Laktaw ngadto sa video

Laktaw ngadto sa kaundan

Botelya

Botelya

Usa ka sudlanan nga gigamit aron sudlan ug tubig, lana, gatas, bino, mantekilya, ug keso. Ang mga botelya sa karaang kapanahonan nagkalainlain sa gidak-on ug porma, ang uban niini maoy panit nga mga sudlanan ug ang uban maoy gagmayg liog nga mga sudlanan nga may mga sungsong. Ang mga Ehiptohanon adunay inadornohan nga mga sudlanan nga gigamit ingong mga botelya, ug kini hinimo gikan sa alabastro, bukog, bronse, bildo, bulawan, garing, porselana, plata, o bato. Ang bildo nga mga botelya gigamit sa karaang Asirya, ug ang kulonon nga mga botelya maoy komon diha sa nagkalainlaing kayutaan sa Bibliya sa kakaraanan. Apan, ang karaang katawhan migamit ilabina sa mga botelya nga panit.

Ang naandang paagi sa paghimog botelya nga panit maoy pinaagi sa pag-ihaw ug hayop, putlon ang ulo ug mga tiil niini, ug dayon maampingong kuhaon ang panit niini nga dili na kinahanglang hiwaon ang tiyan sa hayop. Ang panit ihumol sa kemikal, ug dayon ang tanan nga mga pinutlan tahion gawas sa usa niana. Ang liog o tingali ang usa sa mga tiil dili tahion, ug kini ang himoong baba sa botelya, nga mahimong sirhan pinaagig sungsong o pisi. Ang mga panit sa karnero, kanding, ug usahay sa baka gigamit alang niini nga katuyoan, ug sa pipila ka higayon, ang mga balhibo dili kiskison gikan sa mga panit nga gihimong sudlanan aron kasudlan ug gatas, mantekilya, keso, ug tubig. Apan, kinahanglang ihumol kini pag-ayo kon ang mga botelyang panit gamiton alang sa lana ug bino. Bisan sa dili pa kaayo dugayng mga panahon daghang botelyang panit ang gihimo sa samang paagi sa Tungang Sidlakan. Kon ang mga botelyang panit nga sudlanag tubig dili ikahumol, malain ang lami sa tubig nga tipigan sulod niini.

Sa dihang gipapahawa si Agar, si Abraham nagpadala kaniya ug “panit nga sudlanan [Heb., cheʹmeth].” (Gen 21:​14, 15, 19) Ang mga Gabaonhon miingon kang Josue: “Mao kini ang mga sudlanag bino nga panit [Heb., noʼ·dhohthʹ] nga bag-o sa dihang among gipuno, ug, tan-awa! kini nabusisi na.” (Jos 9:13) Kana mahimong mahitabo sa ulahi tungod sa presyur nga maipon gumikan sa pag-aslom sa bino. Si Elihu miingon: “Tan-awa! Ang akong tiyan sama sa bino nga walay hungawanan; sama sa bag-ong panit nga mga sudlanan [Heb., ʼo·vohthʹ] kini buot nang mobuto.” (Job 32:19) Hinuon, sagad nga ang bag-ong panit nga mga sudlanag bino makasugakod sa presyur nga maipon sa sulod tungod sa pag-aslom sa bino. Apan, ang daang mga sudlanag bino sa kadugayan motuskig ug dili na mounat, ug kini lagmit nga mabusisi. Busa, haom gayod nga si Jesu-Kristo miingon: “Ni ang mga tawo magsulod ug bag-ong bino sa daang panit nga mga sudlanag bino; apan kon buhaton nila kini, nan mobusisi ang panit nga mga sudlanag bino ug ang bino mobuhagay ug ang panit nga mga sudlanag bino madaot. Apan ang mga tawo magsulod ug bag-ong bino sa bag-ong panit nga mga sudlanag bino, ug pareho kining mapreserbar.”​—Mat 9:17.

Si David, nga usa ka kagiw nga gilikosan sa mga kaaway, mahulagwayong naghisgot sa botelya nga panit, nga nag-ingon: “Isulod ang akong mga luha sa imong botelya nga panit.” (Sal 56:8) Busa si David mihangyo sa Diyos nga iyang gisaligan nga isulod ang iyang mga luha nga samag diha sa botelya nga panit aron hinumdoman kini.

Lagmit ang panit nga mga sudlanan nga puno sa bino usahay ibitay diin kini maasohan aron mapanalipdan gikan sa mga insekto o aron makab-ot dayon ang gitinguhang lami sa bino. Sa laing bahin, kon dili gamiton, ang mga botelyang panit mahimong ibitay sulod sa usa ka lawak nga walay panghaw ug sa ingon moitom tungod sa aso gikan sa kalayo nga gihaling didto. Sa dili madugay kining panit nga mga sudlanag bino dili na mounat ug kini mokuyos. Tingali kay naghunahuna niini, ang salmista nga nakaagom sa mga pagsulay miingon: “Kay ako nahisama sa botelya nga panit nga gipaasohan.”​—Sal 119:83; tan-awa ang MAGKUKULON; SUDLANAN; PANIT NGA MGA SUDLANAG BINO.