Cut, Cuta
Ang “Cut” ug “Cuta” nagtumong sa mao rang orihinal nga pinuy-anan sa usa ka katawhang gibalhin sa hari sa Asirya ngadto sa mga siyudad sa Samaria human madestiyero ang Israel niadtong 740 W.K.P. (2Ha 17:23, 24, 30) Apan, ang mga gipapahawa gikan sa Cuta ug sa ubang mga dapit gihasi sa mga leyon nga mopatay ug tawo, ug sa dihang nangayog tabang sa hari sa Asirya, sila gihatagan ug usa ka saserdote nga kanhi iya sa amihanang gingharian sa Israel. Sanglit ang pagsimba nga gibatasan sa Israel dugay nang gisalikway sa Diyos (1Ha 13:33, 34; 16:31-33), ang pag-alagad niini nga saserdote wala makapatunghag tinuod nga mga magsisimba kang Jehova, mao nga ‘[ang mga molupyo sa kolonya] nahimong mga magsisimba sa ilang kaugalingong mga diyos,’ ug kadtong gikan sa Cuta nagpadayon sa pagsimba sa ilang diyos nga si Nergal. Ang rasa nga napatungha sa pagminyoay sa ‘mga tawo sa Cuta’ ug sa ubang mga nasod uban sa nahibilin sa mga Israelinhon sa katibuk-an gitawag ug “Samarianhon.” Sumala kang Josephus, kini sila “gitawag ug Chuthaioi (Cutim) diha sa Hebreohanong pinulongan, ug Samareitai (mga Samarianhon) sa mga Grego.” (Jewish Antiquities, IX, 290 [xiv, 3]) Ang ngalang “Cutim” dayag nga gigamit tungod sa kadaghan sa katawhan nga gikan sa Cuta taliwala sa orihinal nga mga lalin.—2Ha 17:24-41.
Ang pagkadiskobre sa kontrata nga mga papan sa Tell Ibrahim (Imam Ibrahim), mga 50 km (30 mi) sa AS sa Babilonya, nga naundan sa ngalang Kutu (ang Akadianhong katumbas sa Cut), nagpatuo sa kadaghanang geograpo nga ang Tell Ibrahim mao ang Cuta sa Bibliya. May mga indikasyon nga ang Cuta sa usa ka panahon maoy lakip sa mas iladong mga siyudad sa Imperyo sa Babilonya ug lagmit dako usab, sama sa bungdo nga nagtimaan niini karong adlawa nga maoy mga 18 m (60 p) ang gihabogon ug 3 km (2 mi) ang sirkumperensiya. Ang gituohang dapit nga kanhi usa ka karaang templo nga gipahinungod kang Nergal giingon nga anaa sa taliwala niini nga mga kagun-oban nga nahiuyon sa pahayag sa Bibliya nga “ang mga tawo sa Cut” maoy mga magsisimba sa maong diyos.—2Ha 17:29, 30.