Diha sa mga sambingay ni Jesus bahin sa mga talanton ug mga mina, siya naghisgot sa mga magbabangko ug sa usa ka bangko nga mihatag ug tubo sa salapi nga gideposito kanila. (Mat 25:27; Luc 19:23) Sama gayod sa pulong nga “bangko” (nga katumbas sa Italyanong pulong nga banca alang sa lingkoranan o talad), ang Gregong pulong nga gihubad nga bangko, traʹpe·za, sa literal nagkahulogang “lamesa” (Mat 15:27), o sa dihang ilangkit sa mga kalihokan sa panalapi, sama sa mga tig-ilis ug salapi, kini nagtumong sa usa ka talad alang sa salapi.​—Mat 21:12; Mar 11:15; Ju 2:15.

Ang paghisgot sa magbabangko (Gr., tra·pe·zeiʹtes) nga midawat ug mga deposito ug mibayad ug tubo nagpakita sa usa ka mas dakong kalihokan kay sa sagad nga gihimo sa usa ka magpapatigayon ug salapi (Gr., ker·ma·ti·stesʹ), o tig-ilis ug salapi (kol·ly·bi·stesʹ), kansang pangunang mga kalihokan mao ang pag-ilis ug lokal nga salapi alang sa  langyawng salapi ug sa pagtaganag mga sensilyo nga kubos ug bili baylo sa mga sensilyo nga mas dakog bili, nga magpabayad alang sa matag usa niini nga serbisyo. (Tan-awa ang TIG-ILIS UG SALAPI.) Ang uban niini nga mga tawo lagmit misulod usab sa patigayon sa pamangko, nga midawat ug mga deposito ug nagpahulam, samtang sa ubang mga kahimtang kini nga mga transaksiyon sa panalapi gidumala sa mga tawong adunahan, sama sa mga magpapatigayon ug mga tag-iyag dagkong kabtangan.

Mopatim-aw nga diha nay mga kalihokan sa pamangko sukad pa sa panahon ni Abraham, kay ang karaang mga Sumerianhon didto sa yuta sa Sinar naghimog “makuti kaayong sistema sa pagpautang, pagpanghulam, paghupot sa gideposito nga salapi, ug sa pagtaganag mga sulat-garantiya sa pag-utang.” (The Encyclopedia Americana, 1956, Tomo III, p. 152) Didto sa Babilonya, ug sa ulahi sa Gresya, ang mga kalihokan sa pamangko nasentro diha sa relihiyosong mga templo, ug tungod kay giisip kini sa mga tawo ingong sagrado kaayo, napanalipdan kini batok sa pag-atake sa mga kawatan.

Sanglit ang ekonomiya sa nasod sa Israel sa panguna naggikan sa agrikultura, dili ra kaayo kinahanglan ang mga negosyo kon itandi sa mga sentro sa komersiyo sama sa Babilonya, Tiro, ug Sidon. Bisan tuod ang pagpatubo sa mga gihulam sa ilang mga isigka-Israelinhon gihukman diha sa Deuteronomio 23:​19, mopatim-aw nga kini pangunang gipadapat sa mga paghulam nga gihimo sa mga nanginahanglan ug sa kabos nga mga tawo. (Itandi ang Ex 22:25; Lev 25:35-37; 2Ha 4:1-7.) Espesipikong gitugotan ang pagpatubo sa mga utang sa mga dili-Israelinhon. (Deu 23:20) Ang mga manggad sagad nga itugyan ngadto sa sinaligang mga tawo aron tipigan (Ex 22:7), samtang ang uban maglubong niana sa yuta, sama sa gihimo sa tapolan nga ulipon sa sambingay ni Jesus. (Mat 25:25; itandi ang Mat 13:44.) Ang ebidensiya nga kini gihimo kanhi mao ang daghang manggad ug mga sensilyo nga nakalotan sa mga arkeologo ug mga mag-uuma diha sa kayutaan sa Bibliya.

Ang pipila sa mga Israelinhon nga mibalik gikan sa Babilonya ngadto sa yuta sa Juda gihukman tungod sa pagkamapig-oton sa ilang mga pamaagi sa pagpamangko sa dihang magpahulam sa ilang nanginahanglang kaigsoonan, nga ingong garantiya nangayo sa ilang mga balay, mga yuta, mga parasan, ug bisan gani sa ilang mga anak, ug nagpatubo ug 12 porsiyento kada tuig (ikausa-ka-gatos nga bahin kada bulan). Busa, kadtong mga nakautang nga walay ikabayad nawad-an sa ilang mga kabtangan. (Neh 5:1-11) Apan, ang maong dili-husto nga buhat wala maghukom sa tanang pagpatubo, maingon sa gipakita sa gipamulong ni Jesus sa ulahi nga nagpakitag pag-uyon sa pagpatubo sa gipahulam nga puhonan aron makaganansiya.​—Tan-awa ang TUBO.