Diyos

Kahubitan: Ang Labing Hataas (Supremo), kansang linaing pangalan maoy Jehova. Ang Hebreong pinulongan nagagamit sa mga terminong alang sa “Diyos” nga nagapasabot ug ideya sa kalig-on, sa pagkahalangdon usab, dignidad, ug kahamili. Diha sa pagkalahi sa matuod nga Diyos, adunay bakak nga mga diyos. Ang pipila niini naghimo sa ilang kaugalingon ingong mga diyos; ang uban migama ug mga butang nga ginasimba niadtong nagaalagad kanila.

  Aduna bay undanon nga mga rason sa pagtuo diha sa Diyos?

Sal. 19:1: “Ang mga langit nagapahayag sa himaya sa Diyos; ug ang hawan nagapadayag sa buhat sa iyang mga kamot.”

Sal. 104:24: “Pagkadaghan sa imong mga buhat, O Jehova! Sa kaalam gibuhat mo silang tanan. Ang yuta napuno sa imong mga binuhat.”

Roma 1:20: “Ang iyang dili makitang mga hiyas sa matin-aw maila sukad pa sa pagkalalang sa kalibotan, tungod kay kini masabtan pinaagi sa mga butang nabuhat.”

Nag-ingon ang magasing New Scientist: “Ang hunahuna sa dili batid nagapadayon—maylabot sa pagkabaton sa mga siyentipiko ug ‘sayop’ nga relihiyon. Usa ka ideya kana nga sagad ang mga siyentipiko ginadahom nga mga dili magtutuo; nga si Darwin nagpukpok sa kataposang mga lansang diha sa lungon sa Diyos; ug ang pagkasunodsunod sa siyentipikanhon ug teknolohikal nga mga kausaban sukad sa maong panahon nagwagtang sa posibilidad sa bisan unsang pagkabanhaw. Mao kanay usa ka ideya nga sayop gayod.”—Mayo 26, 1977, p. 478.

Usa ka membro sa French Academy of Sciences miingon: “Ang kinaiyang kahusay wala imbentoha sa tawhanong hunahuna o gimugna sa pipila masabtanong mga gahom. . . . Ang paglungtad sa kahusay nagapasabot daan sa paglungtad sa nagaorganisar nga intelihensiya. Ang maong intelihensiya dili gayod ikalimod nga iya sa Diyos.”—Dieu existe? Oui (Paris, 1979), ni Christian Chabanis, nga nagkutlo kang Pierre-Paul Grassé, p. 94.

Gipaila sa mga siyentipiko ang kapin sa 100 ka kemikal nga mga elemento. Ang atomikong gambalay niini nagapadayag sa makuting matematikal nga pagkamaykalabotan sa usag usa niining mga elementoha. Ang kahikayan sa kemikal nga mga elemento (periodic table) nagapunting sa dayag nga desinyo. Ang maong makapatingalang desinyo dili mahimong salagma lamang, usa ka produkto sa kapalaran.

 Ilustrasyon: Kon makakita kitag kamera, usa ka radyo, o usa ka kompeyuter, kita moila dayon nga kana adunay gayoy nagbuhat nga intelihenteng tigdesinyo. Nan, makataronganon ba sa pag-ingon nga ang mas komplikado pa kaayong mga butang—ang mata, ang dalunggan, ug ang tawhanong utok—wala magagikan sa usa ka intelihenteng Tigdesinyo?

Tan-awa usab ang mga panid 309-311, ubos sa ulohang “Paglalang.”

 Ang paglungtad ba sa pagkadaotan ug sa kasakitan nagapamatuod nga walay Diyos?

Tagda ang mga panig-ingnan: Ang punto ba nga ang mga balisong gigamit sa pagbuno nagpamatuod nga walay nagdesinyo niini? Ang paggamit ba sa ayroplanong jet sa paghulog ug mga bomba sa panahon sa gubat pamatuod nga walay tigdesinyo niana? O ang paggamit ba hinuon niana nga gituyo nga palamposon maoy nagapahinabo sa kagul-anan sa katawhan?

Dili ba tinuod nga ang daghang sakit maoy resulta sa kaugalingong dili maayong mga taras sa pagkinabuhi sa tawo ug sa iyang pagdaot sa kinaiyahan alang sa iyang kaugalingon ug sa uban? Dili ba ang mga gubat nga gibugno sa mga tawo dakong hinungdan sa tawhanong kasakitan? Dili ba usab tinuod nga, samtang nga mga minilyon nagaantos tungod sa kakulang sa pagkaon, adunay bastante pa kaayo sa ubang kayutaan, mao nga ang usa sa nagpahiping mga suliran mao ang tawhanong kadalo? Kining tanang mga butanga nagpamatuod, dili kay walay Diyos, kondili nga ang mga tawo migamit sa tinunto gayod sa ilang hatag-Diyos nga mga katakos ug sa yuta mismo.

Ang Diyos nagatagad ba gayod kon unsay mahitabo kanato nga mga tawo?

Oo, sa tinuoray! Tagda ang ebidensiya: Ang Bibliya nagtug-an kanato nga gihatagan sa Diyos ang tawo ug hingpit nga sinugdanan. (Gen. 1:27, 31; Deut. 32:4) Ang padayong pagpahimulos sa tawo sa pabor sa Diyos, hinuon, nagdepende sa pagkamasinundanon ngadto sa iyang Magbubuhat. (Gen. 2:16, 17) Kon ang tawo masinundanon pa, siya magpadayon unta sa pagpahimulos sa hingpit tawhanong kinabuhi—nga walay sakit, walay kagul-anan, walay kamatayon. Ang Maglalalang magtagana sa tawo sa gikinahanglang giya ug maggamit sa Iyang gahom aron panalipdan ang katawhan batok sa bisan unsang katalagman. Pero gisalikway sa tawo ang giya sa Diyos; gipili niya ang dalan sa pagmando-kaugalingon. Sa pagsulay sa pagbuhat sa butang nga wala gayod idesinyo alang kaniya, iyang gipadangat ang kalamidad nganha sa iyang  kaugalingon. (Jer. 10:23; Eccl. 8:9; Roma 5:12) Apan, sa nangaging kasiglohan ang Diyos sa mapailobon nangita niadtong kinsa, tungod sa gugma alang kaniya ug sa iyang mga paagi, mahinangpon sa pag-alagad kaniya. Iyang gipahimutang sa ilang atubangan ang kahigayonan sa pagpahimulos sa tanang panalangin nga sila nahikawan niana tungod sa mga pagkadihingpit ug sayop nga pagmando sa tawo. (Pin. 21:3-5) Ang tagana nga gihimo sa Diyos pinaagi sa iyang Anak aron sa pagluwas sa mga tawo gikan sa sala ug kamatayon maoy kahibulongang pamatuod sa dakong gugma sa Diyos alang sa katawhan. (Juan 3:16) Gitakda usab sa Diyos ang tinudlong panahon sa dihang iyang laglagon silang nagadaot sa yuta ug pahinaboon nga ang mga nahigugma sa pagkamatarong magpahimulos ug kinabuhi nga uyon sa iya mismong orihinal nga katuyoan.—Pin. 11:18; Sal. 37:10, 11; tan-awa usab ang lintunganayng mga ulohang “Kasakitan” ug “Pagkadaotan.”

Ang Diyos ba tinuod nga persona?

Heb. 9:24: “Si Kristo misulod . . . ngadto sa langit gayod, sa pagpangatubang karon alang kanato atubangan sa persona sa Diyos.”

Juan 4:24: “Ang Diyos maoy usa ka Espiritu.”

Juan 7:28: “Siya nga nagpadala kanako maoy tinuod,” si Jesus miingon.

1 Cor. 15:44: “Kon adunay lawas nga unodnon, aduna man usab ing lawas nga espirituhanon.”

Ang Diyos ba adunay mga pagbati sa matang nga atong ikalambigit ang buhing mga tawo?

Juan 16:27: “Ang Amahan gayod nahigugma kaninyo, sanglit kamo nahigugma man kanako ug nanagtuo nga ako hawas nga gikan sa Amahan.”

Isa. 63:9: “Sa tanan nilang kasakitan siya gisakit. . . . Diha sa iyang gugma ug sa iyang kaluoy, siya mismo nagtubos kanila.”

1 Tim. 1:11: “Ang malipayong Diyos.”

Aduna bay sinugdanan ang Diyos?

Sal. 90:2: “Sa wala pa patunghaa ang kabukiran, o sa gipadayon mo paghimo ang kalibotan ug ang mabungahong yuta nga daw inubanan sa kasakit sa nagabati, bisan gikan sa panahong walay katinoan ngadto sa panahong walay katinoan ikaw mao ang Diyos.”

Kana ba makataronganon? Dili kana sa bug-os masabtan sa atong mga hunahuna. Apan dili kini undanong rason nga isalindot  kana. Tagda ang mga panig-ingnan: (1) Panahon. Walay makapunting sa tinong gutlo ingong mao ang sinugdanan sa panahon. Ug usa ka kamatuoran nga, bisan tuod matapos ang atong mga kinabuhi, ang panahon dili matapos. Dili ta isalikway ang ideya sa panahon tungod kay adunay mga bahin niana nga dili ta sa bug-os masabtan. Hinunoa, atong ginapaangay ang atong kinabuhi pinaagi niana. (2) Wanang. Nakaplagan sa mga astronomo nga ang wanang walay sinugdanan o kataposan. Ang dugang o mas layo nilang pagsusi sa uniberso, labaw na nga adunay wanang. Wala nila isalindot ang gibutyag sa ebidensiya; daghan ang nagapalabi sa wanang ingong walay utlanan. Ang samang prinsipyo mapadapat sa paglungtad sa Diyos.

Ubang mga panig-ingnan: (1) Nagtug-an ang mga astronomo kanato nga ang kainit sa adlaw sa kinauyokan niini maoy 27,000,000 degrees Fahrenheit (15,000,000° C.). Ato bang isalikway ang maong ideya tungod kay dili nato sa bug-os masabtan ang maong hilabihang kainit? (2) Sila nagtug-an kanato nga ang gidak-on sa atong Milky Way maoy dako kaayo nga ang bidlisiw sa kahayag mopanaw sa kapin sa 186,000 milyas sa kada segundo (300,000 km/sec) magkinahanglan ug 100,000 ka katuigan sa paglabang niana. Masabtan ba gayod sa atong mga hunahuna ang maong gilay-on? Pero atong gidawat kana tungod kay ang siyentipikanhong ebidensiya nagasuportar man niana.

Hain man ang mas makataronganon—nga ang uniberso maoy produkto sa usa ka buhi, intelihenteng Maglalalang? o kana mitungha lamang gayod pinaagig salagma gikan sa walay kinabuhing tinubdan nga walay utokanong pagtultol? Ang ubang mga tawo nagasagop niining ulahing punto de bista sanglit kay ang pagtuo nga lahi niana magkahulogan man nga sila magaila sa paglungtad sa usa ka Maglalalang kansang mga hiyas dili nila sa bug-os masabtan. Apan ilado man kaayo nga ang mga siyentipiko wala sa bug-os makasabot sa kalihokan sa genes nga anaa sa sulod sa buhing mga selula ug kana ang magatino kon sa unsang paagi magatubo kining maong mga selula. Ni sa bug-os ilang nasabtan ang kalihokan sa tawhanong utok. Apan, kinsa man ang monegar nga kining mga butanga nagalungtad? Kinahanglan bang atong dahomon nga masabtan ang tanang butang maylabot sa Persona kinsa dako uyamot nga iyang ginapalungtad ang uniberso, uban sa tanang makuting desinyo ug tumang kadako niini?

Importante ba ang paggamit sa ngalan sa Diyos?

Roma 10:13: “Ang tanang magatawag sa ngalan ni Jehova mamaluwas.”

 Ezek. 39:6: “Ang mga tawo kinahanglang makaila nga ako mao si Jehova.”

Si Jesus miingon ngadto sa iyang Amahan: “Akong gipaila ang imong ngalan ngadto kanila [iyang matuod nga mga sumusunod] ug igapaila pa kana.”—Juan 17:26.

Tan-awa usab ang mga panid 217, 218, ubos sa “Jehova.”

Importante ba kon kinsa nga Diyos ang atong alagaron, basta aduna lamang kitay relihiyon?

1 Cor. 10:20: “Ang mga butang nga ginahalad sa mga nasod ilang gihalad ngadto sa mga demonyo, ug dili ngadto sa Diyos.”

2 Cor. 4:4: “Ang diyos niining sistemaha sa mga butang nagbuta sa mga hunahuna sa mga dili matinuohon, aron ang kahayag sa mahimayaong maayong balita bahin kang Kristo, kinsa mao ang dagway sa Diyos, dili makasidlak.” (Dinhi ang Yawa gitumong ingong usa ka “diyos.” Tan-awa ang 1 Juan 5:19; Pinadayag 12:9.)

Mat. 7:22, 23: “Daghan ang magaingon kanako [Jesu-Kristo] niadtong adlawa, ‘Ginoo, Ginoo, dili ba naghimo man kamig tagna diha sa imong ngalan, ug naghingilin ug mga demonyo diha sa imong ngalan, ug naghimog daghang milagro diha sa imong ngalan?’ Ug unya ako magaingon ngadto kanila: Wala ko gayod kamo igkaila! Pahawa kanako, kamong mga mamumuhat ug daotan.” (Bisan ang pag-angkon nga usa ka Kristohanon dili garantiya nga kita ginauyonan sa pag-alagad sa matuod nga Diyos.)

Tan-awa usab ang mga panid 362, 363, ubos sa ulohang “Relihiyon.”

Kon si Jehova mao ang bugtong matuod nga Diyos, unsang matang nga “Diyos” si Jesus?

Si Jesus mismo nagpunting sa iyang Amahan ingong “ang bugtong matuod nga Diyos.” (Juan 17:3) Si Jehova mismo miingon: “Gawas kanako wala nay laing Diyos.” (Isa. 44:6) Ang apostol nga si Pablo misulat nga, alang sa matuod nga mga Kristohanon, “adunay . . . usa ka Diyos ang Amahan.” (1 Cor. 8:5, 6) Busa si Jehova maoy talagsaon; walay si bisan kinsang nagapakig-ambit sa iyang baroganan. Si Jehova lahi gayod kaayo sa tanang maong mga butang nga ginasimba sama sa mga idolo, gipakadiyos nga mga tawo, ug Satanas. Kini silang tanan maoy bakak nga mga diyos.

Si Jesus gihisgotan diha sa Kasulatan ingong “usa ka diyos,” gani ingong “Gamhanang Diyos.” (Juan 1:1; Isa. 9:6) Apan bisan asa siya wala hisgoti ingong Labing Gamhanan, sama kang Jehova. (Gen. 17:1) Si Jesus gikaingon nga “ang panganinaw sa himaya  sa [Diyos],” apan ang Amahan mao ang Tinubdan sa maong himaya. (Heb. 1:3) Si Jesus wala gayod magtinguha sa posisyon sa iyang Amahan. Siya miingon: “Si Jehova nga imong Diyos ang kinahanglan mong simbahon, ug ngadto kaniya lamang nga kinahanglang buhaton mo ang balaang pag-alagad.” (Luc. 4:8) Siya nagalungtad “diha sa kinaiya sa Diyos,” ug ang Amahan nagsugo nga “sa ngalan ni Jesus ang tanang tuhod mangapiko gayod,” pero kining tanan maoy “ngadto sa himaya sa Diyos ang Amahan.”—Filip. 2:5-11; tan-awa usab ang mga panid 223-227.

Kon Adunay Moingon—

‘Dili ako motuo sa Diyos’

Mahimong tubagon mo: ‘Ingon ba gayod niana kanunay ang imong pagbati? . . . Antes ikaw magkanayon niana, aduna na ba ikaw ing naduolan sa pagtino sa ebidensiya nga nakaplagan mong makabigon?’ Dayon tingali modugang: ‘Kini usa ka ulohang nagapainteres kaayo kanako ug gipalandong ko gayod kini. Ang pipila ka puntos nga akong nakaplagan nga mapuslanon kaayo mao kini: . . . (Sa  panid 141, tan-awang sub-ulohang “Aduna bay undanong mga rason sa pagtuo sa Diyos?” ug tan-awa usab ang mga panid 309-311, ubos sa “Paglalang.”)’

O ikaw makaingon: ‘Ang buot mong ingnon nga ikaw wala magatuo nga adunay Maglalalang, o tungod kaha kay nakita mo ang hilabihang pagkasalingkapaw diha sa mga iglesya mao nga ikaw nawad-an ug pagtuo sa ilang ginatudlo?’ Kon ang ulahi mao ang hinungdan, ikaw makadugang man: ‘Adunay dakong kalainan tali sa mga iglesya sa Kakristiyanohan ug sa matuod nga Kristiyanidad. Tinuod nga ang Kakristiyanohan nagdaugdaog sa katawhan, pero ang Kristiyanidad wala magbuhat niana. Ang Kakristiyanohan nakiggubat, apan ang Kristiyanidad wala magbuhat niana. Napakyas ang Kakristiyanohan sa pagtagana ug hustong moral nga pagtultol, apan ang Kristiyanidad wala mapakyas. Ang Pulong sa Diyos, ang Bibliya, wala magsuportar sa Kakristiyanohan. Sa kasukwahi, kana nagtunglo sa Kakristiyanohan.’

Laing posibilidad: ‘Nahibalag ko ang makapainteres nga mga panaghisgot sa uban kinsa mibati sama kanimo. Ang pipila kanila miingon nga dili lang gayod nila mapatakdo ang pagtuo sa Diyos uban sa tanang kasakitan ug pagkadaotan diha sa kalibotan. Mao ba kana ang imong pagbati? (Kon mao, gamita ang pipila sa materyal diha sa  panid 142, ubos sa sub-ulohang “Ang paglungtad ba sa pagkadaotan ug sa kasakitan nagapamatuod nga walay Diyos?”)’

 ‘Ako motuo lamang sa akong makita, ug wala gayod ako makakita sa Diyos’

Mahimong tubagon mo: ‘Komun na kaayo karong mga adlawa kanang panghunahunaa. Ug adunay rason alang niana. Kita nagapuyo diha sa katilingban nga nagapasiugdag materyal nga mga kabtangan. Pero ikaw tawo nga gustong mahimong realistiko, di ba mao?’ Dayon tingali modugang: (1) ‘Aduna bay mga butang nga dili nato makita sa atong mga mata pero kita nagatuong nagalungtad tungod kay aduna man ing undanong mga rason nga tuohan kana? Unsa na man ang hangin nga atong giginhawa? Atong mabati kana sa dihang adunay huyohoy. Atong mahibaloan nga kana nagapuno sa atong mga baga, bisan tuod dili ta kana makita. Sanglit kay atong makita ang mga epekto, adunay maayong rason nga motuo niana, di ba mao?’ (2) ‘Ug dili ta makita ang grabidad. Pero sa dihang aduna kitay ihulog atong makita ang pamatuod nga nagalungtad ang grabidad. Ni atong makita ang baho, pero ang atong ilong makasimhot niana. Dili ta makita ang sound waves, apan ang atong mga igdulongog makamatikod niini. Busa kita nagatuo sa mga butang nga dili ta makita—basta adunay maayong rason nga tuohan kana, di ba husto?’ (3) ‘Buweno, aduna bay pamatuod nga ang dili makitang Diyos nagalungtad gayod? (Gamitang materyal sa mga  panid 141, 142, ubos sa sub-ulohang “Aduna bay undanong mga rason sa pagtuo sa Diyos?”)’

‘Aduna akoy kaugalingong pagtuo sa Diyos’

Mahimong tubagon mo: ‘Nalipay akong sa pagkadungog nga ikaw tawong namalandong niining butanga ug ikaw nagatuo sa Diyos. Makasukna ako, Unsa man ang imong pagtuo sa Diyos?’ Dayon tingali modugang: ‘Mapaneguro ko nga ikaw moapresyar nga importante sa pagtino nga kon unsa man ang atong pagatuohan kinahanglang mahauyon sa gisulti sa Diyos mismo. Ako bang ikapaambit kanimo ang usa lang ka punto gikan sa Bibliya bahin niining butanga? (Sal. 83:18)’