[Kanding nga Nahanaw].

Ang pulong nga “Azazel” makita sa upat ka higayon sa Bibliya, diha sa mga regulasyon maylabot sa Adlaw sa Pagtabon-sa-Sala.​—Lev 16:​8, 10, 26.

Ang gigikanan niini nga pulong gilantugian. Kon atong sundon ang espeling sa Hebreohanong Masoretikong teksto, ang ʽazaʼ·zelʹ mopatim-aw nga kombinasyon sa duha ka lintunganayng pulong nga nagkahulogang “kanding” ug “nahanaw.” Busa kini nagkahulogang “Kanding nga Nahanaw.” Sumala sa laing gigikanan niini, pinasukad sa pagtuo nga nagkabaylo ang duha ka konsonante, kini nagkahulogang “Kusog sa Diyos.” Ang Latin nga Vulgate naghubad sa Hebreohanong pulong ingong caper emissarius, sa ato pa, “ang sinugo nga kanding,” o “ang dat-oganan sa sala.” Ug ang Gregong ekspresyon nga gigamit diha sa Septuagint nagkahulogang “ang usa nga nagdala sa daotan ngadto sa halayo.”

Duha ka kanding (mga laking nati) ang kuhaon sa hataas nga saserdote gikan sa katigoman sa mga anak sa Israel aron gamiton sa tinuig nga Adlaw sa Pagtabon-sa-Sala. Pinaagi sa pagripa, ang usa ka kanding gigahin “alang kang Jehova,” ug ang usa “alang kang Azazel.” Human nga ang usa ka torong baka ihalad alang sa hataas nga saserdote ug sa iyang panimalay (sa walay duhaduha lakip sa tanang mga Levihanon), ang kanding alang kang Jehova ihalad ingong usa ka halad-sa-sala. Apan, ang kanding alang kang Azazel gitipigang buhi sulod sa usa ka panahon “atubangan ni Jehova aron sa paghimog pagtabon-sa-sala alang niini, aron palakton kini alang kang Azazel ngadto sa kamingawan.” (Lev 16:​5, 7-10) Ang pagtabon-sa-sala alang niining buhi nga kanding naggikan sa dugo sa kanding alang kang Jehova, nga gipatay ingong usa ka halad-sa-sala, sanglit ang kinabuhi sa unod anaa sa dugo. (Lev 17:11) Ang bili sa dugo o ang bili sa kinabuhi sa gipatay nga kanding sa ingon gibalhin ngadto sa buhi nga kanding, o sa kanding alang kang Azazel. Busa, bisan tuod kini wala patya sa saserdote, dala niining buhi nga kanding ang merito sa pagpasaylog sala o ang bili sa kinabuhi. Ang kamatuoran nga kini gitanyag sa atubangan ni Jehova dayag nga nagpakita nga iyang giila kini nga pagbalhin sa merito o gahom sa pagpasaylog sala. Ang kaamgid niini mao ang gilatid nga paagi sa paghinlo sa usa ka Israelinhon nga naayo gikan sa sanla, o sa paghinlo sa usa ka balay nga naayo gikan sa maong hampak. Niini nga kahimtang ang usa ka buhi nga langgam ituslob sa dugo sa usa ka langgam nga gipatay. Unya ang buhing langgam paluparon, nga magdala sa sala ngadto sa halayo.​—Lev 14:1-8, 49-53.

Ang duha ka kanding kinahanglang walay depekto, himsog, ug pareho gayod kon posible. Sa dili pa kini ripahan, kining duha ka kanding adunay purohan nga mapili ingong kanding alang kang Jehova. Human ihalad ang kanding alang kang Jehova, itapion sa hataas nga saserdote ang iyang mga kamot diha sa ulo sa buhing kanding ug isugid ang mga sala sa katawhan nganha niini. Dayon kini nga kanding buhian, nga palakton sa “usa ka tawong andam” ngadto sa kamingawan. (Lev 16:20-22) Sa ingon, ang kanding alang kang Azazel simbolikong magdala sa mga sala sa katawhan sa milabay nga tuig, ug kini mahanaw ngadto sa kamingawan uban sa mga sala.

Kining duha ka kanding gitawag ingong usa lamang ka halad-sa-sala. (Lev 16:5) Dayag nga  duha ang gigamit aron sa pagpasiugda kon unsay nahimo niini nga probisyon sa pagtabon sa mga sala sa katawhan. Ang unang kanding ihalad. Ang ikaduha, nga gisugiran sa mga sala sa katawhan ug gibuhian ngadto sa kamingawan, dugang nga nagpasiugda sa pagpasaylo nga ihatag ni Jehova ngadto sa mga mahinulsolon. Ang Salmo 103:12 nagpasalig: “Ingon sa pagkalayo sa sidlakan gikan sa kasadpan, sa mao nga gilay-on iyang gipahilayo gikan kanato ang atong mga kalapasan.”

Sumala sa gipatin-aw ni apostol Pablo, pinaagi sa paghalad ni Jesus sa iyang kaugalingong hingpit nga tawhanong kinabuhi ingong usa ka halad alang sa mga sala sa katawhan, siya nakahimo ug labaw pa kay sa nahimo sa “dugo sa torong mga baka ug mga kanding.” (Heb 10:​4, 11, 12) Busa siya nahimong “ang dat-oganan sa sala,” nga mao ang ‘tigdala sa atong mga sakit,’ ang usa nga “gidughang tungod sa atong kalapasan.” (Isa 53:​4, 5; Mat 8:17; 1Pe 2:24) Iyang ‘gidala ngadto sa halayo’ ang mga sala sa tanan nga nagpasundayag ug pagtuo sa bili sa iyang halad. Iyang gipakita ang probisyon sa Diyos sa bug-os nga paghanaw sa mga sala. Niining paagiha ang kanding “alang kang Azazel” naglarawan sa halad ni Jesu-Kristo.