Impiyerno

Kahubitan: Ang pulong “impiyerno” makaplagan diha sa daghang hubad sa Bibliya. Diha sa samang mga bersikulo ang ubang mga hubad mabasang “ang lubnganan,” “ang kalibotan sa mga patay,” ug uban pa. Ang ubang mga Bibliya basta gi-transliterate o gisulat lamang sumala sa alpabeto sa ilang kaugalingong linguwahe ang orihinal-linguwaheng mga pulong nga usahay gihubad nga “impiyerno”; nga mao, ilang gibutyag kana uban sa mga letra sa atong alpabeto apan ang mga pulong wala hubara. Unsa man kanang mga pulonga? Mao ang Hebreong she’ohlʹ ug ang Gregong katumbas nianang haiʹdes, nga nagpasabot, dili sa indibiduwal nga lubnganan, kondili ang komun nga lubnganan sa patayng katawhan; usab ang Gregong geʹen·na, nga gigamit nga simbolo sa walay kataposang kalaglagan. Bisan pa niana, diha sa Kakristiyanohan ug sa daghan di-Kristohanong mga relihiyon gitudlo nga ang impiyerno maoy usa ka dapit nga gipuy-an sa mga demonyo ug diin ang mga daotan, human sa kamatayon, ginasilotan (ug ang uban nagatuo nga kini inubanan sa pagsakit).

Ang Bibliya ba nagapakita kon ang mga patay nagabati ug kasakit?

Eccl. 9:5, 10: “Ang mga buhi nasayod nga sila mangamatay, pero bahin sa mga patay, sila dili mahibalo sa bisan unsa . . . Bisan unsa nga hikaplagan nga buhat sa imong kamot, buhata kana uban gayod sa imong kusog, kay walay buluhaton ni lalang ni kahibalo ni kaalam sa Sheol,* ang dapit nga ikaw moadto.” (Kon sila dili mahibalo sa bisan unsa, dayag nga sila walay ginabati nga kasakit.) (*“Sheol,” AS, RS, NE, JB; “ang lubnganan,” KJ, Kx; “impiyerno,” Dy; “ang kalibotan sa mga patay,” TEV.)

 Sal. 146:4: “Ang iyang espiritu mogula, siya mobalik sa iyang yuta; nianang maong adlaw ang iyang mga hunahuna* mahanaw gayod.” (*“Mga hunahuna,” KJ, 145:4 sa Dy; “mga paagi,” JB; “mga plano,” RS, TEV.)

Ginabutyag ba sa Bibliya nga ang kalag dili mamatay sa pagkamatay sa lawas?

Ezek. 18:4: “Ang kalag* nga nagapakasala—kini mismo mamatay.” (*“Kalag,” KJ, Dy, RS, NE, Kx; “ang tawo,” JB; “ang persona,” TEV.)

“Ang ideya sa ‘kalag,’ nga nagakahulogang bug-os espirituwal, dili lawasnong katinuoran, nga nagabulag gikan sa ‘lawas,’ . . . wala magalungtad diha sa Bibliya.”—La Parole de Dieu (Paris, 1960) ni Georges Auzou, propesor sa Sagradong Kasulatan, Seminaryo sa Rouen, Pransiya, p. 128.

“Bisan tuod ang Hebreong pulong nefesh [diha sa Hebreohanong Kasulatan] sagad gibadbad ingong ‘kalag,’ maoy dili tukma nga basahon kanang linambigit sa kahulogang iya sa Grego. Ang nefesh . . . dili gayod ginasabot ingong nagalihok nga nahimulag sa lawas. Diha sa Bag-ong Testamento ang Gregong pulong psyche sagad gihubad ingong ‘kalag’ apan sa gihapon dili dayon pagasabton ang maong pulong nga adunay kahulogan nga gipasabot sa Gregong mga pilosopo. Sagad kana nagakahulogang ‘kinabuhi,’ o ‘kalagsik,’ o, may mga panahong ‘ang kaugalingon.’”—The Encyclopedia Americana (1977), Tomo 25, p. 236.

Unsang matang sa mga tawo ang moadto sa impiyerno sa Bibliya?

Nagaingon ba ang Bibliya nga ang mga daotan moadto sa impiyerno?

Sal. 9:17, KJ: “Ang mga daotan mongadto sa impiyerno,* ug tanang kanasoran nga nalimot sa Diyos.” (*“Impiyerno,” 9:18 sa Dy; “kamatayon,” TEV; “ang dapit sa kamatayon,” Kx; “Sheol,” AS, RS, NE, JB, NW.)

Nagaingon ba usab ang Bibliya nga ang matarong nga mga tawo moadto sa impiyerno?

Job 14:13, Dy: “[si Job miampo:] Kinsa ang motugot kanako niini, nga imo unta akong panalipdan didto sa impiyerno,* ug tagoan ako hangtod sa pag-agi sa imong kasuko, ug tagalan ako ug panahon sa dihang ako imong hinumdoman?” (Ang Diyos mismo nag-ingon nga si Job “walay ikasaway ug matarong, mahadlokon sa Diyos ug nagapahilayo sa daotan.”—Job 1:8.) (*“Ang lubnganan,” KJ; “ang kalibotan sa mga patay,” TEV; “Sheol,” AS, RS, NE, JB, NW.)

 Buh. 2:25-27, KJ: “Si David nagsulti mahitungod kaniya [Jesu-Kristo], . . . Kay dili mo pagabiyaan ang akong kalag didto sa impiyerno,* ni paantoson mo ang imong Balaang Usa sa pagkakitag pagkadunot.” (Ang kamatuoran nga wala “biyai” sa Diyos si Jesus sa impiyerno nagpasabot nga si Jesus didto sa impiyerno, o Hades, sa labing menos sa dili dugay, di ba mao?) (*“Impiyerno,” Dy; “kamatayon,” NE; “ang dapit sa kamatayon,” Kx; “ang kalibotan sa mga patay,” TEV; “Hades,” AS, RS, JB, NW.)

May panahon ra ba gayod nga adunay makagula sa impiyerno sa Bibliya?

Pin. 20:13, 14, KJ: “Ang dagat mitugyan sa mga patay nga diha niini; ug ang kamatayon ug impiyerno* mitugyan sa mga patay nga diha niana: ug sila gihukman ang tagsatagsa ka tawo sumala sa ilang mga buhat. Ug ang kamatayon ug impiyerno gitambog ngadto sa linaw nga kalayo.” (Busa ang mga patay pagulaon gikan sa impiyerno. Matikdi usab nga ang impiyerno dili sama sa linaw nga kalayo kondili igatambog kana ngadto sa linaw nga kalayo.) (*“Impiyerno,” Dy, Kx; “ang kalibotan sa mga patay,” TEV; “Hades,” NE, AS, RS, JB, NW.)

Nganong adunay kalibog kon unsa ang ginaingon sa Bibliya maylabot sa impiyerno?

“Ang dakong kalibog ug sayop nga pagsabot nahitabo pinaagig unang mga maghuhubad sa Bibliya nga mapadayonong naghubad sa Hebreong Sheol ug Gregong Hades ug Gehenna pinaagig pulong impiyerno. Ang basta transliteration (pagsulat sumala sa alpabeto sa usa ka linguwahe nga wala hubara) niining mga pulonga pinaagig mga taghubad sa rebisadong mga edisyon sa Bibliya dili pa igo sa mapabilhong pagpatin-aw niining maong kalibog ug sayop nga pagsabot.”—The Encyclopedia Americana (1942), Tomo XIV, p. 81.

Ang mga maghuhubad nagtugot sa ilang personal nga mga pagtuo sa pagkolor (pagtabon) sa ilang binuhatan inay kay magmasubayon sa ilang paghubad sa orihinal-linguwaheng mga pulong. Pananglitan: (1) Ang King James Version naghubad sa she’ohlʹ ingong “impiyerno,” “ang lubnganan,” ug “ang bangag”; ang haiʹdes gihubad diha niana nga “impiyerno” ug “lubnganan”; ang geʹen·na gihubad usab nga “impiyerno.” (2) Ang Today’s English Version nag-transliterate (gisulat sumala sa alpabeto sa usa ka linguwahe nga wala hubara) sa haiʹdes ingong “Hades” ug usab naghubad niana ingong “impiyerno” ug “ang kalibotan sa mga patay.” Apan gawas pa sa paghubad ug “impiyerno” gikan sa haiʹdes kana usab naggamit sa samang hubad alang sa geʹen·na. (3) Ang  The Jerusalem Bible nag-transliterate (gisulat sumala sa alpabeto sa usa ka linguwahe nga wala hubara) sa haiʹdes sa unom ka besis, apan diha sa ubang mga bahin kana naghubad niini ingong “impiyerno” ug ingong “ang kailaloman.” Naghubad usab kana sa geʹen·na ingong “impiyerno,” ingon sa paghubad niana sa haiʹdes sa duha ka higayon. Busa ang eksaktong mga kahulogan sa orihinal-linguwaheng mga pulong nahimong mangiob o nataptapan.

Aduna bay walay kataposang silot alang sa mga daotan?

Mat. 25:46, KJ: “Kini sila mamahawa ngadto sa walay kataposang silot [“pagkaputol,” Int; Grego, koʹla·sin]: apan ang matarong ngadto sa kinabuhing walay kataposan.” (The Emphatic Diaglott mabasang “pagkaabis” inay kay sa “silot.” Ang usa ka footnote nag-ingon: “Kolasin . . . nagagikan sa kolazoo, nga nagakahulogan, 1. Sa pag-abis; sama sa pagputol sa mga sanga sa mga kahoy, sa pagpugdol. 2. Sa pagpugong, sa pagpig-ot. . . . 3. Sa pagkastigo, sa pagsilot. Ang pagputol sa usa ka indibiduwal gikan sa kinabuhi, o katilingban, o sa pagpugong gani, gitamod ingong silot;—busa nagpatungha niining ikatulong masumbingayong paggamit sa maong pulong. Ang unang kahulogan gisagop, tungod kay kana mas maayong nagauyon sa ikaduhang membro sa maong tudlingpulong, ug busa nagatipig sa puwersa ug katahom sa maong katugbang. Ang matarong ngadto sa kinabuhi, ang daotan ngadto sa pagkaputol gikan sa kinabuhi, o kamatayon. Tan-awang 2 Tes. 1:9.”)

2 Tes. 1:9, RS: “Sila magaantos sa silot sa walay kataposang kalaglagan* ug sa pagkasinalikway gikan sa presensiya sa Ginoo ug gikan sa himaya sa iyang gahom.” (*“Walay kataposang kadaot,” NAB, NE; “pagkaparot sa walay kataposan,” JB; “pagtunglo kanila ngadto sa walay kataposang silot,” Kx; “walay kataposang silot diha sa kalaglagan,” Dy.)

Jud. 7, KJ: “Sama gayod sa Sodoma ug Gomora, ug sa silingang kasiyudaran sa samang paagi, nga nagpatuyang sa ilang kaugalingon sa pakighilawas, ug nangagpas sa dili kinaiyang unod, gipahimutang para panig-ingnan, nga nag-antos sa panimalos sa kalayong walay kataposan.” (Ang kalayo nga milaglag sa Sodoma ug Gomora napalong na linibo ka tuig kanhi. Apan ang epekto nianang kalayoha mapinadayonon; ang mga siyudad wala tukora usab. Ang paghukom sa Diyos, bisan pa, dili lamang batok niadtong mga siyudara apan usab batok sa ilang daotang mga pumuluyo. Kon unsa ang nahitabo kanila usa ka nagapasidaang panig-ingnan.  Sa Lucas 17:29, si Jesus miingon nga sila “gilaglag”; ang Judas 7 nagpakita nga ang kalaglagan dumalayon.)

Unsa ang kahulogan sa ‘walay kataposang pagsakit’ nga gihisgotan sa Pinadayag?

Pin. 14:9-11; 20:10, KJ: “Kon ang bisan kinsang tawo mosimba sa mananap ug sa iyang larawan, ug makadawat sa iyang marka diha sa iyang agtang, o diha sa iyang kamot, siya gayod magainom sa bino sa kapungot sa Diyos, nga igabubo nga walay sambog ngadto sa kopa sa kapungot sa Diyos; ug siya pagasakiton sa kalayo ug asupre diha sa atubangan sa balaang mga anghel, ug sa atubangan sa Kordero: ug ang aso sa ilang pagsakit [Grego, basa·ni·smouʹ] magautbo hangtod sa kahangtoran: ug sila walay pahulay sa adlaw ni sa gabii, sila nga nagasimba sa mananap ug sa iyang larawan, ug ang bisan kinsa nga nakadawat sa marka sa iyang ngalan.” “Ug ang yawa nga nagpahisalaag kanila gitambog ngadto sa linaw nga kalayo ug asupre, diin atua na ang mananap ug bakakong manalagna, ug pagasakiton sa adlaw ug sa gabii hangtod sa kahangtoran.”

Unsa ang ‘pagsakit’ nga gipasabot niining mga tekstoha? Maoy angay pagatagdon nga sa Pinadayag 11:10 (KJ) ang pagpunting gihimo ngadto sa ‘mga propeta nga nagasakit niadtong nagapuyo sa yuta.’ Ang maong pagsakit nahitabo gumikan sa makapaulawng pagyagyag pinaagig mga mensahe nga gimantala niining maong mga propeta. Sa Pinadayag 14:9-11 (KJ) ang mga magsisimba sa simbolikong “mananap ug iyang larawan” gikaingon nga “gisakit sa kalayo ug asupre.” Kini dili mahimong magkahulogang mabating pagsakit human sa kamatayon tungod kay “ang mga patay walay kahibalo sa bisan unsang butang.” (Eccl. 9:5, KJ) Nan, unsa ang nagapahinabo kanilang makasinati sa maong pagsakit samtang sila mga buhi pa? Mao ang pagmantala pinaagig mga alagad sa Diyos nga ang mga magsisimba sa “mananap ug iyang larawan” makasugamak sa ikaduhang kamatayon, nga girepresentahan sa “linaw nga nagadilaab sa kalayo ug asupre.” Ang aso, nga minunot sa ilang kalayonhong kalaglagan, nagautbo sa walay kataposan tungod kay ang maong kalaglagan wala man ing kataposan ug dili gayod pagakalimtan. Sa dihang ang Pinadayag 20:10 nag-ingon nga ang Yawa makasugamak ug ‘pagsakit hangtod sa kahangtoran’ diha sa “linaw nga kalayo ug asupre,” unsa man ang kahulogan niana? Ang Pinadayag 21:8 (KJ) sa matin-aw nagaingon nga “ang linaw nga nagadilaab sa kalayo ug asupre” nagakahulogan sa “ikaduhang kamatayon.” Busa ang “pagkasinakit” sa Yawa didto sa walay kataposan nagakahulogan nga walay kahupayan alang kaniya; siya pagapugngan o pig-otan sa walay kataposan, nga sa aktuwal diha sa walay kataposang kamatayon. Kining paggamit sa  pulong “pagsakit” (gikan sa Gregong baʹsa·nos) magpahinumdom sa usa sa paggamit niana diha sa Mateo 18:34, diin ang samang pasukaranang Gregong pulong gipadapat ngadto sa usa ka ‘tigbilanggo.’—RS, AT, ED, NW.

Unsa man ang ‘kalayonhong Gehenna’ nga gipunting ni Jesus?

Ang pagpunting sa Gehenna makitang 12 ka higayon diha sa Kristohanon Gregong Kasulatan. Sa lima ka besis kana diretsong gilambigit sa kalayo. Ang mga maghuhubad nagbadbad sa Gregong ekspresyong geʹen·nan tou py·rosʹ ingong “impiyernong kalayo” (KJ, Dy), “mga kalayo sa impiyerno” (NE), “kalayonhong lungag” (AT), ug “mga kalayo sa Gehenna” (NAB).

Kasaysayanhong kaagi: Ang Walog sa Hinnom (Gehenna) maoy atua sa gawas sa mga paril sa Jerusalem. Dihay panahon nga kini nahimong lugar sa diyosdiyos nga pagsimba, apil na ang paghalad sa bata. Sa unang siglo ang Gehenna gigamit ingong sunoganan sa mga biya o basura sa Jerusalem. Ang mga lawas sa patayng mga mananap ginatambog didto sa maong walog aron sunogon sa kalayo, nga niana ang asupre (brimstone) gidugang aron makatabang sa pagsunog. Usab ang mga lawas sa gipatay nga mga kriminal, nga giisip nga dili takos sa paglubong didto sa handomanang lubnganan, giitsa ngadto sa Gehenna. Busa, sa Mateo 5:29, 30, si Jesus naghisgot sa pagtambog sa “tibuok nga lawas” sa usa ka tawo ngadto sa Gehenna. Kon ang lawas mahulog ngadto sa kanunayng nagdilaab nga kalayo kana maut-ot, apan kon masangit sa diladila sa lalom nga dal-og (lugot) ang madugtang unod niana hugopan sa presente-kanunayng mga ulod, o mga ulod sa langaw. (Mar. 9:47, 48) Walay buhing mga tawo nga gitambog ngadto sa Gehenna; busa dili kana dapit sa mabating kasakit.

Sa Mateo 10:28, si Jesus nagpasidaan sa iyang mga tigpatalinghog nga “mahadlok kaniya nga makalaglag sa kalag ug lawas didto sa Gehenna.” Unsay kahulogan niana? Matikdi nga walay gihisgotan dinhi nga pagsakit didto sa mga kalayo sa Gehenna; hinunoa, siya nag-ingon sa ‘pagkahadlok kaniya nga makalaglag didto sa Gehenna.’ Pinaagig pagpunting sa “kalag” nga linain, si Jesus dinhi nagpasiugda nga ang Diyos makalaglag sa tanang mga paglaom sa kinabuhi sa usa ka tawo; sa ingon wala na ing paglaom sa pagkabanhaw alang kaniya. Busa, ang mga pagtumong sa ‘kalayonhong Gehenna’ adunay parehong kahulogan sa ‘linaw nga kalayo’ sa Pinadayag 21:8, nga mao, ang kalaglagan, ang “ikaduhang kamatayon.”

Unsa ang giingon sa Bibliya nga mao ang silot sa sala?

Roma 6:23: “Ang bayad sa sala mao ang kamatayon.”

 Human sa kamatayon sa usa, siya ba mapaubos gihapon sa dugang silot sa iyang mga sala?

Roma 6:7: “Siya nga patay na nakagawas na gikan sa iyang sala.”

Ang walay kataposang pagsakit sa daotan nahiuyon ba sa personalidad sa Diyos?

Jer. 7:31: “Sila [apostatang mga Judeano] nagtukod sa hatag-as nga mga dapit sa Topet, nga atua sa walog sa anak nga lalaki ni Hinom, aron sa pagsunog sa ilang mga anak nga lalaki ug ilang mga anak nga babaye diha sa kalayo, usa ka butang nga wala nako isugo ni misantop sa akong kasingkasing.” (Kon kana wala gayod mosantop sa kasingkasing sa Diyos, dayag gayod nga wala niya batoni ug buhata ang maong butang diha sa mas dakong paagi.)

Ilustrasyon: Unsay hunahuna mo sa usa ka ginikanan nga nagkupot sa kamot sa iyang anak ibabaw sa kalayo aron silotan ang maong bata tungod sa kasaypanan? “Ang Diyos maoy gugma.” (1 Juan 4:8) Iya bang buhaton kanang dili buot buhaton sa hustog-panimuot nga ginikanan? Tino nga dili!

Sa gisulti ni Jesus bahin sa datong tawo ug kang Lazaro, si Jesus ba nagtudlog pagsakit sa daotan human sa kamatayon?

Ang kasaysayan ba, diha sa Lucas 16:19-31, literal o usa lang ka ilustrasyon sa laing butang? Ang The Jerusalem Bible, diha sa usa ka footnote, nagaila nga kana usa ka “parabola sa pormang estorya nga walay gitumong nga usa ka tawo.” Kon sabton sa literal, magkahulogan kana nga kadtong magpahimulos sa balaang pag-uyon ang tanan mahaigo sa sabakan sa usa ka tawo, si Abraham; nga ang tubig sa tumoy sa tudlo sa usa dili mahanaw pinaagig kalayo sa Hades; nga ang usa lang ka tulo sa tubig magpahupay na sa usa nga nagaantos didto. Sa imong paminaw kana ba makataronganon? Kon kana pa maoy literal, mosumpaki kana sa ubang mga bahin sa Bibliya. Kon ang Bibliya diay nagakasumpaki, gamiton ba kana sa usa nga nahigugma sa kamatuoran ingong pasukaranan sa iyang pagtuo? Apan ang Bibliya wala magsumpakiay sa kaugalingon.

Unsa ang gipasabot sa maong sambingay? Ang “daotang tawo” nagrepresentar sa mga Pariseo. (Tan-awang Luc 16 bersikulo 14.) Ang tawong kabos nga si Lazaro naghulagway sa komun Hudiyong mga tawo kinsa gitamay sa mga Pariseo apan naghinulsol ug nahimong mga sumusunod ni Jesus. (Tan-awang Lucas 18:11; Juan 7:49; Mateo 21:31, 32.) Ang ilang mga pagkamatay mahulagwayon usab, nga nagrepresentar sa usa ka kausaban sa mga hitabo. Busa,  ang kanhing mga tinamay nakadangat sa kahimtang sa balaang pabor, ug ang kanhing daw mga gipaboran gisalikway sa Diyos, samtang ginasakit pinaagi sa mahukmanong mga mensahe nga gimantala pinaagi kanilang ilang gitamay.—Buh. 5:33; 7:54.

Unsa ang sinugdanan sa pagtulon-ang impiyerno-kalayo?

Sa karaang Babilonyanhon ug Asiryanong mga tinuohan ang “espidno nga kalibotan . . . gihulagway nga puno sa mga kalisang, ug gidumala sa mga diyos ug mga demonyo nga kusgan kaayo ug mabangis.” (The Religion of Babylonia and Assyria, Boston, 1898, ni Morris Jastrow, Jr., p. 581) Ang kanhing ebidensiya sa kalayonhong kahimtang sa impiyerno sa Kakristiyanohan makaplagan diha sa relihiyon sa karaang Ehipto. (The Book of the Dead, New Hyde Park, N.Y., 1960, uban sa pasiuna pinaagi ni E. A. Wallis Budge, pp. 144, 149, 151, 153, 161) Ang Budhismo, nga sukad pa sa ika-6 nga siglo W.K.P., sa paglakat sa panahon nagpasiugda sa mainit ug mabugnaw nga mga impiyerno. (The Encyclopedia Americana, 1977, Tomo 14, p. 68) Ang mga larawan nga gihulagway diha sa Katolikong mga simbahan sa Italya nasubay nga gikan sa Etruscanong sinugdanan.—La civiltà etrusca (Milan, 1979), ni Werner Keller, p. 389.

Apan ang tinuod nga sinugdanan niining nagapasipala-Diyos nga doktrina nagadulot nga mas pa gayod. Ang yawan-ong mga ideya nga nalambigit sa usa ka impiyerno sa pagsakit nagapasipala sa Diyos ug nagasumikad sa pangulong tigbutangbutang sa Diyos (ang Yawa, kansang ngalan nagkahulogang “Mabutangbutangon”), ang usa nga gitawag ni Jesu-Kristo “ang amahan sa bakak.”—Juan 8:44.