Ang Adlaw sa Pagtabon-sa-Sala (Heb., yohm hak·kip·pu·rimʹ, “adlaw sa mga pagtabon”) maoy usa ka adlaw sa pagpasig-uli nga gisaulog sa Israel sa ikanapulong adlaw sa ikapitong bulan sa sagradong tuig, o sa Tisri 10. (Ang Tisri maoy katumbas sa Septiyembre-Oktubre.) Niining adlawa ang hataas nga saserdote sa Israel magtanyag ug mga halad ingong pagtabon sa sala alang sa iyang kaugalingon, alang sa ubang mga Levihanon, ug alang sa katawhan. Kini maoy panahon usab sa paghinlo sa  tabernakulo o sa mga templo sa ulahi gikan sa makahugawng mga epekto sa sala.

Ang Adlaw sa Pagtabon-sa-Sala maoy usa ka panahon sa balaang panagkatigom ug pagpuasa, ingon sa gipakita sa kamatuoran nga ang katawhan nianang panahona ‘magsakit sa ilang mga kalag.’ Kini lamang ang pagpuasa nga gisugo ilalom sa Moisesnong Balaod. Kini usab maoy usa ka igpapahulay, usa ka panahon nga dili magbuhat sa naandang mga buluhaton.​—Lev 16:29-31; 23:26-32; Num 29:7; Buh 27:9.

Sa usa lamang ka adlaw sa usa ka tuig, sa Adlaw sa Pagtabon-sa-Sala, nga ang hataas nga saserdote tugotan sa pagsulod sa Labing Balaan nga lawak sa tabernakulo o sa templo. (Heb 9:7; Lev 16:​2, 12, 14, 15) Ang tuig sa Tinghugyaw, sa dihang moabot na, magsugod sa Adlaw sa Pagtabon-sa-Sala.​—Lev 25:9.

Ang igsoon ni Moises nga si Aaron mao ang hataas nga saserdote sa Israel sa dihang kini nga pagsaulog gisugdan didto sa kamingawan sa Peninsula sa Sinai niadtong ika-16 nga siglo W.K.P. Ang mga butang nga gisugo kaniya nga pagabuhaton nagsilbing sumbanan alang sa ulahing mga pagsaulog sa Adlaw sa Pagtabon-sa-Sala. Ang paghanduraw sa halandomong mga panghitabo nga gihimo nianang adlawa makahatag ug mas tin-awng pagsabot kon unsay kahulogan niini alang sa mga Israelinhon. Walay duhaduha nga nianang higayona mas naamgohan nila ang ilang pagkamakasasala ug ang panginahanglan nga matubos maingon man usab ang mas bug-os pang pagpabili sa dagayang kaluoy ni Jehova sa paghimo niini nga kahikayan sa pagtabon sa ilang mga sala sa milabayng tuig.

Mga Butang nga Ginahimo sa Adlaw sa Pagtabon-sa-Sala. Si Aaron mosulod sa balaang dapit uban sa usa ka toreyong baka ingong halad-sa-sala ug sa usa ka laking karnero ingong halad-nga-sinunog. (Lev 16:3) Sa Adlaw sa Pagtabon-sa-Sala iyang hukason ang saserdotehanong sapot nga naandan na niyang isul-ob, maligo, ug magsul-ob sa balaang lino nga mga besti. (Lev 16:4) Dayon pagaripahan sa hataas nga saserdote ang duha ka kanding (mga laking nati) nga pareho gayong mga himsog ug walay depekto, nga gikuha gikan sa katigoman sa mga anak sa Israel. (Lev 16:​5, 7) Kini pagaripahan sa hataas nga saserdote aron matino kon asa niining duha ang ihalad ngadto kang Jehova ingong usa ka halad-sa-sala ug asa niini ang buhian ngadto sa kamingawan, nga magdala sa ilang mga sala ingong ‘kanding alang kang Azazel.’ (Lev 16:​8, 9; itandi ang 14:1-7; tan-awa ang AZAZEL.) Dayon iyang ihalad ang toreyong baka ingong usa ka halad-sa-sala alang sa iyang kaugalingon ug sa iyang banay, nga naglakip sa tibuok tribo ni Levi, nga niana sakop ang iyang panimalay. (Lev 16:​6, 11) Human niana siya mokuha ug pinahumotan nga insenso ug insensaryo nga puno sa nagasigang mga baga gikan sa halaran ug siya mosulod sa kortina, ngadto sa Labing Balaan. Ang insenso sunogon dinhi niining kinasuloran nga lawak, diin nahimutang ang arka sa pagpamatuod, ug ang panganod sa gisunog nga insenso motaklap sa bulawan nga tabon sa Arka diin sa ibabaw niana dihay duha ka kerubin nga ginama sa bulawan. (Lev 16:​12, 13; Ex 25:17-22) Kini nga buhat nagpaarang kang Aaron human niana nga makasulod pag-usab ngadto sa Labing Balaan nga dili maunsa.

Si Aaron, nga mogula gikan sa Labing Balaan, magkuha ug bahin sa dugo sa torong baka, mobalik pagsulod niini nga lawak nga magdala sa dugo, ug sa makapito magwisik sa bahin sa dugo pinaagi sa iyang tudlo sa atubangan sa tabon sa Arka dapit sa S nga bahin. Pinaagi niini makompleto ang pagtabon-sa-sala sa mga saserdote, nga maghimo sa mga saserdote nga mahinlo ug makahimo na sa pagpataliwala tali kang Jehova ug sa iyang katawhan.​—Lev 16:14.

Ang kanding nga natungnan sa ripa “alang kang Jehova” ihalad ingong usa ka halad-sa-sala alang sa katawhan. (Lev 16:8-10) Dayon ang hataas nga saserdote magdala sa dugo sa kanding nga alang kang Jehova ngadto sa Labing Balaan, nga diha niana gamiton kini alang sa pagtabon-sa-sala sa 12 ka dili-saserdotehanong tribo sa Israel. Susama sa paggamit sa dugo sa torong baka, ang dugo sa kanding iwisik “paingon sa tabon ug atubangan sa tabon” sa Arka.​—Lev 16:15.

Pinaagi niini si Aaron usab magahimog pagtabon-sa-sala alang sa balaan nga dapit ug sa tolda nga tagboanan. Dayon, sa dihang magkuha ug bahin sa dugo sa torong baka ug sa ‘kanding alang kang Jehova,’ siya magahimog pagtabon-sa-sala alang sa halaran sa halad-nga-sinunog, nga magbutang ug bahin sa maong dugo nganha sa mga sungay sa halaran. “Sa makapito iya usab kining pagawisikan ug bahin sa dugo pinaagi sa iyang tudlo ug hinloan kini ug balaanon kini gikan sa mga kahugawan sa mga anak sa Israel.”​—Lev 16:16-20.

Dayon hatagag pagtagad sa hataas nga saserdote ang nahibilin nga kanding, ang alang kang Azazel. Iyang itapion ang iyang mga kamot sa ulo niini, isugid ibabaw niini “ang tanang kasaypanan sa mga anak sa Israel ug ang tanan nilang pagsukol diha sa tanan nilang kasal-anan,” ibutang kining tanan sa ulo niini, ug dayon palakton kini “ngadto sa kamingawan pinaagi sa kamot sa usa ka tawong andam.” Sa ingon, ang kanding magdala sa mga  kasaypanan sa mga Israelinhon ngadto sa kamingawan diin didto kini mahanaw. (Lev 16:20-22) Human niana ang tawo nga nagpalakaw sa kanding kinahanglang maglaba sa iyang mga besti ug maligo sa dili pa mosulod pag-usab sa kampo.​—Lev 16:26.

Dayon si Aaron mosulod sa tolda nga tagboanan, maghukas sa iyang lino nga mga besti, maligo, ug magsul-ob sa iyang naandang sapot. Human niana siya maghalad sa iyang halad-nga-sinunog ug sa halad-nga-sinunog sa katawhan (ginamit ang mga laking karnero nga gihubit sa Lev 16:​3, 5) ug maghimog pagtabon-sa-sala, ug iyang paasohon ang tambok sa halad-sa-sala diha sa halaran. (Lev 16:23-25) Si Jehova nga Diyos nagsugo nga kanunayng ihatag kaniya ang tambok sa halad, ug ang mga Israelinhon gidid-an sa pagkaon niini. (Lev 3:​16, 17; 4:31) Ang patayng mga lawas sa torong baka ug kanding sa halad-sa-sala kuhaon gikan sa sawang sa tabernakulo ug dad-on ngadto sa usa ka dapit sa gawas sa kampo diin didto kini sunogon. Ang nagsunog niini kinahanglang maglaba sa iyang mga besti ug maligo, ug human niana siya makasulod na sa kampo. (Lev 16:​27, 28) Ang dugang mga halad nianang adlawa gihisgotan sa Numeros 29:7-11.

Paghunong sa Lehitimong Kasaulogan. Bisan tuod gisaulog pa gihapon sa mga sumusunod sa Judaismo ang Adlaw sa Pagtabon-sa-Sala, ang maong kasaulogan dili kaayo kaamgid nianang giestablisar sa Diyos tungod kay sila walay tabernakulo, walay halaran, walay arka sa pakigsaad, walay paghalad sa mga torong baka ug mga kanding, ug walay Levihanong mga saserdote. Apan, ang mga Kristohanon nasayod nga ang mga alagad ni Jehova dili na ilalom sa maong obligasyon. (Rom 6:14; Heb 7:​18, 19; Efe 2:11-16) Dugang pa, ang pagkalaglag sa templo sa Jerusalem niadtong 70 K.P. nakapahunong gayod sa mga pag-alagad sa tinuod nga Levihanong mga saserdote, ug dili na matino kon kinsa gayod ang angayan nga makaalagad ingong mga saserdote. Ang The Encyclopedia Americana (1956, Tomo XVII, p. 294) nag-ingon maylabot sa mga Levihanon: “Human malaglag ang templo panahon sa pagkatibulaag, sila nahanaw gikan sa kasaysayan, sanglit sila nahilakip sa panon sa mga binihag nga gipatibulaag lukop sa Romanhong kalibotan.”

Antitipikal nga Katumanan. Sa dihang saulogon sa tukmang paagi, ang tinuig nga Adlaw sa Pagtabon-sa-Sala, sama sa ubang bahin sa Moisesnong Balaod, nagsilbing usa ka larawan sa butang nga mas labaw pa. Ang maampingong pagsusi niini nga pagsaulog pinasukad sa inspiradong mga pulong ni apostol Pablo nagpakita nga si Jesu-Kristo ug ang iyang buluhaton sa pagtubos sa katawhan gilandongan sa hataas nga saserdote sa Israel ug sa mga hayop nga gigamit sa seremonyas. Sa iyang sulat ngadto sa mga Hebreohanon, gipakita ni Pablo nga si Jesu-Kristo mao ang dakong antitipikal nga Hataas nga Saserdote. (Heb 5:4-10) Gipakita usab sa apostol nga ang pagsulod sa hataas nga saserdote ngadto sa Labing Balaan sa usa ka adlaw sa matag tuig dala ang dugo sa gihalad nga mga hayop naglandong sa pagsulod ni Jesu-Kristo ngadto sa langit mismo pinaagi sa iyang kaugalingong dugo, sa ingon naghimog pagtabon-sa-sala niadtong nagpasundayag ug pagtuo sa iyang halad. Siyempre, si Kristo, tungod kay walay sala, dili kinahanglang maghalad alang sa bisan unsang personal nga mga sala, sama sa gihimo sa hataas nga saserdote sa Israel.​—Heb 9:​11, 12, 24-28.

Si Aaron naghalad ug torong baka alang sa mga saserdote ug sa uban pa sa tribo ni Levi, nga nagwisik sa dugo niini diha sa Labing Balaan. (Lev 16:​11, 14) Sa susama, si Kristo nagtanyag sa bili sa iyang tawhanong dugo ngadto sa Diyos didto sa langit, diin kini mohatag ug benepisyo niadtong magmando uban kaniya ingong mga saserdote ug mga hari. (Pin 14:1-4; 20:6) Ang kanding alang kang Jehova gihalad usab ug ang dugo niini giwisik atubangan sa Arka diha sa Labing Balaan, ug kini gihimo aron makabenepisyo ang dili-saserdotehanong mga tribo sa Israel. (Lev 16:15) Sa susama, ang katawhan usab makabenepisyo sa bugtong halad ni Jesu-Kristo gawas pa sa saserdotehanong espirituwal nga Israel. Duha ka kanding ang gikinahanglan, tungod kay ang usa ra ka kanding dili mahimong gamiton ingong halad ug sa samang higayon gamiton sa pagdala sa mga sala sa Israel. Ang duha ka kanding gihisgotan ingong usa lamang ka halad-sa-sala (Lev 16:5) ug parehong giisip nga ingon niana hangtod nga himoon ang ripa alang niining duha, nga nagpakita nga kining duha maoy usa ra ka simbolo. Dili lamang kay gihalad si Jesu-Kristo kondili gidala usab niya ang mga sala niadtong alang kanila siya namatay sa haladnong paagi.

Gipakita ni apostol Pablo nga, sanglit ang dugo sa mga torong baka ug sa mga kanding dili man makakuha sa mga sala, ang Diyos nag-andam ug usa ka lawas alang kang Jesus (nga niana siya nagpakitag pagkaandam sa paghalad niini sa dihang siya nagpresentar sa iyang kaugalingon alang sa bawtismo), ug sumala sa kabubut-on sa Diyos, ang mga sumusunod ni Kristo “nabalaan pinaagi sa paghalad sa lawas ni Jesu-Kristo sa makausa alang sa tanang panahon.” (Heb 10:1-10) Maingon nga ang patayng mga lawas sa gihalad nga torong baka ug kanding sa Adlaw sa Pagtabon-sa-Sala sa kataposan gisunog sa gawas sa kampo sa Israel, ang apostol naghisgot nga si Kristo nag-antos (sanglit  gilansang) sa gawas sa ganghaan sa Jerusalem.​—Heb 13:​11, 12.

Sanglit ang Hudiyohanong Adlaw sa Pagtabon-sa-Sala wala man makahimog bug-os ug dumalayong pagwagtang sa sala bisan gani sa Israel, dayag nga ang nagkalainlaing mga butang nga gihimo nianang tinuig nga kasaulogan maoy mga landong lamang. Kining tanan naglandong sa dakong pagtabon-sa-sala nga gihimo pinaagi ni Jesu-Kristo, ang Hataas nga Saserdote nga gipahayag sa mga Kristohanon.​—Heb 3:1; tan-awa ang PAGTABON-SA-SALA; LUKAT, MANLULUKAT.