Balos, Bayad
Ang paghatag o pagdawat sa ganti o silot sumala sa nahiangay sa indibiduwal o sa grupo; kanang gihatag o gipangayo ingong bugti, ilabina tungod sa pagbuhat ug daotan.
Ang kaamgid nga mga pulong o mga pulong nga naggikan sa Hebreohanon nga lintunganayng mga berbo nga sha·lamʹ ug ga·malʹ gihubad nga “ganti,” “balos,” “bayad,” “nahiangayng pagtagad,” “pagbayad,” ug uban pa. Ang Grego nga a·po·diʹdo·mi, an·ti·mi·sthiʹa, mi·stha·po·do·siʹa, ug ang kaamgid nga mga pulong gihubad usab sa ingon.
Ngadto sa mga Nasod nga Nagdaogdaog sa Israel. Sa awit nga gihatag ni Moises ngadto sa Israel didto sa Kapatagan sa Moab una pa sa iyang kamatayon, iyang gihubit si Jehova ingong ang usa kinsa ‘manimalos’ sa Iyang mga kaaway ug kinsa “magpahamtang ug bayad” niadtong hilabihang nagadumot Kaniya. (Deu 32:35, 41; Heb 10:30) Ang panimalos ug ang pagbayad ipahamtang sa Diyos uban ang bug-os nga pagpugong-sa-kaugalingon, nga bug-os kaharmonya sa iyang hustisya ug dili gayod himoon kon walay bug-at nga mga hinungdan. Pananglitan, iyang gisilotan ang Israel tungod sa pagkadili-masinugtanon, nga usahay naggamit sa paganong mga nasod sama sa Asirya ug Babilonya ingong iyang mga instrumento. (Deu 28:15-68; 2Ha 17:7-23; 2Cr 21:14-20) Apan, kining pagano nga mga nasod milihok tungod sa pagdumot kang Jehova ug sa iyang matuod nga pagsimba, ug sila misaylo pa gayod pinaagi sa paglipay tungod sa kapildihan sa Israel ug sa pagdaogdaog sa Israel. Busa ang Diyos nagpahayag ug mga paghukom sa pagbalos batok kanila.—Isa 10:12; 34:1, 2, 8; Jer 51:6, 56; Abd 8-16; Zac 1:15.
Ang Babilonya sa partikular nakaagom ug balos tungod sa iyang dugay na kaayong pagpakigbatok kang Jehova ug sa iyang katawhan. Ang pagkapukan ug bug-os nga pagkaawaaw gitagna batok kaniya. Siya gilaglag ni Ciro nga Persianhon niadtong 539 W.K.P. apan nagpadayon sa paglungtad ingong usa ka siyudad sulod sa kasiglohan, ug sa kataposan napukan ngadto sa bug-os nga pagkaawaaw, nga dili na gayod tukoron pa pag-usab. (Jer kap 50, 51) Ang simbolikong Dakong Babilonya makaagom sa susamang balos, nga igalabog nga “dili na gayod igkita pa.”—Pin 18:2, 6, 20, 21; tan-awa ang DAKONG BABILONYA.
Ilalom sa Balaod. Ang balaod sa Diyos ngadto sa Israel nga gihatag pinaagi kang Moises naglatid ug tukmang pagbalos, bisan tuod ang kaluoy ipakita ngadto sa dili-tinuyo ug mahinulsolong makasasala. (Lev 5:4-6, 17-19; 6:1-7; Num 35:22-29) Apan ang balaod sa pagbalos bug-os nga ipadapat ngadto sa tinuyo ug dili-mahinulsolong maglalapas. (Num 15:30) Sa mga kaso nga ang usa ka tawo molihok ingong usa ka bakakong saksi, nga naghatag ug bakak nga testimonya batok sa iyang isigkatawo atubangan sa mga maghuhukom, siya makadawat ug balos, ang samang silot nga iya untang ikapahinabo ngadto sa inosenteng tawo. Si Jehova miingon: “Ug ang imong mata kinahanglan nga dili maluoy: kalag alang sa kalag, mata alang sa mata, ngipon alang sa ngipon, kamot alang sa kamot, tiil alang sa tiil.”—Deu 19:16-21.
Diha sa Hudiyohanong Nasod sa Unang Siglo. Ang Hudiyohanong nasod nagpasundayag ug hakog nga panglantaw sa pagdawat sa dili-takos nga kalulot ug mga pabor sa Diyos kanila. Gitugotan ni Jehova kining hakog nga dalan ug tinamdan nga magpaagom ug balos nganha kanila. Misulay sila sa pag-establisar sa ilang kaugalingong pagkamatarong inay nga magpasakop sa pagkamatarong sa Diyos. (Rom 10:1-3) Ingong resulta, ang kadaghanan sa nasod napandol kang Jesu-Kristo ug misalikway kaniya, ug miambit sa pagkasad-an sa dugo labot sa iyang kamatayon, sa ingon nagdalag kalaglagan sa ilang siyudad ug templo ug kagun-oban sa ilang nasod. (Mat 27:25; Dan 9:26) Si apostol Pablo nagkutlo gikan sa Mga Salmo (69:22) ug nagpadapat niini ngadto kanila sa dihang siya misulat: “Dugang pa, si David nag-ingon: ‘Himoa ang ilang lamesa nga usa ka lit-ag ug usa ka bitik ug usa ka kapandolan ug usa ka balos.’”—Rom 11:9.
Diha sa Dili-Masinugtanong mga Kristohanon. Si apostol Pablo naghisgot sa mapanimaslong hustisya ilalom sa Balaod sa pagpasiugda sa kaseryoso nga sugton sa mga Kristohanon ang Anak sa Diyos: “Kay kon ang pulong nga gisulti pinaagi sa mga manulonda malig-on, ug ang matag kalapasan ug buhat sa pagkadili-masinugtanon nakadawat ug balos [sa literal, pagbayad sa ganti] subay sa hustisya; unsaon man nato pag-ikyas kon kita wala manumbaling sa ingon kadako nga kaluwasan sa pagkaagi nga kini gisugdan pagsulti pinaagi sa atong Ginoo ug gipamatud-an kanato pinaagi nila nga nakadungog kaniya?” (Heb 2:2, 3, ftn sa Rbi8; itandi ang Heb 10:28-31.) Ang paghukom sa kalaglagan batok sa apostatang “tawo sa kalapasan” nagtaganag usa ka panig-ingnan sa maong pagbalos.—2Te 2:3, 9, 10; tan-awa ang TAWO SA KALAPASAN.