Buangbuang
Inay nga nagtumong sa usa ka tawo nga kulang sa pangisip, ang pulong nga “buangbuang,” ingon sa pagkagamit sa Bibliya, kasagarang nagtumong sa usa ka indibiduwal nga nagtamay sa katarongan ug nagsubay sa usa ka dalan nga walay pagbati sa moral nga sukwahi sa matarong nga mga sukdanan sa Diyos. Ang lainlaing Hebreohanon nga mga termino nga nagtumong niini nga tawo mao ang kesilʹ (“hungog”; Pr 1:22), ʼewilʹ (“buangbuang”; Pr 12:15), na·valʹ (“walay salabotan”; Pr 17:7), ug lets (“mabiaybiayon”; Pr 13:1). Ang Gregong pulong nga aʹphron nagtumong sa usa nga “walay buot” (Luc 12:20), ang a·noʹe·tos sa “walay salabotan” (Gal 3:1), ug ang mo·rosʹ sa usa ka “buangbuang” (Mat 23:17; 25:2).
Ang dalan nga gisubay sa tawong si Nabal nag-ilustrar sa dalan sa usa ka buangbuang (1Sa 25) sama nianang sa mga tawo nga nakaila sa matuod nga Diyos ug unya misimba sa mga butang nga gilalang. (Rom 1:20-25) Si Isaias miingon nga ang usa ka buangbuang, o walay salabotan, mosulti ug “kawalay-salabotan lamang, ug ang iyang kasingkasing magbuhat sa kon unsay makadaot, aron sa pagbuhat sa apostasya ug sa pagsulti batok kang Jehova sa kon unsay masukihon, aron ipahinabong mahaw-ang ang kalag sa usa nga gigutom, ug bisan ang usa nga giuhaw iyang ipahinabong dili makainom.” (Isa 32:6) Ang buangbuang nagtamay sa kaalam ug disiplina. (Pr 1:7) Inay magpatalinghog sa tambag, ang buangbuang nagpadayon sa paglakaw diha sa dalan nga iyang giisip nga “matarong sa iyang kaugalingong mga mata.” (Pr 12:15) Siya daling masuko ug makiglalis dayon. (Ecc 7:9; Pr 20:3) Siya miingon diha sa iyang kasingkasing (makita sa iyang mga lihok ang dili direktang masulti sa iyang mga ngabil): “Walay Jehova.”—Sal 14:1.
Haom gayod nga gitawag ni Jesu-Kristo ang mga eskriba ug mga Pariseo ingong “mga buangbuang ug mga buta,” sa ato pa, mga tawo nga walay kaalam ug walay pulos sa moral, tungod kay ilang gituis ang kamatuoran pinaagi sa hinimog-tawo nga mga tradisyon ug misunod sa usa ka salingkapawng dalan. Dugang pa, gipaluyohan ni Jesus ang katukma niini nga pagtawag pinaagi sa pag-ilustrar sa ilang kakulang ug katakos sa pagsabot. (Mat 23:15-22; 15:3) Apan, ang tawo nga sayop nga nagtawag sa usa ka igsoon nga usa ka “buang,” nga naghukom ug nagkondenar sa iyang igsoon ingong walay pulos sa moral, maghimo sa iyang kaugalingon nga takos mahiagom sa Gehenna.—Mat 5:22; Rom 14:10-12; Mat 7:1, 2.
Ang tawong buangbuang nga nagtukod sa iyang balay ibabaw sa balas ug ang tawong dato kansang yuta nagmabungahon pag-ayo, ug busa nagplano sa pagpadako sa iyang mga bodega ug dayon magpahimulos gayod sa kinabuhi, maoy mga pananglitan sa maayong mga sambingay ni Jesus gikan sa adlaw-adlaw nga pagkinabuhi nga nagpasiugda sa kabuangan sa pagpasagad sa espirituwal nga mga butang ug sa ingon nasayloan ang tinuod nga panalangin. Dugang pa, ang pagkapakyas sa ‘pagpadayon sa pagbantay’ sa espirituwal nga paagi maoy usa ka kabuangan, sumala sa gipasiugda sa sambingay ni Jesus bahin sa lima ka buangbuang nga mga ulay kinsa, sa paglakaw aron sa pagsugat sa pamanhonon, wala magdala ug lana alang sa ilang mga lampara.—Mat 7:24-27; Luc 12:16-21; Mat 25:1-13.
Aron mahimong tinuod nga maalamon, ang usa ka tawo kinahanglang mahimong usa ka buangbuang sa mga mata sa kalibotan, “kay ang kaalam niining kalibotana kabuangan para sa Diyos.” Dili ang maalamon sa kalibotan kondili kadtong tinamay ingong mga tawong walay kahibalo, mga buangbuang, ang gipili ni Jehova aron sa paghawas kaniya. Tungod niini nahimong mas dayag pa ang kabuangan niining kalibotana. Labot pa, kini naghanaw sa bisan unsang katarongan sa pagpanghambog niadtong tawo nga pinaboran. Hinunoa, ang tanang himaya tukmang ihatag ngadto sa Tinubdan sa kaalam, si Jehova.—1Co 3:18, 19; 1:18-31.
Kon tumpangan ang usa ka buangbuang “sumala sa iyang binuang” pinaagi sa paggamit sa iyang walay hinungdang mga pamaagi sa argumento, giuyonan sa usa nga nagtumpang ang walay pulos nga mga pangatarongan o mga paagi Proverbio 26:4, 5 nagpakita nga mahimong mapuslanon ang pagtubag kaniya “sumala sa iyang binuang” sa paaging nag-analisar sa iyang mga pagpakiglalis, nga nagladlad niini ingong talamayon, ug nagpakita nga ang iyang mga argumento motultol ngadto sa lahi gayod nga mga konklusyon gikan niadtong mga konklusyon nga iya nang nahimo.
sa buangbuang. Aron dili mahisama sa buangbuang niining bahina, kita gitambagan sa proverbio: “Ayaw tubaga ang hungog sumala sa iyang binuang.” Sa laing bahin, ang