Kapitulo 5

Pagmantala sa Pagbalik sa Ginoo (1870-1914)

“Ang mosunod nga kasaysayan gipahayag dili lang tungod kay naaghat ako sa pagsubli sa mga pagtultol sa Diyos diha sa dalan sa kahayag, apan ilabina tungod kay ako nagtuo nga ang kamatuoran kinahanglang sa kamapaubsanon igapahayag, aron ang sayop nga mga panghunahuna ug mapihigon sayop nga mga pahayag mahimong mawagtang, ug aron ang among mga magbabasa mahimong makasabot kon giunsa sa Ginoo pagtabang ug paggiya hangtod karon.” a

SUNOD niadtong pahayaga gilaraw ni Charles Taze Russell ang mga panghitabo nga mitultol sa iyang pagpatik sa Millennial Dawn (sa ulahi gitawag Studies in the Scriptures) ug sa Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence (karon nailhang Ang Bantayanang Torre Nagapahayag sa Gingharian ni Jehova). Kining kasaysayana ilabinang mahinungdanon alang sa mga Saksi ni Jehova. Ngano? Kay ang ilang presenteng pagsabot sa mga kamatuoran sa Bibliya ug ang ilang mga kalihokan masubayg balik sa mga tuig 1870 ug sa buluhaton ni C. T. Russell ug sa iyang kaubanan, ug gikan niana ngadto sa Bibliya ug sa sayong Kristiyanidad.

Kinsa si Charles Taze Russell? Ang kasaysayan ba sa iyang buluhaton nagpamatuod sa pagtabang ug paggiya sa Ginoo?

Pagpangita sa Kamatuoran

Si C. T. Russell natawo sa Tinipong Bansa, sa Allegheny (karon bahin sa Pittsburgh), Pennsylvania, niadtong Pebrero 16, 1852. Siya ang ikaduhang anak nga lalaki ni Joseph L. ug Ann Eliza (Birney) Russell, nga mga Presbiteryano nga Scottish-Irlandes ug kagikan. Ang inahan ni Charles namatay dihang siya nuybe anyos pa lang, apan gikan sa pagkabata, si Charles naimpluwensiyahan sa iyang relihiyosong mga ginikanan. Sumala pa sa ulahing kauban ni C. T. Russell, “ilang gibansay ang gamay nga sanga; ug kini mitubo diha sa pagtultol sa Ginoo.” Bisan gimatuto ingong Presbiteryano, sa kadugayan si  Charles nakig-uban sa Kongregasyonal nga Simbahan kay iyang gipalabi ang panglantaw niini.

Dayag nga ang batan-ong si Charles usa ka negosyante. Sa 11 anyos pa lamang nga pangedaron, nahimo na siyang kasosyo sa iyang amahan sa usa ka mauswagong tindahan sa mga sapot panglalaki. Napadako ni Charles ang negosyo, nga sa ulahi nagdumala nag ubay-ubayng tindahan sa iyang kaugalingon. Bisan pag maayo ang lakat sa iyang negosyo, kon bahin sa espirituwal siya wala gayod mahimutang. Nganong ingon man niana?

Ang mga ginikanan ni Charles sinserong nagtuo sa mga kredo sa mga simbahan sa Kakristiyanohan ug gimatuto siya sa pagdawat usab niana. Ang batan-ong Charles sa ingon natudloan nga ang Diyos gugma, apan gilalang niya ang mga tawo nga kinaiyanhong imortal ug nagtaganag kalayonhong dapit nga iyang sakiton sa walay kataposan ang tanan gawas niadtong gimbut-an nang daan nga maluwas. Ang maong ideya dili madawat sa matinud-anong kasingkasing sa tin-edyer nga Charles. Siya nangatarongan: “Ang usa ka Diyos nga mogamit sa iyang gahom sa paglalang sa mga tawo nga nasayran niyang daan ug gimbut-ang daan nga angayng sakiton sa walay kataposan, dili gayod maalamon, ni matarong ni mahigugmaon. Ang iyang sukdanan mahimong ubos kay nianang ila sa daghang tawo.”

Apan ang batan-ong Russell dili ateyista; siya dili lang makadawat sa naandang mga pagtulon-an sa mga simbahan. Siya mipahayag: “Sa inanay nasabtan ra nako nga bisan pag ang matag kredo may pipila ka elemento sa kamatuoran, kana, sa katibuk-an, makalibog ug sumpaki sa Pulong sa Diyos.” Sa pagkatinuod, diha sa mga kredo sa mga simbahan, “ang mga elemento sa kamatuoran” nalubong sa yanang sa paganong mga pagtulon-an nga mituhop sa namansahan nga Kristiyanidad sulod sa mga siglong-gidugayon sa apostasiya. Nga mibiya sa mga kredo sa simbahan ug nangita sa kamatuoran, giusisa ni Russell ang pipila ka nangunang relihiyon sa Sidlakan, sa pagdiskobre lamang niana nga di-makatagbaw.

Nahibalik Diha sa Pagtuo

Ugaling, ang gamay nga sanga nabansay sa mahadlokon-sa-Diyos nga mga ginikanan; kini nakiling “diha sa pagtultol sa Ginoo.” Samtang siya nangita pa sa kamatuoran, usa ka gabii niadtong 1869, may nahitabong usa ka butang nga nagpabalik sa nahuyang nga pagtuo ni Charles. Sa naglakaw subay sa Federal Street duol sa tindahan sa mga Russell, nakadungog siyag relihiyosong awit gikan sa tigomanan sa silong. Sumala pa niya, mao kini ang nahitabo:

“Daw sulagma, usa ka gabii mihapit ako sa usa ka abugon, gubaon nga tigomanan, diin nadunggan nako nga may gihimong relihiyosong mga serbisyo, aron tan-awon kon ang pipila nga nagtigom didto may ikadulot bang mas undanon kay sa mga kredo sa dagkong simbahan. Didto, sa unang higayon, dihay nadunggan nako nga usa ka butang mahitungod sa mga panglantaw sa mga Ikaduhang Adventista [Iglesya sa Kristiyanong Advento], nga ang magwawali mao si Gn. Jonas Wendell . . . Mao nga, gidawat nako nga ako utangan sa mga Adventista ingon man sa ubang mga denominasyon. Bisan pag dili kaayo tin-aw ang iyang pahayag bahin  sa Kasulatan, . . . kadto igo na, ubos sa Diyos, aron mabalik ang akong nahuyang nga pagtuo sa balaang pagkadinasig sa Bibliya, ug sa pagpakita nga ang mga talaan sa mga apostoles ug sa mga propeta maoy panaglambigit nga dili-mabungkag. Ang akong nadunggan nagdala kanako ngadto sa akong Bibliya aron tun-an nga mas pang masiboton ug maampingon sukad masukad, ug ako mapasalamaton gayod sa Ginoo tungod nianang pagtultol; kay bisan pag ang Adventismo walay natabang kanako nga usa ka kamatuoran, kana sa tinuod dakog natabang kanako aron isalikway ang mga sayop, ug sa ingon nag-andam kanako alang sa Kamatuoran.”

Kadtong tigoma nagbag-o sa determinasyon sa batan-ong Russell nga pangitaon ang Kasulatanhong kamatuoran. Kana migiya kaniya nga mobalik sa iyang Bibliya nga mas pang maikagon kay sukad masukad. Si Russell sa wala madugay nakatuo nga ang panahon haduol na alang niadtong nag-alagad sa Ginoo nga makasabot ug tin-aw sa Iyang katuyoan. Busa, niadtong 1870, tinukmod sa kadasig, siya ug pipila ka kaila sa Pittsburgh ug sa kasikbit nga Allegheny nagtigom ug nagpormag usa ka saring aron tun-an ang Bibliya. Matud sa usa ka ulahing kauban ni Russell, ang gamayng saring sa Bibliya gidumala niining paagiha: “May magpatunghag pangutana. Ila kanang hisgotan. Ilang tan-awon ang tanang kasulatan nga nalangkit sa puntong gihisgotan ug unya, dihang tagbaw na sila labot sa panag-uyon nianang mga tekstoha, sa kataposan ilang ipahayag ang ilang panghinapos ug irekord kana.” Sumala sa pangangkon ni Russell sa ulahi, ang yugto “gikan sa 1870 hangtod sa 1875 maoy panahon sa makanunayong pagtubo diha sa grasya ug kahibalo ug gugma sa Diyos ug sa iyang Pulong.”

Samtang ilang gidukiduki ang Kasulatan, natin-aw ang ubay-ubayng mga butang alang ning mga sinserong nangita sa kamatuoran. Ilang nakita ang Kasulatanhong mga kamatuoran labot sa pagkahimalatyon sa tawhanong kalag ug nga ang imortalidad maoy gasa nga mabatonan niadtong mahimong masigkamanununod ni Kristo sa  iyang langitnong Gingharian. (Ezek. 18:20; Roma 2:​6, 7) Ilang nasabtan ang doktrina sa halad lukat ni Jesu-Kristo ug ang kahigayonan nga gipaposible niining taganaha alang sa katawhan. (Mat. 20:28) Ilang nasabtan nga bisag si Jesus unang mianhi sa yuta ingong unodnong tawo, sa iyang pagbalik siya moanhi nga dili-makita ingong usa ka espirituhanong persona. (Juan 14:19) Dugang pa ilang nasayran nga ang tumong sa pagbalik ni Jesus maoy, dili aron paglaglag sa tanan, apan aron sa pagpanalangin sa masinugtanong mga banay sa yuta. (Gal. 3:8) Si Russell misulat: “Kami nasubo pag-ayo sa sayop sa mga Ikaduhang Adventista, nga nagpaabot kang Kristo diha sa unod, ug nagtudlo nga ang kalibotan ug ang tanang anaa niana gawas sa mga Ikaduhang Adventista pagasunogon.”

Ang Kasulatanhong mga kamatuoran nga nahimong tin-aw niining gamayng saring sa Bibliya sa pagkatinuod pagtaliwan gikan sa paganong mga doktrina nga misuhop sa Kristiyanidad sulod sa mga siglong-gidugayon sa apostasiya. Apan tinuod ba nga si Russell ug ang iyang mga mahunahunaon-sa-espirituwal nga mga kauban nakabaton niining maong mga kamatuoran gikan sa Bibliya nga walay tabang sa uban?

Impluwensiya sa Uban

Si Russell dayag nga mihisgot mahitungod sa tabang sa uban nga iyang nadawat sa iyang pagtuon sa Bibliya. Dili lang kay iyang gidawat ang iyang pagkautangan sa Ikaduhang Adventista nga si Jonas Wendell apan siya usab mabinationg mihisgot bahin sa duha pa ka tawong nagtabang kaniya sa pagtuon sa Bibliya. Si Russell namulong bahin niining duha ka lalaki: “Ang pagtuon sa Pulong sa Diyos kauban niining minahal nga mga igsoon mitultol, sa inang-ang, ngadto sa mas lunhaw pa nga mga sibsibanan.” Ang usa, si George W. Stetson, usa ka makugihong estudyante sa Bibliya ug pastor sa Iglesya sa Kristiyanong Advento sa Edinboro, Pennsylvania.

Ang usa pa, si George Storrs, magpapatik sa magasing Bible Examiner, sa Brooklyn, New York. Si Storrs, nga natawo niadtong Disyembre 13, 1796, unang nadasig nga susihon ang ginaingon sa Bibliya mahitungod sa kahimtang sa patay ingong gisangpotan sa pagkabasa sa usa ka butang nga giluwatan sa usa ka maampingong estudyante sa Bibliya (niadtong tungora wala magpaila ang nagsulat), si Henry Grew, sa Philadelphia, Pennslyvania. Si Storrs nahimong masibotong dumadapig sa gitawag nga kondisyonal nga imortalidad​—ang pagtulon-an nga ang kalag mamatay ug nga ang imortalidad usa ka gasa mga mabatonan sa matinumanong mga Kristohanon. Siya usab nangatarongan nga sanglit ang daotan walay imortalidad, walay dumalayong pagsakit. Si Storrs makaylapong mipanaw, nga nagpanudlo mahitungod sa temang walay-imortalidad alang sa mga daotan. Usa sa iyang giluwatan nga mga basahon mao ang Six Sermons, nga sa ulahi dihay sirkulasyon  nga 200,000 ka kopya. Sa walay duhaduha, ang mga panglantaw ni Storrs nga lig-ong pinasikad-sa-Bibliya bahin sa pagkahimalatyon sa kalag ingon man ang bayad ug pagpahiuli (pagpasig-uli sa nawala tungod sa sala ni Adan; Buh. 3:21) may kusganon, positibong impluwensiya sa batan-ong Charles T. Russell.

Apan, laing tawo nga may dakong impluwensiya sa kinabuhi ni Russell ang misulay usab sa iyang pagkamaunongon sa Kasulatanhong kamatuoran.

Mga Tagna Labot sa Kronolohiya ug ang Presensiya sa Ginoo

Usa ka buntag sa Enero 1876, ang 23-anyos nga Russell nakadawat ug kopya sa usa ka relihiyosong peryodiko nga gitawag Herald of the Morning. Diha sa hulagway sa hapin, iyang nakita nga kini nagpailang gikan sa Adventismo. Ang editor, si Nelson H. Barbour, nga taga-Rochester, New York, nagtuo nga ang tumong sa pagbalik ni Kristo maoy dili pagpanglaglag sa mga banay sa yuta apan sa pagpanalangin kanila ug nga ang iyang pagbalik maoy dili diha sa unod apan ingong espiritu. Aw, kini maoy uyon sa gituohan ni Russell ug sa iyang mga kauban sa Allegheny sa taodtaod nang panahon! b Hinuon, ang katingad-an, si Barbour nagtuo sa Biblikanhong mga tagna labot sa kronolohiya nga si Kristo anaa na (dili makita) ug nga ang buluhatong pagpangani aron pagtigom sa “trigo” (tinuod nga mga Kristohanong molangkob sa Ginghariang matang) miabot na.​—Mat., kap. 13.

Si Russell naglikay sa Biblikanhong mga tagna labot sa kronolohiya. Hinuon, karon siya nagduhaduha: “Dili ba kaha nga ang mga tagna labot sa kronolohiya nga dugay ko nang gitamay, tungod sa sayop nga paggamit niini sa mga Adventista, gituyo gayod aron ipaila kon kanus-a ang Ginoo maanaa nga dili makita aron tukoron ang iyang Gingharian?” Tungod sa iyang di-matagbaw nga kauhaw sa Kasulatanhong kamatuoran, si Russell kinahanglan pang motuon ug dugang. Busa iyang gihikay nga makigkita kang Barbour sa Philadelphia. Kining pagkita naglig-on sa ilang panagkauyon sa ubay-ubayng mga pagtulon-an sa Bibliya ug naghatag kahigayonan aron sila magbayloayg mga hunahuna. “Sa among unang pagkita,” pahayag ni Russell sa ulahi, “daghan siyag makat-onan gikan kanako bahin sa bug-os nga kapasig-ulian pinasikad sa katakos sa lukat nga gihatag  alang sa tanan, maingon nga ako daghang makat-onan gikan kaniya mahitungod sa panahon.” Milampos si Barbour sa pagpatuo kang Russell nga ang dili makitang presensiya ni Kristo nagsugod na niadtong 1874. c

“Nakahukom sa Mabisogong Kampanya Alang sa Kamatuoran”

Si C. T. Russell usa ka tawong may positibong pagtuo. Kay nakombinsir nga ang dili makitang presensiya ni Kristo nagsugod na, determinado siyang imantala kana ngadto sa uban. Siya sa ulahi miingon: “Ang kahibalo sa kamatuoran nga ania na kita sa yugto sa pagpangani naghatag kanako ug kusganong panukmod nga ipakaylap ang Kamatuoran nga wala pa nako sukad mabuhat. Busa ako sa walay langan nakahukom sa mabisogong kampanya alang sa Kamatuoran.” Si Russell midesisyon karon sa pagkunhod sa iyang intereses sa negosyo aron igugol ang iyang kaugalingon sa pagwali.

Aron supakon ang sayop nga mga hunahuna bahin sa pagbalik sa Ginoo, gisulat ni Russell ang pulyetong The Object and Manner of Our Lord’s Return. Kini gipatik niadtong 1877. Niadtong tuiga si Barbour ug Russell magkaubang mipatik sa Three Worlds, and the Harvest of This World. Kining 196-panid nga libro naghisgot sa mga ulohan bahin sa pagpahiuli ug sa Biblikanhong mga tagna labot sa kronolohiya. Bisan pag ang kada ulohan nahisgotan na kaniadto sa uban, sa panghunahuna ni Russell kining basahona mao “ang kinaunahang nagtampo sa ideya sa pagpahiuli ug mga tagna labot sa kronolohiya.” Kini nagpahayag sa ideya nga ang dili makitang presensiya ni Jesu-Kristo nagsugod na sa tingdagdag sa 1874.

Samtang si Russell mipanaw ug nagsangyaw, natataw niya nga labaw pa ang gikinahanglan aron magpabiling buhi ug nabisbisan ang mga binhi sa kamatuoran nga iyang gipugas. Ang tubag? “Usa ka binulang mantalaan,” si Russell miingon. Busa siya ug si Barbour nakahukom nga ibalik ang pagpatik sa Herald, nga nahunong tungod sa nakanselar nga mga suskrisyon ug wala nay salapi. Si Russell nag-amot sa iyang kaugalingong salapi aron mabalik ang mantalaan, ug nahimong usa sa mga kaubang-editor niana.

Ang tanan maayog lakaw sa makadiyot​—hangtod lang diay sa 1878.

Gibulagan ni Russell si Barbour

Sa Agosto 1878 nga isyu sa Herald of the Morning, si Barbour may artikulong nagsalikway sa panghalili nga bili sa kamatayon ni Kristo. Si Russell, nga manghod ug hapit 30 ka tuig ni Barbour, nakasabot nga kini maoy, sa pagkatinuod, usa ka paglimod sa hinungdanong bahin sa pagtulon-an sa halad lukat. Busa sa sunod gayod nga isyu (Septiyembre 1878), si Russell, sa usa ka artikulo nga may ulohang “Ang Kapasig-ulian,” nagtuboy sa halad lukat ug nagsupak sa mga pahayag ni Barbour. Ang lantugi nagpadayon diha sa mga panid sa mantalaan sa misunod nga pipila ka bulan. Sa kataposan, nakahukom si Russell nga dili na makig-uban kang Gn. Barbour ug dili na mohatag dugang pinansiyal nga tabang sa Herald.

Ugaling, gibati ni C. T. Russell nga ang pagbulag sa Herald dili igo; ang pagtulon-an sa halad lukat, kinahanglang labanan ug ang presensiya ni Kristo kinahanglang  igamantala. Busa, niadtong Hulyo 1879, gisugdan ni Russell ang pagpatik sa Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence. d Si Russell ang editor ug ang magpapatik, kauban sa lima pang ubang orihinal nga natala ingong mga tumatampo sa mga lindog niini. Ang unang isyu gipatik sa 6,000 ka kopya. Sa pagka 1914 ang pagpatik sa matag isyu maoy mga 50,000 ka kopya.

“Dili Ingong Bag-o, Dili Ingong Among Kaugalingon, Apan Ingong Iya sa Ginoo”

Si C. T. Russell migamit sa Watch Tower ug laing mga publikasyon sa pagtuboy sa mga kamatuoran sa Bibliya ug sa pagpanghimakak sa bakak nga mga pagtulon-an sa relihiyon ug tawhanong mga pilosopiya nga kasumpaki sa Bibliya. Hinuon, siya wala mangangkong nakakaplag ug bag-ong mga kamatuoran.

Gikan sa ulahing bahin sa ika-18ng siglo, daghang ministro ug mga eskolar sa Bibliya ang nagyagyag na sa bakak nga mga pagtulon-an sa imortalidad sa kalag ug sa walay kataposang silot sa mga daotan. Kining maong pagyagyag gihulad sa bug-os diha sa librong Bible Vs. Tradition, ni Aaron Ellis, nga unang gipatik sa Inglaterra ug dayon didto sa Tinipong Bansa niadtong 1853 ni George Storrs. Apan walay mausa niadtong panahona ang nakahimog labaw kay kang C. T. Russell ug sa iyang mga kauban sa pagpahibalo niining kamatuoran.

Unsa na man ang bahin sa ubang mga doktrina sa Bibliya nga gihisgotan diha sa Watch Tower ug ubang mga publikasyon? Giangkon ba ni Russell ang bug-os nga pasidungog sa pagtukas niining mga mutya sa kamatuoran? Mipahayag si Russell: “Among nakaplagan nga latas sa kasiglohan ang nagkadaiyang mga sekta ug mga pundok nagpahat sa mga doktrina sa Bibliya taliwala kanila, nagsambog niana kapin kon kulang sa tawhanong pangagpas ug sayop . . . Among nakaplagan ang hinungdanong doktrina nga pakamatarongon pinaagig pagtuo ug dili pinaagig mga buhat nga napahayag nag tin-aw ni Luther ug ning bag-o pa sa daghang mga Kristohanon;  nga ang balaang hustisya ug gahom ug kaalam maampingong gitipigan sa mga Presbiteryano bisan pag wala nila masabtig tin-aw; nga ang mga Metodista nagpabili ug nagdayeg sa gugma ug pagkamabination sa Diyos; nga ang mga Adventista naghupot sa bililhong doktrina sa pagbalik sa Ginoo; nga ang mga Baptist lakip sa ubang mga butang naghupot sa doktrina sa bawtismo nga sa simboliko husto, bisan pag wala nila masabti ang tinuod nga bawtismo; nga ang pila ka Unibersalista sa dili tin-aw dugay nang naghupot sa mga panghunahuna bahin sa ‘pagpahiuli.’ Ug busa, halos tanang denominasyon nagpamatuod nga ang ilang mga magtutukod nangita sa kamatuoran: apan dayag kaayo nga ang dakong Kaaway nakigbugno batok kanila ug sa sayop nagpahat sa Pulong sa Diyos nga dili niya malaglag sa bug-os.”

Mahitungod sa kronolohiya nga kanunay niyang ipahayag, si Russell mipahayag: “Sa dihang kami moingon ‘among’ kronolohiya, ang buot lang namong ipasabot mao kanang among gigamit, ang kronolohiya sa Bibliya, nga iya sa tanang katawhan sa Diyos nga miuyon niana. Ngani sa pagkatinuod dugay na kanang gigamit sa wala pa ang among adlaw sa halos mao rang paagi sa among pagpahayag niana, maingon nga ang nagkadaiyang mga propesiya nga gigamit namo gigamit na sa mga Adventista sa laing katuyoan, ug maingon nga ang nagkadaiyang mga doktrina nga among gituohan ug nga daw bag-o pa ug lab-as ug lahi dugay nang gituohan kaniadto sa usa ka paagi: pananglitan​—Eleksiyon, Libreng Grasya, Pagpahiuli, Pagmatarong, Pagbalaan, Paghimaya, Pagkabanhaw.”

Nan unsay pagsabot ni Russell sa papel nga gidula niya ug sa iyang mga kauban diha sa pagmantala sa Kasulatanhong kamatuoran? Siya misaysay: “Ang among buluhaton . . . mao ang paghugpong sa tingob niining dugay nang nakatag nga mga tipik sa kamatuoran ug ipresentar kini ngadto sa katawhan sa Ginoo​—dili ingong bag-o, dili ingong among kaugalingon, apan ingong iya sa Ginoo. . . . Kami dili angayng mangangkon sa bisan unsang dungog bisan tungod sa pagkaplag ug paghanip pag-usab sa mga mutya sa kamatuoran.” Siya dugang mipahayag: “Ang buluhaton diin gikahimut-an sa Ginoo nga gamiton ang among ubos nga mga katakos dili kay usa ka buluhaton sa pagmugna kondili maoy pagtukod pag-usab, pagpasibo, pagpahiusa.”

Busa si Russell mapaubsanon gayod bahin sa iyang mga kalamposan. Bisan pa niini, ang “nakatag nga mga tipik sa kamatuoran” nga iyang gihugpong sa tingob ug gipresentar sa katawhan sa Ginoo walay tatsa sa nagapasipala-sa-Diyos nga paganong mga doktrina sa Trinidad ug imortalidad sa kalag, nga nalig-on diha sa mga simbahan sa Kakristiyanohan ingong resulta sa dakong apostasiya. Nga walay kasama niadtong panahona, gimantala ni Russell ug sa iyang mga kauban sa tibuok kalibotan ang kahulogan sa pagbalik sa Ginoo ug ang balaang katuyoan ug kon unsay nalangkit.

‘Paglig-onay sa Usag-Usa Diha sa Labing Balaang Pagtuo’

Ang mga tawong may matinud-anong kasingkasing misanong dayon sa nagahatag-kagawasan nga mga kamatuoran nga gimantala ni C. T. Russell ug sa iyang mga kauban pinaagi sa pinatik nga panid ug mga pakigpulong. Si Russell, nga niadtong tungora wala pay 30 anyos, nakaamgo dayon sa panginahanglan nga ang mga magbabasa sa Watch Tower makaila sa isigka-magtutuo ug magdasigay sa usag-usa.  Ang mga Estudyante sa Bibliya sa Pittsburgh naghimo niana pinaagi sa pagtigom nga regular, apan unsay mahimo aron tabangan ang mga magbabasa sa Watch Tower sa ubang mga dapit?

Miabot ang tubag diha sa mga gula sa Mayo ug Hunyo 1880 nga Watch Tower. Didto gipahibalo ni Russell ang iyang mga plano sa pagduaw sa ubay-ubayng lungsod ug mga siyudad sa Pennsylvania, New Jersey, Massachusetts, ug New York. Alang sa unsang katuyoan? “Ang among mga magbabasa,” saysay sa pahibalo, “katag kaayo, sa pila ka dapit 2 ra ug 3, ug kutob sa 50. Sa daghang dapit sila wala pa gayod mag-ilhanay sa usag-usa, ug busa nawad-an sa pagbati ug paglipay nga gilaraw sa atong Amahan nga angayng mabatonan nila pinaagi sa ‘Pagtigom sa ilang kaugalingon sumala sa paaging gihimo sa pipila.’ Maoy Iyang tuyo nga kita ‘Magdinasigay sa usag-usa,’ ug maglig-onay sa usag-usa diha sa labing balaang pagtuo. Kami naglaom nga ang gisugyot nga mga tigom, unta makatabang sa personal nga pagsinatiay.”​—Heb. 10:​24, 25.

Ang “gisugyot nga mga tigom” gihimo panahon sa panaw ni Russell, ug kana napamatud-ang malamposon gayod; ang mga magbabasa sa Watch Tower nasuod. Kini ug uban pang mga panaw aron duawon ang “gagmayng mga grupo nga nanagpaabot” sa wala madugay miresulta sa pagkaporma ug ubay-ubayng mga saring, o mga iglesya (sa ulahi gitawag mga kongregasyon), nga nahimutang sa gihisgotang mga dapit ingon man sa Ohio ug Michigan. Kining mga saring gidasig nga magtigom sa regular. Apan unsang matang sa mga tigom?

Ang saring sa Pittsburgh nagbatasan sa pagtigom sa labing menos kaduha matag semana. Ang usa ka tigom sa saring sa Pittsburgh sagad naglakip sa usa ka pakigpulong ngadto sa tibuok nga iglesya sa usa ka kuwalipikadong mamumulong, lagmit sa usa ka giabangang tigomanan. Apan sa ubang mga tigom, nga kasagaran gihimo sa pribadong mga balay, kadtong mga nanambong gidapit sa pagdalag Bibliya, konkordansiya, papel, ug lapis​—ug sa pagpakig-ambit.

Ang mainit espirituwal nga panag-uban nga natagamtam didto sa regular senemanang mga tigom maoy usa ka makapapiskay nga kausaban gikan sa bugnaw, way-personal nga pagtagad nga atmospera diha sa mga serbisyo sa kadaghanan sa mga simbahan sa Kakristiyanohan. Apan dili si Russell ni ang iyang mga kauban  ang nakauna sa ideya nga magtigom sa regular. Ang batasan sa pagtigom, bisan sa pribadong mga balay, gisugdan sa unang-siglong mga Kristohanon.​—Roma 16:​3, 5; Col. 4:15.

“Ikaw ba Nagasangyaw?”

Si C. T. Russell ug ang iyang mga kauban nagtuo gayod nga sila anaa na sa panahon sa ting-ani ug nga ang katawhan kinahanglang makadungog sa nagahatag-kagawasan nga kamatuoran. Apan, sila diyutay ra. Ang Watch Tower naghulip sa importanteng panginahanglan, apan may mahimo pa ba? Si Russell ug ang iyang kaubang mga magbubuhat nagtuo niana. Sa 1880 gisugdan nila paggama sa Bible Students’ Tracts (sa ulahi gitawag usab ug Old Theology Quarterly), ug kini gihatag sa mga magbabasa sa Watch Tower aron iapod-apod nga libre sa publiko.

Oo, ang mga magbabasa sa Watch Tower gidasig nga ipaambit sa uban ang bililhong mga kamatuoran nga ilang nakat-onan. “Ikaw ba nagasangyaw?” maoy pangutanang gibangon diha sa gitingob nga gula sa Watch Tower sa Hulyo ug Agosto 1881. Unsa ka importante alang kanila ang pagsangyaw? Ang artikulo mipadayon sa pagpahayag: “Kami nagtuo nga walay mahimong bahin sa gamayng panon gawas sa mga magsasangyaw. . . . Oo, kita gitawag aron moantos uban kaniya ug aron imantala kanang maayong balita karon, nga sa angayng panahon kita tingali pagahimayaon ug magahimo sa mga butang nga gisangyaw karon. Kita wala tawga, ni dihogi aron makadawat ug dungog ug makatigom ug bahandi, apan sa paghatag sa tanan natong panahon ug kusog, ug sa pagsangyaw sa maayong balita.”

Haom nga kadtong sayong mga Estudyante sa Bibliya dulot nga mibati sa panginahanglan nga isangyaw ang maayong balita. Sa pagkatinuod, ang sugo sa pagsangyaw gihatag sa unang-siglong mga Kristohanon; kini maoy usa ka kaakohan nga gisalig nganha sa tanang tinuod nga mga Kristohanon hangtod karon. (Mat. 24:14; 28:​19, 20; Buh. 1:8) Apan unsay katuyoan sa pagsangyaw nga gihimo ni Russell ug sa sayong mga magbabasa sa Watch Tower? Mao ba lamang ang pag-apod-apod sa literatura sa Bibliya o pukawon ang mga magsisimba sa Kasulatanhong mga kamatuoran?

“Kinahanglang Ikaw . . . Mobiya Kaniya”

“Gumula kamo kaniya, katawhan ko,” dugay nang nagpasidaan ang Bibliya. Gikan sa unsa? “Sa Babilonyang Bantogan, ang inahan sa mga bigaon ug sa dulumtanang mga butang sa yuta.” (Pin. 17:5; 18:4) Nganong mogula gikan sa Babilonya? “Kay ang iyang mga sala nagatipon-og sangko sa langit, ug nahinumdoman sa Diyos ang iyang mga buhat sa inhustisya.” (Pin. 18:5) Kinsa kining inahang bigaon nga gikan niana ang katawhan mobulag sa ilang kaugalingon?

Si Martin Luther ug ang ubang mga pangulo sa Repormasyon nagpaila sa Simbahang Katoliko ug sa papado niini ingong ang Babilonyang Bantogan. Unsa man ang mahitungod sa mga simbahang Protestante nga mitungha ingong resulta sa Repormasyon? Ang kamatuoran mao, nga gawas sa ilang pagsalikway sa pagkapangulo sa papa, ang pipila dili gayod lahi sa Katolisismo diha sa gambalay sa simbahan, ug ilang gihawiran ang dili-kasulatanhong mga doktrina, sama sa Trinidad, imortalidad sa kalag, ug walay kataposang pagsakit. Tungod niining hinungdan, ang pila ka magwawali nag-awhag sa katawhan nga mobulag dili lamang gikan sa Simbahang  Katoliko apan usab gikan sa pangunang mga sistema sa simbahang Protestante.

Si C. T. Russell ug ang iyang mga kauban usab nakaamgo nga kining talamayong bigaon dili lamang ang Simbahang Katoliko. Busa, samtang ang Watch Tower sa Nobyembre 1879 nagpaila nga ang Babilonyang Bantogan mao ang “Papado ingong usa ka SISTEMA,” ang artikulo midugang: “Kita mopasangkad pa ug ipakita nga kini naglakip sa, (dili ang indibiduwal nga mga membro, apan ang mga sistema sa simbahan) ubang mga simbahan nga nahiusa sa mga Empiryo sa yuta. Ang matag simbahan nga nangangkong putli nga ulay nga naminyo kang Kristo, apan sa pagkatinuod nahiusa ug gipaluyohan sa kalibotan (mananap) kinahanglang atong hukman sumala sa kasulatanhong pinulongang bigaong simbahan.”

Nan, unsay gidasig nga buhaton sa mga magbabasa sa Watch Tower? Si Russell misulat: “Kon ang simbahan nga imong gikaaniban, nagkinabuhi sa mapanapawong pakighiusa sa kalibotan, kinahanglang ikaw, kon buot mong matipigang puti ang imong bisti, mobiya kaniya.” Si Russell ug ang iyang mga kauban wala pa makasabot sa bug-os nga gisangkaron sa impluwensiya sa Babilonyang Bantogan. Bisan pa niana, ang mga magbabasa sa Watch Tower giawhag nga mobulag sa ilang kaugalingon gikan sa mga sistema sa simbahan nga dunot ug kalibotanon.​—Juan 18:36.

“Ang Kamatuoran Niini Nakadani Dayon sa Akong Kasingkasing”

Ang pagmantala sa mga kamatuoran sa Bibliya miuswag ug dako niadtong 1886 tungod sa pagluwat sa unang tomo sa sinaad nga serye sa mga librong gitawag Millennial Dawn, nga gisulat ni C. T. Russell. Ang Tomo I gitawag The Divine Plan of the Ages. Kini naundan sa mga pagtuon sa 16 ka ulohan, sama sa “Ang Paglungtad sa Supremong Intelihenteng Maglalalang Napamatud-an,” “Ang Bibliya Ingong Balaang Pinadayag Gilantaw Diha sa Lamdag sa Katarongan,” “Ang Pagbalik  sa Atong Ginoo​—Katuyoan Niana, ang Pagpahiuli sa Tanang mga Butang,” ug “Ang Pagtugot sa Daotan ug ang Kalabotan Niana sa Plano sa Diyos.” Ngadtongadto, si C. T. Russell nakasulat ug lima pa ka libro sa serye sa Millennial Dawn. e

Si Russell wala mabuhig dugay aron masulat ang giplanong ikapitong tomo sa serye, apan ang kaylap nga pagkaapod-apod sa unom ka tomo nga iyang nahuman gikahimut-an gayod sa mga tawong matinud-anon ug kasingkasing. “Ang imong basahon nga MILLENNIAL DAWN nakaabot kanako niadtong miaging Tingdagdag,” sulat sa usa ka babaye niadtong 1889, “ang unang higayon nga ako nasayod nga ang samang mga libro naglungtad. Akong nadawat kini sa gabii sa usa ka Sabado, gisugdan kana pagbasa dihadiha ug wala gayod maghiklin niini, gawas kon kinahanglanon, hangtod nahuman. Ang kamatuoran niini nakadani dayon sa akong kasingkasing; ako sa walay langan mibiya gikan sa Simbahang Presbiteryano diin dugay na kaayo akong nagpangapkap sa kangitngit alang sa kamatuoran, ug wala gayod makakaplag niini.”

Nagkinahanglan gayod ug tinuod nga kaisog niadtong mga adlawa aron makabiya gikan sa gianiban nga simbahan. Gipakita kini sa usa ka babaye sa Manitoba, Canada, nga nakabaton sa Millennial Dawn niadtong 1897. Sa sinugdan, siya misulay sa pagpabilin sa iyang simbahan ug nagtudlo sa lokal nga Katekismo sa Dominggo. Miabot ang adlaw, niadtong 1903, dihang siya nakahukom nga mobulag. Siya mibarog ug misulti sa tanang presente kon nganong gibati niyang mobulag gikan sa simbahan. Ang pinakasuod nga silingan (mahal sa mga tawo diha sa gagmayng komunidad niadtong mga adlawa) misulay sa pag-agni kaniya nga mobalik sa simbahan. Apan lig-on siyang mibarog, bisan pag walay duol nga kongregasyon sa mga Estudyante sa Bibliya. Ingon sa gisaysay sa ulahi sa iyang anak nga lalaki bahin sa iyang kahimtang: “Walay kasandigang alagad sa pagtuon [ansiano]. Walay mga tigom. Usa ka mabasulong kasingkasing. Usa ka gusbat nga Bibliya. Taas nga mga takna sa pag-ampo.”

Unsa may anaa sa Millennial Dawn, sa Watch Tower, ug sa ubang mga publikasyon  sa Sosyedad nga nakadani sa mga kasingkasing sa katawhan ug nagtukmod kanila nga mohimo nianang mahukomong paglihok? May paagi si C. T. Russell sa pagpatin-aw sa mga pagtulon-an sa Bibliya nga lahi gikan sa daghang magsusulat sa iyang adlaw. Siya nagtuo nga ang Bibliya mao ang dili-masayop nga Pulong sa Diyos ug ang mga pagtulon-an niini kinahanglang may panagkauyon. Busa, kon may bahin sa Bibliya nga lisod sabton, iyang gibati, angay kanang tin-awon ug pagasabton pinaagi sa ubang bahin sa dinasig nga Pulong. Wala niya sulayi nga suportahan ang iyang gipresentar nga mga pahayag pinaagi sa testimoniya sa mga teologo sa iyang adlaw o sa mga panghunahuna sa gikaingong sayong mga amahan sa simbahan. Sumala sa iyang gisulat sa Tomo I sa Millennial Dawn: “Kami nagtuo nga sagad ang kapakyasan karon ug sa tanang mga panahon nga ang mga tawo motuo sa tinong mga doktrina tungod kay gituohan kana sa uban, nga sila may pagsalig. . . . Ang mga tigpangita-sa-kamatuoran kinahanglang magyabo sa lubog nga tubig sa tradisyon gikan sa ilang mga panudlanan ug pun-on kana gikan sa tuboran sa kamatuoran​—ang Pulong sa Diyos.”

Samtang ang nagatubong gidaghanon sa maong tigpangita sa kamatuoran nagsanong sa ilang nabasa diha sa mga publikasyon sa Watch Tower Society, may pila ka wala damhang mga kausaban nga nahimong kinahanglanon sa Allegheny.

Hedkuwarter sa Bible House

Ang mga Estudyante sa Bibliya sa Allegheny, nga nalambigit sa pagpatik sa Watch Tower, giisip nga labing sinati sa pagbuhat sa buluhaton sa Ginoo ug gitan-aw sa tanang iglesya, o mga kongregasyon, ingong nagapanguna. Sa sinugdan sila may mga buhatan sa hedkuwarter sa 101 Fifth Avenue, Pittsburgh, ug sa ulahi sa 44 Federal Street, Allegheny. Hinuon, sa hinapos sa katuigang 1880 gikinahanglan ang pagpadako. Busa gihikay ni Russell ang pagtukod sa mas dagkong mga pasilidad. Niadtong 1889 usa ka upat-ka-andanang tisa nga balay sa 56-60 Arch Street, Allegheny, ang gitukod. Nga migasto ug $34,000, kadto gitawag ug Bible House. Gihimo kadtong hedkuwarter sa Sosyedad sa mga 19 ka tuig.

Pagka 1890, ang gamayng pamilya sa Bible House nagtagana sa mga panginahanglan sa ginatos ka aktibong mga kauban sa Watch Tower Society. Apan samtang naglakaw ang dekada sa katuigang 1890, daghan pa ang mipakitag interes sa ilang buluhaton. Ngani, sumala sa usa ka dili kompletong taho nga gipatik sa Watch Tower, niadtong Marso 26, 1899, ang Memoryal sa kamatayon ni Kristo gihimo sa 339 ka lainlaing tigom nga gitambongan sa 2,501. Nan, unsay motabang nga mahiusa ang nagauswag nga gidaghanon sa mga Estudyante sa Bibliya?

 Paghiusa sa Nagakadakong Panon

Gidasig ni C. T. Russell ang tanang mga magbabasa sa Watch Tower nga magtigom bisan diing dapit nga ilang maarangan sa paghimog mga grupo, gagmay o dagko, aron maglig-onay sa usag-usa sa espirituwal. Gitagana ang Kasulatanhong tambag pinaagi sa mga lindog sa Watch Tower. Ang nagapanawng mga hawas sa Watch Tower Society gipadala usab gikan sa hedkuwarter aron makontak ang lainlaing grupo ug aron sa paglig-on kanila sa espirituwal.

Sa pupanahon, may espesyal nga mga asembliya usab nga gitambongan sa mga Estudyante sa Bibliya gikan sa lainlaing dapit. “Kini maoy usa ka ESPESYAL NGA PAGDAPIT sa matag magbabasa nga makatambong,” awhag sa Marso 1886 nga gula sa Watch Tower. Unsa ang okasyon? Ang tinuig nga pagsaulog sa Panihapon sa Ginoo, nga pagahimoon sa Dominggo, Abril 18, 1886, sa Allegheny. Hinuon, dugang pa ang giplano: Usa ka serye sa espesyal nga mga tigom ang gieskedyul sa mga gabii sa misunod nga semana. Ang mga Estudyante sa Bibliya sa Allegheny nagbukas sa ilang mga balay​—ug sa ilang mga kasingkasing​—nga libre alang sa mga nagaduaw nga mga delegado. Sa misunod nga pipila ka tuig, ang susamang mga asembliya gihimo sa Allegheny panahon sa Memoryal sa kamatayon sa Ginoo.

Panahon sa ulahing katuigan sa 1890, ang mga kombensiyon giorganisar sa daghang dapit. Sagad si C. T. Russell mopakigpulong niining mga okasyona. Sama sa unsa ang pagpaminaw kaniya?

Si Ralph Leffler, nga nakadungog kang C. T. Russell nga namulong, mihinumdom: “Dihang anaa sa plataporma sa atubangan sa mamiminaw, siya kanunay magsul-ob ug taas itom nga kupo ug usa ka puti nga korbata. Dili dako ang iyang tingog, ug wala siya mogamit ug mikropono o usa ka trompa, kay wala pa kana maimbento; bisan pa, ang iyang tingog motuhop sa kinalay-ang bahin sa awditoryum. Iyang makuha ang pagtagad sa daghang mamiminaw dili lang sa usa ka oras apan usahay duha o tulo ka oras. Kanunay niyang sugdan ang iyang pakigpulong pinaagi sa usa ka mabinationg pagyukbo ngadto sa mamiminaw. Samtang siya nagsulti, siya dili mobarog nga nag-ugtok samag estatuwa, apan siya kanunayng naglihok, nagkompas sa iyang mga kamot ug nagbalhinbalhin ug barog. Ako wala gayod makakita kaniya nga nagdalag bisan unsang nota o manuskrito diha sa iyang mga kamot​—Bibliya lang, nga kanunay gayod niyang gamiton. Siya namulong gikan sa kasingkasing ug sa paagi nga makapakombinsir kaayo. Kasagaran ang bugtong gamit diha sa plataporma niadtong mga adlawa maoy usa ka lamesa nga may Bibliya ibabaw niini ug usa ka pitsel sa tubig ug baso nga matag karon ug unya kuhaon sa mamumulong sa pagdimdim ug tubig.”

Kadtong unang mga kombensiyon maoy mga yugto sa mainit nga panag-ubanay ug espirituwal nga kalagsik. Kadto nagsilbi sa paglig-on sa panaghiusa sa tanang Estudyante sa Bibliya ug sa pagmantala sa mga kamatuoran sa Bibliya. Kasamtangan, sa naghinapos ang dekada sa katuigang 1890, dayag sa mga Estudyante sa Bibliya nga dako pa ang gikinahanglang buhaton sa pagpakaylap sa kamatuoran sa Bibliya. Apan sila dili pa kaayo daghan. May paagi bang maabot ang minilyon pang mga tawo gawas sa mahimong makontak pinaagi sa mga metodong gigamit na? Sa pagkatinuod anaa!

 Pagbukas sa Ganghaan sa “Mantalaang Pag-ebanghelyo”

Pagkatapos sa ika-19ng siglo, ang kalibotan nalukop na sa mga linya sa telegrapo. Ang telegrapikong komunikasyon maoy barato ug dali; kini naghimog dakong kabalhinan sa mantalaan. Ang mga balita dali rang mapasa latas sa lagyong mga distansiya ug mapatik sa mga mantalaan. Sa sayong bahin sa ika-20ng siglo, nakita ni C. T. Russell ug sa iyang mga kauban ang mga mantalaan ingong usa ka epektibong paagi nga maabot ang daghang tawo. Sa ulahi si Russell miingon: “Ang mantalaan nahimong dakong silbi diha sa adlaw-adlawng kinabuhi sa sibilisadong kalibotan.”

Ang Disyembre 1, 1904, nga gula sa Watch Tower mipahibalo nga ang mga sermon ni C. T. Russell migawas sa tulo ka mantalaan. Ang sunod nga gula sa Watch Tower, ilalom sa ulohang “Mantalaang Pag-ebanghelyo,” mitaho: “Mao nga minilyong sermon ang mikaylap sa duol ug halayo; ug ang pila sa labing menos nakahimog maayo. Kon pagbuot sa Ginoo kita malipay sa pagkakita niini nga ‘ganghaan’ nga kanunayng bukas, o ngani buksan pa ug dako.” Ang ganghaan sa “mantalaang pag-ebanghelyo” nabuksan pa ug dako. Ngani, niadtong 1913 gibanabana nga pinaagi sa 2,000 ka mantalaan ang mga sermon ni Russell nakaabot sa 15,000,000 ka magbabasa!

Nan, giunsa ni Russell pagdumala nga mapatik ang senemanang sermon bisag dihang nagpanaw siya? Kada semana nagtelegrama siyag usa ka sermon (ingon ka taas sa duha ka lindog sa mantalaan) ngadto sa usa ka ahensiya sa mantalaan. Ang ahensiya, sa iyang bahin, motelegrama pag-usab niana ngadto sa mga mantalaan sa Tinipong Bansa, Canada, ug Uropa.

 Gituohan ni Russell nga ang Ginoo nagpadako sa ganghaan sa mantalaang pagsangyaw. Panahon sa unang dekada sa ika-20ng siglo, ang mensahe sa Bibliya nga gimantala ni Russell ug sa iyang mga kauban nabaniog kaayo pinaagi nianang maong mga sermon sa mantalaan. Usa ka publikasyon nga ginganlag The Continent sa usa ka higayon nagpahayag mahitungod kang Russell: “Ang iyang mga sinulat gikaingong nasirkular sa mas daghang mantalaan kada semana kay nianang iya ni bisan kinsang nagkinabuhing tawo; mas labaw, tingali, kay sa tingob nga sirkulasyon sa mga sinulat sa tanang pari ug mga magwawali sa Amerika del Norte.”

Pagbalhin Ngadto sa Brooklyn

Samtang ang mantalaang pagsangyaw nag-uswag, ang mga Estudyante sa Bibliya nangitag laing dapit nga diha magasumikad ang mga sermon. Ngano? Ang Bible House sa Allegheny nahimong gamay na kaayo. Gihunahuna usab nga kon ang mga sermon ni Russell magasukad gikan sa mas dako, mas iladong siyudad, kini moresulta sa pagpatik sa mga sermon diha sa mas daghang mantalaan. Apan unsang siyudara? Ang Watch Tower sa Disyembre 15, 1908, mipahayag: “Kaming tanan mihinapos, human sa pagpangayog Balaang paggiya, nga ang Brooklyn, N.Y., nga may dakong populasyon sa kasarangang hut-ong, ug nailhang ‘Ang Siyudad sa mga Simbahan,’ mahimong, tungod niining mga katarongan, among labing angayan nga sentro alang sa buluhatong pagpangani panahon niining pipila ka nahibiling mga tuig.”

Busa, niadtong 1908, ang pila ka hawas sa Watch Tower Society, lakip na ang legal nga manlalaban niini nga si Joseph F. Rutherford, gipadala ngadto sa Siyudad sa New York. Ang ilang tuyo? Aron paliton ang propiedad nga napalgan ni C. T. Russell sa iyang unang pagbiyahe. Gipalit nila ang karaang “Plymouth Bethel,” nga nahimutang sa 13-17 Hicks Street, Brooklyn. Kana nagsilbing misyon nga tinukod alang sa Kongregasyonal nga Simbahan sa Plymouth nga anaa sa duol, diin si Henry Ward Beecher kanhi nag-alagad ingong pastor. Gipalit usab sa Sosyedad ang kanhing pinuy-anan ni Beecher, nga usa ka upat-ka-andanang tinukod nga gama sa pulahong-bato sa 124 Columbia Heights, nga may gilay-ong pipila ka bloke.

Ang tinukod sa Hicks Street giusab ug ginganlag Brooklyn Tabernacle. Kana gigamit alang sa mga buhatan sa Sosyedad ug usa ka awditoryum. Human sa ubay-ubayng pag-ayo, ang kanhing pinuy-anan ni Beecher sa 124 Columbia Heights nahimong bag-ong puy-anan sa mga kawani sa hedkuwarter sa Sosyedad. Unsay igatawag niini? Ang The Watch Tower sa Marso 1, 1909, mipahayag: “Atong pagatawgon ang bag-ong balay nga ‘Bethel’ [nagkahulogan, “Balay sa Diyos”].” f

Ang “mantalaang pag-ebanghelyo,” sumala sa pagtawag niini, labaw pang mikusog tapos sa pagbalhin ngadto sa Brooklyn. Apan dili lang kadto mao ang paagi sa pag-abot sa daghang tawo.

Pagpakaylap sa Pagmantala sa Maayong Balita

Niadtong 1912, si Russell ug iyang mga kauban milansad sa usa ka maisogong edukasyonal nga programa nga abante kaayo alang niadtong panahona. Sa pagkatinuod,  kadto nakaabot sa minilyong katawhan sa tibuok kalibotan. Kadto mao ang “Photo-Drama of Creation”​—usa ka kombinasyon sa pelikula ug slayd nga presentasyon, nga dinuyogan sa mga narekord nga musika ug narekord-sa-ponograpo nga mga pakigpulong. Mga walo ka oras ang iyang gitas-on ug gipresentar sa upat ka bahin. Gawas sa regular nga “Photo-Drama,” ang “Eureka Drama,” nga gilangkoban sa narekord nga mga pakigpulong ug musika o kaha mga rekord dugang pa sa mga slayd, gihimo usab nga mabatonan. Bisan tuod kini walay pelikula, kini malamposong gipresentar sa menos ug populasyon nga mga dapit.

Hunahunaa ang makasaysayanhong talan-awon: Niadtong Enero 1914, sa panahon sa walay tingog nga mga pelikula, g nagtigom ang 5,000 ka tumatan-aw sa The Temple, usa ka tinukod sa West 63rd Street, sa Siyudad sa New York. Daghang uban pa ang gibalibaran sa pagsulod tungod kay wala nay luna alang kanila. Ang okasyon? Aw, ang unang pasalida sa New York sa “Photo-Drama of Creation”! Atubangan sa mga tumatan-aw maoy usa ka dakong telon sa pelikula. Samtang sila nagtan-aw​—ug naminaw​—may nahitabong katingalahan gayod. Si C. T. Russell, nga kaniadto sa iyang sayong mga panuigong 60, nakita diha sa telon. Ang iyang mga ngabil misugod pagkibut, ug ang iyang mga pulong madungog! Samtang ang salida nagpadayon, kini nagdala sa mga nanambong​—pinaagi sa mga pulong, may bulok nga mga hulagway, ug musika​—ngadto sa sinugdanan sa paglalang sa yuta hangtod sa kataposan sa Milenyal nga Paghari ni Kristo. Sa panahon sa pasalida nakita usab nila (pinaagi sa time-lapse nga pangletrato) ang ubang mga butang nga nagpahibulong kanila​—ang pagbukhad sa usa ka bulak ug ang pagkapiso sa itlog. Sila nahingangha pag-ayo!

Sa pagkatapos sa 1914, ang “Photo-Drama” napasalida na sa atubangan sa minilyong tawo sa Amerika del Norte, Uropa, New Zealand, ug Australia. Ang “Photo-Drama” sa tino napamatud-ang usa ka epektibong paagi sa pag-abot sa masa sa katawhan sulod sa mubo-mubong panahon.

Kasamtangan, komosta na man ang mahitungod sa Oktubre 1914? Latas sa mga dekada gimantala ni Russell ug sa iyang mga kauban nga ang mga Panahon sa mga Hentil matapos sa 1914. Dako ang mga pagdahom. Nakasaway si C. T. Russell niadtong mitakdag nagkadaiyang mga petsa sa pagbalik sa Ginoo, sama kang William Miller ug sa pila ka pundok sa mga Ikaduhang Adventista. Apan, sukad sa panahon sa iyang sayong pakig-uban kang Nelson Barbour, siya nagtuo nga may tukmang kronolohiya, pinasikad sa Bibliya, ug nga kana nagpunting sa 1914 ingong ang kataposan sa mga Panahon sa mga Hentil.

Samtang nagsingabot kanang mahinungdanong tuig, may dagkong mga pagdahom taliwala sa mga Estudyante sa Bibliya, apan dili tanan sa ilang gidahom direktang gipahayag diha sa Kasulatan. Unsay mahitabo?

[Mga footnote]

[Blurb sa panid 51]

‘Gitawag aron isangyaw ang maayong balita’

[Kahon/Hulagway sa panid 44]

“Pasagdi Silang Duha nga Modungan ug Tubo Hangtod sa Ting-ani”

Unsay nahitabo sa matuod nga Kristiyanidad tapos sa unang siglo? Sa usa ka sambingay, si Jesus mipasidaan nga ang Yawa mopugas sa “mga bunglayon,” mini nga mga Kristohanon, taliwala sa “mga trigo,” ang matuod nga mga Kristohanon, “ang mga anak sa gingharian.” Silang duha modungan ug tubo hangtod “sa ting-ani,” ang “konklusyon sa sistema sa mga butang.” (Mat. 13:​24-30, 36-43) Panahon sa dakong apostasiya nga naugmad tapos sa kamatayon sa mga apostol, “ang mga bunglayon” milabaw sulod sa daghang kasiglohan.

Apan komosta na man ang “mga trigo”? Kinsa ang apil sa “mga anak sa gingharian” panahon sa taas nga kasiglohan sa apostasiya? Dili nato matino. Ang literal nga mga bunglayon sa sambingay ni Jesus sa linangkob giila nga bungutong darnel, diin kaamgid kaayo sa trigo hangtod sa pagkagulang, dihang kini dali nang mailhan gikan sa trigo tungod sa mas gamay itom nga mga liso niini. Sa susama, diha lamang sa “ting-ani” nga madayag ang kalainan taliwala sa mini nga mga Kristohanon ug sa matuod nga “mga anak sa gingharian.” Bisan pa niana, si Jesus miingon: “Pasagdi silang duha nga modungan ug tubo hangtod sa ting-ani.” Busa, ang matuod nga Kristiyanidad wala gayod mapuo sa bug-os.

Latas sa kasiglohan dihay kanunay nga mga mahigugmaon sa kamatuoran. Sa paghisgot lamang ug pipila: Si John Wycliffe (c. 1330-1384) ug William Tyndale (c. 1494-1536) nagpauswag sa buluhaton sa paghubad sa Bibliya bisan sa kapeligrohan sa ilang kinabuhi o kagawasan. Si Wolfgang Fabricius Capito (1478-1541), Martin Cellarius (1499-1564), Johannes Campanus (c. 1500-1575), ug Thomas Emlyn (1663-c. 1741) midawat sa Bibliya ingong Pulong sa Diyos ug misalikway sa Trinidad. Si Henry Grew (1781-1862) ug George Storrs (1796-1879) dili lamang kay midawat sa Bibliya ug misalikway sa Trinidad apan usab mipahayag sa pagpabili sa halad lukat ni Kristo.

Bisag dili nato pihong maila ang bisan kinsa sa maong mga tawo ingong “ang mga trigo” sa sambingay ni Jesus, tino nga si “Jehova nahibalo niadtong iyaha.”​—2 Tim. 2:19.

[Kahon sa panid 45]

George W. Stetson—“Usa ka Tawong Ilado sa Katakos”

Mapasalamatong giila ni C. T. Russell ang natabang ni George W. Stetson, sa Edinboro, Pennsylvania, sa iyang pagtuon sa mga Kasulatan. Namatay si Stetson niadtong Oktubre 9, 1879, sa panuigong 64. Pagkasunod bulan gipahayag sa “Watch Tower” ang pahibalo sa kamatayon ni Stetson nga nagbutyag sa halalom nga pagtahod sa 27-anyos nga Russell alang kaniya. “Ang atong igsoon maoy usa ka tawong ilado sa katakos,” si Russell misulat, “nga mibiya sa maayong mga kahigayonan sa kalibotanon ug politikanhong kadungganan aron isangyaw si Kristo.” Ang hangyo ni Stetson sa hapit na siyang mamatay mao nga si C. T. Russell ang mohatag sa pakigpulong sa iyang lubong; gituman ni Russell ang hangyo. “Mga usa ka libo ug duha ka gatos ka tawo ang mitambong sa serbisyo sa lubong,” taho ni Russell, “nga naghatag pamatuod sa hataas nga pagtamod alang sa atong igsoon.”​—Ang “Watch Tower,” Nobyembre 1879.

[Hulagway/Hulagway sa panid 46]

George Storrs—“Usa ka Higala ug Igsoon”

Si C. T. Russell mibating utangan ug kabubot-on kang George Storrs, nga mas gulang kaniya ug mga 56 ka tuig. Daghan kaayo ang natun-an ni Russell gikan kang Storrs bahin sa pagkamamatay sa kalag. Busa dihang sa ulahi nagkasakit ug grabe si Storrs niadtong 1879, gitanyag ni Russell nga ipahibalo pinaagi sa “Watch Tower” ang kahimtang ni Storrs. “Ang atong igsoon,” sulat ni Russell, “nga dugay nang editor sa ‘The Bible Examiner’ nga nailhan sa kadaghanan sa atong mga magbabasa; tungod sa grabeng balatian napugos usab sa pagpahunong sa pagpatik sa iyang basahon.” Si Russell nagtuo nga si Storrs may “daghang katarongan aron magpasalamat sa Diyos tungod kay nakapribilehiyo sa paggugol ug hataas kaayong kinabuhi ug usa nga napahinungod gayod ngadto sa Agalon.” Si Storrs namatay niadtong Disyembre 28, 1879, sa panuigong 83. Usa ka pahibalo sa iyang kamatayon migawas diha sa Pebrero 1880 nga gula sa “Watch Tower,” nga nag-ingon: “Kami nasubo sa pagkawala sa usa ka higala ug igsoon diha kang Kristo apan, ‘dili sama niadtong walay paglaom.’”

[Hulagway]

George Storrs

[Hulagway/Hulagway sa panid 48]

“Itugyan Ko ang ‘Herald’ Kanimo”

Sa tingpamulak sa 1879, gisibog ni C. T. Russell ang tanang suportar sa magasing “Herald of the Morning,” nga gipakig-ambitan niya sa pagpatik kauban ni N. H. Barbour. Sa usa ka sulat ngadto kang Barbour nga pinetsahan ug Mayo 3, 1879, si Russell mipahayag sa iyang katarongan: “Dihay mibangon nga kalainan tali sa atong panghunahuna mahitungod sa pagtulon-an sa pulong sa atong Amahan [labot sa bili sa lukat nga makahalili] ug samtang gidayeg ka alang sa kasinsero ug kamatinud-anon sa imong panglantaw, diin ang kaatbang nga panglantaw maoy akong giangkon, apan kinahanglang magiyahan ako sa akong kaugalingong pagsabot sa pulong sa atong Amahan, ug busa nagtuo nga ikaw ang nasayop. . . . Ang mga kalainan alang kanako masukaranon gayod ug mahinungdanon nga ang tibuok panag-uban ug pagbati ingon sa angay untang molungtad taliwala sa mga magpapatik ug mga editor sa usa ka mantalaan o magasin, wala na maglungtad tali kanimo ug kanako, ug kay mao man kini ang kahimtang, akong gibati nga ang atong relasyon angayng putlon.”

Sa gipasunod nga sulat nga pinetsahan ug Mayo 22, 1879, si Russell misulat: “Karon itugyan ko ang ‘Herald’ kanimo. Ako bug-os mosibog gikan niana, nga dili mangayo kanimo ug bisan unsa . . . Palihog ipahibalo sa sunod nga Num. sa ‘Herald’ ang pagtapos sa panagkombuya ug palaa ang akong ngalan.” Sugod sa Hunyo 1879 nga gula, ang ngalan ni Russell wala na mogawas ingong katabang nga editor sa “Herald.”

Si Barbour padayong nagpatik sa “Herald” hangtod sa 1903, dihang, sumala sa mabatonang mga rekord sa librarya, kini nahunong sa pagpatik. Si Barbour namatay pila ka tuig sa ulahi, sa 1906.

[Hulagway]

Nelson H. Barbour

[Kahon sa panid 54]

Nganong Gitawag nga Pastor

Si Charles Taze Russell gitawag sa iyang mga kauban nga Pastor Russell. Ngano? Tungod sa iyang mga kalihokan sa pagbantay sa panon sa Diyos. Gihisgotan sa Efeso 4:11 nga ihatag ni Kristo nganha sa iyang kongregasyon ang pila ingong “mga pastor” (“KJ”), o “mga magbalantay.” Si Brader Russell sa pagkatinuod nag-alagad ingong usa ka espirituwal nga magbalantay sulod sa Kristohanong kongregasyon.

Tungod sa pagbantay nga buluhaton nga iyang gihimo ilalom sa Pangulong Magbalantay, si Jesu-Kristo, may mga kongregasyon nga miila kaniya pinaagig pagpili kaniya nga ilang pastor. Kini dili kinaugalingong-pangangkon nga titulo. Ang unang grupo nga mipili kaniya nga ilang pastor mao ang kongregasyon sa Pittsburgh, Pennsylvania, sa 1882. Human niadto, siya giboto nga pastor sa mga 500 ka ubang kongregasyon, sa Tinipong Bansa ug Britanya.

Balik niadto, nabatasan sa mga kongregasyon nga magboto matag tuig alang niadtong manguna taliwala kanila. Karon, ang Kristohanong mga ansiano taliwala sa mga Saksi ni Jehova wala pilia pinaagig lokal nga mga kongregasyon apan gitudlo pinaagi sa Nagamandong Lawas sa mga Saksi ni Jehova. Gibantayan usab nga dili mogamit ug mga ekspresyong sama sa “pastor” o “ansiano” ingong mga titulo.

 [Hulagway/Mga hulagway sa panid 56, 57]

Ang “Photo-Drama of Creation”

Ang “Photo-Drama of Creation” maoy kombinasyon sa pelikula ug presentasyon sa slayd, nga dinuyogan ug tingog. Kining maong kahibulongang salida nagdala sa mga tumatan-aw gikan sa panahon sa paglalang hangtod sa kataposan sa Milenyo.

Labing menos 20 ka upat-ka-bahin nga kasangkapan ang giandam, nga nagpaposible nga mapasalida ang usa ka bahin sa “Photo-Drama” sa 80 ka lainlaing mga siyudad kada adlaw. Usa gayod ka tinuod nga hagit nga mapasalida kadtong 80. Ang mga eskedyul sa tren dili kanunay kombinyente. Ang mga kongregasyon dili kanunay makaabang ug mga dapit pasalidahan sa gitinguhang mga petsa. Bisan pa niana, sa pagkatapos sa 1914, ang “Photo-Drama” napasalida alang sa mga tumatan-aw nga sa katibuk-an mokapin sa 9,000,000 sa Amerika del Norte, Uropa, ug Australia.

[Mga hulagway]

“Kahulagwayan” sa “Photo-Drama,” nga naundan sa mga pakigpulong ug mga ilustrasyon

Ang mga sinehan nga gigamit nga bug-os panahon alang sa pagpasalida sa “Photo-Drama”

Chicago

New York

Prodyektor sa pelikula

Prodyektor sa slayd

Mga plaka sa ponograpo

 Mga slayd gikan sa “Photo-Drama”

Porpolyo sa panganunsiyo

MOTHER EVE CREATED

FLOOD DESTROYING MAN AND BEAST

CONFUSION OF TONGUES

“WHEN I CONSIDER THY HEAVENS”​—DAVID

TYNDALE TRANSLATING NEW TESTAMENT

ARMAGEDDON

THE MILLENNIUM SYMBOLIZED​—Isa. 11:6

Advertising folder

THE BEGINNING AND END OF CREATION

THE DIVINE PLAN AS SEEN BY PASTOR RUSSELL

THE PHOTO-DRAMA OF CREATION

Orpheum Theater,

October 3rd to 7th (inclusive.)

Educational Interesting Inspiring!

SEATS FREE. NO COLLECTION.

Don’t fail to see it!

[Kahon sa panid 60]

“Pagbantay sa 1914!”

Dihang misilaob ang Gubat sa Kalibotan I niadtong 1914, ang “The World,” kanhi nangunang mantalaan sa Siyudad sa New York, mipahayag diha sa magasin nga seksiyon niana: “Ang makalilisang nga gubat nga miulbo sa Uropa nagtuman sa usa ka talagsaong tagna. . . . ‘Pagbantay sa 1914!’ mao ang singgit sa ginatos ka nagapanawng ebanghelista, si kinsa, ingong naghawas niining talagsaong kredo [kalambigit ni Russell], naglukop sa nasod nga nagsangyaw sa doktrina nga ‘ang Gingharian sa Diyos haduol na.’”​—“The World Magazine,” Agosto 30, 1914.

[Hulagway sa panid 42]

Charles Taze Russell

[Hulagway sa panid 43]

Si Joseph L. Russell, ang amahan ni Charles, maoy membro sa saring sa pagtuon sa Bibliya sa Allegheny ug usa ka suod nga kauban sa iyang anak sa mga kalihokan sa Watch Tower Society hangtod sa iyang kamatayon niadtong 1897

[Mga hulagway sa panid 50]

Ang mga Estudyante sa Bibliya nag-apod-apod ug tinagpulo ka minilyong kopya sa tract nga nagyagyag sa relihiyosong sayop, nagpatin-aw sa Kasulatanhong mga kamatuoran, ug nagmantala sa mahinungdanong tuig sa 1914

[Hulagway sa panid 52]

Gisulat ni C. T. Russell ang unom ka tomo sa “Millennial Dawn” (1886 ngadto sa 1904) ingon man sa mga tract, mga pulyeto, ug mga artikulo sa “Watch Tower” latas sa yugto sa mga 37 ka tuig

[Hulagway sa panid 53]

Dihang siya naghatag ug publikong mga pakigpulong, si Brader Russell wala mogamit ug bisan unsang nota, ug siya kanunay nagalihok​—nagkompas sa iyang mga kamot ug nagbalhinbalhin ug barog sa plataporma

[Mga hulagway sa panid 58]

Gibanabana nga sa usa ka tuig, pinaagi sa 2,000 ka mantalaan, ang mga sermon ni C. T. Russell nakaabot sa mga 15,000,000 ka magbabasa