Kapitulo 27

Pagpamatik ug Pag-apod-apod sa Sagradong Pulong sa Diyos

SA GAWAS sa mga tinukod sa pangunang pabrika nga nahimutang sa ilang hedkuwarter sa tibuok-kalibotan, ang mga Saksi ni Jehova sa mga dekada nagpaskin ug karatulang nagadasig sa tanan: “Basaha Kada Adlaw ang Pulong sa Diyos ang Balaang Bibliya.”

Sa ilang kaugalingon sila maoy makugihong mga estudyante sa Pulong sa Diyos. Latas sa mga tuig sila migamit sa daghang nagkalainlaing hubad sa Bibliya sa tinguha nga masabtan ang hustong kahulogan sa orihinal dinasig nga Kasulatan. Ang kada Saksi gidasig sa paghikay ug personal nga pagbasa sa Bibliya kada adlaw. Dugang pa sa ilang por topikong pagtuon sa Pulong sa Diyos, sa progresibo ilang basahon ug hisgotan ang Bibliya mismo diha sa ilang mga tigom sa kongregasyon. Ang ilang tumong dili kay mangitag mga teksto aron isuportar sa ilang mga ideya. Ilang giila ang Bibliya ingong dinasig nga Pulong sa Diyos. Ilang nasabtan nga kana nagasaway ug nagadisiplina, ug sila naningkamot gayod sa pagpahiuyon sa ilang panghunahuna ug panggawi sa ginasulti niini.—2 Tim. 3:​16, 17; itandi ang 1 Tesalonica 2:​13.

Tungod sa ilang pagtuo nga ang Bibliya maoy sagradong Pulong sa Diyos ug tungod kay sila nahibalo nga kana nagadala ug mahimayaong maayong balita, ang mga Saksi ni Jehova masiboton usab nga mga magmamantala ug tig-apod-apod sa Bibliya.

Usa ka Nagapublikar-ug-Bibliya nga Sosyedad

Niadtong 1896 nga ang Bibliya direktang gipunting sa opisyal nga ngalan sa legal nga korporasyon nga kaniadto gigamit sa mga Estudyante sa Bibliya sa ilang buluhatong pagpamatik. Niadtong panahona ang Zion’s Watch Tower Tract Society sa legal nailhang Watch Tower Bible and Tract Society. a Ang Sosyedad wala dayon mahimong tig-imprinta ug tighapin ug mga Bibliya, apan kana maoy aktibong tigpublikar niana, nga nagaandam sa mga kinahanglanon, nagataganag dugang  bililhong mga bahin, ug unya nagahikay uban sa komersiyal nga mga kompaniya alang sa pag-imprinta ug sa paghapin.

Gani sa wala pa ang 1896, ang Sosyedad nakahimo nag dako ingong tig-apod-apod ug Bibliya. Dili alang sa komersiyal nga ganansiya apan ingong serbisyo sa mga magbabasa niini, kana nagdala sa pagtagad ngadto sa nagkalainlaing hubad sa Bibliya nga mabatonan, mipalit niana sa dinaghan aron makabarato, ug unya iapod-apod kana sa prisyo nga usahay 35 porsiento lang sa prisyo sa tindahan. Lakip niini mao ang daghang edisyon sa King James Version nga sayon dalhon ug gamiton, usab ang mas dagkong ‘Teachers’ Bibles’ (King James Version nga may mga tabang sama sa usa ka konkordansiya, mga mapa, ug panapling mga reperensiya), ang The Emphatic Diaglott uban sa iyang Grego-ngadto-sa-Ingles pulong por pulong nga hubad, ang hubad ni Leeser nga nagbutang sa tekstong Ingles ubay sa Hebreohanon, ang hubad ni Murdock gikan sa karaang Syriac, ang The Newberry Bible uban sa iyang panapling mga reperensiya nga nagdala sa pagtagad ngadto sa paggamit sa balaang ngalan diha sa orihinal nga pinulongan ingon man sa ubang bililhong detalye nga nabanaag diha sa Hebreohanon ug Gregong teksto, ang New Testament ni Tischendorf uban sa iyang potnot nga mga reperensiya ngadto sa nagkalainlaing hubad sa tulo ka labing kompletong karaang mga manuskrito sa Gregong Bibliya (Sinaitic, Vatican, ug Alexandrine), ang Variorum Bible uban sa iyang mga potnot nga nagpakita dili lang sa nagkalainlaing hubad sa karaang mga manuskrito apan usab sa nagkalainlaing hubad sa mga bahin sa teksto sa iladong mga eskolar, ug ang literal nga hubad ni Young. Ang Sosyedad nagtagana usab ug mga tabang sama sa Cruden’s Concordance ug sa Analytical Concordance ni Young uban sa iyang mga komento sa orihinal nga Hebreohanon ug Gregong mga pulong. Sa mga tuig nga misunod, sa tibuok-yuta ang mga Saksi ni Jehova sagad nga mopalit gikan sa ubang mga sosyedad sa Bibliya ug linibong Bibliya sa bisan unsang pinulongan nga mabatonan ug iapod-apod kana.

Ingon ka sayo sa 1890, sumala sa mabatonang ebidensiya, ang Sosyedad naghikay alang sa linaing pag-imprinta, nga nagdala sa iyang kaugalingong ngalan, sa Ikaduhang Edisyon sa The New Testament Newly Translated and Critically Emphasised, sumala sa giandam sa Britanikong maghuhubad sa Bibliya nga si Joseph B. Rotherham. Nganong kini pang hubara? Tungod sa iyang pagka-literal ug sa iyang paningkamot nga gamiton sa bug-os ang mga bentaha sa gihimong panukiduki aron matukod ang mas tukmang Gregong teksto ug tungod kay ang magbabasa natabangan sa mga butang nga gigamit sa maghuhubad sa pag-ila sa mga pulong o mga ekspresyon nga gihatagan ug linaing pasiugda diha sa Gregong teksto.

 Niadtong 1902 usa ka espesyal nga pag-imprinta sa Holman Linear Parallel Edition of the Bible ang gihimo pinaagi sa kahikayan sa Watch Tower Society. Kana may halapad nga mga panaplin diin ang naimprintang mga reperensiya sa mga dapit sa mga publikasyon sa Watch Tower nga gipatin-aw ang lainlaing bersikulo, usab usa ka indese sa daghang ulohan uban sa mga gisitar nga Kasulatan ug makatabang nga mga reperensiya sa mga publikasyon sa Sosyedad. Kining Bibliyaha may duha ka hubad​—hubad sa King James sa ibabaw sa Revised Version diin dihay kalainan ang duha. Kana naglakip usab sa mabug-osong konkordansiya nga nagpaalinggat sa magbabasa sa nagkalainlaing kahulogan sa mga pulong sa orihinal-nga-pinulongan.

Nianang samang tuig, ang Watch Tower Society nakapanag-iya sa mga plate sa pag-imprinta sa The Emphatic Diaglott, nga naglakip sa Gregong teksto sa Kristohanon Gregong Kasulatan ni J. J. Griesbach (edisyon sa 1796-1806) uban sa Ingles nga hubad sa sunod nga linya. Ubay niini mao ang hubad sa Britanikong si Benjamin Wilson, nga nagpuyo sa Geneva, Illinois, T.B.A. Kadtong mga plate ug ang bugtong katungod sa pagpatik gipalit ug unya gihatag ingong gasa sa Sosyedad. Human mahurot ang mga kopya nga gitipigan, ang mga kahikayan gihimo sa Sosyedad alang sa paggama ug dugang pa, ug kadto nabatonan niadtong 1903.

Upat ka tuig sa ulahi, niadtong 1907, ang mga Edisyon sa mga Estudyante sa Bibliya sa King James Version gipatik. Ang “Bereanhong Manwal sa mga Magtutudlo sa Bibliya” gilakip niana, ingong apendise. Kini naglakip sa mubong mga komento sa mga bersikulo gikan sa tanang bahin sa Bibliya, uban sa mga reperensiya sa mga publikasyon sa Watch Tower alang sa bug-os nga pagpatin-aw. Usa ka edisyon nga may apendiseng gipadak-an ang gipatik mga usa ka tuig sa ulahi.

Kining mga Bibliyaha tiningob nga gipidido gikan sa mga tig-imprinta ug mga tighapin sa gidaghanong tali sa 5,000 ug 10,000 sa matag pidido, aron makahangyo. Ang Sosyedad matinguhaon nga kon mahimo mas daghang tawo ang makabaton ug nagkalainlaing hubad sa Bibliya ug sa langkit nga mga tabang sa panukiduki.

Unya, niadtong 1926 ang Watch Tower Society mihimog dakong lakang sa pag-apil niini sa pagpamatik ug Bibliya.

Pag-imprinta sa Bibliya sa Atong Kaugalingong mga Prensa

Sukad sa pagsugod niini ug publikar ug mga Bibliya 36 ka tuig ang milabay una ang Watch Tower Bible and Tract Society nakaimprinta ug nakahapin ug Bibliya sa kaugalingon nianang pabrika. Ang unang nahimo mao ang The Emphatic Diaglott, nga ang mga plate niini napanag-iya sa Sosyedad sulod sa 24 ka tuig. Niadtong Disyembre 1926 kining Bibliyaha giimprinta sa flatbed press diha sa pabrika  sa Sosyedad sa Concord Street sa Brooklyn. Niining petsaha, 427,924 niini ang nagama.

Napulog-unom ka tuig sa ulahi, taliwala sa Gubat sa Kalibotan II, ang Sosyedad nagsugod sa pag-imprinta sa tibuok Bibliya. Alang niini, ang mga plate sa King James Version nga may panapling mga reperensiya gipalit niadtong 1942 gikan sa A. J. Holman Company, sa Philadelphia, Pennsylvania. Kining hubara sa tibuok Bibliya ngadto sa Ingles wala gipasikad sa Latin Vulgate, apan giandam sa mga eskolar nga nakahimo sa pagtandi sa mas sayong mga hubad uban sa orihinal nga Hebreohanon, Aramaiko, ug Grego. Usa ka konkordansiya, nga giandam sa kapig 150 ka nagtambayayong nga mga alagad ni Jehova, ang gidugang. Kini ilabinang gidesinyo aron makatabang sa mga Saksi ni Jehova nga makita dayon ang mga teksto sa dihang nagministeryo sa kanataran ug sa ingon epektibong magamit ang Bibliya ingong “espada sa espiritu,” aron putlon ug iyagyag ang relihiyosong kabakakan. (Efe. 6:17) Aron ang Bibliya mabatonan sa katawhan sa tanang dapit sa ubos nga prisyo, kini giimprinta sa web rotary press​—usa ka butang nga wala pa sukad masulayi sa ubang mga tig-imprinta sa Bibliya. Sa pagka 1992, ang gidaghanong 1,858,368 niining mga Bibliya ang nagama.

Ang tinguha sa mga Saksi ni Jehova labaw pa kay sa pagpahimutang sa mga kopya sa Bibliya, ang mismong libro, ngadto sa mga tawo. Ang mga Saksi gustong motabang sa mga tawo nga mahibalo sa personal nga ngalan, ingon man sa katuyoan, sa balaang awtor niini, si Jehova nga Diyos. Dihay usa ka hubad sa Ingles​—ang American Standard Version sa 1901​—nga nagagamit sa balaang ngalan sa kapin sa 6,870 ka dapit nga kini mabasa diha sa mga tinubdan nga gipasikaran sa mga maghuhubad. Niadtong 1944, human sa pila ka bulan nga mga pakigsabot, ang Watch Tower Society mipalit sa katungod sa pagkopya sa yawing mga plate alang niining Bibliyaha gikan sa mga plate ug tipo nga gitagana sa Thomas Nelson and Sons, sa New York. Sulod sa misunod nga 48 ka tuig, 1,039,482 ka kopya ang nagama.

Si Steven Byington, sa Ballard Vale, Massachusetts, T.B.A., naghimo usab ug modernong-Ingles nga hubad sa Bibliya nga migamit sa balaang ngalan diha sa iyang hustong dapit. Ang Watch Tower Society nakapanag-iya sa iyang wala mapatik nga manuskrito niadtong 1951 ug nakapanag-iya sa bugtong katungod sa pagpatik niadtong 1961. Kanang kompletong hubad gipatik niadtong 1972. Hangtod sa 1992, dihay 262,573 ka kopya ang nagama.

Hinuon, sa kasamtangan laing kaugmaran ang nagkahitabo.

Pagpatungha sa New World Translation

Sayo niadtong Oktubre 1946 si Nathan H. Knorr, kinsa kaniadto presidente sa Watch Tower Society, unang nagsugyot nga ang Sosyedad mohimo ug bag-ong hubad sa Kristohanon Gregong Kasulatan. Ang aktuwal nga trabaho sa paghubad gisugdan niadtong Disyembre 2, 1947. Ang kompletong teksto maampingong girepaso sa tanang membro sa komite sa paghubad, nga ang tanan kanila mga dinihogan-sa-espiritu nga mga Kristohanon. Unya, niadtong Septiyembre 3, 1949, si Brader Knorr nagtawag ug dungan nga miting sa mga hunta direktiba sa mga korporasyon sa Sosyedad sa New York ug Pennsylvania. Iyang gipahibalo kanila nga ang New World Bible Translation Committee nakahuman na sa usa ka modernong-pinulongan  nga hubad sa Kristohanon Gregong Kasulatan ug naghatag na niana sa Sosyedad alang sa pagpatik. b Kini maoy bag-ong hubad gikan sa orihinal nga Grego.

May panginahanglan ba gayod alang sa laing hubad? Niadtong tungora, ang kompletong Bibliya napatik na sa 190 ka pinulongan, ug sa labing menos ang bahin niana gihubad ngadto sa 928 ka dugang pinulongan ug mga diyalekto. Ang mga Saksi ni Jehova sa lainlaing panahon migamit sa kadaghanan niining mga hubara. Apan ang kamatuoran mao nga ang kadaghanan niini maoy hinimo sa mga klerigo ug mga misyonaryo sa relihiyosong mga sekta sa Kakristiyanohan, ug sa lainlaing sukod ang ilang mga hubad naimpluwensiyahan sa paganong mga pilosopiya ug dili-kasulatanhong mga tradisyon nga napanunod sa ilang relihiyosong mga sistema sa kakaraanan ingon man tungod sa pagpihig sa mga tigsaway. Dugang pa, ang mas karaan ug mas kasaligang mga manuskrito sa Bibliya maoy mabatonan na. Ang pinulongang Grego sa unang siglo mas tin-aw nga nasabtan ingong sangpotanan sa mga diskobre sa arkeolohiya. Usab, ang mga pinulongan nga gigamit sa paghubad nakabaton ug mga kausaban latas sa katuigan.

Ang mga Saksi ni Jehova gusto ug hubad nga nagagamit sa mga bentaha sa kinaulahiang pagtuon, usa nga walay impluwensiya sa mga kredo ug mga tradisyon  sa Kakristiyanohan, usa ka literal nga hubad nga matinud-anong nagpahayag kon unsay anaa sa orihinal nga mga sinulat ug busa makataganag pasikaranan alang sa mapadayonong pag-uswag diha sa kahibalo sa balaang kamatuoran, usa ka hubad nga tin-aw ug masabtan sa modernong-adlaw nga mga magbabasa. Ang New World Translation of the Christian Greek Scriptures, nga giluwatan niadtong 1950, nagtagana nianang panginahanglana​—sa labing menos alang nianang bahina sa Bibliya. Samtang gisugdan sa mga Saksi ni Jehova ang paggamit niana, daghan ang nalipay dili lamang tungod kay ang modernong-adlaw nga pinulongan niini mas sayon nilang basahon apan usab tungod kay naamgohan nila nga mas tin-aw nilang masabtan ang kahulogan sa dinasig nga Pulong sa Diyos.

Usa sa talagsaong hiyas niining hubara mao ang iyang pagpasig-uli sa balaang ngalan, ang personal nga ngalan sa Diyos, nga Jehova, sa 237 ka beses diha sa Kristohanon Gregong Kasulatan. Kini dili mao ang unang hubad nga nagpasig-uli sa ngalan. c Apan tingali kana ang unang naghimo niana nga makanunayon diha sa pangunang teksto gikan sa Mateo hangtod sa Pinadayag. Ang mabug-osong panaghisgot niining butanga diha sa pasiunang pahayag nagpakita sa lig-ong pasikaranan sa gihimo.

Human niadto, ang Hebreohanong Kasulatan gihubad ngadto sa Ingles ug giluwatan nga hinayhinay, sa lima ka separadong mga tomo, sugod niadtong 1953. Ingon sa gihimo sa Kristohanon Gregong Kasulatan, giampingan pag-ayo nga mahubad sa literal kon mahimo ang orihinal-nga-pinulongang teksto. Ang linaing pagtagad gihatag aron himoon nga managsama ang mga paghubad, nga ipasabot sa tukma ang aksiyon o kahimtang nga gipahayag diha sa mga berbo, ug nagagamit sa yanong pinulongan nga daling masabtan sa modernong-adlaw nga mga magbabasa. Sa tanang dapit nga makaplagan ang Tetragrammaton diha sa Hebreohanong teksto, kana sa tukma gihubad ingong personal nga ngalan sa Diyos, inay sa paghulip niana sa laing termino sama sa kasagarang gihimo sa daghang ubang hubad. Ang mga artikulo sa apendise ug mga potnot niining mga tomoha nakapahimo sa maampingong mga estudyante nga masusi ang pasikaranan sa paghubad.

Niadtong Marso 13, 1960, ang New World Bible Translation Committee nakakompleto sa iyang pangataposang pagbasa sa teksto sa bahin sa Bibliya nga gigahin alang sa ika-limang tomo. Kadto maoy 12 ka tuig, 3 ka bulan, ug 11 ka adlaw human masugdi ang aktuwal nga paghubad sa Kristohanon Gregong Kasulatan. Pipila ka bulan sa ulahi, kanang pangataposang tomo sa Hebreohanong Kasulatan, sa naimprintang porma, giluwatan aron iapod-apod.

Inay nga mabungkag human sa proyekto, ang komite  sa paghubad nagpadayon sa pagtrabaho. Usa ka masangkaron nga pagrepaso sa tibuok hubad ang gihimo. Unya, ang kompletong New World Translation of the Holy Scriptures nga usa ka rebisadong edisyon sa usa ka tomo, ang gipatik sa Watch Tower Society niadtong 1961. Kana mabatonan aron iapod-apod sa kantidad nga usa lang ka dolyar (U.S.) aron ang tanan, walay sapayan sa iyang kahimtang sa kinabuhi, makabaton ug kopya sa Pulong sa Diyos.

Duha ka tuig sa ulahi usa ka linaing pang-estudyanteng edisyon ang gipatik. Gitagik niini sulod sa usa ka hapin ang tanang orihinal indibiduwal nga mga tomo, nga wala marebisar, uban sa linibong bililhong mga potnot sa teksto niini, ingon man sa pasiunang pahayag ug mga panaghisgot sa apendise. Kana usab naghawid sa bililhong mga cross-reference nga nagpunting sa mga magbabasa ngadto sa samang mga pulong, samang mga ideya o panghitabo, impormasyon sa kagikan, detalye sa mga dapit, katumanan sa mga tagna, ug direktang pagkutlo diha o gikan sa ubang bahin sa Bibliya.

Sukad sa pagpatik sa usa-ka-tomong edisyon niadtong 1961, upat pa ka nunot-sa-panahon nga mga rebisyon ang gihimo. Ang kinaulahian niini maoy gipatik niadtong 1984, sa dihang ang dagkog-letrang edisyon nga may dakong apendise, 125,000 ka panapling reperensiya, 11,400 ka makapatin-awng mga potnot, ug konkordansiya gipatik. Ang mga hiyas niining edisyona makatabang sa mga estudyante sa pagsabot nganong ang nagkalainlaing teksto nagkinahanglang hubaron sa usa ka paagi aron mahimong tukma, ingon man sa dihang ang mga teksto mahubad sa tukma sa kapin sa usa ka paagi. Ang mga cross-reference makatabang usab kanila sa pagpabili sa naglambigitay nga kaharmoniya tali sa lainlaing basahon sa Bibliya.

Ingong bahin sa sinserong tinguha sa New World Bible Translation Committee nga makatabang sa mga mahigugmaon sa Pulong sa Diyos aron makasinati sa kaundan sa orihinal Koine (komon nga Grego) nga teksto sa Kristohanon Gregong Kasulatan, ang komite nagpatungha sa The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures. Kini maoy unang gipatik sa Watch Tower Society niadtong 1969 ug unya gipasagnunot niadtong 1985. Kana naundan sa The New Testament in the Original Greek, sumala sa gitipon ni B. F. Westcott ug F. J. A. Hort. Sa tuong-dapit sa panid mabasa ang teksto sa New World Translation (1984 rebisadong ginunot-sa-panahon nga edisyon). Apan unya, tali sa mga linya sa Gregong teksto, dihay laing hubad, usa ka literal gayod, pulong-por-pulong nga hubad sumala sa aktuwal nga ipasabot niana sa Grego sa iyang pasikaranang kahulogan ug gramatikanhong porma sa matag pulong. Kini nakapaarang bisan sa mga estudyante nga dili makabasag Grego sa pagsusi kon unsa ang aktuwal diha sa orihinal nga Gregong teksto.

 Kini bang New World Translation mapahimuslan lamang niadtong makabasag Ingles? Sa daghang dapit ang mga misyonaryo sa Watch Tower nalisdan sa pagbaton ug igong mga Bibliya sa lokal-nga-pinulongan aron iapod-apod sa mga tawo nga gustong makapanag-iyag personal nga kopya sa Pulong sa Diyos. Sa pipila ka bahin sa kalibotan, kasagaran kining mga misyonaryoha maoy pangunang tig-apod-apod sa mga Bibliya nga giimprinta sa ubang mga sosyedad sa Bibliya. Apan kana wala kanunay isipa nga maayo sa relihiyosong mga kawani nga naghawas niadtong mga sosyedara sa Bibliya. Dugang pa, dili kaayo maayo ang pagkahubad sa pipila niining mga Bibliyaha.

Paghubad Ngadto sa Ubang Pinulongan

Sa tuig nga ang kompletong New World Translation unang migula diha sa usa ka tomo, niadtong 1961, usa ka grupo sa hanas nga mga maghuhubad ang gitigom aron hubaron ang Ingles nga teksto ngadto sa unom ka ubang pinulongan nga gigamit sa kadaghanan​—Olandes, Pranses, Aleman, Italyano, Portuges, ug Kinatsila. Ang paghubad gikan sa Ingles, inabagan sa pagtandi sa Hebreohanon ug sa Grego, nahimong posible tungod sa literal nga kinaiya sa Ingles nga hubad mismo. Ang mga maghuhubad nagtrabaho ingong usa ka internasyonal nga komite nga kauban sa New World Bible Translation Committee, sa hedkuwarter sa Sosyedad sa Brooklyn, New York. Niadtong 1963 ang Kristohanon Gregong Kasulatan gipatik ug giluwatan sa tanang unom ka pinulongan.

Sa pagka 1992 ang kompletong New World Translation of the Holy Scriptures mabatonan na sa 12 ka pinulongan​—Czech, Danes, Olandes, Ingles, Pranses, Aleman, Italyano, Hapones, Portuges, Slovak, Kinatsila, ug Sweko. Ang Kristohanon Gregong Kasulatan mabatonan sa duha pa ka pinulongan. Kana nagkahulogan nga kining hubara maoy mabatonan diha sa lumad nga mga pinulongan sa mga 1,400,000,000 ka tawo, o kapin sa un-kuwarto sa populasyon sa kalibotan, ug daghan pa ang nakabenepisyo gikan sa hubad sa mga kinutlo gikan niana ngadto sa 97 ka ubang pinulongan sa Ang Bantayanang Torre. Hinuon, kadtong nagabasa niining 97 ka pinulongan maikagon nga makabaton sa kompletong New World Translation diha sa ilang kaugalingong pinulongan. Sa pagka 1992, dihay mga kahikayan sa paghubad niini sa 16 niadtong mga pinulongana ug sa pagkompleto sa Hebreohanong Kasulatan diha sa 2 ka pinulongan nga may Kristohanon Gregong Kasulatan lamang.

Sanglit gipatik kining mga Bibliyaha sa kaugalingong mga pabrika sa Sosyedad pinaagi sa boluntaryong mga trabahante, posible kanang mabatonan sa ubos nga kantidad. Niadtong 1972 sa dihang gipakita sa Austrianong Saksi ang  Alemang hubad sa New World Translation ngadto sa usa ka tighapin ug libro ug gisukna kon pilay iyang hunahuna nga bili niana, ang tawo nahingangha sa pagkasayod nga ang gisugyot nga amot maoy ikanapulong tipik lamang sa iyang giprisyo.

Ang pipila ka pananglitan nag-ilustrar sa epekto niining hubara. Sa Pransiya mga siglo nang gidili sa Katolikong Simbahan ang pagpanag-iyag Bibliya sa mga layko. Ang mabatonang mga hubad sa Katoliko mahal kaayo, ug pipila lang ka panimalay ang nakabaton niini. Ang New World Translation of the Christian Greek Scriptures giluwatan sa Pranses niadtong 1963, nga gisundan sa kompletong Bibliya niadtong 1974. Sa pagka 1992 ang gidaghanon tanantanan nga 2,437,711 ka kopya sa New World Translation ang napadala aron iapod-apod sa Pransiya; ug ang gidaghanon sa mga Saksi ni Jehova sa Pransiya mitubo ug 488 porsiento sa samang yugto, nga mikabat sa katibuk-ang ihap nga 119,674.

Ang kahimtang susama sa Italya. Ang mga tawo dugay nang gidid-an nga manag-iyag kopya sa Bibliya. Human sa pagluwat sa Italyanong edisyon sa New World Translation ug hangtod sa 1992, dihay 3,597,220 ka kopya nga naapod-apod; ang kadaghanan niini maoy kompletong Bibliya. Ang mga tawo gustong mosusi sa ilang kaugalingon kon unsay ginasulti sa Pulong sa Diyos. Makalilipay, sa samang yugto, ang gidaghanon sa mga Saksi ni Jehova sa Italya mitubo ug dako​—gikan sa 7,801 ngadto sa 194,013.

Sa dihang ang New World Translation of the Christian Greek Scriptures mabatonan sa Portuges, dihay 30,118 lamang ka Saksi sa Brazil ug 1,798 sa Portugal. Sa misunod nga mga tuig, hangtod sa 1992, ang katibuk-ang 213,438 ka kopya sa Kristohanon Gregong Kasulatanan ug 4,153,738 ka kopya sa kompletong Bibliya nga Portuges ang napadala ngadto sa mga indibiduwal ug mga kongregasyon niining mga yutaa. Unsay resulta? Sa Brazil, kapin sa 11 ka pilo ang aktibong magdadayeg ni Jehova; ug sa Portugal, 22 ka pilo ang gidaghanon. Tinagpulo ka libong katawhan nga wala gayod makabaton ug Bibliya ang mapasalamatong midawat ug kopya, ug ang uban nakaapresyar nga makapanag-iyag Bibliya nga masabtan nila ang pinulongan. Sa dihang ang  New World Translation of the Holy Scriptures​—With References mabatonan na sa Brazil, ang palaumagian sa balita mipunting nga kana mao ang labing kompletong bersiyon (sa ato pa, mas daghan ug cross-reference ug mga potnot) nga mabatonan diha sa nasod. Kana usab miingon nga ang unang pagpatik maoy napulo ka pilo mga mas daghan kay sa kadaghanan sa nasyonal nga mga edisyon.

Ang Kinatsilang edisyon sa New World Translation of the Christian Greek Scriptures giluwatan usab niadtong 1963, nga gisundan niadtong 1967 sa kompletong Bibliya. Dihay 527,451 ka kopya sa Kristohanon Gregong Kasulatan nga gipatik, ug human niadto, hangtod sa 1992, ang katibuk-ang 17,445,782 ka kopya sa kompletong Bibliya sa Kinatsila. Kini nakatabang sa talagsaong pag-uswag sa gidaghanon sa mga magdadayeg ni Jehova diha sa nagasultig-Kinatsila nga kayutaan. Mao nga, sukad niadtong 1963 hangtod sa 1992, sa kayutaang daghan ang nagasultig-Kinatsila diin ang mga Saksi ni Jehova nagministeryo, mitubo sila gikan sa 82,106 ngadto sa 942,551. Ug sa Tinipong Bansa, niadtong 1992, dihay laing 130,224 ka nagasultig-Kinatsilang Saksi ni Jehova.

Dili lamang sa kalibotan sa Kakristiyanohan nga ang New World Translation malipayong gidawat. Sa unang tuig sa pagpatik sa Hapones nga edisyon, ang sangang buhatan sa Hapon nakadawat ug pidido nga tunga sa milyong kopya.

Sa pagka 1992 ang kompletong New World Translation of the Holy Scriptures, giimprinta diha sa 12 ka pinulongan nga mabatonan kaniadto, mikabat sa 70,105,258 ka kopya. Dugang pa niana, 8,819,080 ka kopya sa mga bahin sa hubad ang naimprinta.

Paghimo sa Bibliya nga Mabatonan sa Daghang Porma

Ang paggamit ug kompiyuter sa mga palakaw sa Watch Tower Society, nga nagsugod niadtong 1977, nakatabang sa paggama sa Bibliya, sama sa nahimo niana sa ubang bahin sa kalihokang pagpamatik. Kana nakatabang sa mga maghuhubad nga makab-ot ang pagkamakanunayon sa ilang trabaho; kana usab nagpasayon sa pag-imprinta sa Bibliya sa lainlaing porma.

 Human masulod ang kompletong teksto sa Bibliya ngadto sa kompiyuter, sayon na lamang alang sa elektronikong phototypesetter ang pag-imprinta sa teksto sa nagkalainlaing gidak-on ug porma. Una, niadtong 1981, migawas ang regular-gidak-ong edisyon sa Ingles nga may konkordansiya ug ubang makatabang nga apendise. Mao kini ang unang edisyon nga naimprinta sa Watch Tower Society sa web offset press. Human ilakip ang mga kaayohang dala sa pagrebisar ngadto sa teksto nga natipigan sa kompiyuter, usa ka dagkog-letrang edisyon sa Ingles ang gipagula niadtong 1984; kini naglakip sa daghang bililhong mga bahin alang sa pagpanukiduki. Usa ka regular-gidak-ong edisyon sa Ingles nianang samang rebisyon ang mabatonan usab niadtong tuiga; ang mga cross-reference ug usa ka konkordansiya ang gilakip, apan walay mga potnot; ug ang apendise niini maoy gidesinyo alang sa ministeryo sa kanataran ug alang sa laglom nga pagtuon. Unya, alang sa kaayohan niadtong gustog gamay kaayong de-bulsang edisyon, kini gipatik sa Ingles niadtong 1987. Kining tanang edisyon dali usab nga napatik sa ubang pinulongan.

Dugang pa, ang pagtagad gihatag sa pagtabang niadtong may linaing panginahanglan. Aron matabangan kadtong makakita apan nagkinahanglag dagko kaayong letra, ang kompletong Ingles nga New World Translation sa upat ka dagkong mga tomo gipatik niadtong 1985. Sa wala madugay kanang samang edisyon gipatik sa Aleman, Pranses, Kinatsila, ug Hapones. Una pa niana, niadtong 1983, ang New World Translation of the Christian  Greek Scriptures, sa upat ka tomo, mabatonan na sa segundo-gradong Ingles nga Braille. Sulod sa laing lima ka tuig, ang kompletong New World Translation nagama na sa Ingles nga Braille sa 18 ka tomo.

Ang pipila ba ka tawo matabangan kon sila makapaminaw sa rekording sa Bibliya? Segurado. Busa ang Watch Tower Society migama usab niana. Ang unang audiocassette rekording mao ang The Good News According to John, sa Ingles, nga giluwatan niadtong 1978. Sa ngadtongadto ang tibuok New World Translation sa Ingles mabatonan na sa 75 ka audiocassette. Ang operasyon nga may gamayng sinugdanan sa wala madugay nahimong usa ka dakong proyekto. Sa madali, kana mabatonan sa ubang pinulongan. Pagka 1992 ang New World Translation, sa kompleto o sa bahin, mabatonan na sa mga audiocassette sa 14 ka pinulongan. Sa sinugdan, ang pipila ka sanga nagpahimo niana sa komersiyal nga mga kompaniya. Hangtod sa 1992, nga gigamit ang ilang kaugalingong himan, ang Watch Tower Society nakagamag kapin sa 31,000,000 sa maong mga audiocassette.

Ang mga kaayohan ug kapuslanan nga nabatonan gikan sa mga audiocassette sa Bibliya milabaw gayod sa mga gidahom. Sa tanang bahin sa yuta, ang mga tawo nagagamit ug mga cassette player. Daghang dili makabasa ang natabangan niining paagiha aron sa personal makakuhag kaayohan gikan sa sagradong Pulong sa Diyos. Ang mga babaye makapaminaw sa mga audiocassette samtang nagtrabaho sa balay. Ang mga lalaki makapaminaw samtang nagsakayg kotse sa pagpauli. Ang katakos sa pagpanudlo sa indibiduwal nga mga Saksi napauswag samtang sila maminaw sa regular sa Pulong sa Diyos ug magtimaan sa paglitok sa Biblikanhong mga ngalan ug sa paagi nga ang mga teksto sa Kasulatan gibasa.

Sa pagka 1992, ang lainlaing edisyon sa New World Translation giimprinta diha sa mga prensa sa Sosyedad sa Amerika del Norte ug del Sur, Uropa, ug sa Oriente. Ang katibuk-ang 78,924,338 ka tomo ang nagama ug nabatonan alang sa pag-apod-apod. Sa Brooklyn lamang, dihay tulo ka dagko tulin-kaayong mga web offset press nga sa dakong bahin gigamit lamang sa paggama ug Bibliya. Kon tingbon, kining mga prensaha makagama ug tumbas sa 7,900 ka Bibliya kada oras, ug usahay kinahanglan nilang magtrabaho ug dugang oras.

Hinuon, ang mga Saksi ni Jehova dili lang kay igong motanyag ug Bibliya sa mga tawo nga malagmit magtago lang niana sa kabinet. Sila usab nagtanyag sa bisan kinsang interesado sa Bibliya​—walay sapayan kon siya mikuhag kopya gikan sa mga Saksi ni Jehova o wala​—ug usa ka libreng pagtuon sa Bibliya sa balay. Kining mga pagtuona may kinutoban. Ang pipila ka estudyante mipadapat sa ilang nakat-onan, nabawtismohan ingong mga Saksi, ug unya nakig-ambit sa pagpanudlo sa uban. Human sa pipila ka bulan, kon walay makataronganong pag-uswag diha sa pagpadapat sa nakat-onan, ang mga pagtuon kasagarang undangon aron igugol ang panahon sa ubang tawo nga tinuod nga interesado. Sa pagka 1992, ang mga Saksi ni Jehova nakataganag walay bayad nga serbisyo sa pagtuon sa Bibliya uban sa 4,278,127 ka indibiduwal o panimalay, nga kasagaran sa kada semana.

Mao nga, sa paaging dili matupngan sa bisan unsang ubang organisasyon, ang mga Saksi ni Jehova maoy mga magmamantala ug tig-apod-apod sa Bibliya ug mga magtutudlo sa sagradong Pulong sa Diyos.

[Mga footnote]

[Kahon sa panid 609]

Usa ka Bag-ong Hubad

Sa dihang ang unang tomo sa “New World Translation of the Hebrew Scriptures” gipatik, si Alexander Thomson, usa ka Britanikong tigsaway sa Bibliya, nagsulat: “Ang orihinal nga mga hubad sa Hebreohanong Kasulatan ngadto sa pinulongang Ingles pipila ra gayod. Busa kita malipay gayod sa pagdawat sa publikasyon sa unang bahin sa New World Translation [of the Hebrew Scriptures], Genesis ngadto sa Ruth. . . . Kining bersiyona dayag nga naghimog linaing paningkamot aron mahimong sayon-basahon. Walay makaingon nga kana kulang sa kabag-o ug sa pagkaorihinal. Ang iyang mga pinulongan wala gayod ipasikad sa nahaunang mga bersiyon.”​—“The Differentiator,” Hunyo 1954, p. 131.

[Kahon/Hulagway sa panid 610]

“Usa ka Teksto nga May Dihadihang Kahulogan”

Sa “The Classical Journal,” si Thomas N. Winter sa Unibersidad sa Nebraska misulat sa iyang panghunahuna mahitungod sa “The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures” diin siya miingon: “Dili kini ordinaryong interlinear: ang integridad sa teksto natipigan, ug ang Ingles nga mabasa sa ubos niana maoy yanong paninugdang kahulogan sa Gregong pulong. Mao nga ang interlinear nga dagway niining libroha dili gayod usa ka paghubad. Usa ka teksto nga may dihadihang kahulogan ang labing tukmang paghulad niana. Ang hubad sa larinong Ingles mabasa sa gamayng lindog sa tuong-kamot sa panaplin sa mga panid. . . .

“Ang teksto gipasikad sa gitrabaho ni Brooke F. Westcott ug Fenton J. A. Hort (1881, repr.), apan ang hubad pinaagi sa wala hinganling komite maoy sagnunot gayod ug kanunayng tukma.”​—Abril-Mayo nga isyu sa 1974, mga panid 375-6.

[Hulagway]

1969 ug 1985 nga mga edisyon

[Kahon/Hulagway sa panid 611]

Ang Opinyon sa Usa ka Hebreohanong Eskolar

Labot sa “New World Translation,” si Propesor Dr. Benjamin Kedar, usa ka Hebreohanong eskolar sa Israel, miingon niadtong 1989: “Sa akong pagpanukiduki sa pinulongan may kalabotan sa Hebreohanong Bibliya ug sa mga hubad, kanunay akong mopunting sa Ingles nga edisyon sa gitawag nga ‘New World Translation.’ Sa paghimo niana, akong nakaplagan nga sa makadaghan ang akong pagbati miuyon nga kining trabahoa nagbanaag sa usa ka matinud-anong paningkamot aron makab-ot ang tukmang pagsabot sa teksto kutob sa mahimo. Nga naghatag pamatuod sa dakong kahibalo mahitungod sa orihinal nga pinulongan nga dili-masabtan, kana mihubad sa orihinal nga mga pulong ngadto sa laing pinulongan nga walay matawag nga dili kinahanglanong pagtipas gikan sa espisipikong gambalay sa Hebreohanon. . . . Ang kada pahayag sa pinulongan nagtugot sa usa ka tinong luna sa pagpasabot o paghubad. Mao nga ang pamaagi sa paghubad sa bisan unsang kaso mahimong lantugionon. Apan wala gayod ako makadiskobre diha sa ‘New World Translation’ ug bisag unsang madapigong kiling nga mohatag ug laing kahulogan sa teksto nga wala niana ipasabot.”

[Mga graph sa panid 613]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

Pagtubo sa mga Saksi Sukad sa Pagpublikar sa “New World Translation”

Pransiya

150,000

100,000

50,000

1963 1970 1980 1992

Italya

150,000

100,000

50,000

1963 1970 1980 1992

Portugal ug Brazil

300,000

200,000

100,000

1963 1970 1980 1992

Nagasutig-Kinatsila nga Kayutaan

900,000

600,000

300,000

1963 1970 1980 1992

 [Mga hulagway sa panid 604]

Pipila ka Hubad nga Gigamit sa Sayong mga Estudyante sa Bibliya

Literal nga hubad ni Young

Hubad ni Leeser (Ingles ubay sa Hebreohanon)

“New Testament” ni Tischendorf (nga may laing hubad gikan sa Greek MSS)

Hubad ni Murdock (gikan sa Syriac)

“The Emphatic Diaglott” (Grego ngadto sa Ingles)

Variorum Bible (nga may lainlaing hubad sa Ingles)

“The Newberry Bible” (may bililhon nga panapling mga nota)

[Hulagway sa panid 605]

Introduksiyon sa “New Testament” nga edisyon ni Rotherham nga gipatik alang sa Watch Tower Society sa mga 1890

[Hulagway sa panid 606]

Ang Holman Linear Parallel Edition of the Bible, sumala sa gipatik pinaagig kahikayan sa Watch Tower Society niadtong 1902

[Hulagway sa panid 606]

Ang Watchtower nga edisyon sa “King James Version,” nga may linaing disenyo nga konkordansiya (1942)

[Hulagway sa panid 607]

“American Standard Version,” usa ka hubad nga migamit sa balaang ngalan, Jehova, sa kapig 6,870 ka beses; Watchtower edisyon (1944)

[Hulagway sa panid 607]

Hubad ni Byington (1972)

[Mga hulagway sa panid 608]

“New World Translation,” unang giluwatan sa Ingles sa unom ka tomo, gikan sa 1950 hangtod 1960; sa ulahi gitingob sa usa ka linaing edisyon nga pang-estudyante

Gipatik nga tingob sa usa ka tomo niadtong 1961

Dagkog-letrang edisyon, nga may mga reperensiya alang sa pagtuon, gipatik niadtong 1984

[Hulagway sa panid 612]

Sa progresibo ang “New World Translation” gihimong mabatonan sa mas daghang pinulongan

[Hulagway sa panid 614]

“New World Translation” sa dagko kaayong letra

. . . sa Braille

. . . sa mga audiocassette

. . . sa diskette sa kompiyuter