Laktaw ngadto sa video

Laktaw ngadto sa kaundan

Alyansa

Alyansa

Usa ka panaghiusa sa lainlaing mga partido, mga banay, mga indibiduwal, o mga estado, pinaagi man sa kaminyoon, kasabotan, o kaha sa legal nga pakigsaad. Ang usa ka alyansa kasagarang nagtumong sa mosangpot nga kaayohan sa usag usa o sa hiniusang paningkamot sa gitinguhang katuyoan. Ang Hebreohanong pulong nga cha·varʹ sa literal nagkahulogang “idugtong” apan gigamit nga mahulagwayon nga nagkahulogang “makig-alyansa; makigkombuya.” (Ex 28:7; Sal 94:20; 2Cr 20:35) Ang kaamgid nga pulong nga cha·verʹ nagtumong sa usa ka kaalyado o kauban.​—Huk 20:11; Sal 119:63.

Si Abraham mihimog unang pakig-alyansa kang Mamre, Escol, ug Aner nga mga Amorihanon. Ang matang sa maong panag-abin wala hisgoti, apan sila miduyog kaniya sa pagluwas sa iyang pag-umangkong lalaki nga si Lot gikan sa misulong nga mga hari. (Gen 14:13-24) Si Abraham nagpuyo niadtong tungora ingong usa ka langyaw diha sa yuta nga gigamhan sa gagmay nga mga gingharian, ug niini nga kahimtang, ang usa ka pormal nga deklarasyon pinaagig usa ka pakigsaad tingali gipangayo kaniya ingong kinahanglanon aron makapuyo nga malinawon sa ilang taliwala. Hinunoa, gilikayan ni Abraham nga makautang ug kabubut-on sa maong politikanhong mga magmamando, sumala sa makita sa iyang gipamulong ngadto sa hari sa Sodoma diha sa Genesis 14:21-24. Sa ulahi, didto sa Gerar, ang Filistehanong hari nga si Abimelek nagpahinumdom kang Abraham sa iyang kahimtang ingong langyaw ug nga siya nagpuyo sa yuta sa Filistia tungod sa pagtugot ni Abimelek, ug siya mihangyo kaniya sa paghimog usa ka panumpa nga nagpasalig sa iyang pagkamatinumanon. Si Abraham miuyon ug sa ulahi, human sa usa ka panaglalis bahin sa kon kinsa ang may katungod sa tubig, mihimog pakigsaad uban kang Abimelek.​—Gen 20:​1, 15; 21:22-34.

Ang anak nga lalaki ni Abraham nga si Isaac mipuyo usab didto sa Gerar, bisan tuod nga sa ulahi gihangyo siya ni Abimelek nga mopahawa sa maong dapit, ug siya kinabubut-ong miuyon. Dihay mga panaglalis na usab bahin sa kon kinsa ang may katungod sa tubig, apan human niana si Abimelek ug ang iyang pangunang mga kauban miduol kang Isaac nga mihangyog usa ka panumpa sa obligasyon ug usa ka pakigsaad, nga sa walay duhaduha usa ka pagsubli sa pakigsaad nga gihimo uban kang Abraham. Gihimo ang mga panumpa sa duha ka partido nga nagpasalig ug pakigdaitay sa usag usa. (Gen 26:​16, 19-22, 26-31; itandi ang Gen 31:48-53.) Si apostol Pablo miingon nga kining unang mga patriarka nagpahayag sa dayag nga sila maoy mga estranyo ug temporaryong mga pumoluyo nga nagtolda diha sa maong yuta, nga nagpaabot sa usa ka siyudad nga may tinuod nga mga patukoranan, kansang magtutukod ug magbubuhat niini mao ang Diyos.​—Heb 11:8-10, 13-16.

Mitungha ang lahi nga kahimtang sa dihang misulod ang nasod sa Israel ngadto sa Canaan, ang Yutang Saad. Ang Soberanong Diyos naghatag sa Israel ug bug-os nga katungod sa yuta ingong katumanan sa iyang saad ngadto sa ilang mga katigulangan. Busa, sila wala mosulod ingong langyawng mga pumoluyo, ug gidid-an sila ni Jehova sa paghimog mga pakig-alyansa uban sa paganong mga nasod diha sa maong yuta. (Ex 23:31-33; 34:11-16) Sila kinahanglang magpasakop lamang sa mga balaod ug mga lagda sa Diyos, dili nianang sa mga nasod nga gitakdang hinginlan. (Lev 18:​3, 4; 20:22-24) Sila ilabinang gipasidan-an batok sa paghimog mga pakig-alyansa sa kaminyoon uban sa maong mga nasod. Ang maong mga pakig-alyansa suod nga maglangkit kanila dili lamang uban sa paganong mga asawa kondili uban sa paganong mga paryente ug sa ilang bakak nga relihiyosong mga buhat ug mga kostumbre, ug kini mosangpot sa apostasya ug mahimong usa ka lit-ag.​—Deu 7:2-4; Ex 34:16; Jos 23:​12, 13.

Mga Pakig-alyansa sa Kaminyoon. Ang Hebreohanong berbo nga cha·thanʹ, nga nagkahulogang “paghimog pakig-alyansa sa kaminyoon,” maoy kaamgid sa cho·thenʹ (ugangang lalaki), cha·thanʹ (pamanhonon; umagad nga lalaki), cho·theʹneth (ugangang babaye), ug chathun·nahʹ (kaminyoon).​—1Sa 18:22; Ex 3:1; 4:25; Gen 19:14; Deu 27:23; Aw 3:11.

Si Abraham nagbaod nga ang asawa ni Isaac dili pagakuhaon gikan sa taliwala sa mga Canaanhon. (Gen 24:​3, 4) Si Isaac naghatag ug susamang instruksiyon kang Jacob. (Gen 28:1) Sa dihang si Dina giamong-amongan ni Sekem nga Hivihanon, ang pamilya ni Jacob giawhag ni Hamor, ang amahan ni Sekem, nga mohimog mga pakig-alyansa sa kaminyoon uban sa maong tribo. Apan ang mga anak nga lalaki ni Jacob wala motuman sa ilang dayag nga gikauyonan, ilang gibihag ang Hivihanong mga babaye ug ang mga anak human mapanimasli ang kadungganan ni Dina. (Gen 34:1-11, 29) Sa ulahi si Juda naminyo ug usa ka Canaanhong babaye (Gen 38:2), ug ang asawa ni Jose maoy usa ka Ehiptohanon. (Gen 41:50) Si Moises naminyo kang Zipora, usa ka Midianhon, nga dayag nga gitawag nga usa ka “Cusihanon” diha sa Numeros 12:1. (Ex 2:​16, 21) Apan, kini nga kaminyoon gihimo sa wala pa ihatag ang Balaod ug busa dili ikaingon nga supak sa mga gilatid niini.

Sa pagpakiggubat batok sa Midian, gipabiling buhi sa mga Israelinhon ang mga ulay lamang gikan sa mga kababayen-an. (Num 31:​3, 18, 35) Ang Balaod nagtugot sa pagkuhag asawa gikan sa maong walay ginikanan nga mga babayeng binihag sa gubat. (Deu 21:10-14) Sulod sa Yutang Saad ang pasidaan sa Diyos bahin sa mga pakig-alyansa sa kaminyoon uban sa mga pagano sagad nga wala sunda, nga misangpot sa mga problema ug sa apostasya.​—Huk 3:​5, 6.

Ang mga pakig-alyansa sa kaminyoon usahay gihikay aron makab-ot ang mga gitinguha, sama sa dihang si David gidapit ni Haring Saul sa pagpakig-alyansa sa kaminyoon uban kaniya pinaagi sa pagpangasawa sa iyang anak nga babayeng si Mikal. (1Sa 18:21-27) Usa sa unom ka asawa nga sa ulahi nanganak sa mga anak nga lalaki ni David didto sa Hebron mao ang anak nga babaye sa hari sa Gesur (2Sa 3:3), ug ang pipila nag-isip niini ingong pagpakig-alyansa ni David sa kaminyoon aron mapahuyang ang posisyon sa kaindig nga si Is-boset, sanglit ang Gesur maoy usa ka gamay nga gingharian nga nahimutang sa pikas nga bahin sa Mahanaim, ang kaulohang dapit ni Is-boset. Sa sayong bahin sa iyang paghari, si Haring Solomon nakig-alyansa sa kaminyoon uban kang Paraon, nga nangasawa sa iyang anak nga babaye. (1Ha 3:1; 9:16) Tungod niini nga kaminyoon, lakip sa uban pang mga kaminyoon ngadto sa Moabihanon, Ammonhanon, Edomhanon, taga-Sidon, ug Hitihanong mga babaye, si Solomon sa kataposan nadaog sa pagbuhat ug grabeng idolatriya. (1Ha 11:1-6) Ang pagpakig-alyansa sa kaminyoon ni Haring Ahab uban sa hari sa Sidon pinaagi sa pagpakigminyo sa iyang anak nga babayeng si Jezebel nagpahinabog samang makatalagmanong mga resulta alang sa amihanang gingharian sa Israel. (1Ha 16:31-33) Human niadto si Haring Jehosapat mihimog dili-maalamong pakig-alyansa sa kaminyoon uban sa idolatrosong balay ni Ahab, nga may dumalayong daotan nga mga sangpotanan alang sa gingharian sa Juda.​—2Cr 18:1; 21:4-6; 22:2-4.

Human sa pagkadestiyero, si Esdras nakurat sa pagkakaplag nga bisan ang mga saserdote ug mga Levihanon mihimog mga pakig-alyansa sa kaminyoon uban sa mga Canaanhon ug sa uban pa, usa ka kahimtang nga gitul-id gilayon. (Esd 9:1-3, 12-14; 10:1-5, 10-14, 44) Apan sa panahon ni Nehemias, si Tobias nga Ammonhanon migamit pag-usab ug mga pakig-alyansa sa kaminyoon aron sa pag-ugmad ug lig-ong mga relasyon uban sa banay sa mga saserdote didto sa Jerusalem ug nagmugnag usa ka lig-ong pundok sa mga kaalyado taliwala sa mga hamili sa Juda, nga gani, ingong pagsupak sa Balaod (Deu 23:3), ang saserdoteng si Eliasib naghimog usa ka lawak-kan-anan didto sa sawang sa templo alang niini nga Ammonhanon. Apan si Nehemias, tungod sa iyang kasuko, nagsalibay sa gawas sa tanang muwebles ni Tobias.​—Neh 6:18; 13:4-9, 25-27; tan-awa ang KAMINYOON.

Mga Pakigsaad. Ang ubang mga pakig-alyansa gawas sa mga pakig-alyansa sa kaminyoon gihimo, ug kini kasagaran maoy pinaagig usa ka pakigsaad. Ang pakigsaad nga gihimo sa Israel uban sa mga Gabaonhon nahitabo gayod tungod sa paglimbong. (Jos 9:3-15) Bisan pa niana, sa dihang nahimo na, ang maong pakigsaad gitahod mao nga ang Israel andam nga makig-away aron sa pagpanalipod sa mga Gabaonhon. (Jos 9:19-21; 10:​6, 7) Dihay usa ka personal nga pakig-alyansa pinaagig pakigsaad tali kang Jonatan ug David (1Sa 18:3; 20:11-17), usa ka relasyon nga gihukman ni Saul ingong panagkunsabo. (1Sa 22:8) Si Haring Hiram sa Tiro nakighigala kang David sa dihang si David mipuli kang Saul ingong hari, ug si Hiram “nahigugma kang David.” (2Sa 5:11; 1Ha 5:1) Ang panaghigala nagpadayon, ug sa paglingkod ni Solomon sa trono ang usa ka kontrata gihimo uban kang Haring Hiram nga siya magtagana sa kadaghanang materyales nga gikinahanglan alang sa pagtukod sa templo. (1Ha 5:2-18) Ubos niini nga kontrata linibo ka Israelinhong mga mamumuo ang gitugotan sa pagsulod sa Lebanon ug sa mga lasang niini. Si Hiram nagtawag gani kang Solomon ingong “akong igsoon.” (1Ha 9:13) Ang Tiro nagtaganag mga sakayanon alang sa panon sa mga barko ni Solomon nga molawig gikan sa Ezion-geber. (1Ha 9:​26, 27) Sa dihang ang gingharian sa Tiro sa ulahi nakigbatok sa Israel ug nagtugyan sa Israelinhong mga destiyero ngadto sa Edom, kini giakusar nga milapas sa “pakigsaad sa mga igsoon.”​—Am 1:9.

Dili-Maalamong mga Pakig-alyansa Ngadto sa Ubang mga Nasod. Bisan tuod ang mga manalagna sa Diyos naghatag ug kusganong mga pasidaan batok sa mga pakig-alyansa ngadto sa ubang mga nasod, sa mga panahon sa kapeligrohan o tungod sa ambisyon ang mga hari sa Juda ug Israel sagad nagsalikway sa maong mga pasidaan. (Isa 30:2-7; Jer 2:16-19, 36, 37; Os 5:13; 8:8-10; 12:1) Ang mga sangpotanan dili gayod maayo, sumala sa gipakita sa mosunod nga mga pananglitan.

Si Haring Asa sa Juda migamit sa harianong mga bahandi sa pagbayad kang Haring Ben-hadad I sa Sirya aron dili tumanon ang usa ka pakigsaad uban kang Haring Baasa sa Israel. (1Ha 15:18-20) Tungod niini nga ‘pagsalig sa Sirya’ inay kang Jehova, si Asa gibadlong sa manalagnang si Hanani pinaagi niini nga mga pulong: “Labot niini ikaw milihok nga binuang, kay sukad karon aduna unyay mga gubat batok kanimo.” (2Cr 16:7-9) Si Haring Ahab sa Israel sa ulahi mihimog pakigsaad sa napilding si Ben-hadad II ug nakadawat ug samang pagkondenar gikan sa usa ka manalagna sa Diyos. (1Ha 20:​34, 42) Si Jehosapat nakig-alyansa kang Ahab diha sa usa ka dili-malamposong pag-atake batok sa Sirya ug human niana gipangutana sa manalagnang si Jehu: “Ngadto ba sa daotan nga ihatag ang tabang, ug ngadto ba sa mga nagadumot kang Jehova nga ikaw magbaton ug gugma? Ug tungod niini adunay kasuko batok kanimo gikan sa atubangan ni Jehova.” (2Cr 18:​2, 3; 19:2) Sa ulahi si Jehosapat nakigsosyo sa negosyo sa paghimog mga barko uban sa daotan nga si Haring Ahazias sa Israel, apan ang matagnaong paghukom natuman sa dihang ang mga barko nangaguba. (2Cr 20:35-37) Agig pagsunod sa tambag sa Diyos, si Amazias sa Juda maalamong naghukom sa dili paggamit sa mersenaryong kasundalohan gikan sa Israel bisan tuod kini nagkahulogan ug pagkawala sa 100 ka talantong plata ($660,600) nga gibayad ngadto kanila.​—2Cr 25:6-10.

Sa ikawalong siglo W.K.P. samtang ang Asirya misugod sa pagsaka ingong dominanteng gahom sa kalibotan, ang nagahulgang impluwensiya niini nakaaghat sa mas ubos nga mga gingharian sa paghimog mga pakig-alyansa ug mga pakigkunsabo. (Itandi ang Isa 8:9-13.) Ang pagdaghan sa bag-ong mga hinagiban sa pakiggubat taliwala sa mga nasod nagpahinabo usab ug dugang kahadlok. (Itandi ang 2Cr 26:​14, 15.) Si Menahem sa Israel naghiphip sa miatakeng si Pul (Tiglat-pileser III) nga hari sa Asirya. (2Ha 15:17-20) Si Rezin sa Sirya ug si Peka sa Israel nagmugnag panagkunsabo batok kang Ahaz sa Juda, kinsa, sa baylo, migamit sa harianong mga bahandi ug nianang gikan sa templo sa pagpalit sa proteksiyon gikan sa Asiryanhong si Tiglat-pileser III, nga misangpot sa pagkapukan sa Damasco sa Sirya. (2Ha 16:5-9; 2Cr 28:16) Si Oseas sa Israel nakigkunsabo kang Haring So sa Ehipto uban ang sayop nga pagtuo nga matangtang ang Asiryanhong yugo nga gisangon ni Salmaneser V, nga miresulta sa pagkapukan sa Israel niadtong 740 W.K.P. (2Ha 17:3-6) Apan ang matinumanong si Ezequias sa Juda, bisan tuod bakak nga giakusahan nga misalig sa Ehipto, bug-os nga misalig kang Jehova ug naluwas gikan sa pag-atake sa Asiryanhong si Senakerib.​—2Ha 18:19-22, 32-35; 19:14-19, 28, 32-36; itandi ang Isa 31:1-3.

Sa hinapos nga mga tuig niini, ang gingharian sa Juda nagpalingpaling tali sa Ehipto ug Babilonya, nga “namampam” sa duha ka gahom. (Eze 16:26-29; 23:14) Kini nailalom sa pagmando sa Ehipto panahon sa paghari ni Jehoiakim (2Ha 23:34) apan wala madugay nailalom sa Babilonya. (2Ha 24:​1, 7, 12-17) Ang kataposang hari, si Zedekias, mihimog walay pulos nga paningkamot sa pagpahigawas sa Juda gikan sa Babilonya pinaagig kawang nga pakig-alyansa sa Ehipto. Tungod niini ang kalaglagan sa Jerusalem nahitabo. (2Ha 24:20; Eze 17:1-15) Sila wala modawat sa inspiradong tambag ni Isaias: “Pinaagi sa pagpamalik ug sa pagpahulay kamo maluwas. Ang inyong pagkagamhanan mapamatud-an nga anaa ra sa pagpadayong walay-pagkatugaw ug sa pagkamasaligon.”​—Isa 30:15-17.

Panahon sa yugto sa mga Macabeo daghang tratado ug mga pakig-alyansa ang gihimo uban sa mga Siryanhon ug sa mga Romano alang sa politikanhong bentaha, apan ang kagawasan gikan sa pagkaulipon wala maangkon sa Israel. Sa ulahing yugto ang relihiyosong mga Saduseo ilado kaayo nga mipabor sa politikanhong pakig-alyansa ingong usa ka paagi sa pagkab-ot sa bug-os nga nasodnong independensiya. Sila ug ang mga Pariseo wala modawat sa mensahe sa Gingharian nga gimantala ni Kristo Jesus apan nakig-alyansa sa Roma, nga nagpahayag: “Kami walay hari gawas kang Cesar.” (Ju 19:12-15) Apan, ang ilang relihiyoso-politikanhong pakig-alyansa sa Roma misangko sa grabeng kalaglagan sa Jerusalem niadtong 70 K.P.​—Luc 19:41-44; 21:20-24.

Ang politikanhon ug relihiyosong mga pakig-alyansa gihisgotan diha sa mga simbolismo sa Pinadayag 17:​1, 2, 10-18; 18:3. (Itandi ang San 4:​1-4.) Busa, sa tibuok rekord sa Kasulatan ang prinsipyo nga gipasiugda ni Pablo gipahayag: “Ayaw pagpayugo nga dili timbang sa mga dili-magtutuo. Kay aduna bay panag-ubanay ang pagkamatarong ug ang kalapasan? O aduna bay pakig-ambitay ang kahayag uban sa kangitngit? . . . Gumula kamo gikan sa ilang taliwala, ug ilain ang inyong kaugalingon.”​—2Co 6:14-17.