Kaminyoon

Kahubitan: Ang panaghiusa sa lalaki ug babaye sa tingob nga pagpuyo ingong bana ug asawa sumala sa sukdanan nga gilatid sa Balaang Kasulatan. Ang kaminyoon maoy usa ka balaang katukoran. Kana nagatagana ug suod nga relasyon tali sa bana ug asawa uban sa pagbati sa seguridad sanglit kay anaa ang hilig sa gugma ug tungod sa personal nga alatubangon o pasalig nga gihimo sa matag usa. Sa gitukod ang kaminyoon, si Jehova dili lang mitagana ug suod nga panag-uban sa mahimong katabang sa lalaki kondili usab sa pagtagana alang sa pagpatungha ug dugang mga tawo ug buhaton kana sulod sa pamilyahanong kahikayan. Ang pagparehistrong legal sa kaminyoon nga madawat sa Kristohanong kongregasyon gikinahanglan man kon kana posible bisan asa.

Importante ba gayod sa pagminyo subay sa legal nga mga kinahanglanon?

Tito 3:1: “Padayon sa pagpahinumdom kanila nga magpasakop ug magmasinugtanon sa mga kagamhanan ug mga pagbulot-an ingong mga punoan.” (Sa dihang sundon sa mga tawo kining maong mga instruksiyon, ang ngalan sa matag kapikas sa maong  panagtiayon dili mapasipalahan, ug ang bisan unsang mga anak dili mapasipalahan sa pasipala nga ila sa mga ginikanan nga dili kinasal. Dugang pa, ang legal nga pagrehistro sa kaminyoon magapanalipod sa mga katungod sa propyedad sa mga membro sa pamilya sa panahon sa kamatayon sa usa ka kapikas.)

Heb. 13:4: “Himoang kaminyoon nga madungganon diha sa taliwala sa tanan, ug ang higdaanan sa panagtiayon dili mahugawan, kay ang Diyos magahukom sa mga makighilawason ug sa mga mananapaw.” (Ang pagpalegal sa kaminyoon magadulag hinungdanong bahin sa paghupot ug kaminyoon nga dinawat ingong “madungganon.” Sa dihang hubiton ang “pakighilawas” ug “panapaw,” kinahanglang hinumdoman ta ang giingon sa Tito 3:1, nga gikutlo sa itaas.)

1 Ped. 2:12-15: “Pagkinabuhi kamo kanunay nga maligdong taliwala sa mga nasod, aron nga, diha sa butang nga sila nagasulti batok kaninyo ingong mga mamumuhat sa daotan, tungod sa ilang pagkakita sa inyong maayo kaayong binuhatan sila magahimaya sa Diyos sa adlaw sa panudya. Tungod sa Ginoo kinahanglang magpasakop kamo sa tanang tawhanong linalang: kana man ngadto sa hari ingong labaw o sa mga gobernador nga iyang gipadala sa pagsilot sa mga mamumuhat sa daotan apan sa pagdayeg sa mga mamumuhat sa maayo. Kay maoy kabubut-on sa Diyos nga pinaagi sa pagbuhat ug maayo inyong mapahilom ang pagkawalay alamag sa mga kulangkulang.”

Diha bay bisan unsang “legal nga mga pormalidad” sa dihang si Adan ug Eva nagsugod sa pag-ipon pagpuyo?

Gen. 2:22-24: “Ang gusok nga gikuha ni Jehova nga Diyos gikan sa tawo [Adan] gibuhat niya nga usa ka babaye ug iyang gidala siya ngadto sa lalaki. Dayon ang lalaki miingon: ‘Kini mao karon ang bukog sa akong mga bukog ug unod sa akong unod. Kini siya pagangalan nga Babaye, kay siya gikuha gikan sa lalaki.’ Tungod niini ang usa ka lalaki magabiya sa iyang amahan ug iyang inahan ug moipon siya sa iyang asawa ug sila gayod mahimong usa ka unod.” (Matikdi nga si Jehova nga Diyos mismo, ang Unibersohanong Magmamando, ang naghiusa kang Adan ug Eva. Dili kini butang nga hukman sa lalaki ug babaye sa pag-ipon nga walay pagtagad sa ilang kaugalingon sa legal nga pagbulot-an. Panid-i, usab, ang pasiugda nga gimbut-an sa Diyos sa pagkapermanente sa maong panagtipon.)

Gen. 1:28: “Ang Diyos nagpanalangin kanila [Adan ug Eva] ug miingon ang Diyos kanila: ‘Sumanay ug dumaghan kamo ug pun-on ang yuta ug magagahom niini, ug magbaton kamo ug pagbulot-an sa mga isda sa dagat ug sa nagalupad nga mga linalang sa kalangitan ug sa matag binuhat nga buhi nga nagalihok ibabaw sa  yuta.’” (Dinhi ang panalangin sa labing hataas legal nga Pagbulot-an gibutyag nganha sa maong panagtiayon, sila giawtorisahan sa paghimog seksuwal nga mga relasyon ug gihatagag asaynment nga magpatagbaw sa ilang kinabuhi.)

Mahimo bang buhaton sa usa ka tawo ang poligamiya (daghag asawa) kon ang lokal nga balaod nagatugot niana?

1 Tim. 3:2, 12: “Busa ang magtatan-aw kinahanglang walay ikasaway, bana sa usa ka asawa . . . Tugoting ang ministeryal nga mga alagad mahimong mga bana sa usa ka asawa.” (Dili lang kining mga tawhana gisaligan sa kaakohan kondili sila usab maoy mga panig-ingnan nga pagasundogon sa uban diha sa Kristohanong kongregasyon.)

1 Cor. 7:2: “Tungod sa pagkadagsang sa pakighilawas, tugoting ang matag lalaki magbaton sa iyang kaugalingong asawa ug ang matag babaye magbaton sa iyang kaugalingong bana.” (Wala tugoti dinhi ang sobra sa usa nga mga kapikas sa bisan haing partido o kiliran.)

Nganong gitugotan man sa Diyos si Abraham, Jacob, ug Salomon sa pagbaton ug labaw sa usa ka asawa?

Si Jehova dili ang tagmugna sa poligamiya. Iyang gihatagan si Adan ug usa lang ka asawa. Sa ulahi, si Lamech, nga kaliwat ni Cain, mikuha ug duha ka asawa alang sa iyang kaugalingon. (Gen. 4:19) Miabot ang panahong ang uban misunod sa iyang panig-ingnan, ug ang pipila mikuhag mga sulugoong babaye ingong mga puyopuyo. Gitugotan sa Diyos ang maong batasan, ug ubos sa Moisesnong Kasugoan iya ganing gitukod ang mga paagi aron sa pagpaneguro sa hustong pagtagad sa mga babaye nga anaa sa maong kahimtang. Iyang gibuhat kini hangtod sa panahong natukod ang Kristohanong kongregasyon, apan sa maong panahon iyang gimbut-an nga ang iyang mga alagad mobalik sa sukdanan nga siya mismo ang nagtukod didto sa Eden.

Bahin kang Abraham, iyang gikuha si Sarai (Sara) ingong iyang asawa. Sa dihang hapit na siya mag-75 anyos ang edad ug naghunahuna nga dili na siya manganak, siya mihangyo sa iyang bana nga makigluon sa iyang sulugoong babaye aron si Sarai makabaton ug legal nga anak pinaagi sa maong sulugoong babaye. Misugot si Abraham, apan mihatod kadto sa seryosong panagbangi sa iyang panimalay. (Gen. 16:1-4) Gituman ni Jehova ang iyang saad ngadto kang Abraham bahin sa usa ka “binhi” pinaagig ulahing milagrosong pagpahinabo kang Sara sa iyang kaugalingon nga mamabdos. (Gen. 18:9-14) Sa pagkahuman na lang sa  kamatayon ni Sara nga si Abraham mikuhag laing asawa.—Gen. 23:2; 25:1.

Si Jacob nahimong poligamista tungod sa paglansis sa bahin sa iyang ugangang lalaki. Dili man kadto ang diha sa hunahuna ni Jacob sa dihang nangita siyag asawa didto sa Padʹdan-aʹram. Ang talaan sa Bibliya nagtug-an sa dakudakong detalye bahin sa dili malipayong panag-indigay tali sa iyang mga asawa.—Gen. 29:18–30:24.

Ilado kaayo nga si Salomon daghan ug asawa maingon man sa mga puyopuyo. Apan dili ang tanan nahibalo nga, sa pagbuhat niana, siya nakalapas sa tin-awng gibutyag nga sugo ni Jehova nga ang hari “kinahanglang dili magapadaghan ug mga asawa sa iyang kaugalingon, aron ang iyang kasingkasing dili mapasimang.” (Deut. 17:17) Pagamatikdan gayod usab nga, tungod sa impluwensiya sa iyang langyawng mga asawa, si Salomon misimang aron sa pagsimba sa bakak nga mga diyos ug “misugod sa pagbuhat niadtong daotan sa panan-aw ni Jehova . . . Ug si Jehova nasuko kang Salomon.”—1 Hari 11:1-9.

Kon ang mga magtiayon dili magkaipon nga malinawon, ang panagbulag ba katugotan?

1 Cor. 7:10-16: “Ngadto sa mga tawong minyo ako nagahatag ug mga instruksiyon, hinuon dili akoa kondili iya sa Ginoo, nga ang usa ka asawa dili gayod magabiya sa iyang bana; apan kon siya mobulag man gayod, siya magapabilin nga mag-inusara o kaha magpakig-uli sa iyang bana; ug ang bana dili gayod magbulag sa iyang asawa. Apan ngadto sa uban ako magaingon, oo, ako, dili ang Ginoo [apan, ingon sa gipakita sa 1Co 7 bersikulo 40, si Pablo gitultolan sa balaang espiritu]: Kon ang bisan kinsang igsoon nga may asawang dili magtutuo, ug kini siya buot ra nga makigpuyo kaniya, dili niya siya pagbulagan; ug ang usa ka babaye nga may bana nga dili magtutuo ug siya buot ra nga makigpuyo kaniya, dili niya pagbulagan ang iyang bana. Kay ang bana nga dili magtutuo ginabalaan may kalabotan sa iyang asawa, ug ang dili magtutuo nga asawa ginabalaan may kalabotan sa maong igsoong lalaki; kay kon dili pa, ang inyong mga anak mahimong dili gayod mahinlo, apan karon kini sila mga binalaan. Apan kon ang dili magtutuo mopadayon sa pagbulag, pabulaga siya; ang igsoong lalaki o igsoong babaye wala man maulipon ubos sa maong mga kahimtang, apan ang Diyos nagtawag kaninyo sa pakigdait. Kay, asawa, unsaon man nimo sa pagkasayod nga maluwas mo ang imong bana? O, bana, unsaon man nimo sa pagkasayod nga maluwas mo ang imong asawa?” (Nganong ang magtutuo mag-antos sa kalisdanan ug maikagong manlimbasog nga dili mabungkag ang kaminyoon?  Tungod sa pagtahod sa balaang sinugdanan sa kaminyoon ug sa paglaom nga ang dili magtutuo ngadtongadto matabangan ra sa pagkahimong alagad sa matuod nga Diyos.)

Unsa ang tinamdan sa Bibliya maylabot sa diborsiyo uban sa panglantaw nga magminyo pag-usab?

Mal. 2:15, 16: “‘Kamong mga tawo kinahanglang magbantay sa inyong espiritu, ug ayawg itugot nga adunay usa nga magbuhat sa pagkamaluibon sa asawa sa inyong pagkabatan-on. Kay iyang gidumtan ang pagbinulagay,’ ang Diyos sa Israel ang nag-ingon.”

Mat. 19:8, 9: “[Si Jesus] miingon kanila: ‘Si Moises, tungod sa pagkatig-a sa inyong kasingkasing, nagtugot kaninyo sa pagbulag sa inyong mga asawa, apan sa sinugdan dili mao kana ang kahimtang. Ako nagaingon kaninyo nga bisan kinsang nagabulag sa iyang asawa, gawas sa hinungdan sa pakighilawas [ang pakigluon nga dili iya sa magtiayon], ug magaminyo ug lain nagapakasala ug panapaw.’” (Busa ang wala makasala nga kapikas ginatugotan, pero wala sugoa, sa pagbulag sa usa ka kapikas nga nagapakasalag “pakighilawas.”)

Roma 7:2, 3: “Ang babayeng minyo gipasakop sa kasugoan ngadto sa iyang bana samtang siya buhi pa; apan kon mamatay ang iyang bana, siya mahigawas na gikan sa kasugoan sa iyang bana. Busa, diay, samtang buhi pa ang iyang bana, siya pagaisipon nga mananapaw kon makigpuyo siyag laing lalaki. Apan kon mamatay ang iyang bana, siya mahigawas na gikan sa iyang kasugoan, mao nga kon siya mamana ug lain siya dili mananapaw.”

1 Cor. 6:9-11: “Ayaw pagpasalaag. Ni ang mga makighilawason, ni tigsimbag mga diyosdiyos, ni mga mananapaw, ni mga bayot . . . ang makapanunod sa gingharian sa Diyos. Ug ngani ang uban kaninyo mga ingon niini kaniadto. Apan kamo gihinloan na, apan kamo gibalaan na, apan kamo gimatarong na diha sa ngalan sa atong Ginoong Jesu-Kristo ug uban sa espiritu sa atong Diyos.” (Kini nagapasiugda sa kabug-at sa maong butang. Ang dili mahinulsolong mga mananapaw walay luna sa Gingharian sa Diyos. Apan, ang mga tawo nga nakapanapaw sa miagi, hayan gani sa dili husto naminyo pag-usab, makahupot man ug kapasayloan sa Diyos ug sa mahinlong pagbarog uban kaniya kon sila sa dalisay maghinulsol ug magbaton ug pagtuo diha sa nagatabon-sala nga bili sa halad ni Jesus.)

Sa miaging panahon nganong gitugotan sa Diyos ang kaminyoon tali sa mga managsoon?

Ang rekord sa Bibliya nagapakita nga si Cain nagminyo sa usa  sa iyang mga igsoong babaye (Gen. 4:17; 5:4) ug si Abram nagminyo sa iyang igsoong babaye sa amahan. (Gen. 20:12) Apan sa ulahi, diha sa Kasugoan nga gihatag pinaagi ni Moises, ang maong mga kaminyoon sa tino gidili. (Lev. 18:9, 11) Kini wala tugoti taliwala sa mga Kristohanon karon. Ang kaminyoon sa suod nga paryente mosangpot diha sa kalagmitan gayod nga ang makadaot napanunod nga mga butang ikapasa ngadto sa ilang mga anak.

Ngano ang kaminyoon sa managsoon dili man sayop sa sinugdanan sa tawhanong kasaysayan? Gilalang sa Diyos si Adan ug Eva nga hingpit ug gimbut-an nga ang tanang katawhan magsumikad kanila. (Gen. 1:28; 3:20) Maoy dayag nga ang pipila ka pagminyoay sa suod nga mga paryente, ilabina sulod sa unang pipila ka kaliwatan, mahitabo. Bisan human mipatim-aw ang sala, may pagkagamay lang ang peligro sa iladong mga kakulian diha sa mga anak sulod sa unang mga kaliwatan, sanglit kay ang tawhanong rasa mas duol pa man sa kahingpitan nga gipahimuslan ni Adan ug Eva. Kini gipamatud-an sa pagkataas ug panuigon sa mga tawo niadtong panahona. (Tan-awang Genesis 5:3-8; 25:7.) Apan sa mga 2,500 ka katuigan human si Adan nahimong makasasala, ang Diyos nagdili sa suod-paryente nga kaminyoon. Kini nagsilbing panalipod sa mga anak ug nagbayaw kana sa seksuwal nga moralidad sa mga alagad ni Jehova nga labaw sa mga tawo sa ilang palibot nga niadtong panahona naglunang diha sa tanang daotang mga buhat.—Tan-awang Levitico 18:2-18.

Unsay makaabag sa pagpauswag sa kaminyoon?

(1) Ang duyog regular nga pagtuon sa Pulong sa Diyos ug pag-ampo sa Diyos alang sa panabang sa pagsulbad sa mga suliran.—2 Tim. 3:16, 17; Prov. 3:5, 6; Filip. 4:6, 7.

(2) Ang pag-ila sa prinsipyo sa pagkaulo. Kini mabug-at nga kaakohan sa bana. (1 Cor. 11:3; Efe. 5:25-33; Col. 3:19) Nagakinahanglan usab kini ug maikagong panikaysikay sa bahin sa asawa.—Efe. 5:22-24, 33; Col. 3:18; 1 Ped. 3:1-6.

(3) Pagkuto sa seksuwal nga interes sa iyang kapikas lang. (Prov. 5:15-21; Heb. 13:4) Ang mahigugmaong kabalaka alang sa mga panginahanglan sa iyang kapikas makabulig sa pagpanalipod kaniya batok sa tentasyon sa pagpakasala.—1 Cor. 7:2-5.

(4) Pagsulti nga malumo, sa paaging matinagdanon sa usag usa; paglikay sa silaob sa kasuko, siging bagutbot, ug grabeng mga pagpanaway.—Efe. 4:31, 32; Prov. 15:1; 20:3; 21:9; 31:26, 28.

(5) Pagkakugihan ug masaligan sa pag-atiman sa puloy-anan ug panapot sa pamilya, usab sa pagtagana ug maayong mga pagkaon.—Tito 2:4, 5; Prov. 31:10-31.

 (6) Mapainubsanong pagpadapat sa tambag sa Bibliya bisan pa kon gibati mo nga ang usa ka kapikas kinahanglan untang magabuhat gayod niana o dili.—Roma 14:12; 1 Ped. 3:1, 2.

(7) Paghatag ug pagtagad sa kaugmaran sa personal espirituwal nga mga hiyas.—1 Ped. 3:3-6; Col. 3:12-14; Gal. 5:22, 23.

(8) Pagtaganag gikinahanglang gugma, pagbansay, ug disiplina sa mga anak, kon aduna man.—Tito 2:4; Efe. 6:4; Prov. 13:24; 29:15.