Kapitulo 20

Kinabuhi ug Dugo​—Sagrado ba ang Imong Pagtamod Niini?

1. (a) Unsa ang pagtamod sa Diyos sa kinabuhi? (b) Unsaon ta man sa pagpasundayag nga atong gipabilhan ang gasa sa Diyos sa kinabuhi?

 DILI gayod magpatingala kanato nga ang panghunahuna sa Diyos bahin sa kinabuhi maoy lahi kaayo gikan sa kalibotan. Alang sa Diyos, ang tawhanong kinabuhi maoy sagrado. Ingon ba niana ang imong pagtamod? Kita bug-os nga nagadepende sa Diyos, kinsa “nagahatag ngadto sa tanang tawo ug kinabuhi ug gininhawa ug sa tanang butang.” (Buh. 17:25-28; Sal. 36:9) Kon ang atong tinamdan sama sa Diyos, atong panalipdan ang atong kinabuhi. Pero dili ta lapason ang balaang sugo diha sa tinguha sa pagluwas sa atong presenteng kinabuhi. Atong gimahal ang saad sa Diyos sa walay kataposang kinabuhi alang niadtong tinuod nga nagabaton ug pagtuo diha sa iyang Anak.​—Mat. 16:25, 26; Juan 6:40; Jud. 21.

2. Kansang tinamdan sa kinabuhi ang ginabanaag sa kalibotan, ug ngadto sa unsang matang sa pangatarongan nga kini usahay mosangpot?

² Sa kasukwahi, si Jesus miingon nga si Satanas nga Yawa, ang magmamando niining kalibotana, “usa ka mamumuno sukad pa sa iyang sinugdan.” (Juan 8:44; 12:31) Sa sinugdanan gayod sa iyang dalan sa pag-alsa iyang gipadangat ang kamatayon sa katawhan. Ang mabangis nga kasaysayan sa kalibotan nagabanaag sa iyang espiritu. Apan si Satanas makatanyag usab ug daw lahi nga hulagway. Busa ang mga tawo nga naimpluwensiyahan sa iyang panghunahuna nangatarongan nga, samtang husto ra man nga mahimong relihiyoso, sa dihang ang kinabuhi nameligro ikaw mabenepisyohan pinaagig pagsunod sa ilang “eksperto” nga tambag inay kay kutloon ang Bibliya. (Itanding 2 Corinto 11:14, 15.) Sa dihang atubangon sa kinabuhi-o-kamatayon  nga kahimtang, haing dalana ang kilingan sa imong kasingkasing? Siyempre, ang atong tinguha mao gayod ang pagpahimuot kang Jehova.

3. (a) Ngano nga kita gayod ilabinang interesado sa ginaingon sa Bibliya bahin sa dugo? (b) Basahang Genesis 9:3-6 ug Buhat 15:28, 29, ug unya tubaga ang mga pangutana nga gitala sa itaas uban niining mga tekstoha.

³ Ang Pulong sa Diyos nagbutyag sa suod nga kalabotan tali sa kinabuhi ug dugo, nga nag-ingon: “Ang kalag [o kinabuhi] sa unod anaa sa dugo.” Maingon nga ang kinabuhi maoy sagrado, mao man, usab, gihimo sa Diyos ang dugo nga sagrado. Butang kana nga siya ang tag-iya, nga gamiton lamang diha sa paagi nga iyang giuyonan. (Lev. 17:3, 4, 11; Deut. 12:23) Mao nga makaayo kanato sa pagtagad gayod kon unsa ang iyang ginasugo kanato mahitungod sa dugo.

 Basahang Genesis 9:3-6

 Unsang mga buhat diha sa inyong dapit nga kinahanglan ikawng magmaalisto aron dili makakaon ug dugo sa mananap?

 Tungod sa giingon sa bersikulo 4 maylabot sa dugo sa mananap, unsa man ang imong pagsanong bahin sa pag-inom sa tawhanong dugo (nga gihimo didto sa Romanong mga pasundayag sa mga magbubugno)?

 Ingon sa gipakita sa mga bersikulo 5 ug 6, ngadto kang kinsa una sa tanan nga ang usa manubag gayod tungod sa pag-ula sa tawhanong dugo?

 Basahang Buhat 15:28, 29

 Kini ba nag-ingon nga ang mga tulomanon mapadapat lang sa limitadong panahon? Kini ba mapadapat kanato?

 Ang tawhanong dugo ba dili apil sa mga pulong nga gigamit dinhi?

 Ang teksto ba nagpakita nga ang mga pagpagawas (eksepsiyon) mahimong buhaton sa mga hitabong emerhensiya?

4. Ingon sa gihisgotan dinhi, unsang pagsanong ang gipakita sa Kasulatan nga tingali kinahanglang buhaton sa usa ka tawo aron dili makaambit sa pagkasad-an ug dugo?

⁴ Mahitungod sa tawhanong dugo, dili kita magkanayon nga basta likayan ang pagbuno kita dili man sad-an. Ang Kasulatan nagpakita nga kon kita bahin sa bisan unsang organisasyon nga sad-an ug dugo atubangan sa Diyos, kita kinahanglang mobulag sa atong pagkalangkit niana kon dili  ta buot nga makaambit sa mga sala niana. (Pin. 18:4, 24; Miq. 4:3) Ang maong buhat takos sa dinaliang pagtagad.

5. Sa unsang paagi ang pagkamakugihon diha sa ministeryo sa kanataran may kalabotan nga mahigawas sa pagkasad-an ug dugo?

⁵ Sa kahimtang sa mga alagad sa Diyos nga iyang gisugo sa pagpasidaan sa umaabot nga kalaglagan diha sa dakong kasakitan, ang ilang pagpabiling dili sad-an ug dugo nanginahanglan nga sila magmantala nga matinumanon sa maong mensahe. (Itanding Ezekiel 3:17-21.) Ang apostol nga si Pablo nag-isip sa iyang kaugalingon nga utangan sa tanang matang sa katawhan tungod sa ministeryo nga gitudlo ngadto kaniya. Siya mibating nakagawas sa kaakohan sa ilang dugo human lamang siya sa bug-os nagpamatuod ngadto kanila bahin sa tagana sa Diyos sa kaluwasan. (Roma 1:14, 15; Buh. 18:5, 6; 20:26, 27) Ang imo bang kakugi sa ministeryo sa kanataran nagasumbaliksilaw sa susamang pagkaamgo sa kaakohan nga nahapatong sa tanang mga Saksi ni Jehova?

6. Adunay unsang kalabotan tali sa pagbantay sa aksidente ug sa pagtahod sa pagkabalaan sa kinabuhi?

⁶ Ang makamatay nga mga aksidente kinahanglan usab nga alang kanato kabalak-an pag-ayo. Ubos sa Moisesnong Kasugoan ang mga tawo nga sa aksidente nahimong hinungdan sa kamatayon sa isigkaingon wala isipang nakagawas sa sala. Ang mga silot gipahamtang. (Ex. 21:29, 30; Deut. 22:8; Num. 35:22-25) Kon ibutang ta sa kasingkasing ang prinsipyo nga nalangkit, kita gayod magmabinantayon nga dili makadugang ngadto sa bisan unsang makamatayng aksidente sa paagi sa atong pagmaneho ug sakyanan, sa paghimog pipila binuang nga pamasin o sa pagpasagad sa dili luwas nga mga kahimtang nga naglungtad diha sa atong panimalay o didto sa atong dapit sa negosyo. Ang imo bang tinamdan bahin niining mga butanga nagabanaag ug bug-os nga pagpabili sa pagkabalaan sa kinabuhi?

Unsa na man ang Medikal (Panambal) nga Paggamit sa Dugo?

7. (a) Ang pagpasunop ba ug dugo sa usa ka tawo ngadto sa lain nahiuyon sa pagkasagrado sa dugo? (b) Nganong dili makataronganon nga kutohan ang sugo nga ‘paglikay sa dugo’ ngadto sa mga buhat nga kumon sa unang siglo?

⁷ Bisan tuod ang maong buhat dili bag-o, maoy ilabina sa  ika-20 nga siglo nga ang dugo sa kaylap gigamit alang sa mga pagpasunop (pagdugang), uban sa tumong sa pagpalungtad sa kinabuhi. Ang bug-os nga dugo ug unang mga bahin sa dugo gigamit niining paagiha. Siyempre, ang maong panambal nga mga paagi dili maggarantiya nga ang pasyente dili mamatay. Sa pagkamatuod, usahay, ang kamatayon mosunod na ingong diretsong resulta sa maong paggamit sa dugo. Pero ang labaw nga kabalak-an​—Ang sugo ba sa Bibliya nga kita ‘maglikay sa dugo’ mapadapat ngadto ning medikal nga paggamit? Oo! Ang pagpasulod ug dugo sa lawas sa usa gikan sa bisan unsang ubang linalang, tawo man o mananap, nagalapas sa balaang sugo. Nagpakita kanag pagsalikway sa pagkasagrado sa dugo. (Buh. 15:19, 20) Walay pasukaranan nga kutohan o limitihan ang sugo sa ‘paglikay sa dugo’ ngadto sa mga buhat nga bag-o sa unang siglo ug busa dili ilakip ang moderno medikal nga mga paagi. Mangatarongan sa maong butang: Kinsay mangangkon nga ang sugo sa Bibliya batok sa pagbuno wala maglakip sa supak-balaod nga paghunos sa kinabuhi pinaagig pusil, sanglit ang polbora sa pusil wala pa man maimbento hangtod sa ika-10 nga siglo? Ug makataronganon bang makig-ergo nga ang pagdili sa paghubog mapadapat lamang mahitungod sa mga ilimnon nga nailhan sa unang siglo ug dili sa moderno-adlawng makahubog nga mga ilimnon? Alang sa mga tawo nga gusto gayong magpahimuot sa Diyos, ang mensahe nga gipasabot sa sugong ‘maglikay sa dugo’ maoy matin-aw.

8. (a) Unsaon mo man sa pagtino kon ang usa ka medikal nga paagi angay alang sa Kristohanon? (b) Kon gusto sa usa ka doktor nga kuhaon ang pipila sa imong kaugalingong dugo, tipigan kana ug unya ibalik sa imong lawas sa panahon sa operasyon, unsang mga prinsipyo sa Bibliya ang makatabang kanimo sa paghimog maligdong nga desisyon? (c) Unsaon kaha sa usa ka tawo sa pagpangatarongan bahin sa pagtambal nga nanginahanglang ang dugo ipaagi sa himan nga gawas na sa lawas?

⁸ Apan, ang kalibogan sa pipila ka paaging medikal mahimong magpatungha ug mga pagduhaduha. Unsaon nga kini masulbad? Una, pangutan-a ang imong doktor para sa matin-aw nga kabatbatan sa gisugyot nga paagi. Unya analisaha kana nga mainampoon sumala sa mga prinsipyo sa Bibliya. Hayan mosugyot ang doktor nga ang pipila sa  imong kaugalingong dugo kuhaon ug tipigan aron gamiton, kon gikinahanglan, sa ulahing operasyon. Ikaw ba mouyon? Hinumdomi nga, sumala sa Kasugoan sa Diyos nga gihatag pinaagi ni Moises, ang dugo nga kuhaon gikan sa usa ka linalang igayabo ibabaw sa yuta. (Deut. 12:24) Kita karon dili man ubos sa kodigo sa Kasugoan, pero ang pasukaranang mensahe mao nga ang dugo maoy balaan ug, sa dihang kuhaon gikan sa lawas sa usa ka linalang, kinahanglang ibalik kana ngadto sa Diyos pinaagig pagyabo niana diha sa iyang tumbanan, ang yuta. (Itanding Mateo 5:34, 35.) Mao nga unsaon man sa pagkahusto nga hiposan ang imong dugo (bisan kon sa hamubo lang nga panahon) ug unya ibalik pagpasulod sa imong lawas? Pero unsa na man kon ang doktor moingon nga, nga sa panahon sa operasyon o sa laing paagi sa pagtambal, ang imong dugo ipaagi sa himan nga gawas na sa imong lawas, ug unya, ibalik ra dayon pagsulod? Mouyon ka ba? Ang pipila mibati nga, uban sa mahinlong tanlag, sila makatugot man niini, basta ang himan paunhan ug pluwido nga walay dugo. Ilang giisip ang panggawas nga mga himan ingong sumpay sa ilang mga sangkap sa lawas sa pagpadagan sa dugo. Siyempre, ang mga kahimtang magkalain, ug ikaw mao ang kinahanglang maghukom. Pero ang imong desisyon kinahanglang mopahupay nimo uban sa mahinlong tanlag atubangan sa Diyos.​—1 Ped. 3:16; 1 Tim. 1:19.

9. (a) Aron sa pagpaneguro nga tahoron ang imong desisyon sa ‘paglikay sa dugo,’ unsang mga panagana nga kinahanglan mong himoon? (b) Bisan sa panahon sa emerhensiya, sa unsang paagi ang dili maayong pag-atubangay malikayan usahay? (c) Kon sulayan sa usa ka doktor o korte nga ipugos ang pagdugang ug dugo, unsa may imong buhaton?

⁹ Aron sa pagpaneguro nga tahoron sa imong doktor ang imong desisyon sa ‘paglikay sa dugo,’ pakigsulti kaniya sa dili pa motungha ang bisan unsang medikal nga emerhensiya. Kon gikinahanglan nga mosulod ka ug ospital sa pagpatambal, batoni ang panagana sa paghangyo nga himoong sinulat nga dili gamiton ang dugo, usab ipakighisgot kana sa personal ngadto sa doktor nga maoy mag-atiman sa imong sakit. Pero unsa na man kon motungha ang wala dahomang emerhensiya? Ang dili maayong pag-atubangay  sagad malikayan pinaagig paghimog matinahoron, makataronganong panaghisgot uban sa doktor, nga nagaawhag kaniya sa paggamit sa iyang mga kahanas sa pagtabang, pero uban ang pagtahod sa imong Kristohanong konsensiya. (Prov. 15:1; 16:21, 23) Apan, kon tingali ang maayohong medikal nga mga kawani makigbisog nga ang pagdumili sa dugo magpameligro sa atong kinabuhi ug busa mosulay sa pagpugos kanato aron sa pag-uyon, nan unsa? Ang pagtuo diha sa pagkahusto sa mga paagi ni Jehova magpahimo kanatong malig-on. Ang pagkamaunongon ngadto kang Jehova kinahanglang magpalubasan sa atong pakigbisog, sanglit kay kita nagapili sa pagsunod sa Diyos inay kay sa mga tawo.​—Buh. 5:29; itanding Job 2:4; Proverbio 27:11.

Unsa ka Bug-at ang Maong Butang?

10. Ngano ang pangangkon nga ang pagdugang ug dugo gikinahanglan aron luwason ang kinabuhi dili magpausab sa atong tinamdan sa maong butang?

¹⁰ Ngadto sa mga tawo nga wala pa makaila kang Jehova, ang mga lantugi dapig sa mga pagdugang ug dugo hayan may mga panahon nga daw magpakitag taas nga pagtahod sa pagkasagrado sa kinabuhi. Pero dili ta kalimtan nga daghan ang nangatarongan niining paagiha nagauyon usab sa paglaglag sa kinabuhi pinaagig aborsiyon. Si Jehova labaw nga nahibalo bahin sa kinabuhi ug dugo kay sa bisan kinsang medikal nga “eksperto.” Ang tanan Niyang mga sugo napamatud-an nga alang sa atong ikaayo, nga nagapanalipod sa ato karong kinabuhi ug sa atong mga kalaoman sa ugma-damlag. (Isa. 48:17; 1 Tim. 4:8) Ang sugo ba sa ‘paglikay sa dugo’ may unsa mang pagkalahi?

11. (a) Unsang paggamit lang sa dugo nga gitugot ni Jehova nga buhaton sa mga Israelita? (b) Ngano nga kini importante kaayo alang kanato ingong mga Kristohanon?

¹¹ Ang gibug-aton sa pagtahod sa pagkabalaan sa dugo gipasiugda sa gisulti ni Jehova maylabot sa bugtong paggamit sa dugo nga mahimong himoon. “Ang kalag sa unod anaa sa dugo, ug ako mismo nagbutang niana sa halaran alang kaninyo aron sa pagtabon-sa-sala alang sa inyong mga kalag, kay ang dugo mao ang nagahimo sa pagtabon-sa-sala pinaagi sa kalag nga anaa niana. Maoy hinungdan  giingon ko sa mga anak sa Israel: ‘Walay bisan kinsa nga kalaga diha kaninyo nga magakaon ug dugo.’” (Lev. 17:11, 12) Ang tanang dugo sa mananap nga gibubo sa halaran ni Jehova uyon sa maong tulomanon naglandong sa bililhong dugo ni Jesu-Kristo. (Heb. 9:11, 12; 1 Ped. 1:18, 19) Busa ang pagkasagrado sa dugo ni Jesus mismo gipasiugda sa balaod sa Diyos nga nagdili sa bisan unsang laing paggamit sa dugo. Gikan niini madayag nga ang bisan unsang dili hustong paggamit sa dugo nagpakitag dakong pagkawalay pagtahod sa tagana ni Jehova alang sa kaluwasan pinaagi sa iyang Anak.

12. Kon atubangon sa kamatayon, ngano ang matuod nga Kristohanon dili modangop ngadto sa bisan unsang dili hustong paggamit ug dugo diha sa tinguha sa pagpabiling buhi?

¹² Sa atubangon sa kinabuhi-o-kamatayon nga kahimtang, pagkamubo ra ug panan-aw nga ang usa motalikod sa Diyos! Bisan tuod atong ginapabilhan ang mga paghago sa matanlagong mga doktor, dili ta sa kawang sulayan sa paghupot sa atong kaugalingon o sa atong mga hinigugma nga mabuhi sa pipila dugang mga adlaw o mga tuig pinaagig paglapas sa balaod sa Diyos, nga maorag kining kinabuhia mao na ang kahupnganan o katibuk-an. Aduna man kitay pagtuo diha sa bili sa giulang dugo ni Jesus ug ang kinabuhing dayon nga magpaposible niana. Uban sa atong tibuok nga kasingkasing kita nagatuo nga ang matinumanong mga alagad sa Diyos​—bisan sila mamatay​—pagagantihan sa kinabuhing dayon.​—Juan 11:25; 1 Tim. 4:10.

Repasong Panaghisgot

● Unsay nagapahimo sa kinabuhi ug dugo nga sagrado? Ngano ang kalibotan nangatarongan dapig sa laing tinamdan?

● Mahitungod sa mga mananap, unsaon ta sa pagpakita nga kita nagatahod sa pagkabalaan sa ilang dugo?

● Diha sa unsang lainlaing paagi nga kitang tanan kinahanglang magpakita nga atong ginatagad ang tawhanong kinabuhi ingong sagrado? Unsa ka importante ang pagbuhat niana?

[Mga Pangutana sa Pagtuon]