Laktaw ngadto sa video

Laktaw ngadto sa kaundan

Cilicia

Cilicia

Usa ka gamay ug hiktin nga rehiyon sa HS sa Asia Minor. Sa H niini nahimutang ang Dagat Mediteranyo, dapit sa K ang Pamfilia, sa A ang kabukiran sa Taurus nga nag-ulang niini gikan sa Licaonia ug Capadocia, ug dapit sa S ang Kabukiran sa Amanus (karon gitawag ug Nur), nga mao ang habagatang sanga sa Kabukiran sa Taurus, nga maoy nag-ulang niini gikan sa Sirya. Nahimo kining mga utlanan sa Cilicia sa dakong bahin sa karaang kasaysayan niini.

Kining maong rehiyon pangunang nabahin sa duha ka kinaiyanhong mga seksiyon: ang kasadpan gitawag ug Cilicia Tracheia (Gansangon nga Cilicia) ug ang sidlakan gitawag ug Cilicia Pedias (Patag nga Cilicia). Ang Cilicia Tracheia maoy usa ka awaawng patag nga rehiyon ibabaw sa Kabukiran sa Taurus nga daghan ug kalasangan. Tungod sa gansangon nga baybayon niini, nga gisal-angan sa batoon nga mga punta, kini adunay daghang masalipdan nga mga dunggoanan ug mga luok. Sukad sa unang mga panahon, kini nahimong tagoanan sa mga tulisan ug mga pirata nga manulis sa mga barko daplin sa baybayon. Ang Cilicia Pedias naglakip sa lapad nga patag daplin sa baybayon, usa ka daghag tubig ug tabunok kaayong dapit. Sa kapanahonan sa Roma kini nga patag ang nahimutangan sa halos independente nga mga siyudad, nga ang labing ilado niini mao ang Tarso, ang dapit nga natawhan ni Saulo (Pablo).​—Buh 21:39; 22:3; 23:34.

Gawas pa sa trigo, lino, ug mga prutas, ang Cilicia niadtong kapanahonan sa Roma nagpatunghag balhibo sa kanding, nga gitawag ug cilicium. Ang paggamit niini diha sa paggama ug mga tolda lagmit nakaamot sa kasinatian ni Pablo samtang batan-on pa ingong tighimog tolda.

Ang Cilicia maoy usa ka hinungdanong dapit alang sa militar ug sa negosyo. Ang pangunang ruta sa negosyo gikan sa Sirya moagi sa Mga Ganghaan sa Sirya, usa ka habog nga agianan latas sa Kabukiran sa Amanus (karon gitawag ug Nur) nga mga 30 km (20 mi) sa A sa Antioquia, dayon molatas sa Cilicia ngadto sa Tarso ug motungas sa Kabukiran sa Taurus ngadto sa Mga Ganghaan sa Cilicia, ang titip nga lugot, o mga kimba, nga kaagian paingon sa sentro ug sa kasadpang Asia Minor.

Ilalom sa unang Imperyo sa Roma, ang lalawigan gibahin, ang usa ka bahin sa kasadpan gitugyan ilalom sa pagmando sa lokal nga mga dinastiya, samtang ang ubang bahin lagmit gidumala sa silingang sakop nga mga gingharian. Ayha pa sa panahon ni Vespasian (72 K.P.) nga ang sidlakan ug kasadpang mga bahin sa Cilicia nahiusa ingong usa ka lalawigan. Busa, sa unang bahin sa kapanahonan sa mga apostoles, dihay linaing suod nga relasyon tali sa Cilicia ug Sirya, ug kini daw gipadayag diha sa Buhat 15:​23, 41 ug sa Galacia 1:​21, diin gituohan sa pipila ka tigdukiduki nga ang “Cilicia” niini nga mga teksto nagtumong sa Cilicia Pedias. Sa laing bahin, sa dihang ang Buhat 27:5 nag-ingon nga si Pablo milawig “tabok sa halapad nga kadagatan atbang sa Cilicia ug Pamfilia” sa iyang pagpaingon sa Roma aron husayon didto, ang “Cilicia” nga gihisgotan sa maong teksto lagmit naglakip sa tibuok rehiyon sa sidlakan ug kasadpang Cilicia.

Ang mga Hudiyo gikan sa Cilicia maoy lakip niadtong nakiglalis kang Esteban sa wala pa siya mamatay. (Buh 6:9) Niadtong mga 49 K.P. diha nay mga kongregasyon sa Cilicia nga gipadad-an ug sulat sa Kristohanong konsilyo sa Jerusalem. (Buh 15:23) Ang ruta sa ikaduha ug ikatulong misyonaryong mga panaw ni Pablo miagi sa Cilicia ug sa Mga Ganghaan sa Cilicia.