Mga Santos

Kahubitan: Sumala pa sa pagtulon-ang Romano Katoliko, ang mga santos mao silang nangamatay na ug karon uban ni Kristo sa langit ug kinsa gihatagan ug pag-ila sa Iglesya tungod sa talagsaong pagkabalaan ug kaputli. Ang pahayag sa pagtuo sa Trent, Italya nag-ingon nga ang mga santos pagasangpiton ingong mga tigpataliwala uban sa Diyos ug nga ang mga timailhan sa mga santos ug mga larawan sa mga santos pagadayegon. Ang ubang mga relihiyon, usab, nagasangpit sa panabang sa mga santos. Ang pipila ka relihiyon nagatudlo nga ang tanan sa ilang mga membro maoy mga santos ug nahigawas sa sala. Ang Bibliya nagahimog mga pagtumong sa mga santos, o mga balaan. Nagapunting kini sa kang Kristo nga 144,000 dinihogan-espiritu nga mga sumusunod ingong mga balaan.

Nagatudlo ba ang Bibliya nga ang usa ka tawo kinahanglang makakab-ot na sa langitnong himaya sa dili pa siya ilhon nga santos?

Ang Bibliya tino nga nagapunting sa mga balaan, o mga santos, nga atua sa langit. Si Jehova gihisgotan ingong “ang Balaang Usa [Grego, haʹgi·on].” (1 Ped. 1:15, 16; tan-awang Levitico 11:45.) Si Jesu-Kristo gihubit ingong “ang Balaang Usa [haʹgi·os] sa Diyos” samtang dinhi sa yuta ug ingong “balaan [ha·gi·os]” didto sa langit. (Mar. 1:24; Pin. 3:7, JB) Ang mga anghel usab “balaan” man. (Buh. 10:22, JB) Ang samang pasukaranang termino diha sa orihinal nga Grego ginapadapat ngadto sa ubay-ubay nga mga tawo ibabaw sa yuta.

Buh. 9:32, 36-41, JB: “Si Pedro miduaw sa tanang dapit ug sa kataposan nahiadto sa mga santos [ha·giʹous] nga nagpuyo sa Lida. Sa Jope dihay usa ka babayeng tinun-an nga ginganlag Tabita [kinsa namatay] . . . [Si Pedro] miatubang sa patayng babaye ug miingon, ‘Tabita, bumangon ka’. Iyang gibuka ang iyang mga mata, mitan-aw kang Pedro ug milingkod. Gitabangan siya ni Pedro sa pagpatindog, unya iyang gitawag ang mga santos ug mga babayeng balo ug gipakita nga siya nabuhi.” (Matin-aw, nga kining  maong mga santos wala pa didto sa langit, ni ang talagsaong tawo sama gayod kang Pedro nga gitamod ingon nga santos.)

2 Cor. 1:1; 13:12, JB: “Gikan kang Pablo, gitudlo sa Diyos sa pagkahimong apostol ni Kristo Jesus, ug gikan kang Timoteo, usa sa mga igsoon, ngadto sa iglesya sa Diyos sa Corinto ug ngadto sa tanang santos [ha·giʹois] nga anaa sa tibuok Acaya.” “Magpangumostahay ang usag usa pinaagig balaang halok. Ang tanang santos nangumosta kaninyo.” (Ang tanan niini kanilang unang mga Kristohanon nga nahinloan pinaagi sa dugo ni Kristo ug nahilain alang sa pag-alagad sa Diyos ingong malaomang mga isigkamanununod uban ni Kristo gipunting ingong mga santos, o mga balaan. Ang pag-ila kanila sa pagkahimong mga santos dayag nga wala langana hangtod human sa ilang pagkamatay.)

 Kasulatanhon ba sa pag-ampo ngadto sa “mga santos” aron sila molihok ingong mga tigpataliwala uban sa Diyos?

Si Jesu-Kristo miingon: “Mag-ampo gayod kamo sama niini: ‘Amahan namo sa langit, . . . ’” Busa ang mga pag-ampo ipunting ngadto sa Amahan. Miingon usab si Jesus: “Ako mao ang Dalan, ang Kamatuoran ug ang Kinabuhi. Walay makaabot sa Amahan gawas nga pinaagi kanako. Kon mangayo kamo sa bisan unsa sa akong ngalan, akong buhaton kana.” (Mat. 6:9; Juan 14:6, 14, JB) Busa gisalikway ni Jesus ang ideya nga ang bisan kinsa makahulip sa papel sa pagkatigpataliwala. Ang apostol nga si Pablo midugang bahin kang Kristo: “Dili lamang siya namatay alang kanato—siya mibangon gikan sa mga patay, ug didto sa tuong kamot sa Diyos siya nagabarog ug nagapangamuyo alang kanato.” “Siya buhi kanunay sa pagpangaliyupo alang sa tanan nga moduol sa Diyos pinaagi kaniya.” (Roma 8:34; Heb. 7:25, JB) Kon buot gayod nato nga dunggon sa Diyos ang atong mga pag-ampo, dili ba maalamon sa pagduol sa Diyos diha sa paagi nga gimbut-an sa iyang Pulong? (Tan-awa usab ang mga panid 254, 255, ubos sa ulohang “Maria.”)

Efe. 6:18, 19, JB: “Dili gayod magakaluya sa pagtukaw aron sa pag-ampo alang sa tanang mga santos; ug pag-ampo alang kanako nga kahatagan ug higayon sa pagbuka sa akong baba ug sa pagsulti nga walay kahadlok ug sa pagpaila sa tinago sa ebanghelyo.” (Italiko gidugang.) (Dinhi ang pagdasig gihatag aron sa pag-ampo alang sa mga santos apan dili ngadto kanila o pinaagi kanila. Ang New Catholic Encyclopedia, 1967, Tomo XI, p. 670, nagaila: “Sagad diha sa B[ag-ong] T[estamento], ang tanang pag-ampo, pribado ingon man sa liturhiko nga pag-ampo, gitumong ngadto sa Diyos ang Amahan pinaagi ni Kristo.”)

Roma 15:30, JB: “Ako nagahangyo kaninyo, mga igsoon, pinaa-  gi sa atong Ginoong Jesu-Kristo ug sa gugma sa Espiritu, sa pagtabang kanako nga makalabang sa akong mga kapeligrohan pinaagig pag-ampo ngadto sa Diyos alang kanako.” (Ang apostol nga si Pablo, nga mismo usa ka santos, naghangyo sa kaubanang mga Kristohanon kinsa mga santos usab sa pag-ampo alang kaniya. Pero matikdi nga wala itumong ni Pablo ang iyang mga pag-ampo ngadto kanilang kaubanang mga santos, ni ang ilang mga pag-ampo alang kaniya nagapuli sa personal nga pagkasuod nga gipahimuslan mismo ni Pablo uban sa Amahan pinaagig pag-ampo. Itandi ang Efeso 3:11, 12, 14.)

Sa unsang paagi gayod ang batasan sa pagpasidungog (pagdayeg) sa mga relikyas ug mga larawan sa “mga santos” pagatamdon?

Ang New Catholic Encyclopedia miadmeter: “Busa maoy kawang sa paghimong matarong sa pagsimba sa mga relikyas diha sa Daang Testamento; ni ang dakong pagtagad gihimo ngadto sa mga relikyas diha sa Bag-ong Testamento. . . . [Ang “amahan” sa Iglesya] nga si Origen daw nag-isip sa maong buhat ingong paganong ilhanan sa pagtahod alang sa materyal nga butang.”—(1967), Tomo XII, pp. 234, 235.

Pagamatikdan nga si Moises gilubong sa Diyos, ug sukad walay tawong nasayod kon diin ang iyang lubnganan. (Deut. 34:5, 6) Apan ang Judas 9 nagtug-an kanato nga ang pangulong anghel nga si Miguel nakiglantugi sa Yawa bahin sa lawas ni Moises. Ngano? Ang katuyoan sa Diyos sa pagpaigo niana diha sa maong paagi nga walay tawo nga mahibalo kon hain kana tin-aw nga gibungat. Gusto ba sa Kaaway nga tultolan ang mga tawo ngadto sa maong lawas aron tingali ikapasundayag kana ug hayan mahimong butang pagadayegon?

Mahitungod sa pagdayeg sa mga imahen sa “mga santos,” tan-awang lintunganayng ulohang “Mga Larawan.”

Ngano ang Katolikong “mga santos” gihulagway nga aduna o gipayongan ug mga silaw o “mga halo”?

Ang New Catholic Encyclopedia nag-ila: “Ang labing komun nga pahinungod, nga gipadapat ngadto sa tanang santos, mao ang nimbus (panganod), usa ka masanag tino nga porma nga nagalikos sa ulo sa santos. Ang mga sinugdanan niini maoy antes-Kristiyano, ang mga panig-ingnan makaplagan diha sa Hellenistikong mga buhat sa arte nga paganong pagkadasig; ang halo nga gigamit, ingong gipamatud-an diha sa mga mosayko ug mga pilak, alang sa mga diyosdiyos ug mga balaan sama kang Neptune, Jupiter, Bac-  chus, ug ilabina kang Apollo (diyos sa adlaw).”—(1967), Tomo XII, p. 963.

Ang The New Encyclopædia Britannica nag-ingon: “Diha sa Hellenistiko ug Romanong mga buhat sa arte ang adlaw-diyos nga si Helios ug Romanong mga emperador sagad gipadayag nga may korona sa mga silaw. Tungod sa paganong sinugdanan niini, ang maong porma gilikayan sa Unang Kristiyanong mga buhat sa arte, apan ang yano naglikos nga nimbus gisagop sa Kristiyanong mga emperador alang sa ilang opisyal nga mga hulagway. Gikan sa tungatunga sa ika-4 nga siglo, si Kristo gipakita usab uban niining harianong pahinungod . . . sa pagdangat na lang sa ika-6 ka siglo nga ang halo nahimong kasagaran alang kang Birhen Maria ug ubang mga santos.”—(1976), Micropædia, Tomo IV, p. 864.

Husto ba nga isagol ang Kristiyanidad uban sa paganong mga simbolismo?

“Ang kahayag ug kangitngit dili magkaduyog. Si Kristo dili kaabin ni Beliar [Belial; Satanas], ni ang magtutuo adunay bisan unsang ipakig-ambit sa dili magtutuo. Ang templo sa Diyos walay komun nga pasukaranan uban sa mga idolo, ug nga kita ingon niana—ang templo sa buhing Diyos. . . . Nan pahilayo gikan kanila ug magpalain, nagaingon ang Ginoo. Ayaw paghikap sa bisan unsa nga mahugaw, ug ako kamong dawaton ug mahimong inyong amahan, ug kamo mahimong akong mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye, nagaingon ang Labing Gamhanang Ginoo.”—2 Cor. 6:14-18, JB.

Mahimo bang ang tanang membro sa usa ka relihiyosong grupo masantos ug busa mahigawas sa sala?

Tino nga tinuod nga ang tanan kinsa milangkob sa unang siglong Kristohanong kongregasyon maoy mga santos. (1 Cor. 14:33, 34; 2 Cor. 1:1; 13:13, RS, KJ) Sila gihubit nga mao sila ang nakadawat ug “kapasayloan sa mga sala” ug “gibalaan” sa Diyos. (Buh. 26:18; 1 Cor. 1:2, RS, KJ) Bisan pa niana, wala sila mag-angkon nga nahigawas sa tanang kasal-anan. Natawo sila ingong mga kaliwat sa makasasalang si Adan. Kining panulondona sagad usa ka pakigbugno alang kanila sa pagbuhat kon unsa ang matarong, ingon sa mapainubsanong giila ni apostol Pablo. (Roma 7:21-25) Ug ang apostol nga si Juan pintok nga miingon: “Kon moingon kita nga wala kitay sala, kita nagalimbong sa atong kaugalingon, ug ang kamatuoran wala diha kanato.” (1 Juan 1:8, RS) Busa, ang pagkahimong usa ka santos diha sa kahulogan nga ang maong termino gigamit maylabot sa tinuod nga mga sumusunod ni Kristo wala magpasabot nga diha sa unod sila nahigawas sa tanang sala.

 Kon ang tanang matuod nga mga Kristohanon karon mga santos ba uban sa langitnong kinabuhi nga anaa sa ilang atubangan, tan-awang mga panid 234-238.

Kon Adunay Moingon—

‘Nagatuo ba kamo sa mga santos?’

Mahimong tubagon mo: ‘Kinsa sila ang anaa sa imong hunahuna?’ Kon ang maong tawo moingon nga si Maria ug/o ang mga apostol, ikaw makadugang man: (1) ‘Tinuod, sila gitumong diha sa Balaang Kasulatan, ug ako nagatuo sa nahisulat dinha. Apan ako ilabinang interesado sa ilang ginabuhat karon ug kon sa unsang paagi kana nagaapektar kanato, di ba no? . . . May nakaplagan ako nga makapainteres kaayo bahin kanila dinhi sa Balaang Kasulatan, ug gusto ko nga ikapaambit kini kanimo. (Pin. 5:9, 10)’ [Matikdi, para gamiton kon ang pangutana nga gipatungha maylabot sa pinulongan (pagkasulti) diha sa teksto: JB nag-ingon “pagmando sa kalibotan.” CC mabasang “pagmando ibabaw sa yuta.” Kx nagbutyag “magmando ingong mga hari ibabaw sa yuta.” Apan ang NAB ug Dy mabasang “magmando sa yuta.” Alang sa mga komento sa Gregong gramarya, tan-awang panid 238, ubos sa “Langit.”] (2) ‘Sama sa unsa ang kinabuhi ilalom sa maong kagamhanan? (Pin. 21:2-4)’

O ikaw makaingon (kon ikaw kanhi usa ka Katoliko): ‘Sa daghang katuigan ako nakig-ambit sa mga piyesta sa mga santos ug kanunay nga nag-ampo ngadto kanila. Apan sa ulahi may nabasahan ako sa Balaang Kasulatan nga nagpahinabo kanako sa pagtagad pag-usab sa akong gibuhat. Palihog, tugoti akong ipakita kini kanimo. (Tan-awang  panid 388.)’