Laktaw ngadto sa video

Laktaw ngadto sa kaundan

Amahan

Amahan

Ang Hebreohanong pulong nga ʼav, nga gihubad nga “amahan,” maoy usa ka sinundog (inawat) nga pulong gikan sa una ug kinasayonan nga tunog nga malitok sa masuso. Ang Hebreohanong ʼav ug ang Gregong pa·terʹ parehong gigamit sa lainlaing diwa: ingong amahan, o katigulangan, sa usa ka tawo (Pr 23:22; Zac 13:3; Luc 1:67), ang ulo sa panimalay o banay sa katigulangan (Gen 24:40; Ex 6:14), usa ka katigulangan (Gen 28:13; Ju 8:53), usa ka magtutukod sa nasod (Mat 3:9), usa ka mag-uugda sa usa ka grupo o propesyon (Gen 4:​20, 21), usa ka tigpanalipod (Job 29:16; Sal 68:5), ang tinubdan sa usa ka butang (Job 38:28), ug ingong usa ka termino sa pagtahod (2Ha 5:13; Buh 7:2).

Si Jehova nga Diyos ingong Maglalalang gitawag ug Amahan. (Isa 64:8; itandi ang Buh 17:​28, 29.) Siya mao usab ang Amahan sa inanak-sa-espiritung mga Kristohanon, sa ingon gigamit ang Aramaikong termino nga ʼAb·baʼʹ ingong usa ka ekspresyon sa pagtahod ug sa suod nga relasyon ingong anak. (Rom 8:15; tan-awa ang ABBA.) Ang tanan nga nagpakitag pagtuo nga may paglaom sa kinabuhing walay kataposan makatawag sa Diyos ingong Amahan. (Mat 6:9) Si Jesu-Kristo, ang Mesiyas, tungod kay gihimo sa Diyos ingong Pangulong Ahente sa kinabuhi, sa matagnaong paagi gitawag nga Amahang Walay Kataposan. (Isa 9:6) Dugang pa, ang bisan kinsa nga may mga tigsundog ug mga sumusunod, o mga nagpasundayag sa iyang mga hiyas giisip ingong amahan alang kanila. (Mat 5:​44, 45; Rom 4:​11, 12) Niini nga diwa nga ang Yawa gihisgotan nga usa ka amahan.​—Ju 8:44; itandi ang Gen 3:15.

Gidili ni Jesus ang pagtawag ug “amahan” ngadto sa mga tawo ingong pormalistiko o relihiyoso nga titulo. (Mat 23:9) Tungod sa pagdala ni Pablo sa maayong balita ngadto sa pipila ka Kristohanon ug sa pag-amoma kanila sa espirituwal nga paagi, siya samag amahan ngadto kanila, apan walay makaplagan sa kasulatan nga ang “amahan” gipadapat ngadto kaniya ingong usa ka relihiyosong titulo. (1Co 4:​14, 15) Sa iyang relasyon ngadto sa mga Kristohanon sa Tesalonica, gipakasama ni Pablo ang iyang kaugalingon sa usa ka amahan ug sa usa ka inahan. (1Te 2:​7, 11) Bisan tuod gihisgotan sa Lucas 16:​24, 30 ang terminong “amahan nga Abraham,” sa panguna kini nagtumong sa unodnong katigulangan.

Ang Awtoridad ug mga Responsibilidad sa Amahan. Sumala sa paghubit sa Bibliya, ang amahan mao ang ulo sa panimalay, magbalantay, tigpanalipod, ang usa nga mohimo sa kataposang mga desisyon, ug ang maghuhukom sa grupo sa banay. (1Co 11:3; Gen 31:32) Taliwala sa mga patriarka ug sa Israel sa wala pa pilia ang Levihanong mga saserdote, ang amahan maoy manguna sa paghawas sa iyang pamilya diha sa pagsimba ingong usa ka saserdote. (Gen 12:8; Job 1:5; Ex 19:22) Ang amahan adunay awtoridad sa iyang panimalay hangtod sa iyang kamatayon. Kon ang anak nga lalaki magminyo ug magkinaugalingon nag panimalay, nan siya mahimong ulo niini, bisan tuod nga ang nahiangayng pagtahod ipakita gihapon ngadto sa amahan. Kon maminyo ang anak nga babaye, siya mailalom sa pagkaulo sa iyang bana. (Num 30:3-8) Sa kapanahonan sa Bibliya, ang amahan kasagarang maoy mohikay sa kaminyoon sa iyang mga anak. Kon siya makaagom ug kalisdanan sa panalapi, mahimo niyang ibaligya ang iyang anak nga babaye ingong ulipon, nga may pipila ka restriksiyon aron siya mahatagan ug proteksiyon.​—Ex 21:7.

Amahanong Kahangawa Alang sa mga Membro sa Pamilya. Ingong hawas sa Diyos, ang amahan maoy responsable sa pagtino nga ang mga prinsipyo sa Diyos itudlo diha sa iyang panimalay. (Gen 18:19; Efe 6:4; Deu 6:​6, 7) Ang iyang pagtudlo ug ang iyang mga katungdanan sa pagdisiplina naglakip usab sa personal nga mga instruksiyon ug mga sugo, nga niini motabang ang inahan sa pagpatuman. (Pr 1:8; 6:20) Ang mahinadlokon-sa-Diyos nga amahan adunay dakong gugma sa iyang mga anak ug magtambag ug maghupay kanila uban ang dakong kalumo. (1Te 2:11; Os 11:3) Aron sila makalakaw diha sa matarong nga dalan, siya magdisiplina, magtul-id, ug magbadlong kanila. (Heb 12:9; Pr 3:12) Siya makakaplag ug kahimuot sa iyang mga anak, ug ilabinang siya magmalipayon kon sila magpasundayag ug kaalam. (Pr 10:1) Sa laing bahin, siya hilabihang maguol ug mahasol tungod sa pagkahungog sa iyang mga anak. (Pr 17:​21, 25) Siya kinahanglang magmabination ug magmaluluy-on. (Mal 3:17; Sal 103:13) Siya angayng mosabot sa ilang mga panginahanglan ug mga hangyo. (Mat 7:9-11) Ang sumbanan alang sa tawhanong mga amahan gipakita diha sa daghang kahubitan labot sa gugma ug pag-atiman sa Diyos sa iyang katawhan.

Paggamit sa Ngalan sa Amahan Diha sa Talaan sa Kagikan. Sa naandang paagi, ang kagikan sa usa ka tawo subayon pinaagi sa kagikan sa amahan, dili sa inahan. Busa, bisan tuod nga daw adunay maayong katarongan sa pagtuo nga gihatag ni Lucas ang talaan sa kagikan ni Jesus pinaagi sa iyang inahan (usa ka eksepsiyon sa pangatibuk-ang lagda), si Lucas wala magtala sa inahan ni Jesus. Dayag nga iyang gitala ang bana ni Maria nga si Jose ingong anak ni Heli, nga dayag mao ang amahan ni Maria. Kini haom gihapon sanglit si Jose maoy umagad nga lalaki ni Heli.​—Tan-awa ang TALAAN SA KAGIKAN NI JESU-KRISTO.

Bisan ug walay mga apelyido (mga bansagon), ang usa ka tawo kasagarang mailhan pinaagi sa pagtawag kaniya ingong anak ni “Pulano.” Pananglitan, si Isaac gitawag nga “anak nga lalaki ni Abraham.” (Gen 25:19) Daghang Hebreohanong mga ngalan naglakip sa Hebreohanong pulong nga ben o sa Aramaikong bar, “anak,” nga gisundan sa ngalan sa amahan ingong bansagon, sama sa “Ben-hur” (1Ha 4:​8, RS; “ang anak nga lalaki ni Hur,” NW) ug “Simon Bar-jonas,” o “Simon anak ni Jonas.”​—Mat 16:​17, KJ, NW.