Kon Unsa ang Kahulogan sa Moisesnong Kasugoan Alang Kanimo
Kapitulo 19
Kon Unsa ang Kahulogan sa Moisesnong Kasugoan Alang Kanimo
1. (a) Unsay nagpakita nga, sugod sa 36 K.P., ang dili tinuling mga Hentil gidawat ni Jehova ingong mga Kristohanon? (b) Pero tungod sa unsang suliran nga ang pipila sa unang mga Kristohanon naghupot ug kusganong mga pagbati?
ANG usa ka mainit gikalantugiang suliran sa mga adlaw ni apostol Pablo mao kon ang Hentil nga mga Kristohanon obligado ba sa pagtuman sa mga tulomanon sa Moisesnong Kasugoan. Tinuod nga sa 36 K.P. ang balaang espiritu midangat ibabaw sa dili tuling mga Hentil. Pero ang pipila ka Kristohanon sa Hudiyong kagikan kusganong mibati nga ang Hentil nga mga tinun-an kinahanglang tulion ug tudloan sa pagtuman sa Kasugoan ni Moises. Kana ba, sa pagkamatuod, gikinahanglan alang kanila sa pagtuman sa Kasugoan, o tingali ang parte niana? Sa mga 49 K.P. ang suliran giduso ngadto sa nagamandong lawas sa Jerusalem.—Buh. 10:44-48; 15:1, 2, 5.
2. Ngano nga magpainteres kanato kining sulirana?
2 Ang sangpotanan maoy dulot nganhi kanato. Ngano? Dili lang kay usahay atong mahibalag ang mga tawo kinsa mangatarongan nga ang mga Kristohanon kinahanglang mosunod sa tinong mga tulomanon sa Kasugoan, sama sa pagtuman sa Igpapahulay, kondili usab tungod kay ang Bibliya mismo nag-ingon nga “ang Kasugoan maoy balaan, ug ang sugo balaan ug matarong ug maayo.” (Roma 7:12) Bisan tuod gipunting kana ingong Moisesnong Kasugoan sanglit si Moises mao man ang tigpataliwala sa tugon sa Kasugoan, ang maong kodigo sa Kasugoan sa pagkamatuod gikan kang Jehova nga Diyos.—Ex. 24:3, 8.
Ngano man ang Kasugoan?
3. Nganong gihatag ang Kasugoan ngadto sa Israel?
3 Kon unsa ang atong pagtamod karon sa Kasugoan maapektahan pinaagig atong pagsabot kon nganong si Jehova mihatag sa Israel ug kodigo sa Kasugoan. Nagpatin-aw ang Kasulatan: “Kini gidugang [ngadto sa Abrahamnong tugon] aron madayag ang mga kalapasan, hangtod moabot gayod ang kaliwat kang kinsa gihimo ang saad . . . Busa ang Kasugoan nahimong atong magtutudlo sa pag-agak ngadto kang Kristo, aron kita pagamatarongon tungod sa pagtuo.” (Gal. 3:19, 24) Giunsa sa Kasugoan sa pagbuhat niini?
4. (a) Giunsa nianang Kasugoana sa “paghimong dayag sa mga kalapasan”? (b) Giunsa usab niana sa pagtultol sa mga matinumanon ngadto kang Kristo?
4 Pinaagig pagpahimutag usa ka hingpit nga sumbanan nga nagkobre sa lainlaing mga bahin sa kinabuhi, kana nagbutyag sa mga Hudiyo ingong mga makasasala. Nahimong dayag nga, bisan pa sa bisan unsang maayong mga tumong ug makugihong mga panlimbasog, sila dili makakab-ot sa mga sukdanan niana. Ginamit ang mga Hudiyo ingong sampol sa dihingpit tawhanong pamilya, ang Kasugoan nagyagyag sa tibuok nga kalibotan, apil ang matag usa kanato, ingong mga makasasala, nga manubag ngadto sa Diyos alang sa silot. (Roma 3:19, 20) Mao nga nagpasiugda kana sa panginahanglan ug usa ka manluluwas alang sa katawhan, ug nagtultol kana sa mga matinumanon ngadto kang Jesu-Kristo ingon nga mao kanang Manluluwasa. Diha sa unsang paagi? Nagpaila kana niya ingon nga mao ang bugtong nakatumang hingpit sa Kasugoan, busa mao ang bugtong tawo nga walay sala. Ang mga halad nga mananap ubos sa Kasugoan diha lamay limitadong bili, apan ingong hingpit nga tawo, si Jesus makahalad sa iyang kinabuhi ingong halad nga magwagtang gayod sa sala ug mobukas sa dalan sa kinabuhing dayon alang sa tanan nga magbaton ug pagtuo.—Juan 1:29; 3:16; 1 Ped. 1:18, 19.
5. Ginamit ang mga teksto nga gitagana, tubaga ang mga pangutana nga gilakip uban niining parapoha.
5 Sa paghupot ning maong kaagi sa hunahuna, unsaon mo man sa pagtubag ang mosunod nga mga pangutana?
Ang Moisesnong Kasugoan ba sa bisan unsang panahon ginapatuman sa tanang katawhan? (Sal. 147:19, 20; Ex. 31:12, 13)
Si Jehova ba mihatag ug timailhan sa Israel nga moabot ra ang adlaw nga ang tugon sa Kasugoan matapos? (Jer. 31:31-33; Heb. 8:13)
Ang Napulo ka Sugo ba, apil na ang tulomanon sa pagsunod sa senemanang Igpapahulay, padayon gihapong tumanon human ang ubang bahin sa Kasugoan nawagtang? (Col. 2:13, 14, 16; 2 Cor. 3:7-11 [ingon sa gipatin-aw sa Exodo 34:28-30]; Roma 7:6, 7)
Pinaagig unsa nga gitapos ni Jehova ang tugon sa Kasugoan? (Col. 2:13-17; Mat. 5:17, 18; Roma 10:4)
6. Unsay gipasabot sa mga argumento nga nag-angkong ang Moisesnong Kasugoan ginapatuman pa gihapon?
6 Tungod niini, unsa man ang gipasabot sa pagpangatarongan nga ang Moisesnong Kasugoan ginapatuman pa gihapon? Sa pagkamatuod, kini maoy pagsalikway sa pagtuo diha kang Jesu-Kristo. Nganong ingon man niana? Kay ang maong tinamdan nagsalindot man sa kamatuoran nga si Jesus mituman sa Kasugoan, mao nga mihatag ug dalan alang sa Diyos sa pagtapos niana. Ngadto sa mga tawo nga nag-angkong mga Kristohanon pero kinsa napasimang pinaagig mga argumento nga dapig sa pagsunod sa Kasugoan, o ang pipila ka bahin niana, ang apostol nga si Pablo sa kusganon misulat: “Kamo nangaputol gikan kang Kristo, kamo nga buot magpakamatarong pinaagi sa kasugoan; kamo nangahulog gikan sa iyang di-takos nga kalulot.”—Gal. 5:4; tan-awa usab ang Roma 10:2-4.
7. (a) Unsa ang wala sa bug-os maila niadtong nangatarongan nga nagpadayon ang pipila ka bahin sa Kasugoan? (b) Unsa ka importante ang Kristohanong mga buhat, ug unsa ang kalabotan niini sa atong pagdawat ug gasa sa kinabuhing dayon?
7 Silang mangatarongan nga nagapadayon ang pipila ka bahin sa Kasugoan wala sa bug-os makaila nga ang matarong nga pagbarog uban sa Diyos nagadepende, dili sa mga buhat sa usa sa Kasugoan, kondili sa iyang pagtuo diha sa bili sa halad ni Jesus. (Gal. 3:11, 12) Sila nagabati nga ang usa ka tawo kinahanglang magpamatuod sa iyang kaugalingon nga matarong pinaagi sa maong mga buhat—butang nga dili mahimo sa makasasalang mga tawo. Sa pagkamatuod, importante man ang pagbuhat sa mga buhat diha sa pagtuman sa mga sugo sa Diyos ug ni Kristo nga mapadapat ngadto sa mga Kristohanon. (Sant. 2:15-17; Mat. 28:19, 20) Kini maoy mga paagi sa pagpasundayag sa atong gugma ug pagtuo, ug kon wala kana maoy pagpakita nga patay ang atong pagtuo. Pero dili nato makab-ot ang kaluwasan nga hinagoan bisan unsaon nato sa pagpanlimbasog. Walay kaluwasan gikan sa sala ug kamatayon nga mahimong posible kon wala ang halad ni Jesu-Kristo. Busa ang kinabuhing dayon maoy usa ka gasa gikan sa Diyos pinaagi ni Jesu-Kristo, usa ka pasundayag sa talagsaon uyamot nga di-takos nga kalulot ug dili bayad sa atong mga buhat.—Efe. 2:8, 9; Roma 3:23, 24; 6:23.
8. Unsa ang hukom sa unang-siglong nagamandong lawas maylabot sa suliran nga naglangkit sa kapadapatan sa Moisesnong Kasugoan ngadto sa Hentil nga mga Kristohanon?
8 Sa gipresentar ang suliran ngadto sa nagamandong lawas sa Jerusalem sa unang siglo maylabot sa kapadapatan sa Moisesnong Kasugoan ngadto sa Hentil nga mga Kristohanon, ang ilang desisyon maoy uyon niining mga kamatuorana. Ilang giila nga si Jehova wala na magsugo sa Hentil nga mga magtutuo sa pagtuman sa mga buhat sumala sa Moisesnong Kasugoan antes ang balaang espiritu gibubo kanila. Ang hukom sa nagamandong lawas nagtala ingong “kinahanglanong mga butang” sa pipila nga mga pagdili nga nahauyon sa maong Kasugoan, pero kini gipasukad sa rekord sa Bibliya bahin sa mga hitabo nga nahauna pa sa Kasugoan. Busa walay gimando sa Hentil nga mga Kristohanon bahin sa usa ka kaakohan sa pagtuman sa Moisesnong Kasugoan o pipila ka bahin niana kondili, hinunoa, dihay paglig-on sa mga sukdanan nga giila na sa wala pa si Moises.—Buh. 15:28, 29; itanding Genesis 9:3, 4; 34:2-7; 35:2-5.
9. (a) Ang mga Hudiyo ba sa gihapon gisugo sa Diyos sa pagtuman sa Moisesnong Kasugoan? (b) Unsang espesyal nga tagana ang gihimo alang kanila sa paagi nga si Kristo gipatay?
9 Human sa Pentekostes sa 33 K.P. ang mga Hudiyo mismo wala na sugoa sa Diyos sa pagtuman sa kodigo sa Moisesnong Kasugoan. Ug kadtong mga Hudiyo nga naghupot ug pagtuo nakakitag espesyal nga rason sa pagmaya diha niini. Ngano? Bisan tuod ang mga Hentil mga makasasala usab ug busa mamatay, ang mga Hudiyo lamang ang napailalom sa tunglo sa Diyos tungod sa pagkahimong mga maglalapas sa tugon sa Kasugoan. Pero ang paagi nga si Kristo gipatay—gilansang sa usa ka kahoy nga maorag siya usa ka tinunglong kriminal—siya ang mipuli sa luna niadtong mga Hudiyo nga nanagtuo kaniya ug mitaganag katubsanan alang kanila gikan sa silot nga gipahamtang ingong resulta sa ilang pagsupil sa Kasugoan. (Gal. 3:10-13) Busa siya mitagana alang kanila ug kapasayloan nga dili gayod unta nila mabatonan ubos sa Moisesnong Kasugoan.—Buh. 13:38, 39.
10. Diha sa unsang paagi nga ang paghanaw sa Kasugoan napamatud-ang hinungdan diha sa nahiusang pagsimba?
10 Sa pagkamatuod, ang Kasugoan nag-ulang sa mga Hudiyo gikan sa mga Hentil. Ang mga tulomanon nga dili mapadapat sa mga Hentil gipatuman sa mga Hudiyo, ug ang dili tuling mga Hentil gidumid-an sa bug-os nga pakig-ambit uban sa mga Hudiyo diha sa ilang pagsimba. (Itanding Exodo 12:48; Buhat 10:28.) Pero sa nalampos na sa Kasugoan ang katuyoan niini ug gihiklin, posible na alang sa mga Hudiyo ug sa dili tuling mga Hentil sa pagkahiusa pinaagi ni Kristo diha sa pagsimba sa bugtong matuod nga Diyos.—Efe. 2:11-18.
Kahibalo sa Kasugoan Magpabenepisyo Kanato
11. Sa unsang paagi ang kahibalo bahin sa Kasugoan makatabang kanato sa pagsabot sa mga pagtulon-an ni Kristo?
11 Bisan kita karon dili ubos sa Kasugoan, ang kahibalo niana maoy dakong benepisyo sa matag usa kanato. Diha sa unsang paagi? Hinumdomi, si Jesus natawo sa Hudiyong inahan ug napailalom sa Moisesnong Kasugoan. Ang tinong mga butang nga iyang gibuhat sa bug-os masabtan lamang pinasukad sa kahibalo bahin sa mga tulomanon sa maong Kasugoan. (Gal. 4:4; tan-awang Lucas 22:7, 8.) Labot pa diha sa taliwala sa katawhan kinsa nailalom sa maong Kasugoan nga siya nagtuman sa iyang ministeryo. Busa ang iyang mga pagtulon-an sagad gitukod diha sa mga kahimtang nga naglambigit sa Kasugoan.—Itanding Mateo 5:23, 24.
12. (a) Unsang kalabotan ang gipunting ni Jesus tali sa iyang kinabuhi ug sa Moisesnong Kasugoan? (b) Giunsa ni apostol Pablo pagpakita ang kabililhon sa pagbaton ug kahibalo sa Kasugoan? (c) Unsa may moresulta gikan sa atong pagkasabot sa espirituwal nga kahulogan sa mga tulomanon niana?
12 Human sa iyang pagkabanhaw, si Jesus mipahinumdom sa iyang mga tinun-an nga ang iyang kinabuhi ingong tawo nagtuman sa mga butang nga nasulat bahin kaniya diha sa Kasugoan, diha sa mga Manalagna ug diha sa mga Salmo. (Luc. 24:44) Usab, ang apostol nga si Pablo mipunting sa mga bahin maylabot sa tugon sa Kasugoan ingong “timailhanong hulagway ug landong sa langitnong mga butang” ug siya miingon nga “ang Kasugoan adunay landong sa maayong mga butang sa umaabot.” (Heb. 8:4, 5; 10:1) Ang makapahinganghang mga detalye nga natuman diha sa pagkasaserdote ni Jesu-Kristo ug diha sa halad sa iyang tawhanong kinabuhi nalangkob diha sa Moisesnong Kasugoan. Ang atong pagkasabot niini magpadagaya sa kahulogan sa maong mga tagana alang kanato. Apil sa matagnaong mga sumbanan mao ang mga detalye nga nagpunting sa kahikayan alang sa pagsimba ni Jehova nga madawat karon diha sa iyang dako espirituwal nga templo. Samtang ang atong pagsabot niini mouswag, ang atong pagpabili sa dinihogan-espiritu nga kongregasyon ug ang papel niini ubos ni Jesu-Kristo maylabot sa atong pagsimba magauswag usab.
13. Nganong makaayong palandongon ang maayong mga prinsipyo nga gibanaag diha sa Kasugoan?
13 Ang Moisesnong Kasugoan bahin man sa Kasulatan nga dinasig sa Diyos, nga ang tanan niana “makaayo alang sa pagpanudlo, alang sa pagbadlong, alang sa pagpanul-id sa mga butang.” (2 Tim. 3:16) Ang atong panukiduki ug pagpalandong sa malungtarong mga prinsipyo nga niana ang Kasugoan gipasukad makaabag kanato sa pagtukod diha kanato ug kinasingkasing nga tinguha sa pagbuhat sa mga butang nga makapahimuot sa Diyos. Kon atong masabtan ang espiritu nga nganha niana ang Kasugoan nagpunting ug isumbaliksilaw kanang espirituha diha sa atong mga kinabuhi, pagkamapuslanon niana!
14. (a) Giunsa ni Jesus sa pag-ilustrar ang bili sa pagsabot sa espiritu nga gipunting sa mga tulomanon sa Kasugoan? (b) Ibutyag ang pipilang dugang maayong mga prinsipyo nga nalangkob diha sa Kasugoan, ingon sa gipakita sa panid 152. (c) Unsaon nga ang pagpabili niining mga butanga makaabag kanato nga dugang makapahimuot sa Diyos?
14 Si Jesus epektibong mipasundayag niini diha sa iyang Wali sa Bukid. Nagsulti ngadto sa katawhan nga sa maong panahon ubos sa Kasugoan, iyang gipakita nga, inay kay maglikay lang sa pagbuno, ilang gikinahanglang wagtangon ang bisan unsang hilig sa padayong kasuko ug dili gamiton ang ilang dila sa makadaot nga mga pulong bahin sa ilang mga igsoon. Inay kay magmatagbaw na tungod kay sila wala man gayod makasala ug pagpanapaw, sila kinahanglang dili gani motan-aw ug usa ka babaye nga maulagon. Ingon nga kana matuod kanila, mao man, usab, kita kinahanglang manlimbasog sa paggamit sa atong tanang sangkap sa lawas nga uyon sa matarong nga mga paagi ni Jehova. (Mat. 5:21, 22, 27-30; tan-awa usab ang Roma 13:8-10.) Kon buhaton ta kini, atong ginapakita usab nga kita nakasabot sa kahulogan sa labing dakong sugo diha sa Kasugoan: “Higugmaa gayod si Jehova nga imong Diyos uban sa tibuok mong kasingkasing ug uban sa tibuok mong kalag ug uban sa tibuok mong hunahuna.” (Mat. 22:36, 37) Tino nga kini gayod mas nga magpasuod kanato kang Jehova nga Diyos. Bisan tuod kita dili ubos sa kodigong Moisesnong Kasugoan, kita gayod mabenepisyohan pinaagig hustong kahibalo sa mga prinsipyo nga kana gipasukad ug sa matagnaong mga sumbanan nga anaa niana.
Repasong Panaghisgot
● Ngano man silang nagapakigbisog sa pagsunod sa Moisesnong Kasugoan sa tinuoray nagasalikway kang Kristo?
● Sa unsang paagi ang kahibalo bahin sa Kasugoan makatabang kanato sa pagsabot sa papel ni Jesus diha sa katuyoan ni Jehova?
● Bisan tuod kita dili ubos sa Kasugoan, unsang bililhong mga butang nga atong masabtan gikan sa pagtuon niana?
[Mga Pangutana sa Pagtuon]
[Kahon sa panid 152]
Pipila ka Pasukaranang mga Prinsipyo Diha sa Moisesnong Kasugoan
Mga Kaakohan Ngadto sa Diyos
Si Jehova lang ang simbaha Ex. 20:3; 22:20
Tahora ang iyang ngalan Ex. 20:7; Lev. 24:16
Higugmaa ug alagara siya uban ang tibuok Deut. 6:5; 10:12; 30:16
kasingkasing, kalag, kusog
Mahadlok sa pagsupil, mointap kaniya Deut. 5:29; 6:24
Moduol kaniya sa paagi lang nga iyang Lev. 1:1-5; Num. 16:1-50;
giuyonan Deut. 12:5-14
Ihatag kaniya ang imong kinamaayohan; gikan man kana kaniya Ex. 23:19; 34:26
Mga magsisimba kinahanglang sa pisikal mahinlo Ex. 19:10, 11; 30:20
Sagradong intereses dili isalindot tungod Ex. 20:8-10; 34:21;
sa kalibotanong mga pangagpas Num. 15:32-36
Gidiling Relihiyosong mga Buhat
Pagsimbag diyosdiyos Ex. 20:4-6; Deut. 7:25
Panagtapo sa pagtuo Ex. 23:13; 34:12-15;
Espiritismo, diwata, pagtagna-kapalaran, Ex. 22:18; Lev. 20:27;
panghimalad, salamangka, barang Deut. 18:10-12
Kaminyoon ug Pamilyahanong Kinabuhi
Panapaw gidili Ex. 20:14; Lev. 20:10
Dili magminyo sa dili alagad ni Jehova Deut. 7:1-4
Suod-paryenteng kaminyoon gidili Lev. 18:6-16; 20:11
Kahilayan sa sekso likayan Lev. 18:23; 20:13
Pagtahod sa kinabuhi sa gimabdos nga bata Ex. 21:22, 23
Tahora ang imong mga ginikanan Ex. 20:12; 21:15, 17;
Tudloing imong anak sa mga dalan ni Jehova Deut. 6:4-9; 11:18-21
Mga Kaakohang Naglangkit sa Ubang mga Tawo
Tagdang balaan ang tawhanong kinabuhi Ex. 20:13; Num. 35:9-34
Higugmaang isigkatawo; likaying pagdumot Lev. 19:17, 18
Magmatagdanon sa mga tigulang Lev. 19:32
Ipakitang mahigugmaong pagtagad kanilang Lev. 25:35-37;
anaa sa ekonomikanhong kapit-os, mga ilo, mga babayeng balo Deut. 15:7-11; 24:19-21
Dili lupigan ang bungol ug buta Lev. 19:14; Deut. 27:18
Magmaminatud-on sa mga patigayon Lev. 19:35, 36; 25:14
Tahoron ang mga katungod sa propyedad Ex. 20:15; 22:1, 6; 23:4;
Ayawg kaibgi ang mga butang sa uban Ex. 20:17
Ibutyag ang grabeng mga nagpakasala Lev. 5:1; Deut. 13:6-11
Magmatinud-anon; dili magsaksig bakak Ex. 20:16; 23:1, 2
Walay pihigpihig tungod sa katungdanan Ex. 23:3, 6; Lev. 19:15
