya naapektohan sa iyang bisyo ug sultihan sab siya kon unsay iyang kinahanglang himoon.

Dugang pa, maayong isulat sa imong adik o palainom nga ginikanan ang mga tubag sa mosunod nga mga pangutana: Unsay mahitabo nako ug sa akong pamilya kon magpadayon ako sa pag-inom o sa pagdroga? Unsay mahitabo kon mohunong ako sa pag-inom ug sa pagdroga? Unsay akong himoon aron matabangan ako?

Lakaw kon sa imong tan-aw magkagubot na. “Sa dili pa moulbo ang away, biya na,” nag-ingon ang Proverbio 17:14. Ayawg ipameligro ang imong kaugalingon pinaagi sa pagpatunga sa away. Kon mahimo, sulod sa imong kuwarto o lakaw ngadto sa balay sa imong higala. Pangayog tabang kon daw dili kalikayan nga may mahitabong kagubot.

Dawata nga ingon gayod niana ang imong bation. Ang ubang mga batan-on mobating sad-an tungod kay naglagot sila sa ilang adik o palainom nga ginikanan. Normal lang nga masuko ka, ilabina kon dili ka mapakitaan ug gugma ug pagpaluyo nga imong gikinahanglan  kay adik o palainom ang imong ginikanan. Tinuod, gisugo ka sa Bibliya sa pagpasidungog sa imong ginikanan. (Efeso 6:2, 3) Apan ang “pagpasidungog” nagpasabot ug pagtahod sa iyang awtoridad, sama sa imong pagtahod sa polis o huwes. Wala kini magpasabot nga mikonsentir ka sa iyang pagkaadik o pagkapalainom. (Roma 12:9) Dili sab buot ingnon nga wala ka mahigugma kaniya kay naglagot ka sa iyang pag-inom o pagdroga, kay ang tinuod daotan ang pag-abuso sa droga ug alkoholikong ilimnon!​—Proverbio 23:29-35.

Pakig-uban niadtong makapadasig kanimo. Kon nagdako ka sa gubot nga pamilya, magtuo ka nga ingon gayod niini ang tanang pamilya. Busa importante nga makig-uban ka sa mga tawong maayog tinamdan ug may suod nga relasyon sa Diyos. Ang mga igsoon sa kongregasyon makahatag ug pagdasig, pagpaluyo, ug kahupayan sa problema sa pamilya. (Proverbio 17:17) Kon makig-uban ka sa ubang mga pamilya sa kongregasyon imong makita kon unsa ang usa ka sulondang pamilya​—nga lahi sa imong pamilya.

 Pangayog tabang. Makatabang kaayo kon dunay usa ka kasaligang hamtong nga imong kasuginlan sa imong gibati. Ang mga ansiyano sa kongregasyon malipayng motabang nimo kon moduol ka nila. Ang Bibliya nag-ingon nga sila ‘sama sa tagoanang dapit batok sa hangin ug salipdanang dapit batok sa bagyo, sama sa sapa diha sa mala nga yuta, sama sa landong sa dako kaayong bato diha sa umaw nga yuta.’ (Isaias 32:2) Busa ayaw kahadlok o kaulaw sa pagduol kanila kon gusto kang magpahungaw sa imong gibati ug kon mangayo kag tambag.

Isulat kon hain niining unom ka lakang ang imong unahon pagpadapat. ․․․․․

Tingali dili ka makausab sa kahimtang sa imong pamilya, apan may mahimo ka aron dili ka kaayo maapektohan. Ayawg kontrolaha ang imong ginikanan kondili kontrolaha hinuon ang imong kaugalingon. ‘Panlimbasogi ang imong kaluwasan,’ miingon si apostol Pablo. (Filipos 2:12) Kon manlimbasog ka, makabaton kag maayong tinamdan, ug basin maaghat pa nimo ang imong ginikanan sa pagpangayog tabang.

SA SUNOD NGA KAPITULO

Unsay imong himoon kon ang imong ginikanan magsige lag lalis? Unsay imong himoon aron imong masagubang ang imong kaguol?

[Mga footnote]

TEKSTO

“Ang hait nga salabotan sa usa ka tawo magapahinay gayod sa iyang kasuko.”​—Proverbio 19:11.

SUGYOT

Ayaw dumti ang imong ginikanan, dumti ang iyang daotang buhat.​—Proverbio 8:13; Judas 23.

NAHIBALO KA BA . . . ?

Sa Bibliya ang ‘pagpasidungog’ nagkahulogan ug pag-ila sa tinudlo nga awtoridad. (Efeso 6:1, 2) Busa bisag salawayon ang imong ginikanan, kinahanglang imo gihapon siyang pasidunggan.

ANG AKONG PLANONG HIMOON!

Kini ang akong himoon kon ang akong ginikanan managmal o sakit manulti ․․․․․

Kini ang akong himoon aron maaghat nako ang akong ginikanan sa pagpangayog tabang ․․․․․

Kon unsay akong gustong ipangutana sa akong ginikanan bahin niini ․․․․․

UNSAY IMONG HUNAHUNA?

● Nganong ang ubang mga tawo mahimong adik o palainom?

● Nganong dili ka mabasol sa pagkaadik o pagkapalainom sa imong ginikanan?

● Unsang mga situwasyon ang imong makon- trolar, ug unsaon nimo kini pagkontrolar?

[Blurb sa panid 192]

“Nahibalo ako nga daghan pang mahatag nga kaulawan kanako ang akong ginikanan, apan nahibalo sab ko nga kon mosalig ako kang Jehova, tabangan niya ako nga makalahutay.”​—Maxwell

 [Kahon sa panid 198]

Kon ang Usa ka Ginikanan Mihunong na sa Pag-alagad Kang Jehova

Kon ang usa sa imong ginikanan wala na magsunod sa mga sukdanan sa Bibliya ug tingali mosulti pa nga dili na siya gustong makig-uban sa Kristohanong kongregasyon, unsay imong himoon?

● Angay kang mahibalo nga dili ka manubag kang Jehova sa binuhatan sa imong ginikanan. Ang Bibliya nag-ingon: “Ang matag usa kanato manubag sa iyang kaugalingon ngadto sa Diyos.”​—Roma 14:12.

● Ayaw ikomparar ang imong kaugalingon sa ubang mga batan-on nga maayog pamilya. (Galacia 5:26) Usa ka batan-ong lalaki kansang amahan mibiya sa iyang pamilya miingon, “Imbes magsigeg hunahuna sa imong kahimtang, mas maayo pang maghunahunag mga paagi sa pagsagubang niana.”

● Tahora gihapon ang imong salawayong ginikanan, ug tumana ang iyang sugo kon kini dili supak sa sukdanan sa Diyos. Kinahanglang sundon gihapon sa mga anak ang sugo ni Jehova sa pagpasidungog sa ginikanan bisag dili siya magtutuo. (Efeso 6:1-3) Kon imong pasidunggan ug sundon ang imong ginikanan, bisan pa sa ilang mga kasaypanan, kini nagpakita nga imong gihigugma si Jehova.​—1 Juan 5:3.

● Pakig-uban gayod sa Kristohanong kongregasyon. Ang mga igsoon didto samag imong pamilya nga makahatag ug kahupayan nimo. (Marcos 10:30) Ang batan-ong si David nabalaka nga basig siya ug ang ubang sakop sa iyang pamilya likayan sa mga igsoon sa kongregasyon tungod kay ang iyang amahan mihunong na sa pag-alagad kang Jehova. Apan nakita ni David nga wala diay siyay angayng kabalak-an. “Ang mga igsoon maayo gihapon kaayo namo,” matod pa niya. “Nakombinsir ako nga tinuod gayod nga nahingawa ang kongregasyon.”

[Hulagway sa panid 194]

Dili ka makadahom ug labaw pa sa iyang mahimo kon makasabot ka nga limitado siyag mahimo