Away
Usa ka panagbangi (Deu 17:8; Jer 25:31), panaglalis (2Sa 19:9), o buroka (Jer 11:20).
Ang Kasulatan nagtambag batok sa pagkalangkit sa mga away o sa mga panagbangi nga walay hinungdan. (Pr 3:30) Nag-ingon ang proverbio: “Ingon sa usa ka tawo nga nagahawid sa mga dalunggan sa iro ang usa nga nagaagi nga masuko pag-ayo sa away nga dili iya.” (Pr 26:17) Ang mga pulong sa mga hungog magdala kanila ngadto sa mga away, ug ang mga buangbuang walay pagpugong aron makalikay sa panag-away. (Pr 18:6; 20:3) Sanglit ang “pagpuga sa kasuko” magpahinabog panag-away (Pr 30:33), ang kahinay sa pagkasuko adunay sukwahi nga epekto.—Pr 15:18.
Ang panag-away magdaot sa malinawong kahimtang (Pr 17:1) ug lagmit maoy hinungdan nga bisan ang labing maaghop nga tawo mawad-an ug pagpugong-sa-kaugalingon. Pananglitan, ang pagpakig-away o pagpakiglalis sa Israel tungod sa pagkawalay tubig didto sa Kades nag-aghat kang Moises ug Aaron sa paglihok nga dinalidali, sa ingon nawad-an sa pribilehiyo nga makasulod sa Yutang Saad. Ang dili-makataronganong pagpakiglalis sa Israel sa mga hawas ni Jehova sa pagkatinuod maoy usa ka pagpakiglalis o pagpakig-away kang Jehova. (Num 20:2, 3, 10-13; 27:14; Sal 106:32) Kadtong sa susama nalangkit sa pagpakig-away o sa mapintas nga mga kontrobersiya batok sa mga alagad sa Diyos anaa sa peligroso kaayong kahimtang, butang nga motultol sa kamatayon.—Itandi ang Isa 41:8, 11, 12; 54:17.
Tungod sa makadaot nga epekto sa pagpakig-away, ang proverbio nagtambag: “Sa dili pa moulbo ang away, biya na.” (Pr 17:14) Si Abram (Abraham) nagpakitag maayong panig-ingnan niining bahina. Nabalaka nga wala untay panagbangi nga mahitabo tali sa iyang mga tig-alimag hayop ug niadtong sa iyang pag-umangkon nga si Lot, si Abram misugyot nga sila magbulag. Sa pagkadili-mahakogon iyang gihatag kang Lot ang kahigayonan sa pagpili sa dapit nga iyang kapasibsiban sa iyang mga hayop. (Gen 13:7-11) Sa laing bahin, ang dili-matinumanong mga Israelinhon sa panahon ni Isaias wala molihok sama sa gibuhat sa ilang katigulangang si Abraham. Labot kanila kini ang giingon: “Kamo nagpuasa alang sa panag-away ug panagbisogay.” Bisan panahon sa pagpuasa sila nakig-away.—Isa 58:4.
Ang Moisesnong Balaod naghisgot sa mga kaso sa panag-away nga moresulta sa kadaot sa lawas. Kini naglatid nga bayran ug danyos ang tawong nasamdan tungod sa panahon nga nawala gikan sa iyang pagtrabaho.—Ex 21:18, 19.
Pagbagulbol. Ang pagbagulbol makawala sa kadasig ug makapahugno. Ang mga Israelinhon, nga dili pa dugayng nakagawas sa Ehipto, nagbagulbol batok kang Jehova, nga nangitag sayop sa pagpanguna nga iyang gitagana pinaagi sa iyang mga alagad nga si Moises ug Aaron. (Ex 16:2, 7) Sa ulahi ang ilang mga pagbagulbol nakapaluya gayod kang Moises nga tungod niana siya mihangyo na lamang nga mamatay. (Num 11:13-15) Ang pagbagulbol mahimong usa ka makamatayng kapeligrohan sa usa nga bagulbolan. Giisip ni Jehova ang mga butang nga gisulti sa mga bagulbolan batok kang Moises ingong rebelyosong pagreklamo batok sa Iyang kaugalingong balaang pagpanguna. (Num 14:26-30) Daghan ang nangamatay ingong resulta sa pagpangitag sayop.
Tungod niini, ang Kristohanon Gregong Kasulatan naghisgot sa karaang mga pananglitan aron sa pagpasidaan sa pagkamalaglagon sa pagbagulbol, o sa pagreklamo. (1Co 10:10, 11) Si Judas naghisgot niadtong kinsa “nagsalikway sa pagkaginoo ug nagsulti nga mapasipalahon labot sa mga mahimayaon,” nga naghubit sa maong mga tawo ingong “mga bagulbolan, mga reklamador bahin sa ilang kahimtang sa kinabuhi, nga nagpahiuyon sa ilang kaugalingong mga tinguha, ug ang ilang mga baba nagsultig hinambog nga mga butang, samtang sila nagdayeg ug mga personalidad alang sa ilang kaugalingong kaayohan.”—Jud 8, 16.
Si Jesus nagkondenar sa tinamdan nga mangitag sayop sa dihang siya miingon: “Hunong na sa pagpanghukom aron dili kamo pagahukman. Nan, nganong tan-awon nimo ang uhot nga anaa sa mata sa imong igsoon, apan wala magtagad sa salagunting nga anaa sa imong kaugalingong mata? . . . Salingkapaw! Kuhaa una ang salagunting gikan sa imong kaugalingong mata, ug unya makakita ka nga tin-aw kon unsaon sa pagkuha sa uhot gikan sa mata sa imong igsoon.”—Mat 7:1, 3-5; itandi ang Rom 2:1.