Bata nga Ilo-sa-Amahan
Kay walay lalaki sa balay nga mosuportar kanila ug manalipod sa ilang mga katungod, ang bata nga ilo-sa-amahan, o ilong tuwapos, ug babayeng balo lagmit dali kaayong mabiktima sa pagpanglupig ug mga kalisdanan. Busa, adunay probisyon ang Balaod alang sa ilang kaayohan, nga nagtino sa hustisya alang sa batang ilo-sa-amahan, sa babayeng balo, ug sa langyawng pumoluyo ug naglakip usab sa mga probisyon alang sa ilang panginahanglan. (Ex 22:22-24; Deu 24:17) Ang mga hagdawonon diha sa kaumahan, sa punoan sa olibo, ug sa parasan ibilin alang niini nga mga kabos. (Deu 24:19-21) Gipaabot kanila ang usa ka linaing pagdapit aron makig-ambit sa dagayang tinuig nga Pista sa Pagpanghipos sa mga Abot (Pista sa mga Balongbalong), nga niana sila makapahimulos sa kasadya sa maong pagsaulog. (Deu 16:9-14) Sa matag tulo ka tuig ang linaing ikapulo nga sagad kaonon sa mga Israelinhon sa Jerusalem ibutang sa sulod sa mga ganghaan sa mga siyudad nga ilang gipuy-an. Gikan niini nga ikapulo ang batang ilo-sa-amahan adunay katungod nga makabaton ug bahin.—Deu 14:28, 29; 26:12, 13.
Nganong hinungdanon ang pagpakitag mahigugmaong kahingawa alang sa mga ilo taliwala sa mga alagad sa Diyos?
Sanglit ang mga namatyan ug walay panalipod daling mapasagdan, si Jehova naggamit sa ekspresyong “bata nga ilo-sa-amahan” sa paghubit kon unsa ka dako ang pagkamatarong nga nahuptan sa Israel o kon unsa ka layo ang ilang pagsimang gikan niini. Sa dihang ang nasod himsog sa espirituwal, ang batang ilo-sa-amahan giatiman. Sa dihang ang hustisya gituis diha sa yuta, ang batang ilo-sa-amahan gipasagdan gayod, ug kini nahimong simtoma sa pagkadunot sa nasod. (Sal 82:3; 94:6; Isa 1:17, 23; Jer 7:5-7; 22:3; Eze 22:7; Zac 7:9-11; Mal 3:5) Gitunglo ni Jehova kadtong nagdaogdaog sa batang ilo-sa-amahan. (Deu 27:19; Isa 10:1, 2) Gihubit ni Jehova ang iyang kaugalingon ingong ang Manunubos (Pr 23:10, 11), Magtatabang (Sal 10:14), ug Amahan (Sal 68:5) nila. Siya ang Usa nga nagpahamtang ug paghukom alang kanila (Deu 10:17, 18), nagpakita kanilag kaluoy (Os 14:3), naghatag kanilag kahupayan (Sal 146:9), ug nagtipig kanilang buhi.—Jer 49:11.
Usa sa mga ilhanan sa matuod nga Kristiyanidad mao ang pagpakitag konsiderasyon sa mga nagbangotan tungod sa pagkamatay sa bana o mga ginikanan. Ang tinun-an nga si Santiago misulat sa mga Kristohanon: “Ang dagway sa pagsimba nga hinlo ug wala mahugawi sa panglantaw sa atong Diyos ug Amahan mao kini: ang pag-atiman sa mga ilo ug sa mga babayeng balo sa ilang kasakitan, ug ang pag-amping sa kaugalingon nga dili mahugawan sa kalibotan.”—San 1:27.
Ang Gregong pulong alang sa ilo (or·pha·nosʹ) gigamit sa mahulagwayong diwa diha sa Juan 14:18 ug gihubad sa lainlaing paagi ingong “biniyaan” (AS), “nagminghoy” (Mo), “walay higala” (AT), ug “nagbangotan” (NW; Yg).