Binihag
Usa ka tawo nga naulipon, nadestiyero, natanggong, o nabilanggo, ilabina ang usa ka tawo nga nadakpan ug gidala ingong resulta sa gubat. (Num 21:1) Sa karaang mga panahon, gawas pa sa nabihag nga kahayopan, ang mga inagaw sa gubat sagad naglakip sa katawhan sa nailog nga mga siyudad ug mga teritoryo. (1Cr 5:21; 2Cr 14:14, 15; Am 4:10) Sa usa ka okasyon ang arka sa pakigsaad gidala ingong inagaw sa gubat, nga nagdalag daotang sangpotanan ngadto sa mga Filistehanon nga nagkuha niini. (1Sa 4:11–5:12) Ang mga paghisgot sa mga binihag maoy sukad pa sa kapanahonan sa mga patriarka; ang unang gihisgotan sa Bibliya mao si Lot, kinsa giluwas ni Abraham gikan sa kasundalohan ni Kedorlaomer. (Gen 14:14; 31:26; 34:25-29) Sa usa ka diwa si Job, bisan tuod dili biktima sa gubat, maoy diha sa “binihag nga kahimtang” hangtod nga giluwas siya ni Jehova gikan sa iyang kalisdanan.—Job 42:10.
Sa dihang ang mga Israelinhon misulod aron sa pagpanag-iya sa Yutang Saad, ang pipila ka siyudad lakip ang ilang mga populasyon, bug-os nga gitugyan sa kalaglagan, sama pananglitan sa Jerico, ang unang bunga sa pagpangdaog. (Jos 6:17, 21) Sa dihang gisakop ang ubang mga siyudad nga wala itugyan sa kalaglagan, ang mga Israelinhon, dili sama sa paganong mga nasod, wala tugoti sa paglugos sa mga babaye. Kon gusto nilang mahimong asawa ang usa ka nabihag nga babaye, kinahanglang makab-ot una ang pipila ka kinahanglanon.—Lam 5:11; Num 31:9-19, 26, 27; Deu 21:10-14.
Apan, sa dihang ang kaaway nga mga nasod misulong batok sa mga Israelinhon, usahay gitugotan ni Jehova nga mabihag ang iyang katawhan sa dihang sila wala magmatinumanon kaniya. (2Cr 21:16, 17; 28:5, 17; 29:9) Ang labing iladong pananglitan niini maoy sa ikawalo ug ikapitong siglo W.K.P., sa dihang libolibo sa mga Israelinhon ang gidestiyero ingong mga binihag sa Asiryanhon ug Babilonyanhong mga Gahom sa Kalibotan. (Tan-awa ang PAGKABINIHAG.) Gitagna ni Ahias ug Jeremias kining umaabot nga katalagman sa nasod. (1Ha 14:15; Jer 15:2) Si Moises nagpasidaan usab nga ang ilang mga anak nga lalaki ug babaye “pamihagon” ingong silot sa pagkadili-masinugtanon ngadto kang Jehova, ug miingon usab nga kon sila maghinulsol, ang maong mga binihag mahibalik ra sa ulahi. (Deu 28:41; 30:3) Nakitang daan ni Solomon ang pagkabinihag ingong sangpotanan sa pagkadili-matinumanon, ug siya miampo kang Jehova sa pagpagawas sa mga binihag kon sila maghinulsol.—1Ha 8:46-52; 2Cr 6:36-39; tan-awa usab ang 2Cr 30:9; Esd 9:7.
Nagkalainlain gayod ang pagtratar sa mga binihag, depende sa daghang kahimtang. Usahay sila gitugotan nga magpabilin sa ilang kaugalingong yuta ubos sa kondisyon nga sila mohatag ug tributo ug dili morebelde batok sa ilang bag-ong agalon. (Gen 14:1-4; 2Sa 8:5, 6; 2Ha 17:1-4) Usahay gitugotan ang nabuntog nga monarko nga magpadayon sa pagmando ingong sakop nga hari, o siya mahimong pulihan. (2Ha 23:34; 24:1, 17) Sa pipila ka kahimtang, daghan kaayong mga binihag ang gipamatay, sama sa 10,000 nga gipanghulog gikan sa usa ka pangpang mao nga “silang tanan nagkagutaygutay.” (2Cr 25:12) Ang pipila ka mananakop maoy mapintas ug mananapon kaayo sa ilang pagtratar sa mga binihag, nagbitay kanila “pinaagi lamang sa ilang kamot” (Lam 5:12), nag-abis sa ilang mga ilong ug mga dalunggan (Eze 23:25), nagbuta kanila pinaagi sa binagang mga puthaw o naglusok sa ilang mga mata pinaagi sa mga bangkaw o mga baraw (Huk 16:21; 1Sa 11:2; Jer 52:11), o ‘nagyasyas sa mga babayeng mabdos’ sa nailog nga lungsod. (Am 1:13) Ang sadistikong mga Asiryanhon, nga ilabinang nailado tungod sa ilang naghingaping kapintasan, gihulagway diha sa mga monyumento nga naggapos sa ilang mga binihag nga patuwad ug dayon nagpanit kanila nga buhi.
Ang mga binihag sagad gipatrabaho sa pinugos nga trabaho (2Sa 12:29-31; 1Cr 20:3), gihimong ulipon, o gibaligya ingong ulipon (1Sa 30:1, 2; 2Ha 5:2; Isa 14:3, 4). Sagad ang mga mananakop mahimuot sa paghigot ug pisi diha sa liog o sa ulo sa ilang mga binihag (itandi ang Isa 52:2), o sa paggapos kanila pinaagig mga talikala (2Ha 25:7), ug sa pagdala kanila “nga hubo ug nagtiniil, ug hinuboan ang sampot,” nga nagpaubos ug nagpakaulaw kanila.—Isa 20:4.
Ang pagbuhi ug pagbalik sa Hudiyong mga binihag mao ang makapalipay nga tema sa daghang tagna. (Isa 49:24, 25; Jer 29:14; 46:27; Eze 39:28; Os 6:11; Joe 3:1; Am 9:14; Sof 3:20) Gipaabot usab sa salmista ang panahon sa dihang “tigomon pagbalik ni Jehova ang mga nabihag niyang katawhan.” (Sal 14:7; 53:6; 85:1; 126:1, 4) Daghan niining mga tagnaa ang natuman sa gamayng paagi sukad ug human niadtong 537 W.K.P., sa dihang ang nahibilin sa mga binihag nga nailalom sa Persianhong Imperyo misugod sa pagbalik sa Jerusalem aron sa pagtukod pag-usab sa siyudad ug sa dakong templo niini. (Esd 2:1; 3:8; 8:35; Neh 1:2, 3; 7:6; 8:17) Ang pipila sa mga kaaway sa katawhan ni Jehova linaing gihisgotan nga mahiagom usab sa pagkabinihag, mga nasod nga sama sa Babilonya (Isa 46:1, 2; Jer 50:1, 2), Ehipto (Jer 43:11, 12; Eze 30:17, 18), ug Moab (Jer 48:46).
Si Jesus nagkutlo gikan sa Isaias 61:1, 2, nga nagpadapat niini ngadto kaniya ingong gipadala ni Jehova “aron sa pagwali sa kagawasan ngadto sa mga binihag ug sa kapasig-ulian sa panan-aw ngadto sa mga buta.” (Luc 4:16-21) Si apostol Pablo mihimog mga ilustrasyon gikan sa karaang batasan sa mga mananakop sa pagdalag mga binihag. (Efe 4:8; 2Co 10:5) Sa kataposang basahon sa Bibliya ang prinsipyo gilatid: “Kon ang usa alang sa pagkabihag, siya mabihag.”—Pin 13:10.