Kasakitan

Kahubitan: Ang kasinatian nga nasugamak sa usa ka tawo sa panahong nagaantos sa kasakit o kagul-anan. Ang kasakitan mahimong sa lawas, sa isip, o sa pagbati. Daghang butang magpahinabog kasakitan; pananglitan, ang kadaot nga nahimo ingong resulta sa gubat o sa komersiyal nga kadalo, makadaot napanunod nga mga bahin, sakit, mga aksidente, “kinaiyanhong mga katalagman,” dili maayong mga butang gisulti o gibuhat sa uban, mga pagpit-os sa demonyo, pagkasayod sa taliabot nga katalagman, o kaugalingong kabuangan sa usa. Ang kasakitan nga nagasangpot tungod niining lainlaing mga hinungdan pagatagdon dinhi. Apan, ang kasakitan mahimo usab nga masugamak tungod sa daling pagkamabination sa usa ka tawo sa kahimtang sa ubang mga tawo o sa iyang kaguol sa pagkamatikod sa dili diyosnong kagawian.

Nganong gitugotan sa Diyos ang kasakitan?

Kinsa man ang basolon o kahan-okan niana?

Ang mga tawo mao ang mabasol sa dakong bahin sa kasakitan. Sila nagapakiggubat, nagahimog mga krimen, nagahugaw sa kasilinganan, sagad nagapadayon sa patigayon sa paaging gipalihok sa kahakog inay kay sa kabalaka sa ilang isigkatawo, ug usahay mosalga sa mga buhat nga ilang nahibaloan nga makadaot sa ilang panglawas. Sa dihang ilang buhaton kining mga butanga, sila magdaot sa uban ug sa ilang kaugalingon. Dahomon ba gayod nga ang mga tawo dili madutlan sa mga sangpotanan sa ilang ginabuhat? (Gal. 6:7; Prov. 1:30-33) Makataronganon ba nga basolon ang Diyos niining mga butanga nga ang mga tawo mismo mao ang nagabuhat?

Si Satanas ug iyang mga demonyo nakaambit usab sa tulubagon. Ang Bibliya nagabutyag nga ang dakong kasakitan maoy gumikan sa impluwensiya sa daotang mga espiritu. Ang kasakitan nga ang daghan kaayong tawo nagapasangil sa Diyos dili man  gayod nagagikan kaniya.—Pin. 12:12; Buh. 10:38; tan-awa usab ang mga panid 394, 395, ubos sa ulohang “Satanas nga Yawa.”

 Sa unsang paagi misugod ang kasakitan? Ang pagsusi sa mga hinungdan magpapunting sa pagtagad sa atong unang tawhanong mga ginikanan, sila si Adan ug Eva. Gilalang sila ni Jehova nga Diyos nga hingpit ug gibutang sila sa paraisong mga palibot. Kon sila misunod pa sa Diyos, sila dili gayod unta masakit o mamatay. Ila untang mapahimuslan ang hingpit tawhanong kinabuhi sa walay kataposan. Ang kasakitan dili bahin sa katuyoan ni Jehova alang sa katawhan. Apan sa dayag giingnan ni Jehova si Adan nga ang padayong pagpahimulos sa Iyang gihatag kanila nagdepende sa pagkamasinundanon. Matin-aw, sila kinahanglang moginhawa, mokaon, moinom, ug matulog aron magpadayong buhi. Ug kinahanglan nilang sundon ang moral nga mga tulomanon aron sa bug-os mapahimuslan ang kinabuhi ug mahimut-an uban sa maong kinabuhi sa walay kataposan. Pero ilang gipili ang pagsunod sa ilang kaugalingong dalan, sa pagpahimutang sa ilang kaugalingong mga sukdanan sa maayo ug daotan, ug busa mitalikod sa Diyos, ang Maghahatag-Kinabuhi. (Gen. 2:16, 17; 3:1-6) Ang sala mihatod sa kamatayon. Mga makasasala na sila si Adan ug Eva sa nagpatunghag mga anak, ug dili nila ikapasa ngadto sa ilang mga anak ang wala na nila mabatoni. Ang tanan natawo sa sala, uban sa mga hilig ngadto sa pagkadaotan, mga kahuyangan nga mosangpot sa sakit, masalaypong panulondon nga sa kataposan moresulta sa kamatayon. Sanglit kay ang tanan ibabaw sa yuta karon natawo diha sa sala, ang tanan kanato makasugamak ug kasakitan sa lainlaing mga paagi.—Gen. 8:21; Roma 5:12.

Ang Ecclesiastes 9:11 nag-ingon nga ang “panahon ug wala-mahibaloi daang hitabo” aduna usab ing kalabotan sa mahitabo nganhi kanato. Mahimong kitang masamad, dili tungod kay ang Yawa ang diretsong nagapahinabo niana o tungod kay gibuhat sa bisan kinsang tawo, kondili tungod kay sa salagma anaa kita sa usa ka dapit sa dili hustong panahon.

Nganong ang Diyos wala may gihimo sa pagluwas sa katawhan? Ngano nga kitang tanan nagaantos nianang nabuhat ni Adan?

Diha sa Bibliya, ang Diyos nagatug-an kanato kon sa unsang paagi atong malikayan ang hilabihang kasakitan. Siya nagtaganag labing maayong tambag bahin sa pagkinabuhi. Sa dihang ipadapat, kini magpuno sa atong mga kinabuhi sa kahulogan, mosangpot sa malipayon pamilyahanong kinabuhi, magpasuod gayod kanato sa mga tawo kinsa nahigugma sa usag usa, ug magpanalipod kanato batok sa mga buhat nga magpatunghag tumang lawasnong kasakitan nga wala kinahanglana. Kon atong isalindot  ang maong tabang, mabuot ba nga pasangilan ang Diyos sa suliran nga atong gipatungha sa atong kaugalingon ug sa uban?—2 Tim. 3:16, 17; Sal. 119:97-105.

Si Jehova naghimog tagana sa pagtapos sa tanang kasakitan. Iyang gilalang ang unang tawhanong magtiayon nga hingpit, ug sa mahigugmaon siya naghimog tanang tagana aron ang kinabuhi mahimong maayo alang kanila. Sa gituyo nila sa pagtalikod sa Diyos, obligado ba ang Diyos sa pagsakgaw o makiglabot aron panalipdan ang ilang mga anak gikan sa mga epekto sa gibuhat sa mga ginikanan? (Deut. 32:4, 5; Job 14:4) Ingon sa atong nasayran pag-ayo, ang mga magtiayon mahimong magmalipayon sa pagpatunghag mga anak, apan sila duna usab ing mga responsabilidad. Ang mga tinamdan ug mga buhat sa mga ginikanan nagaapektar sa ilang mga anak. Bisan pa niana, si Jehova, ingong pasundayag sa iyang kahibulongang dili-takos nga kalulot, nagpadala sa iyang kaugalingong hinigugma gayong Anak nganhi sa yuta aron sa paghatag sa iyang kinabuhi ingong usa ka lukat, sa pagtaganag kaluwasan alang sa mga anak ni Adan nga maabiabihong nagatuo niini nga tagana. (Juan 3:16) Ingong resulta, ang kahigayonan nabuksan ngadto sa mga tawong buhi karon kon unsay giwala ni Adan—hingpit tawhanong kinabuhi, nga walay kasakitan, diha sa paraisong yuta. Pagkadagaya nga tagana kana!

Tan-awa usab ang mga panid 244, 245, ubos sa “Lukat.”

Pero ngano man ang Diyos sa gugma nagatugot sa kasakitan nga dugay nang nagapadayon?

Kita ba nabenepisyohan tungod kay iyang gitugotan kana hangtod karon? “Bahin sa iyang saad si Jehova dili langaylangayan, nianang paglangaylangay nga maoy pagsabot sa uban, apan siya mapailobon kaninyo tungod kay dili niya tinguha nga adunay malaglag kondili nagatinguha nga ang tanan makadangat sa paghinulsol.” (2 Ped. 3:9) Kon dihadiha gilaglag pa sa Diyos si Adan ug Eva, human sa ilang sala, wala unta kanato ing buhi karon. Dayag nga dili kana ang atong gusto. Dugang pa, kon sa pipila ulahing panahon gilaglag pa sa Diyos ang tanang makasasala, kita unta dili na mahimugso. Ang punto nga gitugotan sa Diyos kining makasasalang kalibotan sa paglungtad hangtod karon nagpahatag kanato ug higayon nga mabuhi ug makakat-on sa iyang mga dalan, aron sa paghimog gikinahanglang mga kausaban sa atong mga kinabuhi, ug sa pagsalmot sa atong kaugalingon sa iyang mahigugmaong mga tagana alang sa kinabuhing dayon. Nga si Jehova nagtugot kanato niining maong higayon maoy pamatuod sa dakong gugma sa iyang bahin. Ang Bibliya nagapakita nga nagtakda ang Diyos ug tinudlong panahon aron sa paglaglag niining daotang sistema ug buhaton kana sa dili na madugay.—Hab. 2:3; Sof. 1:14.

 Ang Diyos makahimo ug makawagtang sa tanang kadaot nga hayan modangat sa iyang mga alagad niining sistema sa mga butang. Ang Diyos dili ang nagapahinabo sa kasakitan. Apan pinaagi ni Jesu-Kristo, ang Diyos mobanhaw sa mga minatay, moayo sa mga masinundanon sa tanan nilang balatian, wagtangon ang bisan unsang lama sa sala, ug hanawon gani gikan sa atong mga hunahuna ang kanhing kagul-anan.—Juan 5:28, 29; Pin. 21:4; Isa. 65:17.

Ang panahon nga miagi na gikinahanglan aron sa paghusay sa mga isyu nga gipatungha didto sa Eden. Para sa mga detalye, tan-awang mga panid 394, 395, usab ang 301-304.

Kita sa personal mahunahunaon nga makabaton ug kahupayan. Apan sa dihang molihok na ang Diyos, kana kinahanglang maoy alang sa tanan nga nahigugma sa matarong, dili sa pipila lamang. Ang Diyos walay pinalabi.—Buh. 10:34.

Ilustrasyon: Dili ba tinuod nga tugotan sa mahigugmaong amahan nga ang usa ka anak mapaubos sa masakit nga operasyon tungod sa makaayong mga resulta nga magagikan niana? Usab, dili ba matuod nga ang “kalit nga mga solusyon” sa sakit nga mga balatian lagmit taphaw lamang? Ang dugang panahon sagad kinahanglanon aron sa pagwagtang sa hinungdan.

Nganong ang Diyos wala magpasaylo kang Adan ug sa ingon mapugngan ang mangilngig nga kasakitan nga giagoman sa katawhan?

Kana ba gayod nagpapugong unta sa kasakitan o kana ba, hinuon, naghimo sa Diyos nga responsable niana? Unsa may mahitabo kon ang usa ka amahan magpalabay lamang sa tinuyong kasal-anan sa bahin sa iyang mga anak inay kay mohimog malig-ong mga paagi sa pagdisiplina? Sagad ang mga bata malangkit sa unang matang sa kasal-anan ug dayon sa uban pa, ug ang dakong kaakohan anaa sa amahan.

Mao man usab, kon gipasaylo pa ni Jehova ang tinuyo nga sala ni Adan, kana gayod naghimo sa Diyos nga kauban o kadapig sa maong kasal-anan. Kana gayod dili magpauswag sa mga kahimtang sa yuta. (Itanding Ecclesiastes 8:11.) Dugang pa, misangpot unta kana sa dili pagtahod sa Diyos sa bahin sa iyang manulondaanong mga anak, ug magkahulogan kana nga walay tinuod nga pasukaranan sa paglaom sa bisan unsang butang nga mas maayo. Apan ang maong situwasyon dili gayod mahitabo, sanglit kay ang pagkamatarong mao man ang dili mausab nga patukoranan sa pagmando ni Jehova.—Sal. 89:14.

 Nganong ginatugotan sa Diyos nga mahimugso ang mga bata nga may grabeng mga depekto sa lawas ug sa pangisip?

Dili ang Diyos ang nagapahinabo sa maong mga depekto. Iyang gilalang ang unang tawhanong paris nga hingpit, uban sa katakos sa pagpatunghag hingpit nga mga anak diha sa ilang kaugalingong panagway.—Gen. 1:27, 28.

Atong napanunod ang sala gikan kang Adan. Ang maong panulondon naglakip sa mahimong mga depekto sa lawas ug sa pangisip. (Roma 5:12; para sa dugang mga detalye tan-awang  panid 115.) Kining maong panulondon sa sala ania kanato gikan pa sa panahon sa panamkon diha sa tiyan. Maoy nianang katarongana nga si Haring David misulat: “Sa sala gipanamkon ako sa akong inahan.” (Sal. 51:5) Kon si Adan wala pa magpakasala, ang maayong mga hiyas lamang unta ang ikapasa. (Alang sa mga komento sa Juan 9:1, 2, tan-awang panid 359.)

Ang mga ginikanan makahimo man ug kadaot sa ilang gimabdos pang mga anak—pananglitan, pinaagig abuso sa droga o pagtabako sa panahon sa pagmabdos. Siyempre, dili tinuod nga sa matag kaso ang inahan o amahan ang nakaingon sa mga depekto sa pagkahimugso o sa dili maayong panglawas sa ilang anak.

Si Jehova mahigugmaong nagapaabot ngadto sa mga anak sa mga benepisyo sa halad lukat ni Kristo. Ingon nga pagtagad sa mga ginikanan nga matinumanong nagaalagad sa Diyos, iyang ginaisip ang ilang gagmayng kabataan ingong balaan. (1 Cor. 7:14) Kini magpalihok sa mahadlokon-Diyos nga mga ginikanan nga magmabinantayon maylabot sa ila mismong pagbarog uban sa Diyos, tungod sa mahigugmaong kabalaka alang sa ilang mga anak. Ngadto sa mga anak nga may igo nang pangedaron sa pagbaton ug pagtuo ug pagpasundayag ug pagkamasinundanon sa mga sugo sa Diyos, si Jehova nagapaabot sa pribilehiyo nga makahupot sa inuyonang pagbarog ingong iyang mga alagad. (Sal. 119:9; 148:12, 13; Buh. 16:1-3) Pagamatikdan gayod nga si Jesus, kinsa mao ang hingpit nga sumbaliksilaw sa iyang Amahan, nagpakitag espesyal nga interes sa kaayohan sa mga batan-on, nagbanhaw pa gani ug usa ka bata gikan sa lubnganan. Dayag nga iyang padayonon kana sa pagbuhat ingong Mesiyanikong Hari.—Mat. 19:13-15; Luc. 8:41, 42, 49-56.

Nganong ginatugotan sa Diyos ang “kinaiyanhong mga katalagman,” nga nagapahinabog dakong kadaot sa propyedad ug sa kinabuhi?

Dili ang Diyos ang nagapahinabo sa mga linog, mga dagkong bagyo, mga lunop, mga hulaw, ug mga pagbuto sa mga bolkan nga  sagad nga mga balita karong mga adlawa. Siya dili nagagamit niini sa pagsilot sa tinong mga tawo. Nga may pagkadako, kini gipahinabo sa kinaiyanhong mga puwersa nga naglihok na sukad pa sa paglalang sa yuta. Gitagna sa Bibliya ang dagkong mga linog ug mga kakulang sa pagkaon alang sa atong adlaw, pero wala kana magkahulogan nga ang Diyos o si Jesus mao ang responsable niana, maingon nga ang usa ka meteorolohista dili responsable sa panahon nga iyang ginapahibalo. Tungod kay kini nagakahitabo uban sa tanang ubang mga butang nga gitagna diha sa linangkob nga ilhanan sa konklusyon niining sistemaha sa mga butang, kini maoy bahin sa ebidensiya nga ang mga panalangin sa Gingharian sa Diyos haduol na.—Luc. 21:11, 31.

Sagad ang mga tawo adunay mabug-at nga tulubagon sa kadaot nga nahitabo. Sa unsang paagi? Bisan pa kon hatagan ug igong pasidaan, daghang tawo magadumili sa pagbiya sa dapit nga peligro o dili magpakabana sa gikinahanglang mga pagbantay.—Prov. 22:3; itandi ang Mateo 24:37-39.

Makontrol man sa Diyos ang maong kinaiyanhong mga puwersa. Iyang gihatagag gahom si Jesu-Kristo sa pagpalurang sa usa ka bagyo sa Dagat sa Galilea, ingong panig-ingnan sa Iyang mahimo alang sa katawhan ubos sa Iyang Mesiyanikong Gingharian. (Mar. 4:37-41) Pinaagig iyang pagtalikod sa Diyos, si Adan nagsalikway sa maong balaang pakiglabot alang sa iyang kaugalingon ug sa iyang mga anak. Kadtong hatagan ug kinabuhi sulod sa Milenyong Pagmando ni Kristo makatagamtam sa maong mahigugmaong pag-atiman, ang matang sa pag-amoma nga ikahatag lamang sa usa ka kagamhanan nga gihatagag gahom sa Diyos.—Isa. 11:9.

Ang mga tawo ba nga makasugamak ug kalisdanan gisilotan sa Diyos tungod sa pagkadaotan?

Kadtong magalapas sa diyosnong mga sukdanan sa kinabuhi makaagom gayod sa daotang mga epekto. (Gal. 6:7) Usahay ilang anihon ang mapait nga bunga gilayon. Sa ubang mga hitabo, sila daw magmauswagon sa dugayng panahon. Sa kasukwahi, si Jesu-Kristo, nga wala gayod magbuhat ug daotan, sa kabangis gilupigan ug gipatay. Busa, niining sistemaha sa mga butang ang kauswagan dili gayod isipon ingong pamatuod sa panalangin sa Diyos, ni ang kalisdanan pagaisipon ingong pamatuod sa iyang dili pag-uyon.

Sa dihang si Job nawad-an sa iyang mga kabtangan ug gitakboyan sa makaluod nga sakit, dili kadto tungod sa dili pag-uyon sa Diyos. Matin-aw nga nag-ingon ang Bibliya nga si Satanas ang nakaingon. (Job 2:3, 7, 8) Apan ang mga kaubanan nga miduaw kang Job nangatarongan nga ang kahimtang ni Job nagpamatuod  gayod nga siya nakabuhat ug daotan. (Job 4:7-9; 15:6, 20-24) Si Jehova mibadlong kanila, nga nag-ingon: “Ang akong kasuko nasugniban batok kanimo . . . kay kamo nga mga tawo wala magsulti mahitungod kanako kon unsa ang matuod ingon sa akong alagad nga si Job nga nagsulti sa matuod.”—Job 42:7.

Ang mga daotan mahimo man, sa tinuoray, magmauswagon sa makadiyot. Si Asap misulat: “Nasina ako sa mga palabilabihon, sa diha nga natan-aw ko ang kalinaw gayod sa daotang mga tawo. Sila wala sa kalisdanan nga iya sa himalatyong tawo, ug sila wala hampaka sama sa ubang mga tawo. Nanagyubit ug nanagsulti sila kon unsa ang daotan; mahitungod sa pagdaugdaog sila nanagsulti nga mapahitas-on. Tan-awa! Mao kini ang mga daotan, kinsa anaa sa kasayon kanunay. Sila ming-uswag sa ilang mga bahandi.”—Sal. 73:3, 5, 8, 12.

Ang adlaw sa panudya sa Diyos moabot man. Sa maong panahon iyang silotan ang mga daotan, laglagon sila sa walay kataposan. Nag-ingon ang Proverbio 2:21, 22: “Ang mga matul-id mao ang magapuyo sa yuta, ug ang mga maputli mao ang magapabilin diha niana. Mahitungod sa mga daotan, sila pagaputlon gikan gayod sa yuta; ug sa mga mabudhion, sila pagalukahon gikan niana.” Unya ang mga matarong, nga daghan kanila nag-antos sa kalisdanan, magapahimulos sa hingpit nga panglawas ug sa dagayang pakig-ambit sa madagayaong bunga sa yuta.

Kon Adunay Moingon—

‘Nganong gitugotan sa Diyos kining tanang kasakitan?’

Mahimong tubagon mo: ‘Kana butang nga dulot nga nagapabalaka kanatong tanan. Makasukna ako, Nganong nakapangutana ka man niana karon?’ Dayon tingali modugang: (1) ‘(Gamitang materyal gikan sa mga  panid 114-117.)’ (2) ‘(Ipatunghang ubang kasulatan nga nagahikyad ug kahupayan gikan sa tinong matang sa kahimtang nga nagdalag kasakitan ngadto sa maong tawo sa personal.)’

O ikaw makaingon (kon ang ilang kabalaka maoy tungod sa mga inhustisya sa kalibotan): ‘Ang Bibliya nagapakita kon nganong nagalungtad karon kining mga kahimtanga. (Eccl. 4:1; 8:9) Nasayod ka ba nga kini usab nagapakita kon unsa ang pagabuhaton sa Diyos aron sa paghatag kanatog kahupayan? (Sal. 72:12, 14; Dan. 2:44)’

Laing posibilidad: ‘Dayag nga ikaw tawong nagatuo sa Diyos. Nagatuo ka ba nga ang Diyos maoy gugma? . . . Nagatuo ka ba nga  siya maalamon ug nga siya labing gamhanan? . . . Nan aduna gayod siya ing pipila maayong mga rason sa pagtugot sa kasakitan. Ang Bibliya nagapakita kon unsa kanang mga katarongana. (Tan-awang mga  panid 114-117.)’