Kapitulo 22

Bahin 2​—Mga Saksi Hangtod sa Kinalay-ang Bahin sa Yuta

Ang pagmantala sa Gingharian sukad niadtong 1914 hangtod sa 1935 gikobrehan sa mga panid 423 hangtod 443. Ang mga Saksi ni Jehova mipunting sa 1914 nga maoy panahon sa pag-entrono kang Jesu-Kristo ingong langitnong Hari nga may kagahom ibabaw sa mga nasod. Sa dinhi pa sa yuta, si Jesus nagtagna nga ang tibuok-yuta nga pagwali sa mensahe sa Gingharian bisan pa sa hilabihang paglutos mahimong bahin sa ilhanan sa iyang presensiya sa Gingharianong gahom. Unsa may tinuod nga nahitabo sa mga tuig human sa 1914?

ANG unang gubat sa kalibotan mikaylap dayon sa Uropa niadtong 1914. Unya kana gibugno sa mga nasod nga naghawas sa gibanabanang 90 porsiento sa populasyon sa kalibotan. Sa unsang paagi ang mga panghitabo nga nalangkit nianang gubata nakaapekto sa buluhatong pagwali sa mga alagad ni Jehova?

Ang Mangiob nga Katuigan sa Gubat sa Kalibotan I

Sa sayong katuigan sa gubat, diyutay ra ang babag gawas lang didto sa Alemanya ug Pransiya. Ang mga tract libreng giapod-apod sa daghang dapit, ug padayong gigamit ang “Photo-Drama,” hinuon panagsa na lang liwas sa 1914. Samtang nagkainit pa ang gubat, ang klero sa British West Indies nagpalakawg estorya nga si E. J. Coward, nga hawas sa Watch Tower Society, maoy usa ka espiyang Aleman, busa siya gipapahawa. Sa dihang gisugdan ang pag-apod-apod sa librong The Finished Mystery niadtong 1917, mikaylap ang pagsupak.

Ang publiko buot nga makapanag-iya nianang libroha. Ang unang gipidido sa Sosyedad sa tig-imprinta kinahanglang dugangan pa ug kapin sa napulo ka pilo sa pipila lamang ka bulan. Apan ang klero sa Kakristiyanohan nasuko tungod kay giyagyag ang ilang bakak nga mga doktrina. Ilang gipahimuslan ang kaguliyang sa gubat aron isumbong ang mga Estudyante sa Bibliya ngadto sa opisyales sa kagamhanan. Sa tibuok Tinipong Bansa, ang mga lalaki ug babaye nga nailhang nag-apod-apod sa literatura sa mga Estudyante sa Bibliya giatake sa magubtanong panon, ingon man gibulitan ug alkitran ug gipilitan ug balhibo. Sa Canada, ang mga balay gisusi, ug ang mga tawo nga madiskobrehang may publikasyon sa International Bible Students Association mahimong multahan ug  dako o bilanggoon. Hinuon, si Thomas J. Sullivan, nga kaniadto didto sa Port Arthur, Ontario, nagtaho nga sa usa ka okasyon, sa dihang gibilanggo siyag usa ka gabii, sa pagpamauli sa mga polis niadtong siyudara ilang gidala ang mga kopya sa gidiling literatura alang sa ilang kaugalingon ug sa ilang mga higala, mao nga naapod-apod ang tanang mabatonang literatura​—mga 500 o 600 ka kopya.

Ang hedkuwarter mismo sa Watch Tower Society giatake, ug ang administratibong mga kawani gisentensiyahan ug dugayng pagkabilanggo. Ang ilang mga kaaway nagtuo nga ang mga Estudyante sa Bibliya gihapak sa makamatay nga hapak. Ang ilang pagpanaksi nga nakadani sa pagtagad sa publiko bisan diin sa tinuod nahunong.

Bisan pa niana, ang mga Estudyante sa Bibliya nga binilanggo nakahigayon sa pagpakig-estorya sa ilang isigka-binilanggo mahitungod sa katuyoan sa Diyos. Sa dihang ang opisyales sa Sosyedad ug ang ilang suod nga kaubanan nangabot sa bilanggoan sa Atlanta, Georgia, sila sa sinugdan gidid-an sa pagwali. Apan sila naghisgot sa Bibliya sa ilang kaugalingon, ug ang uban nadani kanila tungod sa ilang panglihok, sa pamaagi sa ilang pagkinabuhi. Human sa pipila ka bulan, giasayn sila sa luyoluyong warden nga mohatag ug relihiyosong instruksiyon ngadto sa ubang binilanggo. Ang nagtambong sa mga klase midaghan hangtod mikabat ug mga 90.

Ang ubang maunongong mga Kristohanon nakakita usab ug mga paagi sa pagpanaksi sulod niadtong katuigan sa gubat. Kini usahay misangpot sa pagkaylap sa mensahe sa Gingharian ngadto sa kayutaan diin ang maayong balita wala pa masangyaw. Sa ingon, niadtong 1915 usa ka Estudyante sa Bibliya sa New York, nga taga-Colombia, Amerika del Sur, nagpadala pinaagig koreo sa Kinatsila nga edisyon sa The Divine Plan of the Ages ngadto sa usa ka lalaki sa Bogotá, Colombia. Human sa mga unom ka bulan, dihay nadawat nga tubag gikan kang Ramón Salgar. Iyang gitun-an pag-ayo ang libro, nalipay niana, ug gustong makakuha ug 200 ka kopya aron iapod-apod sa uban. Si Brader J. L. Mayer, gikan sa Brooklyn, New York, nagpadala usab ug daghang kopya pinaagig koreo sa Kinatsila nga Bible Students Monthly. Ubay-ubay niini ang nakaabot sa Espanya. Ug sa dihang si Alfred Joseph, nga kaniadto didto sa Barbados, nakakontratag trabaho sa Sierra Leone, Kasadpang Aprika, iyang gipahimuslan ang higayon sa pagsangyaw didto sa mga kamatuoran sa Bibliya nga bag-o pa niyang nakat-onan.

Alang sa mga colporteur, kansang ministeryo naglakip sa pagduaw sa mga balay ug mga komersiyal nga dapit, sa kasagaran kana mas lisod. Apan ang pipila nga nangadto sa El Salvador, Honduras, ug Guatemala napuliki didto niadtong 1916 sa pagpakig-ambit sa nagahatag-kinabuhing mga kamatuoran sa mga tawo. Sulod nianang yugtoa si Fanny Mackenzie, usa ka colporteur nga taga-Britanya, nga sakayg barko mibiyaheg makaduha sa Oriente, nga mihapit sa Tsina, Hapon, ug Korea sa pag-apod-apod ug literatura sa Bibliya, ug unya iyang gisundan ang interes pinaagig sulat.

Bisan pa niana, sumala sa mabatonan nga mga rekord, ang gidaghanon sa mga Estudyante sa Bibliya nga gitahong nakig-ambit sa pagwali sa maayong balita ngadto sa uban mikunhod ug 20 porsiento sa tibuok kalibotan niadtong 1918 kon itandi sa taho sa tuig 1914. Human sa pintas nga pagtratar kanila sa katuigan sa gubat, sila ba mopadayon sa ilang ministeryo?

 Gihatagan ug Bag-ong Kinabuhi

Niadtong Marso 26, 1919, ang presidente sa Watch Tower Society ug ang iyang mga kaubanan gibuhian gikan sa ilang dili makataronganong pagkabilanggo. Ang mga plano gihimo dayon alang sa pagpauswag sa tibuok-kalibotang pagmantala sa maayong balita sa Gingharian sa Diyos.

Sa usa ka katibuk-ang kombensiyon sa Cedar Point, Ohio, niadtong Septiyembre sa maong tuig, si J. F. Rutherford, ang presidente kaniadto sa Sosyedad, midiskurso nga nagpasiugda sa pagmantala sa mahimayaong pag-abot sa Mesiyanikong Gingharian sa Diyos ingong ang tinuod nga hinungdanong buluhaton sa mga alagad ni Jehova.

Hinuon, ang aktuwal nga gidaghanon sa nakigbahin nianang buluhatona kaniadto diyutay ra. Ang pipila nga nahadlok magsangyaw sa panahon sa 1918 naaktibo pag-usab, ug ang pipila pa mikuyog kanila. Apan ang mga rekord nga mabatonan nagpakita nga niadtong 1919 dihay mga 5,700 lamang ka aktibong nagsangyaw sa 43 ka kayutaan. Hinuon si Jesus mitagna: “Kining maayong balita sa gingharian igawali sa tibuok pinuy-anang yuta alang sa pagpamatuod sa tanang kanasoran.” (Mat. 24:14) Sa unsang paagi kana malampos? Wala sila masayod, ni mahibalo sila kon unsa pa ka dugay magpadayon ang pagwali. Bisan pa niana, kadtong maunongong mga alagad sa Diyos andam ug gustong mopadayon sa buluhaton. Sila may pagsalig nga si Jehova motultol sa mga butang uyon sa iyang kabubut-on.

Kay nakabaton ug kasibot tungod sa ilang nasabtan nga tin-awng gipaila sa Pulong sa Diyos, sila nanglihok. Sulod sa tulo ka tuig ang gidaghanon sa nakigbahin sa publikong pagmantala sa Gingharian sa Diyos hapit nahimong tulo ka pilo, sumala sa mga taho nga mabatonan, ug sa tuig 1922 sila napuliki sa pagsangyaw diha sa dugang pang 15 ka kayutaan kay sa niadtong 1919.

Usa ka Makaiikag nga Ulohan

Makalipay gayod ang mensahe nga ilang gimantala​—“Minilyon nga buhi karon dili na gayod mamatay!” Si Brader Rutherford nagdiskurso labot nianang ulohana niadtong 1918. Kana usab ang ulohan sa 128-ka-panid nga pulyeto nga gipatik niadtong 1920. Sukad niadtong 1920 hangtod sa 1925, ang maong ulohan gipahayag sa makadaghan sa tibuok kalibotan sa mga miting publiko sa tanang dapit nga dihay mga mamumulong ug sa kapin sa 30 ka pinulongan. Inay moingon, sama sa Kakristiyanohan, nga ang tanang maayong tawo moadto sa langit, kining diskursoha nagtumong sa pagtagad ngadto sa pinasikad-sa-Bibliya nga paglaom sa walay kataposang kinabuhi sa paraiso sa yuta alang sa masinugtanong katawhan. (Isa. 45:18; Pin. 21:​1-5) Ug kana nagpahayag sa pagtuo nga ang katumanan nianang paglaoma haduol na kaayo.

Ang mga pahibalo diha sa mantalaan ug mga billboard gigamit aron ianunsiyo ang mga pakigpulong. Ang ulohan makaiikag. Sa Pebrero 26, 1922, kapin sa 70,000 ang mitambong sa 121 ka dapit sa Alemanya lamang. Kasagaran ang usa ka pundok sa mamiminaw mokabat ug linibo. Sa Cape Town, Habagatang Aprika, pananglitan, 2,000 ang presente sa dihang ang pakigpulong gihatag sa Opera House. Sa awditoryum sa unibersidad sa kabiserang siyudad sa Norway, dili lang  kay napuno ang lingkoranan apan daghan pa kaayo ang gibalibaran nga ang programa gisubli sa ulahi human sa usa ka oras ug tunga​—sa makausa pa alang sa nagdasok nga panon.

Sa Klagenfurt, Austria, si Richard Heide miingon sa iyang amahan: “Maminaw ako nianang pakigpulonga bisan pag unsay isulti sa uban. Gusto kong masayod kon kana ba usa lamang ka pangilad o adunay kamatuoran niana!” Siya natandog pag-ayo sa iyang nadungog, ug sa wala madugay siya ug ang iyang igsoong babaye, ingon man ang ilang mga ginikanan, nanugilon sa uban mahitungod niana.

Apan ang mensahe sa Bibliya dili lamang alang sa mga tawong motambong sa miting publiko. Ang uban usab kinahanglang masayod niana. Dili lamang ang publiko sa katibuk-an apan ang politikal ug relihiyosong mga pangulo usab kinahanglang makadungog niana. Sa unsang paagi malampos kana?

Pag-apod-apod sa Kusganong mga Deklarasyon

Ang naimprintang impormasyon gigamit aron maabot ang minilyong katawhan nga kaniadto nakadungogdungog lamang sa mga Estudyante sa Bibliya ug sa mensahe nga ilang gimantala. Sukad niadtong 1922 hangtod sa 1928, ang epektibong pamatuod gihatag pinaagig pito ka kusganong deklarasyon, mga resolusyon nga gisagop sa tinuig nga mga kombensiyon sa mga Estudyante sa Bibliya. Ang gidaghanon sa giimprintang kopya sa kadaghanan sa indibiduwal nga mga resolusyon nga giapod-apod human niadtong mga kombensiyona mokabat ug 45 ngadto sa 50 ka milyon​—usa ka tinuod nga kahibulongang kalamposan alang sa gamayng grupo sa mga magmamantala sa Gingharian nga nag-alagad kaniadto!

Ang resolusyon niadtong 1922 nag-ulohang “Usa ka Hagit sa mga Magmamando sa Kalibotan”​—oo, usa ka hagit aron ilang pamatud-an ang ilang pangangkon nga sila makapatunghag kalinaw, kauswagan, ug kalipay alang sa katawhan o, kon mapakyas, aron dawaton nga ang Gingharian lamang sa Diyos pinaagi sa iyang Mesiyas mao ang makahimo nianang mga butanga. Sa Alemanya, kanang resolusyona gipadala pinaagig koreo ngadto sa gihinginlang hari sa Alemanya, ngadto sa presidente, ug sa tanang membro sa Parliamento sa Imperyo; ug mga  upat ug tunga ka milyong kopya ang gipadala sa publiko. Sa Habagatang Aprika, si Edwin Scott, nga nagbaba ug usa ka bag sa literatura ug ang usa ka kamot nagkupot ug sungkod aron iabog sa mangtas nga mga iro, mikobre sa 64 ka lungsod, nga sa personal nakaapod-apod ug 50,000 ka kopya. Human niadto, sa dihang ang Olandes nga klero sa Habagatang Aprika miduaw sa mga balay sa tagaparokya aron mangolekta, daghang tagaparokya ang miwarawara sa resolusyon sa atubangan sa ilang klerigo ug miingon: “Angay nimong basahon kini ug dili ka na mobalik pag-usab sa pagkuhag salapi gikan kanamo.”

Niadtong 1924 ang resolusyon nga nag-ulohang “Ang mga Klero Gisaway” nagyagyag sa dili kasulatanhong mga pagtulon-an ug mga buhat sa klero, nagyagyag sa ilang papel sa panahon sa gubat sa kalibotan, ug miawhag sa mga tawo nga tun-an ang Bibliya aron sa personal ilang masayran ang kahibulongang mga tagana nga gihimo sa Diyos sa pagpanalangin sa katawhan. Sa Italya niadtong panahona, ang mga tig-imprinta gibaoran nga ibutang ang ilang ngalan sa bisan unsang ilang giimprinta, ug sila ang manubag sa iyang kaundan. Ang Estudyante sa Bibliya nga nagdumala sa buluhaton sa Italya misumiter ug kopya sa resolusyon ngadto sa mga awtoridad sa kagamhanan, nga nagsusi niana ug naghatag dayon ug permiso aron kana maimprinta ug maapod-apod. Ang mga tig-imprinta miuyon usab sa pag-imprinta niana. Ang mga igsoon sa Italya nag-apod-apod ug 100,000 ka kopya. Sa partikular ilang giseguro nga ang papa ug ubang hataas nga opisyales sa Batikano makadawat ug kopya ang kada usa.

Sa Pransiya, ang pag-apod-apod nianang resolusyona nakapahinabog kusganon ug sa subsob mapintasong reaksiyon gikan sa klero. Sa kawalay-mahimo ang usa ka klerigo sa Pomerania, Alemanya, mipasaka ug legal nga sumbong batok sa Sosyedad ug sa nagdumala niana, apan ang klerigo napildi sa kaso sa dihang nadunggan sa korte ang bug-os nga kaundan sa resolusyon. Aron malikayan nga samokon ang ilang buluhaton sa mga tawo nga dili gustong mahibalo sa kamatuoran, ang mga Estudyante sa Bibliya sa probinsiya sa Quebec sa Canada nagbilin sa mga resolusyon sayo sa buntag sa mga balay, sugod sa alas 3:00 s.b. Kadto maoy makapaukyab nga mga panahon!

Pagpasalamat Tungod sa Makapatagbawng mga Tubag

Sulod sa Gubat sa Kalibotan I, daghang Armeniano ang giabog nga walay kaluoy gikan sa ilang mga balay ug sa ilang yutang-natawhan. Mga duha lang ka dekada sayo niana, ginatos ka libong Armeniano ang gipamatay, ug ang uban mikagiw  alang sa ilang kaluwasan. Ang pipila niining mga tawhana nakabasa sa mga publikasyon sa Watch Tower Society didto sa ilang yutang-natawhan. Apan mas daghan kanila ang nasangyawan sa kayutaan nga ilang gidangpan ingong mga kagiw.

Human sa pait nga mga kasinatian nga ilang giantos, daghan ang seryosong nangutana nganong gitugotan sa Diyos ang pagkadaotan. Unsa ka dugay kana magpadayon? Kanus-a kana matapos? Ang pipila kanila mapasalamaton sa pagkahibalo sa makapatagbawng mga tubag nga makita diha sa Bibliya. Naporma dayon ang mga grupo sa Armenianong mga Estudyante sa Bibliya sa lainlaing mga siyudad sa Tungang Sidlakan. Ang ilang kasibot alang sa kamatuoran sa Bibliya nakatandog sa kinabuhi sa uban. Sa Ethiopia, Argentina, ug sa Tinipong Bansa, ang isigka-Armeniano mituo sa maayong balita ug malipayong midawat sa responsabilidad sa pagpakig-ambit niana sa uban. Ang usa kanila mao si Krikor Hatzakortzian, kinsa ingong nag-inusarang payunir mipakaylap sa mensahe sa Gingharian sa Ethiopia sa tungatunga sa katuigang 1930. Sa usa ka higayon, sa dihang gibutangbutangan sa mga magsusupak, siya gani nakahigayon sa pagsangyaw sa emperador, si Haile Selassie.

Pagdala sa Bililhong mga Kamatuoran Ngadto sa Ilang Lumad nga Kayutaan

Ang mainitong tinguha nga ikapaambit ang hinungdanong mga kamatuoran sa Bibliya mitukmod sa daghang tawo sa pagpamauli ngadto sa ilang yutang natawhan aron sa pagwali sa maayong balita. Ang ilang sanong maoy susama niadtong gibati sa mga tawo nga gikan sa lainlaing kayutaan nga naatlan sa Jerusalem  niadtong 33 K.P. ug kinsa nangahimong mga magtutuo sa dihang ang balaang espiritu mipalihok sa apostoles ug sa ilang kaubanan sa pagpanulti sa daghang pinulongan “mahitungod sa katingalahang mga butang sa Diyos.” (Buh. 2:​1-11) Sama gayod niadtong unang-siglong mga magtutuo nga nagdalag balik sa kamatuoran ngadto sa ilang yutang-natawhan, mao usab kining modernong-adlaw nga mga sumusunod.

Ang mga lalaki ug babaye nga nakakat-on sa kamatuoran sa langyawng yuta namauli sa Italya. Sila gikan sa Amerika, Belgium, ug Pransiya ug masibotong nagmantala sa mensahe sa Gingharian sa dapit nga ilang gipuy-an. Ang mga colporteur gikan sa nagasultig-Italyano nga Swekong estado sa Ticino namalhin usab ngadto sa Italya aron ipadayon ang ilang buluhaton. Bisan tuod sila diyutay ra, ingong sangpotanan sa ilang nahiusang kalihokan, sa wala madugay sila nakaabot sa halos tanang pangunang mga siyudad ug daghang mga balangay sa Italya. Sila wala mag-ihap sa mga oras nga ilang gigugol nianang buluhatona. Kay kombinsido nga sila nagwali sa mga kamatuoran nga gusto sa Diyos nga mahibaloan sa mga tawo, sila sa subsob nagbuhat gikan sa buntag hangtod sa gabii aron maabot ang daghang tawo kutob sa mahimo.

Ang mga Grego nga nahimong mga Estudyante sa Bibliya sa haduol nga Albania ug sa halayo nga Amerika nagtagad usab sa ilang yutang-natawhan. Sila nalipay sa dihang ilang nahibaloan nga dili kasulatanhon ang pagsimba sa mga imahen (Ex. 20:​4, 5; 1 Juan 5:21), nga ang mga makasasala dili sunogon sa impiyernong-kalayo (Eccl. 9:​5, 10; Ezek. 18:4; Pin. 21:8), ug nga ang Gingharian sa Diyos mao ang tinuod ug bugtong paglaom sa katawhan. (Dan. 2:44; Mat. 6:​9, 10). Sila ikag nga makigbahin niining mga kamatuorana sa ilang katagilungsod​—sa personal o pinaagig koreo. Ingong sangpotanan, ang mga grupo sa mga Saksi ni Jehova misugod sa pagkaporma sa Gresya ug sa mga isla sa Gresya.

Human sa Gubat sa Kalibotan I, linibo ka tawo gikan sa Polandia namalhin ngadto sa Pransiya aron magtrabaho sa minahan sa karbon. Wala sila laktawi sa mga kongregasyon sa Pransiya tungod kay sila nagasultig laing pinulongan. Nakakita silag mga paagi sa pagpakig-ambit sa mga kamatuoran sa Bibliya uban niining mga minero ug sa ilang mga pamilya, ug sa wala madugay ang midawat daghan pa kay sa Pranses nga mga Saksi. Sa dihang, ingong resulta sa pagpalagpot sa kagamhanan, 280 ang mipauli sa Polandia niadtong 1935, kana nakatabang lamang sa pagpakaylap sa mensahe sa Gingharian didto. Mao nga, niadtong 1935, dihay 1,090 ka magmamantala sa Gingharian nga nakigbahin sa pagsangyaw sa Polandia.

Ang uban midawat sa mga pagdapit nga biyaan ang ilang yutang natawhan aron moalagad sa langyawng mga natad.

Masibotong Uropanhong mga Ebanghelista Nagtabang sa Langyawng mga Natad

Tungod sa internasyonal nga kooperasyon, ang mga Estadong Baltic (Estonia, Latvia, ug Lithuania) nakadungog sa makalipay nga mga kamatuoran mahitungod sa Gingharian sa Diyos. Sa katuigang 1920 ug 1930, ang masibotong mga igsoong lalaki ug babaye gikan sa Denmark, Inglaterra, Pinlandia, ug Alemanya  naghimog makaylapong pagsangyaw nianang dapita. Daghang literatura ang napahimutang, ug linibo ang nakadungog sa mga diskurso nga pinasikad sa Bibliya. Gikan sa Estonia ang regular nga mga sibya sa radyo sa mga programang pinasikad sa Bibliya diha sa pipila ka pinulongan nakaabot gani ngadto sa kanhing Unyon Sobyet.

Gikan sa Alemanya ang andam nga mga magbubuhat sa katuigang 1920 ug 1930 midawat ug mga asaynment sa mga dapit sama sa Austria, Belgium, Bulgaria, Czechoslovakia, Pransiya, Luxembourg, Netherlands, Espanya, ug Yugoslavia. Si Willy Unglaube maoy kauban nila. Human makaalagad sa usa ka panahon sa Magdeburg Bethel, sa Alemanya, siya mipadayon sa pag-alagad sa mga asaynment ingong bug-os-panahong ebanghelista sa Pransiya, Algeria, Espanya, Singapore, Malaysia, ug Thailand.

Sa dihang mihangyo ug tabang ang Pransiya sa katuigang 1930, ang mga colporteur gikan sa Britanya nagpamatuod nga sila nahibalo nga ang sugo sa Kristohanon nga mosangyaw nagkinahanglan nga magwali sa maayong balita dili lamang sa ilang kaugalingong nasod apan sa ubang bahin usab sa yuta. (Mar. 13:10) Si John Cooke usa sa masibotong mga magbubuhat nga mitubag sa tawag sa Macedonia. (Itandi ang Buhat 16:​9, 10.) Sulod sa misunod nga unom ka dekada, siya miatiman sa mga asaynment sa pag-alagad sa Pransiya, Espanya, Irlandia, Portugal, Angola, Mozambique, ug Habagatang Aprika. Ang iyang magulang nga lalaki nga si Eric mibiya sa iyang trabaho sa Barclay’s Bank ug mikuyog kang John sa bug-os-panahong ministeryo sa Pransiya; human niadto, siya mialagad usab sa Espanya ug Irlandia ug nakig-ambit sa misyonaryong buluhaton sa Habagatang Rhodesia (karon Zimbabwe) ug Habagatang Aprika.

Niadtong Mayo 1926, si George Wright ug Edwin Skinner, sa Inglaterra, midawat sa imbitasyon nga motabang sa pagpakaylap sa buluhaton sa Gingharian sa India. Ang ilang asaynment dako kaayo! Kana naglakip sa tibuok Afghanistan, Burma (karon Myanmar), Ceylon (karon Sri Lanka), India, ug Persia (karon Iran). Sa pag-abot sa Bombay, sila giabiabi sa bunok nga ulan. Hinuon, kay dili sobra ka mabalak-on sa personal nga kahamugaway o kasayon, sa wala madugay sila mibiyahe ngadto sa hilit nga mga dapit sa nasod aron pangitaon ang nailhang mga Estudyante sa Bibliya sa pagdasig kanila. Sila usab nakapahimutang ug daghang literatura sa pagpukaw sa interes sa uban. Mikusog ang buluhaton. Mao nga, sa tuig 1928 ang 54 ka magmamantala sa Gingharian sa Travancore (Kerala), sa habagatang India, mihikay ug 550 ka miting publiko nga gitambongan sa mga 40,000 ka tawo. Niadtong 1929 upat pa ka payunir gikan sa kanataran sa Britanya ang mibalhin ngadto sa India aron motabang sa buluhaton. Ug niadtong 1931 laing tulo gikan sa Inglaterra ang miabot sa Bombay. Sa makadaghan sila naningkamot sa pag-abot sa lainlaing mga bahin nianang dako kaayong nasod, nga nag-apod-apod ug literatura dili lamang sa Ingles apan sa mga pinulongan usab sa India.

Kasamtangan, unsay nahitabo sa Sidlakang Uropa?

 Usa ka Espirituwal nga Pagpangani

Sa wala pa ang unang gubat sa kalibotan, ang mga binhi sa kamatuoran sa Bibliya nasabwag na sa Sidlakang Uropa, ug ang pipila nakagamot na. Niadtong 1908, si Andrásné Benedek usa ka mapaubsanong Hungariana, mipauli sa Austria-Hungaria aron ipaambit sa uban ang maayong mga butang nga iyang nakat-onan. Duha ka tuig sa ulahi, si Károly Szabó ug si József Kiss namauli usab nianang yutaa ug nagpakaylap sa kamatuoran sa Bibliya ilabina sa mga dapit nga sa ulahi nailhang Romania ug Czechoslovakia. Bisan pa sa mapintas nga pagsupak sa nasukong klero, ang mga grupo sa pagtuon naporma, ug ang kaylap nga pagwali nahimo. Ang uban mikuyog kanila sa paghimog publikong pagpahayag sa ilang pagtuo, ug pagka 1935 ang gidaghanon sa magmamantala sa Gingharian sa Hungaria miuswag ngadto sa 348.

Hapit nadoble ang gidak-on sa Romania sa dihang ang mapa sa Uropa giusab sa mga mananaog human sa Gubat sa Kalibotan I. Gikataho nga sulod nianang gipadak-ang nasod, niadtong 1920, dihay mga 150 ka grupo sa mga Estudyante sa Bibliya, nga gipakig-ubanan sa 1,700 ka tawo. Sa misunod nga tuig, sa pagsaulog sa Panihapon sa Ginoo, hapit 2,000 ang nakig-ambit sa mga emblema sa Memoryal, nga nagpaila nga sila nangangkong dinihogan sa espiritu nga mga igsoon ni Kristo. Kanang gidaghanona mitubo ug dako sulod sa misunod nga upat ka tuig. Niadtong 1925, dihay 4,185 nga mitambong sa Memoryal, ug sama sa naandan, ang kadaghanan kanila sa walay duhaduha nakig-ambit sa mga emblema. Ugaling, ang pagtuo nilang tanan mabutang sa pagsulay. Sila ba mapamatud-ang tinuod nga “trigo” o mga mini lamang? (Mat. 13:​24-30, 36-43) Sila ba gayod mohimo sa buluhatong pagsangyaw nga giasayn ni Jesus sa iyang mga sumusunod? Sila ba magmalahutayon niana bisan pa sa hilabihang pagsupak? Sila ba magpabiling matinumanon bisan pa kon ang uban mopakitag espiritu nga sama niadtong kang Judas Iscariote?

Ang taho sa 1935 nagpaila nga dili tanan nakabaton sa matang sa pagtuo nga makapalahutay kanila. Niadtong tuiga, dihay 1,188 lamang nga nakigbahin sa pagsangyaw sa Romania, bisan tuod kapin sa doble nianang gidaghanona sa maong panahon ang nakig-ambit sa mga emblema sa Memoryal. Bisan pa niana, ang mga matinumanon nagkapuliki sa pag-alagad sa Agalon. Sila nagpaambit sa ubang mapaubsanong mga tawo sa kamatuoran sa Bibliya nga nakahatag ug dakong kalipay sa ilang kaugalingong mga kasingkasing. Ang usa ka talagsaong paagi nga gihimo nila kini maoy pinaagi sa pag-apod-apod sa literatura. Tali niadtong 1924 ug 1935, sila nakapahimutang na uban sa mga interesado ug kapin sa 800,000 ka libro ug pulyeto, ingong dugang sa mga tract.

Komosta na man ang Czechoslovakia, nga nahimong usa ka nasod niadtong 1918 human sa pagkahugno sa Empiryo sa Austro-Hungariano? Dinhi ang mas mainit nga pagsangyaw nakatabang sa espirituwal nga pagpangani. Ang unang pagsangyaw gihimo sa Hungariano, Ruso, Romaniano, ug Aleman. Unya, niadtong 1922, ang pipila ka Estudyante sa Bibliya namauli gikan sa Amerika aron itumong ang pagtagad ngadto sa nagasultig-Slovak nga populasyon,  ug sa sunod nga tuig usa ka magtiayon gikan sa Alemanya ang nagsugod sa pagtagad sa bug-os sa teritoryong Czech. Ang regular nga mga asembliya, bisan gamay, nakatabang sa pagdasig ug sa paghiusa sa mga igsoon. Human maorganisar pag-ayo ang mga kongregasyon alang sa balay-sa-balay nga pag-ebanghelyo niadtong 1927, ang pagtubo nadayag. Niadtong 1932 usa ka dakong pagdasig alang sa buluhaton ang gihatag sa internasyonal nga kombensiyon sa Prague, nga gitambongan sa mga 1,500 gikan sa Czechoslovakia ug sa sikbit nga mga nasod. Dugang pa niini, dagkong mga panon ang nakatan-aw sa upat-ka-oras nga bersiyon sa “Photo-Drama of Creation” nga gipasalida sa usa ka tumoy sa nasod ngadto sa lain. Sulod sa usa lamang ka dekada, kapin sa 2,700,000 ka buok literatura sa Bibliya ang naapod-apod sa nagkalainlaing pundok sa pinulongan niining yutaa. Kining tanang espirituwal nga pagpugas, pagtikad, ug pagbisibis nakatabang sa pagpangani diin 1,198 ka magmamantala sa Gingharian ang nakig-ambit niadtong 1935.

Ang Yugoslavia (nga nailhan sa sinugdan ingong Gingharian sa mga Serbiano, Croato, ug Slovenes) milungtad ingong sangpotanan sa pag-usab sa mapa sa Uropa human sa unang gubat sa kalibotan. Ingon ka sayo sa 1923, gikataho nga usa ka grupo sa mga Estudyante sa Bibliya ang nagsangyaw sa Belgrade. Sa ulahi ang “Photo-Drama of Creation” gipasalida ngadto sa dagkong mga panon sa tibuok nasod. Sa dihang ang mga Saksi ni Jehova nailalom sa hilabihang paglutos sa Alemanya, ang pundok sa Yugoslavia napalig-on pinaagi sa Alemang mga payunir. Nga wala maghunahuna sa personal nga kaharuhay, sila nangadto sa kinahilitang mga bahin niining bukirong nasod aron mosangyaw. Ang uban niadtong  mga payunira nangadto sa Bulgaria. Gipaningkamotan usab nga mawali ang maayong balita sa Albania. Sa tanan niining mga dapita, ang mga binhi sa Gingharian napugas. Ang pipila sa mga binhi namunga. Apan niining ulahing katuigan lamang nga daghan ang naani niining mga dapita.

Sa mas layo pahabagatan, sa kontinente sa Aprika, ang maayong balita gisabwag usab niadtong dulot nga nakaapresyar sa pribilehiyo nga mahimong mga saksi sa Labing Hataas.

Misidlak ang Espirituwal nga Kahayag sa Kasadpang Aprika

Mga pito ka tuig sukad sa unang pag-abot sa Kasadpang Aprika sa usa ka Estudyante sa Bibliya nga gikan sa Barbados tungod sa, kontratang trabaho, siya misulat sa opisina sa Watch Tower Society sa New York sa pagpahibalo kanila nga dihay pipila ka tawo nga nagpakitag interes sa Bibliya. Pipila ka bulan sa ulahi, niadtong Abril 14, 1923, tungod sa pagdapit ni Brader Rutherford, si W. R. Brown, nga nag-alagad sa Trinidad, miabot sa Freetown, Sierra Leone, kuyog ang iyang pamilya.

Sa walay langan, gihimo ang mga kahikayan aron si Brader Brown makadiskurso sa Wilberforce Memorial Hall. Sa Abril 19, dihay mamiminaw nga mga 500, lakip ang kadaghanan sa klero sa Freetown. Sa misunod nga Dominggo siya mipakigpulong pag-usab. Ang iyang ulohan mao kadtong subsob nga gigamit ni C. T. Russell​—“Pag-adto ug Paggawas sa Impiyerno. Kinsay Tua Didto?” Ang mga diskurso ni Brader Brown regular nga gisal-otan ug mga kinutlo sa Kasulatan nga mabasa sa mamiminaw pinaagig prodyektor. Samtang siya nagsulti, sa sublisubli siya moingon: “Dili sumala ni Brown, kondili sumala sa Bibliya.” Tungod niini, siya nailhang “Bible Brown.” Ug ingong resulta sa iyang lohikal, Kasulatanhong pakigpulong, ang pila ka iladong membro sa simbahan miluwat ug mialagad kang Jehova.

Siya mabug-osong mibiyahe aron masugdan ang buluhaton sa Gingharian sa dugang mga dapit. Sa maong katuyoan nagpahayag siya ug ubay-ubayng pakigpulong nga pinasikad sa Bibliya ug nag-apod-apod ug daghang literatura, ug nagdasig siya sa uban sa pagsundog niana. Sa pag-ebanghelyo nakaabot siya sa Gold Coast (karon Ghana), Liberia, Ang Gambia, ug Nigeria. Gikan sa Nigeria ang uban nagdala sa mensahe sa Gingharian ngadto sa Benin (kaniadto nailhang Dahomey) ug Cameroon. Si Brader Brown nasayod nga ang publiko may ubos nga pagtamod sa gitawag nilang “ang relihiyon sa puting tawo,” mao nga sa Glover Memorial Hall sa Lagos, siya midiskurso mahitungod sa kapakyasan sa relihiyon sa Kakristiyanohan. Human sa tigom ang maikagong mamiminaw mikuha ug 3,900 ka libro aron mabasa ug ipaambit sa uban.

Sa unang pag-adto ni Brader Brown sa Kasadpang Aprika, maihap ra ang nakadungog didto sa mensahe sa Gingharian. Sa iyang pagbiya 27 ka tuig sa ulahi,  kapin sa 11,000 ang aktibong mga Saksi ni Jehova nianang dapita. Ang relihiyosong kabakakan giyagyag; ang matuod nga pagsimba natukod ug tulin nga mikaylap.

Ngadto sa Sidlakang Baybayon sa Aprika

Sayo kaayo sa ika-20ng siglo, ang pila ka publikasyon ni C. T. Russell giapod-apod na sa habagatan-sidlakang bahin sa Aprika sa mga indibiduwal nga misagop sa pipila ka ideya nga gipahayag sa maong mga libro apan unya gisambogan kana sa ilang kaugalingong pilosopiya. Ang sangpotanan mao ang ubay-ubayng pundok sa mini nga Watchtower nga walay kalabotan sa bisan unsang paagi sa mga Saksi ni Jehova. Ang pipila kanila mahiligon sa politika, nga nag-awhag sa kasamok taliwala sa lumad nga mga Aprikano. Sa daghang tuig ang dili maayong dungog nga nahimo niadtong mga pundoka nakapahinabog mga babag sa buluhaton sa mga Saksi ni Jehova.

Bisan pa niana, ubay-ubayng mga Aprikano ang nakasabot sa kalainan tali sa matuod ug sa mini. Ang pangayaw nga mga mamumuo nagdala sa maayong balita sa Gingharian sa Diyos ngadto sa dug-ol nga mga kayutaan ug nakig-ambit niana sa mga tawo nga migamit ug Aprikanhong mga pinulongan. Ang nagasultig-Ingles nga populasyon sa habagatan-sidlakan nga Aprika nakadungog sa mensahe, sa kadaghanan, pinaagi sa pakigkontak sa Habagatang Aprika. Hinuon, sa pipila ka nasod ang kusganong pagsupak sa kagamhanan, nga gisugnoran sa klero sa Kakristiyanohan, nakababag sa pagwali sa Uropanhong mga Saksi taliwala sa mga pundok sa Aprikanhong pinulongan. Bisan pa niana, ang kamatuoran mikaylap, apan daghang tawong interesado sa mensahe sa Bibliya ang nagkinahanglag dugang tabang aron makapadapat sa husto sa ilang nakat-onan.

Ang pila ka walay-pinalabing opisyales sa kagamhanan misusi sa daotang mga sumbong nga gipasaka sa klero sa Kakristiyanohan batok sa mga Saksi. Mao kanay nahitabo sa komisyonado sa polisya sa Nyasaland (karon Malawi) nga nagtakoban ug mitambong sa mga tigom sa lumad nga mga Saksi aron sayron sa iyang kaugalingon kon unsang matanga sila sa mga tawo. Siya miangay kanila. Sa dihang gihatag sa kagamhanan ang pagtugot alang sa mopuyo nga hawas gikan sa Uropa, si Bert McLuckie ug sa ulahi ang iyang igsoong si Bill gipadala didto sa tungatunga sa katuigang 1930. Sila nakigkontak sa polisya ug sa distritong mga komisyonado aron kining mga opisyala matin-awan sa ilang  kalihokan ug ang mga Saksi ni Jehova dili masaypan nga kauban sa bisan unsang mga pundok nga sa sayop-gitawag ug Watchtower. Sa samang panahon, sila mapailobong nagbuhat, uban kang Gresham Kwazizirah, usa ka hamtong lokal nga Saksi, aron tabangan ang ginatos nga buot makig-uban sa mga kongregasyon sa pag-ila nga ang seksuwal nga imoralidad, pag-abuso sa alkoholikong mga ilimnon, ug patuotuo dili angay sa mga kinabuhi sa mga Saksi ni Jehova.​—1 Cor. 5:​9-13; 2 Cor. 7:1; Pin. 22:15.

Niadtong 1930, mga usa lamang ka gatos ang Saksi ni Jehova sa tibuok habagatang Aprika. Apan, ang ilang asaynment naglakip, kapin kon kulang, sa tibuok Aprika sa habagatan sa equator ug pila ka teritoryo kutob sa amihanan niana. Ang pagkobre sa maong halapad nga teritoryo dala ang mensahe sa Gingharian nagkinahanglan sa tinuod nga mga payunir. Si Frank ug Gray Smith maoy ingon nga matang.

Sila mibiyahe sakayg barko ug 4,800 kilometros pasidlakan ug paamihan gikan sa Cape Town ug unya mipadayon sa upat ka adlaw latas sa libaongon nga kalsada sakayg awto aron makaabot sa Nairobi, Kenya (sa British East Africa). Sa wala pay bulan, sila nakapahimutang ug 40 ka kartong literatura sa Bibliya. Apan ikasubo, sa pagbiyahe pauli, si Frank namatay gumikan sa malaria. Bisan pa niana, sa wala madugay sa ulahi, si Robert Nisbet ug si David Norman misugod​—niining higayona dala ang 200 ka karton nga literatura​—sa pagwali sa Kenya ug Uganda, usab sa Tanganyika ug Zanzibar (karon ang duha nahimong Tanzania), nga nakigkontak sa daghang tawo kutob sa mahimo. Ang ubang susamang mga panaw mipakaylap sa mensahe sa Gingharian ngadto sa mga isla sa Mauritius ug Madagascar sa Dagat Indian ug hangtod sa St. Helena sa Dagat Atlantiko. Ang mga binhi sa kamatuoran napugas, apan sila wala dayon moturok ug motubo sa tanang dapit.

Gikan sa Habagatang Aprika ang pagwali sa maayong balita mikaylap usab ngadto sa Basutoland (karon Lesotho), Bechuanaland (karon Botswana), ug Swaziland, ingon ka sayo sa 1925. Mga walo ka tuig sa ulahi, sa dihang ang mga payunir nagwali pag-usab sa Swaziland, si Haring Sobhuza II naghatag kanila ug harianong pag-abiabi. Iyang gitigom ang iyang personal nga badigard nga usa ka gatos ka manggugubat, naminaw sa usa ka bug-os nga pamatuod, ug unya gikuha ang tanang publikasyon sa Sosyedad nga dala sa mga brader.

Sa inanay ang gidaghanon sa mga Saksi ni Jehova miuswag niining bahina sa natad sa kalibotan. Ang uban mikuyog sa pipila nga nagsugod  sa buluhaton sa Aprika sayo niining ika-20ng siglo, ug pagka 1935 dihay 1,407 na sa kontinente sa Aprika ang nagtahong nakig-ambit sa pagwaling buluhaton mahitungod sa Gingharian sa Diyos. Ang ubay-ubayng gidaghanon niini tua didto sa Habagatang Aprika ug Nigeria. Ang ubang dagkong grupo nga nagpaila sa ilang kaugalingon ingong mga Saksi ni Jehova nahimutang sa Nyasaland (karon Malawi), Amihanang Rhodesia (karon Zambia), ug sa Habagatang Rhodesia (karon Zimbabwe).

Sulod niining samang yugto, ang pagtagad gitumong usab sa kayutaang nagasultig Kinatsila ug Portuges.

Pagtikad sa Espanyol ug Portuges nga mga Natad

Samtang gibugno pa ang Gubat sa Kalibotan I, ang The Watch Tower gisugdan ug patik sa Kinatsila. Kana nagdala sa adres sa buhatan sa Los Angeles, California, nga gitukod aron hatagan ug linaing pagtagad ang nagasultig Kinatsila nga natad. Ang mga igsoong lalaki gikan nianang maong buhatan nakahatag ug dakong personal nga tabang sa mga interesado sa Tinipong Bansa ug sa kayutaan sa habagatan.

Si Juan Muñiz, nga nahimong usa sa mga alagad ni Jehova niadtong 1917, gidasig ni Brader Rutherford niadtong 1920 nga mobiya sa Tinipong Bansa ug mopauli sa Espanya, sa iyang yutang natawhan, aron pag-organisar didto sa buluhatong pagwali sa Gingharian. Ugaling, ang resulta diyutay ra dili tungod sa kakulang sa kasibot sa iyang bahin, kondili tungod kay siya kanunayng gisundan sa mga polis; busa human sa pipila ka tuig, siya gibalhin sa Argentina.

Sa Brazil ang pipila ka magsisimba ni Jehova nagsangyaw na. Walo ka mapainubsanong marinero ang nakakat-on sa kamatuoran sa New York samtang nagbakasyon gikan sa ilang barko. Balik sa Brazil, sayo niadtong 1920 sila napuliki sa pagpakig-ambit sa mensahe sa Bibliya ngadto sa uban.

Si George Young, usa ka Canadiano, gipadala sa Brazil niadtong 1923. Siya tinong nakatabang sa pagdasig sa buluhaton. Pinaagi sa paghatag ug daghang pakigpulong publiko nga migamit ug mga maghuhubad, iyang gipakita ang ginasulti sa Bibliya mahitungod sa kahimtang sa patay, giyagyag nga ang espiritismo maoy demonismo, ug gipatin-aw ang katuyoan sa Diyos sa pagpanalangin sa tanang pamilya sa yuta. Ang iyang mga pakigpulong labaw pang makapadani tungod kay usahay iyang ipasundayag sa telon ang mga teksto sa Bibliya nga gihisgotan aron ang mamiminaw makakita niana diha sa ilang kaugalingong pinulongan. Samtang didto siya sa Brazil, si Bellona Ferguson, sa São Paulo, sa kataposan nabawtismohan, uban sa iyang upat ka anak. Siya mihulat ug 25 ka tuig alang niining higayona. Apil niadtong midawat sa kamatuoran mao ang pipila nga kaniadto miboluntaryo sa pagtabang sa paghubad sa literatura ngadto sa Portuges. Sa wala madugay dihay ubay-ubay nga suplay sa mga publikasyon nianang pinulongana.

Gikan sa Brazil, si Brader Young miadto sa Argentina niadtong 1924 ug mihikay sa libreng pag-apod-apod sa 300,000 ka literaturang Kinatsila sa 25 ka pangunang mga lungsod ug siyudad. Niadtong samang tuig siya usab sa personal mibiyahe ngadto sa Chile, Peru, ug Bolivia aron mag-apod-apod ug mga tract.

 Si George Young sa wala madugay gipadala sa usa ka bag-ong asaynment. Niadtong panahona kadto mao ang Espanya ug Portugal. Human ipailaila sa Britanikong embahador ngadto sa opisyales sa lokal nga kagamhanan, siya nakahikay usab nga si Brader Rutherford makadiskurso ngadto sa mga mamiminaw sa Barcelona ug Madrid, ingon man sa kabisera sa Portugal. Human niining mga diskursoha, kapin sa 2,350 ka tawo ang mihatag sa ilang ngalan ug adres nga mihangyo sa dugang impormasyon. Human niadto, ang diskurso gipatik sa usa sa kinadak-ang mga mantalaan sa Espanya, ug diha sa pormang tract kana gipadala sa koreo ngadto sa katawhan sa tibuok nasod. Kana napatik usab sa mantalaang Portuges.

Pinaagi niini ang mensahe nakalabang sa mga utlanan sa Espanya ug Portugal. Sa hinapos sa 1925, ang maayong balita nakasulod na sa Cape Verde Islands (karon Republika sa Cape Verde), Madeira, Portuguese East Africa (karon Mozambique), Portuguese West Africa (karon Angola), ug mga isla sa Dagat Indian.

Sa misunod nga tuig ang mga kahikayan gihimo sa pag-imprinta sa kusganong resolusyon nga “Pamatuod Alang sa mga Magmamando sa Kalibotan” diha sa mantalaang Espanyol nga La Libertad. Ang mga sibya sa radyo ug pag-apod-apod sa mga libro, mga pulyeto, ug mga tract, ingon man ang pasalida sa “Photo-Drama of Creation,” nakatabang sa pagpakusog sa pamatuod. Niadtong 1932 pipila ka payunir nga taga-Inglaterra midawat sa pagdapit nga motabang niining natara, ug sila sistematikong mikobre sa dakong mga seksiyon sa nasod dala ang literatura sa Bibliya hangtod nga napugos sila sa pagbiya tungod sa Espanyol nga Gubat Sibil.

Kasamtangan, pag-abot sa Argentina, si Brader Muñiz misugod dayon sa pagsangyaw, samtang nagsuportar sa iyang kaugalingon pinaagig pag-ayog relo. Dugang pa sa iyang buluhaton sa Argentina, iyang gitagad ang Chile, Paraguay, ug Uruguay. Sa iyang hangyo ang pila ka igsoong lalaki nangabot gikan sa Uropa aron mosangyaw sa nagasultig-Aleman nga populasyon. Daghang tuig sa ulahi si Carlos Ott mibatbat nga ilang sugdan ang ilang adlaw sa pag-alagad sa alas 4:00 s.b. pinaagig pagbilin ug mga tract sa ilalom sa matag pultahan sa teritoryo. Sa palis, sila moduaw aron mohatag ug dugang pamatuod ug sa pagtanyag ug dugang literatura sa Bibliya ngadto sa interesadong mga tagbalay. Gikan sa Buenos Aires kadtong nakigbahin sa bug-os-panahong ministeryo mikaylap sa tibuok nasod, una pinaagi sa pagsubay sa mga riles nga mikatay sa ginatos ka kilometros gikan sa kabisera nga samag gibukhad nga mga tudlo sa kamot, unya pinaagi sa paggamit sa ubang transportasyon nga ilang makaplagan. Sila kabos sa materyal ug miagwantag daghang kalisod, apan sila dato sa espirituwal.

Usa niadtong masibotong mga magbubuhat sa Argentina mao si Nicolás Argyrós, usa ka Grego. Sayo niadtong 1930, sa dihang nakabaton siyag pila ka literatura nga gipublikar sa Watch Tower Society, siya ilabinang nakadayeg sa usa ka pulyeto nga nag-ulohang Hell, nga may mga sub-titulong nagasukna nga “Unsa man Kana? Kinsa ang Atua Didto? Sila ba Makagula?” Siya nahibulong sa pagkaplag nga kining pulyetoha wala maghulagway sa mga makasasala nga gisunog. Pagkadako sa iyang katingala sa dihang iyang nasabtan nga ang kalayonhong-impiyerno maoy usa ka relihiyosong bakak nga gimugna aron hadlokon ang mga tawo, ingon gayod nga kana nakapalisang kaniya! Sa walay langan gisugdan niyag paambit ang kamatuoran​—una sa mga Grego; unya, samtang nagkalarino ang  iyang Kinatsila, ngadto sa uban. Kada bulan siya migugol ug tali sa 200 ug 300 ka oras sa pagpaambit sa maayong balita ngadto sa uban. Pinaagig pagbaktas ug sa bisan unsang mabatonan nga transportasyon, iyang gipakaylap ang mga kamatuoran sa Bibliya ngadto sa 14 sa 22 ka probinsiya sa Argentina. Samtang siya nagbalhinbalhin gikan sa usa ka dapit ngadto sa lain, siya matulog sa katre sa dihang kini itanyag sa maabiabihong mga tawo, kasagaran sa gawas, ug gani sa kuwadra uban sa bahihi sa asno nga mopukaw kaniya sa buntag!

Lain pang may espiritu sa tinuod nga payunir mao si Richard Traub, kinsa nakakat-on sa kamatuoran sa Buenos Aires. Siya ikag nga ipaambit ang maayong balita sa mga tawo sa tabok sa Andes, sa Chile. Niadtong 1930, lima ka tuig human sa iyang bawtismo, siya miabot sa Chile​—ang bugtong Saksi sa nasod nga dihay 4,000,000 ka tawo. Sa sinugdan, Bibliya lamang ang iyang nabatonan nga magamit sa iyang buluhaton, apan misugod siya sa pagpamalaybalay. Walay mga tigom sa kongregasyon nga iyang matambongan, busa sa mga Dominggo, sa kasagarang takna sa tigom, siya mobaktas paingon sa Mount San Cristóbal, mopasilong sa usa ka kahoy, ug ibug-os ang iyang kaugalingon sa personal nga pagtuon ug pag-ampo. Human siya makaabang ug apartment, gisugdan niyag dapit ang mga tawo alang sa mga tigom didto. Ang bugtong laing tawo nga mitungha sa unang tigom mao si Juan Flores, kinsa nangutana: “Ug ang uban, kanus-a sila mangabot?” Yanong mitubag si Brader Traub: “Sila mangabot ra.” Ug tinuod sila nangabot gayod. Sa wala pay tuig, 13 ang nahimong bawtismadong mga alagad ni Jehova.

Upat ka tuig sa ulahi, duha ka Saksi nga wala pa gayod magkita sa nangagi nagkuyog sa pagwali sa maayong balita sa Colombia. Human sa usa ka mabungahong tuig didto, si Hilma Sjoberg mipauli sa Tinipong Bansa. Apan si Kathe Palm misakayg barko paingon sa Chile, nga ang 17 ka adlaw sa dagat iyang gigugol sa pagpamatuod sa tripulante ug sa mga pasahero. Sulod sa misunod nga dekada, siya nagsangyaw gikan sa kinatumyang lungsod-dunggoanan sa amihanan sa Chile, ang Arica, hangtod sa kinatumyang teritoryo niini sa habagatan, ang Tierra del Fuego. Siya miduaw sa komersiyal nga mga tinukod ug nagpamatuod sa opisyales sa kagamhanan. Dala ang literatura sa saddlebag nga gisang-ay, ug nagdala ug mga kinahanglanon sama sa habol aron kahigdaan, nakaabot siya sa kinalay-ang mga kampo sa minahan ug mga ranso sa karnero. Kadto mao ang kinabuhi sa tinuod nga payunir. Ug dihay uban pa nga nakabaton nianang samang espiritu​—ang pipila dili-minyo, ang pipila minyo, batan-on ug tigulang.

Sa tuig 1932, gihimo ang linaing paningkamot sa pagpakaylap sa mensahe sa Gingharian sa kayutaan sa Latin Amerika diin kadiyot lang nga pagwali ang nahimo. Nianang tuiga ang pulyetong The Kingdom, the Hope of the World talagsaong giapod-apod. Kining pulyetoha naundan sa usa ka diskurso nga nadunggan na sa internasyonal nga sibya sa radyo. Niadtong tungora mga 40,000 ka kopya sa naimprintang pakigpulong ang naapod-apod sa Chile, 25,000 ka kopya sa Bolivia, 25,000 sa Peru, 15,000 sa Ecuador, 20,000 sa Colombia, 10,000 sa Santo Domingo  (karon Dominican Republic), ug laing 10,000 sa Puerto Rico. Sa pagkamatuod, ang mensahe sa Gingharian gipahayag, ug uban sa mas dakong kakusgon.

Pagka 1935, didto sa Amerika del Sur mismo 247 lamang ang miduyog sa ilang mga tingog sa pagmantala nga ang Gingharian sa Diyos lamang ang makahatag ug tinuod nga kalipay sa katawhan. Apan pagkadako sa pamatuod nga ilang gihatag!

Pagsangyaw sa mga Tawo Bisan sa Hilit Pang mga Dapit

Ang mga Saksi ni Jehova wala gayod magtuo nga ang ilang kaakohan sa Diyos natuman na kon sila makighisgot lamang sa pipila nila ka mga silingan. Sila naningkamot nga ang maayong balita makaabot sa tanan.

Ang mga tawo nga nagpuyo sa mga dapit nga ang mga Saksi sa personal dili makaadto mahimong maabot sa ubang mga paagi. Mao nga, niadtong hinapos nga bahin sa katuigang 1920, ang mga Saksi sa Cape Town, sa Habagatang Aprika, nagpadala pinaagig koreo ug 50,000 ka pulyeto sa tanang mag-uuma, mga tigbantay sa parola, mga tigbantay sa lasang, ug ubang nagpuyo sa lisod-adtoong mga dapit. Nakabaton usab ug usa ka kinabag-ohang direktoryo sa koreo alang sa tibuok Habagatan-Kasadpang Aprika (karon nailhang Namibia), ug ang tanan nga nalista sa direktoryo gipadalhan ug usa ka kopya sa pulyetong The Peoples Friend.

Niadtong 1929, si F. J. Franske gitudlo nga magdumala sa paraw sa Watch Tower Society nga Morton ug giasayn, kauban ni Jimmy James, aron maabot ang mga tawo sa Labrador ug sa tanang balangay sa pangisda sa Newfoundland. Sa tingtugnaw gipanaw ni Brader Franske ang baybay uban sa mga iro nga nagguyod sa balsa. Alang sa pasig-uli sa bili sa literatura sa Bibliya nga iyang mapahimutang, ang mga Eskimo ug taga-Newfoundland mohatag kaniyag mga butang nga gama sa panit ug isda. Pipila ka tuig sa ulahi, gipaningkamotan niya nga maduaw ang mga minero, mga magtotroso, maglilit-ag, mga ransero, ug mga Indian sa bukirong banika sa Cariboo sa British Columbia. Samtang siya nagapanaw, siya mangayam aron makakaon ug karne, mamupo ug ihalas nga lumboy, ug maglutog tinapay sa karahay ibabaw sa daob. Unya, sa laing panahon, siya ug usa ka kauban migamit ug sakayan sa pagpangisdag salmon alang sa transportasyon samtang ilang  gidala ang mensahe sa Gingharian ngadto sa matag isla, bukana, kampo sa magtotroso, parola, ug balangay ubay sa kasadpang baybayon sa Canada. Siya usa lamang niadtong daghan nga naghimog linaing mga paningkamot aron maabot ang mga tawo nga nagpuyo sa hilit nga mga dapit sa yuta.

Sugod niadtong kataposang bahin sa mga tuig 1920, si Frank Day mipaamihan latas sa mga balangay sa Alaska, nga nagwali, nagpahimutang ug literatura, ug namaligyag mga antiyohos aron makatagana sa iyang pisikal nga panginahanglan. Bisan nagtakiang tungod sa artipisyal nga bitiis, iyang nakobrehan ang dapit gikan sa Ketchikan hangtod sa Nome, nga ang gilay-on mga 1,900 kilometros. Ingon ka sayo sa 1897, usa ka minerog bulawan ang nakadawat sa mga kopya sa Millennial Dawn ug sa Watch Tower samtang didto sa California ug nagplano sa pagdala niana sa pagpauli niya sa Alaska. Ug niadtong 1910, si Kapitan Beams, ang timonel sa barko nga gigamit sa pagdakop ug balyena, nakapahimutang ug literatura pagdunggo niya sa mga pantalan sa Alaska. Apan ang kalihokan sa pagwali misugod sa pagkaylap sa dihang si Brader Day mibalikbalik ug biyahe ngadto sa Alaska sa panahon sa ting-init sulod sa kapin ug 12 ka tuig.

Duha ka laing Saksi, nga migamit ug 12 ka metros nga sakayang-de-motor nga ginganlag Esther, namaybay sa Norway hangtod sa Arctic. Sila nagsangyaw sa mga isla, sa mga parola, sa mga balangay sa baybayon, ug sa hilit nga mga dapit sa suok sa kabukiran. Daghang tawo ang miabiabi kanila, ug sa usa ka tuig, sila nakapahimutang ug 10,000 ngadto sa 15,000 ka libro ug pulyeto nga nagasaysay sa katuyoan sa Diyos alang sa katawhan.

Ang Kaislahan Nakadungog sa mga Pagdayeg Kang Jehova

Dili lamang kadtong mga isla nga duol sa mga baybay sa dakong-yuta ang gisangyawan. Sa tunga sa Dagat Pasipiko, niadtong sayong katuigan sa 1930, si Sydney Shepherd migugol ug duha ka tuig nga mibiyahe pinaagig barko aron mosangyaw sa Cook Islands ug Tahiti. Sa mas halayong kasadpan, si George Winton miduaw sa New Hebrides (karon Vanuatu) dala ang maayong balita.

 Sa halos samang panahon, si Joseph Dos Santos, usa ka mestisong Portuges-Amerikano, mipanaw usab aron maabot ang wala pa matandog nga teritoryo. Sa sinugdan siya nagsangyaw sa palibot nga mga isla sa Hawaii; unya mibiyahe siya sa tibuok kalibotan sa tuyo nga mosangyaw. Apan, pag-abot niya sa Pilipinas nakadawat siyag sulat gikan kang Brader Rutherford nga naghangyo kaniya sa pagpabilin didto aron sa pagpalig-on ug sa pag-organisar sa kalihokan sa pagwali sa Gingharian. Iya kanang gihimo, sulod sa 15 ka tuig.

Niadtong tungora ang sanga sa Sosyedad sa Australia nagdumala sa buluhaton diha ug sa sikbit sa Habagatang Pasipiko. Duha ka payunir nga gipadala gikan didto bug-os nga nagsangyaw sa Fiji niadtong 1930-31. Ang Samoa nasangyawan niadtong 1931. Ang New Caledonia naabot niadtong 1932. Usa ka magtiayong payunir gikan sa Australia mialagad gani sa Tsina niadtong 1933 ug nagsangyaw sa 13 ka dagkong mga siyudad niana sa misunod nga pipila ka tuig.

Ang mga igsoon sa Australia nakasabot nga labaw pa ang malampos kon sila may sakayan nga magamit. Sa ulahi ilang gisangkapan ang usa ka 16 metros nga lansa nga ilang gitawag ug Lightbearer ug, sugod niadtong sayong bahin sa 1935, gigamit kana ingong panukaran sa kalihokan sulod sa pipila ka tuig alang sa usa ka grupo sa masibotong mga brader samtang sila nagsangyaw sa Netherlands East Indies (karon Indonesia), Singapore, ug Malaya. Ang pagdunggo sa sakayan kanunay nga makadanig pagtagad, ug kana sa subsob mohatag kahigayonan alang sa mga igsoon sa pagsangyaw ug sa pagpahimutang ug daghang literatura.

Kasamtangan, sa laing kiliran sa yuta, duha ka payunir nga igsoong mga babaye nga taga-Denmark nakahukom sa pagbakasyon sa Faeroe Islands sa Dagat sa North Atlantic niadtong 1935. Apan ang ilang tuyo dili lang kay magpasiyo. Sila nagbiyahe nga nasangkapan sa linibo ka literatura, ug ila kanang gigamit pag-ayo. Nga wala lang panumbalinga ang huros sa hangin ug ulan ug ang kasuko sa klero, ilang gikobrehan ang gipuy-ang mga isla kutob sa ilang maarangan sa panahon sa ilang bakasyon.

Sa halayo pakasadpan, si Georg Lindal, usa ka mestisong Icelandiko-Canadiano, miatiman sa usa ka asaynment sa mas dugayng panahon. Sa sugyot ni Brader Rutherford, siya mibalhin ngadto sa Iceland aron magpayunir niadtong 1929. Talagsaon ang paglahutay nga iyang gipakita! Sulod sa 18 ka tuig, nag-inusara siyang nag-alagad didto. Iyang giduaw ug balikbalik ang mga lungsod ug mga balangay. Tinagpulo ka libong literatura ang napahimutang, apan niadtong panahona walay taga-Iceland ang miduyog kaniya sa pag-alagad kang Jehova. Gawas lamang sa usa ka tuig, siya walay nakauban nga Saksi sa Iceland hangtod niadtong 1947, sa dihang nangabot ang duha ka misyonaryong nabansay sa Gilead.

Sa Dihang Did-an sa mga Tawo ang Gisugo sa Diyos

Samtang nagtuman sa ilang publikong ministeryo, dili gayod katingad-an, ilabina sukad niadtong katuigan sa 1920 hangtod sa katuigang 1940, nga ang mga Saksi nakasugamak ug pagsupak, nga kasagaran dinasig sa lokal nga klerigo ug usahay sa opisyales sa kagamhanan.

Sa usa ka banika sa amihanan sa Vienna, Austria, ang mga Saksi giatubang sa masupakong panon nga mga taga balangay nga gisibahan sa lokal nga pari, kinsa gipaluyohan sa konstabularyo. Ang mga pari nakahukom nga did-an ang mga Saksi  ni Jehova sa pagsangyaw diha sa ilang mga balangay. Apan ang mga Saksi, nga nakahukom sa pagtuman sa ilang hinatag sa Diyos nga asaynment, moagi sa laing dalan ug mamalik sa laing adlaw, nga misulod sa mga balangay sa mga agianan sa luyo.

Bisan pa sa mga bahad ug mga hulga gikan sa mga tawo, ang mga Saksi ni Jehova nakasabot nga sila may obligasyon sa Diyos sa pagmantala sa iyang Gingharian. Gipalabi nilang sugton ang Diyos ingong magmamando inay ang mga tawo. (Buh. 5:29) Sa dihang ang lokal nga opisyales misulay sa paghikaw sa relihiyosong kagawasan sa mga Saksi ni Jehova, ang mga Saksi magpadala lamang ug dugang pang mga Saksi.

Human dakpa ug balikbalik sa usa ka seksiyon sa Bavaria, sa Alemanya, niadtong 1929, sila nagpakyaw ug duha ka espesyal nga tren​—ang usa manukad sa Berlin ug ang usa sa Dresden. Kini sila nag-abot sa Reichenbach, ug sa alas 2:00 s.b. ang usa ka tren misulod sa dapit sa Regensburg nga dihay 1,200 ka pasahero nga ikag makigbahin sa pagpamatuod. Ang biyahe dakog gasto, ug ang kada usa mibayad sa iyang kaugalingong plete. Sa kada estasyon sa tren, ang pipila manaog. Ubay-ubay kanila nagdalag bisikleta aron ilang maabot ang kabanikanhan. Ang tibuok distrito nakobrehan sa usa ka adlaw. Samtang ilang nakita ang sangpotanan sa ilang nahiusang paningkamot, sila nakahunahuna sa saad sa Diyos ngadto sa iyang mga alagad: “Bisag unsang hinagiban nga ilang himoon batok kaninyo dili magmalamposon.”​—Isa. 54:17.

Masiboton kaayo ang mga Saksi sa Alemanya nga tali sa 1919 ug 1933, sila nakaapod-apod, sa gibanabana, nga labing menos 125,000,000 ka libro, pulyeto, ug magasin, ingon man sa minilyong tract. Apan, dihay 15,000,000 lamang ka pamilya sa Alemanya niadtong tungora. Sulod niadtong panahona ang Alemanya nasangyawan sa mabug-oson ingon sa nahimo diha sa bisan unsang nasod sa yuta. Nianang bahina sa yuta nakaplagan ang kinabag-ang tawo nga nag-angkong dinihogan-sa-espiritu nga mga sumusunod ni Kristo. Apan sulod sa misunod nga mga tuig, sila nakasinati usab sa pipila ka labing malisod nga pagsulay sa integridad.​—Pin. 14:12.

Niadtong tuig 1933, ang opisyal nga pagsupak sa buluhaton sa mga Saksi ni Jehova sa Alemanya misamot. Ang mga balay sa mga Saksi ug ang sangang buhatan sa Sosyedad gibalikbalik pagsusi sa Gestapo. Gidili ang kalihokan sa mga Saksi sa kadaghanan sa mga estadong Aleman, ug ang pipila gidakop. Daghang tonelada sa ilang mga Bibliya ug literatura sa Bibliya gisunog sa publiko. Sa Abril 1, 1935, ang usa ka nasodnong balaod naaprobahan nga nagdili sa Ernste Bibelforscher (Earnest Bible Students, o mga Saksi ni Jehova), ug ang sistematikong mga paningkamot gihimo aron hikawan sila sa ilang panginabuhi. Sa baylo, ang mga Saksi nagbalhin sa tanan nilang mga tigom ngadto sa ginagmayng mga grupo, naghikay sa pagkopya sa ilang materyal alang sa pagtuon sa Bibliya sa mga porma nga dili dayon mailhan sa Gestapo, ug misagop sa mga pamaagi sa pagsangyaw nga dili kaayo dayag.

Una pa niini, sukad niadtong 1925, ang mga igsoon sa Italya nagkinabuhi ubos sa Pasistang diktador nga pagmando, ug niadtong 1929 usa ka kasabotan ang gipirmahan tali sa Katolikong Simbahan ug sa Pasistang Estado. Ang matuod nga mga Kristohanon gigukod nga walay kaluoy. Ang pipila nagtigom sa mga kuwadra  ug mga tipiganan sa kumpay aron dili madakpan. Ang mga Saksi ni Jehova sa Italya niadtong panahona diyutay ra kaayo; hinuon, ang ilang mga paningkamot sa pagpakaylap sa mensahe sa Gingharian giayudahan niadtong 1932 sa dihang 20 ka Saksi gikan sa Switzerland ang mitabok ngadto sa Italya ug tulin kaayong nag-apod-apod ug 300,000 ka kopya sa pulyetong The Kingdom, the Hope of the World.

Sa Halayong Sidlakan usab, ang pagpit-os nag-anam ka bug-at. Dihay mga pagpangdakop sa mga Saksi ni Jehova sa Hapon. Daghan sa ilang literatura sa Bibliya ang gidaot sa opisyales sa Seoul (karon Republika sa Korea) ug sa Pyongyang (karon Demokratikong Republika sa Katawhan sa Korea).

Taliwala niining nagakabug-at nga pagpit-os, niadtong 1935, ang mga Saksi ni Jehova nakabaton ug tin-aw nga pagsabot gikan sa Bibliya kon kinsa ang “dakong panon” sa Pinadayag 7:​9-17 (KJ, NW). Kining pagsabota nagpatin-aw kanila sa wala damha ug dinaliang buluhaton. (Isa. 55:5) Wala na nila hupti ang ideya nga ang tanang dili membro sa “gamayng panon” sa mga manununod sa langitnong Gingharian sa umaabot nga panahon makahigayon ra sa pagpahiuyon sa ilang kinabuhi sa mga kinahanglanon ni Jehova. (Luc. 12:32) Ilang nasabtan nga ang panahon miabot na aron himoong mga sumusunod ang maong mga tawo karon alang sa ilang kaluwasan ngadto sa bag-ong kalibotan sa Diyos. Kon hangtod kanus-a magpadayon ang pagpanigom niining dakong panon gikan sa tanang nasod wala sila masayod, bisan tuod gibati nila nga ang kataposan sa daotang sistema haduol na kaayo. Kon sa unsang paagi ang buluhaton sa tukma malampos bisan pa sa paglutos nga nagakakaylap ug nagmapintason, sila wala makapaneguro. Apan, mahitungod niini sila masaligon​—sanglit ‘ang kamot ni Jehova dili gayod mubo,’ siya magabukas sa dalan aron ilang tumanon ang iyang kabubut-on.​—Isa. 59:1.

Sa tuig 1935, ang mga Saksi ni Jehova diyutay ra kaayo​—56,153 lamang sa tibuok kalibotan.

Sila nagsangyaw sa 115 ka kayutaan sulod nianang tuiga; apan diha sa hapit katunga niadtong mga yutaa, wala pay napulo ang mga Saksi. Duha lamang ka nasod ang dihay 10,000 o kapin pang aktibong mga Saksi ni Jehova (ang Tinipong Bansa, nga dihay 23,808; Alemanya, nga dihay gibanabanang 10,000 gikan sa 19,268 nga nagtaho duha ka tuig sayo niana). Pito pa ka kayutaan (Australia, Britanya, Canada, Czechoslovakia, Pransiya, Polandia, ug Romania) ang nagtaho ug kapin sa 1,000 ang kada usa apan wala ra makaabot ug 6,000 ka Saksi. Ang rekord sa kalihokan sa 21 ka ubang kanasoran nagpakita tali sa 100 ug 1,000 ka Saksi sa kada nasod. Bisan pa, sulod nianang usa ka tuig, kining masibotong grupo sa mga Saksi sa tibuok kalibotan migugol ug 8,161,424 ka oras sa pagmantala sa Gingharian sa Diyos ingong ang bugtong paglaom sa katawhan.

Dugang pa sa mga kayutaan diin sila napuliki sulod sa 1935, sila nakapakaylap na sa maayong balita sa ubang mga dapit, mao nga 149 ka kayutaan ug kaislahan ang naabot sa mensahe sa Gingharian.

[Blurb sa panid 424]

Bisan pag binilanggo, sila nakakaplag ug mga kahigayonan sa pagsangyaw

[Blurb sa panid 425]

Andam ug ikag nga magpadayon sa buluhaton!

[Blurb sa panid 441]

Wala nila panumbalinga ang huros sa hangin, ulan, ug ang kasuko sa klero

[Blurb sa panid 442]

Usa ka talagsaong sukod sa pamatuod ang gihatag sa Alemanya sa wala pa did-i ang “Ernste Bibelforscher” didto

[Map/Mga hulagway sa panid 423]

Samtang ang kalibotan nagbugno sa gubat, si R. R. Hollister ug si Fanny Mackenzie nagkapuliki sa pagdala sa mensahe sa pakigdait sa katawhan sa Tsina, Hapon, ug Korea

[Mapa]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

KOREA

HAPON

TSINA

DAGAT PASIPIKO

[Mapa sa panid 428]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

Sa dihang ang mga lalin gikan sa mga nasod nga ginganlan niining mapaha nakakat-on mahitungod sa kahibulongang katuyoan sa Diyos sa pagpanalangin sa katawhan, sila natukmod nga dalhon kanang balitaa balik sa ilang yutang-natawhan

ANG KAYUTAAN SA AMERIKA

↓ ↓

AUSTRIA

BULGARIA

CIPRO

CZECHOSLOVAKIA

DENMARK

PINLANDIA

ALEMANYA

GRESYA

HUNGARIA

ITALYA

NETHERLANDS

NORWAY

POLANDIA

PORTUGAL

ROMANIA

ESPANYA

SWEDEN

SWITZERLAND

TURKEY

YUGOSLAVIA

[Mapa sa panid 432]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

Sa katuigang 1920 ug 1930, ang mga ebanghelista namalhin gikan sa Alemanya ngadto sa daghang kayutaan aron magsangyaw

ALEMANYA

↓ ↓

AMERIKA DEL SUR

AMIHANANG APRIKA

ASIA

[Mapa/Mga hulagway sa panid 435]

Ang masibotong mga payunir sama ni Frank Smith ug sa iyang igsoon nga si Gray (gipakita sa letrato sa ibabaw) mipakaylap sa maayong balita hangtod sa sidlakang baybayon sa Aprika

[Mapa]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

UGANDA

KENYA

TANZANIA

HABAGATANG APRIKA

[Mapa/Hulagway sa panid 439]

Sa tibuok Habagatan-Kasadpang Aprika (karon Namibia) ang mga tawo nakadawat niining pulyetoha pinaagig koreo niadtong 1928

[Mapa]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

NAMIBIA

[Mapa/Mga hulagway sa panid 440]

Sakay sa “Lightbearer,” ang masibotong mga payunir mipakaylap sa mensahe sa Gingharian sa Habagatan-sidlakang Asia

[Mapa]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

MALAYA

BORNEO

CELEBES

SUMATRA

JAVA

TIMOR

NEW GUINEA

AUSTRALIA

DAGAT PASIPIKO

[Mga hulagway sa panid 426]

Sa daghang kayutaan ang pakigpulong nga “Minilyon nga Buhi Karon Dili na Gayod Mamatay” nakadani sa daghang mamiminaw

[Mga hulagway sa panid 427]

Si Edwin Scott, sa Habagatang Aprika, sa personal nag-apod-apod ug 50,000 ka kopya sa “Usa ka Hagit sa mga Magmamando sa Kalibotan”

[Hulagway sa panid 429]

Sa pagsanong sa tawag alang sa mga ebanghelista, si Willy Unglaube nag-alagad sa Uropa, Aprika, ug Oriente

[Mga hulagway sa panid 430]

Sa pagka 1992, si Eric Cooke ug ang iyang igsoon nga si John (naglingkod) nakaalagad sa bug-os panahon sulod sa kapin sa 60 ka tuig ang kada usa, nga nagpahimulos sa makalilipayng mga kasinatian sa Uropa ug Aprika

[Hulagway sa panid 431]

Sa dihang miadto siya sa India niadtong 1926, si Edwin Skinner may asaynment nga naglakip sa lima ka nasod; sa kamatinumanon siya nagsangyaw didto sulod sa 64 ka tuig

[Hulagway sa panid 433]

Si Alfred ug Frieda Tuček, nasangkapan sa mga kinahanglanon sa kinabuhi ug literatura sa pagsangyaw, nag-alagad ingong mga payunir sa Karaang Yugoslavia

[Mga hulagway sa panid 434]

Sa tibuok Kasadpang Aprika, si “Bible Brown” mapakigbisogong nakigbahin sa pagyagyag sa bakak nga pagsimba

[Hulagway sa panid 436]

Si George Young nakigbahin sa kaylap nga pagmantala sa Gingharian sa Diyos sa Amerika del Sur, Espanya, ug Portugal

[Hulagway sa panid 437]

Si Juan Muñiz (sa wala), nga nagsangyaw sa Amerika del Sur sukad niadtong 1924, presente sa pag-abiabi kang N. H. Knorr sa dihang siya unang miduaw sa Argentina kapin sa 20 ka tuig sa ulahi

[Hulagway sa panid 438]

Si Nicolás Argyrós mipakaylap sa makapahigawas nga kamatuoran sa Bibliya ngadto sa 14 ka probinsiya sa Argentina

[Mga hulagway sa panid 439]

Si F. J. Franske, nga nagbiyahe pinaagig transportasyon sa yuta ug sa barko, nagtinguha sa pagdala sa kamatuoran sa Bibliya ngadto sa hilit nga mga balangay