Usa ka minyong babaye. Sa Hebreohanon, ang ʼish·shahʹ nagkahulogan nga “babaye” (sa literal, usa ka babaye nga tawo) o “asawa”; ang asawa gihisgotan ingong “gipanag-iya sa bana.” (Isa 62:​4, ftn sa Rbi8) Sa Grego, ang gy·neʹ mahimong magkahulogan nga “asawa,” o “babaye,” minyo man o dili. Si Jehova nga Diyos naghatag sa unang tawo nga si Adan ug usa ka asawa pinaagi sa pagkuhag usa ka gusok gikan kaniya ug gihimo kining babaye. Mao nga siya nahimong bukog sa iyang mga bukog ug unod sa iyang unod. Siya maoy katugbang ni Adan ug gilalang ingong katabang niya. (Gen 2:​18, 20-23) Ang Diyos direktang nakiglabot kang Adan, ug sa baylo, gisulti ni Adan ang mga sugo sa Diyos ngadto sa iyang asawa. Tungod kay siya ang unang gilalang ug gibuhat diha sa larawan sa Diyos, siya nakabatog pribilehiyo ingong ulo sa babaye ug tigpamaba sa Diyos ngadto kaniya. Ang iyang pagkaulo kinahanglang ipasundayag pinaagi sa gugma, ug ang babaye ingong katabang angayng makigtambayayong bahin sa sugo sa pagpanganak nga gihatag ngadto sa magtiayon.​—Gen 1:28; tan-awa ang BABAYE.

Human sila makasala, una si Eva, nga inay nga katabang sa iyang bana nahimo hinuong maninental, ug dayon ang iyang bana nga si Adan, nga misunod kaniya sa pagpakasala, ang Diyos nagpahayag ug paghukom sa babaye, nga nag-ingon: “Dugangan ko pag-ayo ang kasakit sa imong pagmabdos; sa mga kaul-ol sa pagpanganak ikaw manganak ug mga anak, ug ang imong pangandoy maoy alang sa imong bana, ug siya magagahom kanimo.” (Gen 3:16) Sukad nianang panahona, taliwala sa daghang tawo sa yuta ang babaye gidominar gayod sa iyang bana, sagad sa maharason kaayong paagi, ug inay nga usa ka kauban ug katabang, siya sagad gitratar nga sama sa usa ka sulugoon.

Taliwala sa Karaang mga Hebreohanon. Taliwala sa karaang mga Hebreohanon, ang lalaki mao ang ulo sa panimalay ug maoy tag-iya (Heb., baʹʽal) sa iyang asawa, ug ang babaye maoy usa nga gipanag-iya (beʽu·lahʹ). Taliwala sa mga alagad sa Diyos, ang asawa gihatagan ug dignidad ug usab gipasidunggan. Ang diyosnong mga babaye nga adunay kaisog ug katakos, samtang nagpasakop sa pagkaulo sa ilang mga bana, adunay dakong kagawasan sa paglihok ug maoy mga malipayon sa ilang kahimtang; sila gipanalanginan pinaagi sa paggamit ni Jehova nga Diyos kanila sa pagbuhat ug linaing mga pag-alagad kaniya. Lakip sa daghang matinumanong mga asawa diha sa Bibliya mao si Sara, Rebeca, Debora, Ruth, Ester, ug Maria nga inahan ni Jesus.

Asawa protektado ilalom sa Balaod. Bisan tuod ang bana nakabaton ug labaw nga posisyon sa kahikayan sa kaminyoon, ang Diyos nagsugo sa bana sa pagtagana ug sa pag-atiman sa pamilya sa materyal ug espirituwal nga paagi. Dugang pa, ang bisan unsang kasaypanan sa pamilya mosumbalik kaniya; busa siya adunay bug-at nga responsibilidad. Ug bisan tuod mas daghan siya ug pribilehiyo kay sa iyang asawa, ang balaod sa Diyos nagpanalipod sa asawa ug naghatag kaniya ug pipila ka talagsaong mga pribilehiyo, aron iyang mabatonan ang usa ka malipayon, mauswagon nga kinabuhi.

Lakip sa pipila ka probisyon sa Balaod nga nalangkit ang asawa mao: Ang bana o kaha ang asawa patyon kon manapaw. Kon ang bana may katahap nga ang iyang asawa nagluib kaniya sa tago, mahimong dad-on niya ang iyang asawa ngadto sa saserdote, aron hukman ni Jehova nga Diyos ang maong butang, ug kon ang babaye sad-an, mokuyos ang iyang mga sangkap sa pagsanay; sa laing bahin, kon siya dili sad-an, ang bana sugoon sa pagpamabdos kaniya, sa ingon magpaila kaniya sa  dayag nga siya inosente. (Num 5:12-31) Ang bana mahimong magdiborsiyo sa iyang asawa kon iyang nakaplagan diha kaniya ang butang nga malaw-ay. Mahimong lakip niini ang pagpakitag grabeng kawalay-pagtahod kaniya o paghatag ug kaulawan sa panimalay o sa panimalay sa amahan sa bana. Apan ang asawa napanalipdan ubos sa sugo nga ang bana kinahanglang magsulat alang kaniya ug sulat-pamatuod sa diborsiyo. Busa siya adunay kagawasan sa pagminyo sa laing lalaki. (Deu 24:​1, 2) Kon ang asawa mihimog panumpa apan gihunahuna sa bana nga kini dili maalamon o makadaot sa kaayohan sa pamilya, siya mahimong magnulo niini. (Num 30:10-15) Hinunoa, magsilbi kining panalipod alang sa asawa, nga magpugong kaniya sa paghimog hinanaling aksiyon nga mahimong mosangpot ug kalisdanan alang kaniya.

Ang poligamiya gitugotan ubos sa Moisesnong Balaod apan gikontrolar aron nga ang asawa mapanalipdan. Ang bana dili makabalhin sa katungod sa pagkapanganay gikan sa anak sa wala-kaayo higugmaang asawa ngadto sa anak sa iyang mas gihigugmang asawa. (Deu 21:15-17) Kon ang Israelinhong anak nga babaye gibaligya sa iyang amahan ingong sulugoon ug ang agalon naghimo kaniyang puyopuyo, ang iyang agalon motugot nga siya lukaton kon siya wala makapahimuot kaniya, apan dili niya ikabaligya siya ngadto sa langyawng tawo. (Ex 21:​7, 8) Kon ang agalon o kaha ang iyang anak nga lalaki magkuha kaniya ingong puyopuyo ug dayon magminyo sa laing asawa, siya kinahanglang tagan-an ug pagkaon, besti, ug puy-anan, maingon man sa kon unsay nahiangay alang sa magtiayon.​—Ex 21:9-11.

Kon ang bana sa daotang paagi nagsumbong sa iyang asawa nga siya nagpakaaron-ingnong ulay sa panahon sa kaminyoon ug ang iyang sumbong napamatud-ang bakak, ang bana silotan ug kinahanglang mobayad sa amahan sa babaye ug doble sa bugay sa kaminyoon alang sa mga ulay ug dili makadiborsiyo kaniya sa tanan niyang mga adlaw. (Deu 22:13-19) Kon ang usa ka tawo magtental sa usa ka dili-sinayoran nga ulay, siya kinahanglang magbayad ug bugay ngadto sa iyang amahan ug, kon motugot ang amahan sa pagminyo kaniya, human niana siya dili na gayod makadiborsiyo kaniya sa tanan niyang mga adlaw.​—Deu 22:​28, 29; Ex 22:​16, 17.

Bisan tuod ang kahimtang sa asawa sa Hebreohanong katilingban medyo lahi sa kahimtang sa asawa sa Kasadpanhong katilingban karong adlawa, ang matinumanong asawa nga Hebreohanon malipayon sa iyang kahimtang ug sa iyang buluhaton. Siya nagtabang sa iyang bana, nag-atiman sa pamilya, nagdumala sa panimalay, ug nakakaplag ug katagbawan ug kahimuot sa daghang mga butang, nga nakahimo sa pagpakita sa bug-os sa iyang mga kinaiya ug mga katakos.

Kahubitan sa Usa ka Maayong Asawa. Ang malipayong kahimtang ug mga kalihokan sa matinumanong asawa gihubit diha sa Proverbio 31. Siya gihisgotan nga labi pang bililhon alang sa iyang bana kay sa mga korales. Ang iyang bana makasalig kaniya. Siya kugihan​—naghabol, naghimog mga besti alang sa iyang pamilya, nangunay sa pagpamalit sa mga kinahanglanon sa panimalay, nagtrabaho sa parasan, nagdumala sa panimalay uban sa mga sulugoon, miabag sa uban nga nanginahanglan ug tabang, nagbesti sa iyang pamilya ug maanindot nga mga besti, gani nakabatog pipila ka kinitaan gikan sa mga produkto nga iyang ginama, nagtagana sa iyang pamilya alang sa wala damhang mga galastohan, nagpahayag sa iyang kaugalingon pinaagi sa kaalam ug mahigugmaong-kalulot, ug, pinaagi sa pagkahadlok kang Jehova ug sa maayong mga binuhatan, nakadawat ug pagdayeg gikan sa iyang bana ug sa iyang mga anak, sa ingon nagpasidungog sa iyang bana ug sa iyang pamilya diha sa yuta. Sa pagkatinuod, siya nga nakakaplag ug usa ka maayong asawa nakakaplag ug usa ka maayong butang ug nakabaton ug maayong kabubut-on gikan kang Jehova.​—Pr 18:22.

Diha sa Kristohanong Kongregasyon. Ang sukdanan diha sa Kristohanong kongregasyon nga ang usa ka bana magbaton lamang ug usa ka buhing asawa. (1Co 7:2; 1Ti 3:2) Ang mga asawa gisugo nga magpasakop sa ilang mga bana, Kristohanong magtutuo man kini nga mga bana o dili. (Efe 5:22-24) Ang mga asawa dili angay nga maghikaw sa nahiangay alang sa magtiayon, kon unsay angay nga ihatag sa bana, mao man usab ang asawa, siya dili “magbuot sa iyang kaugalingong lawas.” (1Co 7:​3, 4) Ang mga asawa gisugo nga himoon nilang pangunang dayandayan ang natago nga pagkatawo sa ilang kasingkasing, nga magpatunghag bunga sa espiritu, aron nga pinaagi lamang sa ilang panggawi tingali ilang makabig sa Kristiyanidad ang ilang dili-magtutuong bana.​—1Pe 3:1-6.

Mahulagwayong Paggamit. Sa mahulagwayong diwa gihubit ni Jehova ang Israel ingong iyang asawa pinaagi sa iyang pakigsaad uban sa nasod. (Isa 54:6) Si apostol Pablo naghisgot kang Jehova ingong ang Amahan sa inanak-sa-espiritung mga Kristohanon, ug siya naghisgot bahin sa “Jerusalem sa itaas” ingong ilang inahan, nga maorag si Jehova naminyo ngadto kaniya aron sa pagpatunghag inanak-sa-espiritung mga Kristohanon. (Gal 4:​6, 7, 26) Ang Kristohanong kongregasyon gihisgotan ingong pangasaw-onon, o asawa, ni Jesu-Kristo.​—Efe 5:​23, 25; Pin 19:7; 21:​2, 9.