Babilonya nga Bantogan

Kahubitan: Ang imperyo sa kalibotan sa bakak nga relihiyon, nga naglangkob sa tanang relihiyon kansang mga pagtulon-an ug mga buhat wala mahiuyon sa matuod nga pagsimba ni Jehova, ang bugtong matuod nga Diyos. Human sa Lunop sa adlaw ni Noe, ang bakak nga relihiyon nagsumikad didto sa Babel (nga sa ulahi nailhang Babilonya). (Gen. 10:8-10; 11:4-9) Sa paglakat sa panahon, ang Babilonyanhon relihiyosong mga pagtulon-an ug mga buhat mikaylap ngadto sa daghang kayutaan. Mao nga ang Babilonya nga Bantogan nahimong tukmang ngalan alang sa bakak nga relihiyon sa katibuk-an.

Unsang ebidensiya nga nagapunting sa pagkamao sa Babilonya nga Bantogan nga gitumong diha sa Pinadayag?

Dili mahimong mao kana ang karaang siyudad sa Babilonya. Ang Pinadayag gisulat sa kataposan sa unang siglo K.P. ug naghubit sa mga hitabo nga moabot hangtod sa atong adlaw. Ang The Encyclopedia Americana nag-ingon: “Ang siyudad [Babilonya] nailog sa mga Persiyano ubos ni Ciro nga Bantogan niadtong 539 B.C. Sa ulahi si Alejandro nga Bantogan nagplano sa paghimo sa Babilonya nga kaulohan sa iyang sidlakang imperyo, pero human sa iyang kamatayon ang Babilonya sa inanay nawad-an ug importansiya.” (1956, Tomo III, p. 7) Karon ang maong siyudad usa ka kalumpagan nga walay pumoluyo.

Diha sa simbolismo sa Pinadayag, ang Babilonya nga Bantogan gipunting ingong “dakong siyudad,” usa ka “gingharian” nga nagamando sa ubang mga hari. (Pin. 17:18) Sama sa usa ka siyudad, kana adunay daghang organisasyon nga anaa sa sulod niana; ug sama sa usa ka gingharian nga nagalakip sa ubang mga hari sa  ginsakpan niana, ang gikatapan niana maoy internasyonal. Gihubit kana ingong adunay mga pakiglabot sa politikanhong mga magmamando ug nagaamot ug dako ngadto sa bahandi sa mga tawo diha sa komersiyo, samtang kana mismo maoy ikatulong bahin nga “nahimong poluy-anan sa mga demonyo” ug maglulutos sa “mga manalagna ug mga balaan.”—Pin. 18:2, 9-17, 24.

Ang karaang Babilonya sa hilabihan nailhan tungod sa mga relihiyon niini ug sa pagsupak niini kang Jehova

Gen. 10:8-10: “Si Nimrod . . . nagpasundayag sa iyang kaugalingon nga kusgang tigpangayam nga kasupak kang Jehova. . . . Ug ang sinugdan sa iyang gingharian mao ang Babel [nga sa ulahi nailhang Babilonya].”

Dan. 5:22, 23: “Alang kanimo [Belsasar nga hari sa Babilonya] . . . batok sa Ginoo sa kalangitan nagmapahitas-on ka sa imong kaugalingon, . . . ug gidayeg mo ang mga diyos nga salapi ug bulawan, tumbaga, puthaw, kahoy ug bato, nga dili makakita o makadungog man o makahibalo; apan ang Diyos nga sa iyang kamot anaa ang imong gininhawa ug iya ang tanan mong dalan wala mo paghimayaa.”

Usa ka karaang cuneiform nga kinudlit mabasa: “Sa katibuk-an didto sa Babilonya adunay 53 ka templo nga iya sa pangulo sa mga diyos, 55 ka kapilya nga iya ni Marduk, 300 ka kapilya alang sa yutan-ong mga diyos, 600 alang sa langitnong mga diyos, 180 ka halaran alang sa diyosang si Ishtar, 180 alang sa mga diyos nga si Nergal ug Adad ug 12 ubang mga halaran para sa lainlaing mga diyos.”—Gikutlo diha sa The Bible as History (New York, 1964), ni W. Keller, p. 301.

The Encyclopedia Americana mikomento: “Ang Sumerianong buhilaman [nga bahin sa Babilonia] gimandoan ug mga saserdote; diha sa pangulo sa estado mao ang lugal (kon maohon maoy ‘dakodako’), ang hawas sa mga diyos.”—(1977), Tomo 3, p. 9.

Nan, makataronganon nga ang Babilonya nga Bantogan ingon sa gitumong sa Pinadayag maoy relihiyoso. Tungod kay gipakasama sa usa ka siyudad ug usa ka imperyo, kini dili ikapadapat lang sa usa ka relihiyosong grupo kondili nagalakip sa tanang relihiyon nga kasupak kang Jehova, ang matuod nga Diyos.

Karaang Babilonyanhon relihiyosong mga pagtulon-an ug mga buhat makaplagan man karon diha sa mga relihiyon sa tibuok kalibotan

“Ang Ehipto, Persia, ug Gresya nakaamgo sa impluwensiya sa Babilonyanhong relihiyon . . . Ang malig-ong pagkasagol sa Semitikong mga elemento diha sa unang Gregong mitolohiya ug Gresyanong  mga pagsimba sa kasagaran gidawat na karon sa mga eskolar nga wala na magkinahanglan ug dugang komento. Kining maong Semitikong mga elemento mas tino nga Babilonyanhon gayod.”—The Religion of Babylonia and Assyria (Boston, 1898), ni M. Jastrow, Jr., pp. 699, 700.

Ilang mga diyos: Adunay tagtulo sa mga diyos, ug taliwala sa ilang mga diyos mao kadtong nagrepresentar sa lainlaing mga puwersa sa kinaiyahan ug sila nga naghupot ug espesyal nga impluwensiya diha sa tinong mga kalihokan sa katawhan. (Babylonian and Assyrian Religion, Norman, Okla.; 1963, ni S. H. Hooke, pp. 14-40) “Ang Platonikong trinidad, maoy pag-usab lang sa kahikayan sa daandaang mga trinidad nga gikan pa sa mas unang mga katawhan, daw mao ang makataronganon pilosopikanhong trinidad sa mga hiyas nga nagpatungha sa tulo ka persona o balaang mga persona nga gitudlo sa Kristohanong mga iglesya. . . . Kining pagtulon-an sa Gregong pilosopo [si Plato] mahitungod sa balaang trinidad . . . makaplagan diha sa tanan karaan [pagano] nga mga relihiyon.”—Nouveau Dictionnaire Universel (Paris, 1865-1870), giedit ni M. Lachâtre, Tomo 2, p. 1467.

Paggamit sa mga imahen: “[Sa Mesopotamianong relihiyon] ang gidulang papel nga iya sa imahen mao ang kinadak-an diha sa pagsimba ingon man diha sa pribadong pagsimba, ingon sa gipakita sa katap nga pagpang-apod-apod sa baratohong mga hulad sa maong mga imahen. Sa pasukaranan, ang diyos giisip nga presente diha sa imahen niana kon kana nagpakitag tinong mga bahin ug kasangkapan ug ginatagad diha sa tukmang paagi.”—Ancient Mesopotamia—Portrait of a Dead Civilization (Chicago, 1964), ni A. L. Oppenheim, p. 184.

Pagtuo maylabot sa kamatayon: “Wala ang mga tawo ni ang mga lider sa relihiyosong pagtulon-an [sa Babilonya] makasugamak sukad ug posibilidad sa bug-os nga pagkalaglag sa gikaingon nga naglungtad kanhiay. Ang kamatayon maoy pagpanaw ngadto sa laing matang sa kinabuhi.”—The Religion of Babylonia and Assyria, p. 556.

Posisyon sa pagkasaserdote: “Ang ilhanan tali sa saserdote ug sakop maoy kinaiyanhon niining [Babilonyanhong] relihiyon.”—Encyclopædia Britannica (1948), Tomo 2, p. 861.

Paggamit sa astrolohiya, pagtagnatagna, salamangka, ug pamarang: Ang historyanong si A. H. Sayce misulat: “[Sa] relihiyon sa karaang Babilonia . . . ang kada butang ug puwersa sa kinaiyahan gidahom nga aduna kiniy zi o espiritu, nga makontrolar pinaagig mga pagsalamangka nga iya sa Shaman, o sa barangan-saserdote.” (The History of Nations, New York, 1928, Tomo I, p. 96) “Ang mga Kaldeano [taga-Babilonia] nakahimog dakong progreso diha sa pagtuon sa astronomiya pinaagig panlimbasog sa  pagdiskobre sa kaugmaon diha sa mga bituon. Kining buhata among gitawag nga ‘astrolohiya.’”—The Dawn of Civilization and Life in the Ancient East (Chicago, 1938), ni R. M. Engberg, p. 230.

Ang Babilonya nga Bantogan sama ug daotang bigaon, nga nagakinabuhi diha sa walay ulaw nga pagkamapatuyangon

Pinadayag 17:1-5 nag-ingon: “‘Umari ka, ipakita ko kanimo ang hukom batok sa dakong puta nga nagalingkod ibabaw sa daghang katubigan [mga katawhan], nga kaniya ang mga hari [politikanhong mga magmamando] sa yuta nanagpakighilawas, kang kinsang bino sa pagkamahilawason nangahubog ang mga nanagpuyo sa yuta.’ . . . Ug diha sa iyang agtang nahisulat ang usa ka ngalan, usa nga tinago: ‘Babilonya nga Bantogan, ang inahan sa mga bigaon ug sa dulumtanang mga butang sa yuta.’” Ang Pinadayag 18:7 midugang nga “siya nagpasigarbo sa iyang kaugalingon ug nagkinabuhi diha sa walay ulaw nga pagkamapatuyangon.”

Dili ba tinuod nga ang mamandoon relihiyosong mga organisasyon naghimo nianang batasan sa pakigkumboya sa politikanhong mga magmamando alang sa gahom ug materyal nga ganansiya, bisan tuod kini misangpot sa kasakitan sa kasagarang katawhan? Dili ba usab tinuod nga ang ilang mas labaw nga kaklerohan nagakinabuhi diha sa kaluho, bisan tuod ang daghan sa katawhan kang kinsa sila kinahanglang magministro hayan nagakalisod kaayo?

Ngano ang mga relihiyon nga nagaangkon nga Kristohanon sa husto isipon ingong bahin sa Babilonya nga Bantogan uban kanilang walay kabangkaagan gayod maylabot sa Diyos sa Bibliya?

Sant. 4:4: “Mga mananapaw, wala ba kamo masayod nga ang pagpakighigala sa kalibotan maoy pakig-away batok sa Diyos? Busa, bisan kinsa nga buot mahigala sa kalibotan nagahimo sa iyang kaugalingon nga kaaway sa Diyos.” (Mao nga, bisan tuod sila nahibalo sa gisulti sa Bibliya maylabot sa Diyos, sila nagahimo sa ilang kaugalingon nga iyang mga kaaway kon ilang pilion ang pagpakighigala sa kalibotan pinaagig pagsundog sa mga paagi niini.)

2 Cor. 4:4; 11:14, 15: “Ang diyos niining sistemaha sa mga butang nagbuta sa mga hunahuna sa mga di-magtutuo, aron ang kahayag sa mahimayaong maayong balita bahin ni Kristo, kinsa mao ang dagway sa Diyos, dili makasanag.” “Si Satanas mismo padayong nagatakoban sa iyang kaugalingon ingong manulonda sa kahayag. Busa dili ikahibulong kon ang iyang mga ministro usab padayong nagatakoban sa ilang kaugalingon ingong mga ministro sa pagkamatarong. Apan ang ilang dangatan mahisibo ra unya sa  ilang mga binuhatan.” (Busa ang pangulong kaaway ni Jehova, si Satanas nga Yawa mismo, ginapasidunggan gayod sa tanan nga wala magsimba sa matuod nga Diyos diha sa paagi nga Iyang gilagda, bisan tuod sila mahimong mag-angkon nga mga Kristohanon. Tan-awa usab ang 1 Corinto 10:20.)

Mat. 7:21-23: “Dili ang tanang magaingon kanako [Jesu-Kristo], ‘Ginoo, Ginoo,’ makasulod sa gingharian sa mga langit, kondili siya nga nagatuman sa kabubut-on sa akong Amahan nga atua sa mga langit. Daghan ang magaingon kanako niadtong adlawa, ‘Ginoo, Ginoo, dili ba naghimo man kamig tagna diha sa imong ngalan, ug naghingilin ug mga demonyo diha sa imong ngalan, ug naghimog daghang milagro diha sa imong ngalan?’ Ug unya ako magaingon ngadto kanila: Wala ko gayod kamo igkaila! Pahawa kanako, kamong mga mamumuhat ug daotan.”

Nganong dinalian alang sa mga mahigugmaon sa pagkamatarong nga mogula sa Babilonya nga Bantogan nga walay paglangan?

Pin. 18:4: “Gumola kamo kaniya, katawhan ko, kon dili buot ninyo nga makaambit sa iyang mga sala, ug kon dili buot ninyo nga makadawat ug bahin sa iyang mga hampak.”

Pin. 18:21: “Usa ka manulondang kusgan mipunit ug bato nga ingon sa dakong galingan ug ngadto sa dagat kini gilabog niya, nga nag-ingon: ‘Sa ingon niini kakusog ang Babilonya nga bantogang siyudad igalabog, ug dili na gayod siya igkita pa.’”

Luc. 21:36: “Nan, managtukaw kamo, sa tanang panahon manag-ampo aron kamo molampos sa pag-ikyas niining tanang mga butanga nga magakahitabo, ug diha sa pagbarog atubangan sa Anak sa tawo.”

Unsay mahitabo ngadto sa mga tawo kinsa wala masayod sa kamatuoran sa Bibliya apan sa miagi nagkinabuhi ug namatay ingong bahin sa Babilonya nga Bantogan?

Buh. 17:30: “Ang Diyos wala lamang manumbaling sa maong mga panahon sa kaburong, apan karon siya nagasulti sa katawhan nga kinahanglang silang tanan bisan diin maghinulsol.”

Buh. 24:15: “Adunay pagkabanhaw sa mga matarong ug sa mga dili matarong.” (Kon kinsa sa “mga dili matarong” ang pagabanhawon, ang Diyos maoy magahukom.)

Job 34:12: “Sa pagkamatuod, ang Diyos mismo dili magbuhat sa daotan, ug dili balit-aron sa Labing Gamhanan mismo ang paghukom.”