Ang sangkap sa pandungog nga gidisenyo ug gilalang ni Jehova nga Diyos. (Sal 94:9; Pr 20:12) Ang dalunggan gilangkoban sa tulo ka bahin: ang panggawas nga dalunggan, ang tungatunga nga dalunggan, ug ang pangsulod nga dalunggan. Ang tungatunga nga dalunggan maoy usa ka gamay nga seksiyon sugod sa tambol sa dalunggan hangtod sa komplikadong mga alagianan nga naglangkob sa pangsulod nga dalunggan. Gawas pa sa gamit niini labot sa pandungog, ang pangsulod nga dalunggan may mga sangkap usab maylabot sa pagpanimbang ug sa paglihok. Ang paggamit sa duha ka dalunggan dakog ikatabang aron masayran sa usa ka tawo ang tinubdan ug direksiyon sa mga tingog.

Ang dalunggan sa tawo makadungog ug tingog gikan sa mga 20 hangtod sa 20,000 ka siklo kada segundo. Ang mga dalunggan sa daghang hayop sensitibo sa mga tunog nga taas ug tono nga dili madungog sa dalunggan sa tawo. Talagsaon ang katakos sa dalunggan nga makadungog sa lainlaing gikusgon sa tingog. Ang kinakusgang tingog nga arang madungog sa dalunggan sa tawo nga dili makadaot niini maoy duha ka milyon ka milyon ka pilo ang gikusgon kon itandi sa kinahinayang tingog nga arang madungog niini. Praktikal o mapuslanon ang limitasyon sa pagkasensitibo sa dalunggan sa tawo, kay kon ang mga dalunggan sobra pa ka sensitibo, kini makadungog bisan sa walay hunong nga mga paglihok sa mga molekula sa mga partikulo sa hangin.

Sanglit ang Magbubuhat sa dalunggan makadungog, ang Bibliya naghisgot kaniya ingong may mga dalunggan, sa simbolikong paagi. (Num 11:18; Sal 116:​1, 2) Pinaagi niini nga simbolismo, gihulagway ni Jehova ang iyang kaugalingon ingong may mga dalunggan nga mamati sa mga pag-ampo, pangaliya, ug mga pagtuaw sa mga matarong. (Sal 10:17; 18:6; 34:15; 130:2; Isa 59:1; 1Pe 3:12) Bisan tuod siya namati sa mga pagbagulbol sa mga reklamador ug sa daotang mga pulong sa iyang mga kaaway (Num 11:1; 2Ha 19:28), siya dili mamati sa ilang mga tuaw sa kasakit sa dihang modangat kanila ang paghukom. (Eze 8:18) Bisan tuod ang idolong mga larawan adunay mga dalunggan nga gililok o gikulit diha kanila, siyempre, sila dili makabati ug sila walay gahom sa pagpatalinghog o sa pagtubag sa mga pag-ampo sa ilang mga magsisimba.​—Sal 115:6.

Mahulagwayong Paggamit. Sa Bibliya ang pulong nga “dalunggan” o “igdulungog” gigamit nga kusganon kaayo diha sa mahulagwayong diwa ingong naglarawan sa bug-os nga proseso sa pagpamati.  Ang termino gigamit labot sa katakos sa pagpamati ug dayon sa pagtimbangtimbang sa kamatuoran ug sa kahinungdanon sa gisulti. (Job 12:11; 34:3) Ang paggamit sa ekspresyong ‘patalinghog,’ ‘ikiling ang imong igdulungog,’ o “paminaw” nagpasabot sa pagpamati aron buhaton ang nadungog. (Sal 78:1; 86:6; Isa 51:4) Ang ‘nabuksan ang igdulungog’ nagkahulogang ang usa nakadawat ug pagsabot o katin-awan sa usa ka butang. (Isa 50:5) Ang ekspresyon nga ‘buksan ang igdulungog’ lagmit gipasukad sa kamatuoran nga, sa kayutaan sa Sidlakan, ang usa ka tawo magtukas sa iyang pandong aron mas tin-awng makadungog. Kini nga ekspresyon, ingon man ang prase nga ‘magbutyag diha sa igdulungog,’ nagtumong sa paghatag ug impormasyon sa pribado o sa pagbutyag sa sekreto o sa usa ka butang nga kanhi wala mahibaloi.​—1Sa 9:15; 20:​2, 12, 13; 2Sa 7:27.

Ang ‘gipukaw nga igdulungog’ nagtumong sa usa ka igdulungog o dalunggan nga gihimong atentibo. (Isa 50:4) Ang maong dalunggan lagmit iya sa usa ka tawo nga kanhi kauban sa mga “bungol [sa espirituwal nga paagi] bisan tuod sila adunay [literal nga] mga dalunggan.” (Isa 43:8) Ang tawong matarong gihubit sa Bibliya ingong nagapamati sa Diyos apan nagsampong sa iyang dalunggan gikan sa pagkadaotan. (Isa 33:15) Sa susama, ang Gregong pulong alang sa ‘patalinghog’ lagmit nagkahulogan sa ‘paghatag ug pagtagad, pagsabot, ug paglihok sumala niana,’ sama sa giingon ni Jesu-Kristo: “Ang akong mga karnero magapatalinghog sa akong tingog” ug “dili gayod sila mosunod sa usa ka estranyo apan mokalagiw gikan kaniya, tungod kay wala sila makaila sa tingog sa mga estranyo.”​—Ju 10:​27, 5.

Sa laing bahin, ang mga dalunggan sa mga masukihon gihisgotan ingong “maluya” (KJ) o “dili makadungog.” (Isa 6:10; Buh 28:27) Ang maong daotan nga mga tawo gipakasama sa kobra nga nagasampong sa igdulungog niini, nga dili buot mamati sa tingog sa maglalamat.​—Sal 58:4.

Si Jehova, pinaagi sa iyang mga alagad, naghisgot bahin sa mga gahian ug dili-masinugtanong mga Israelinhon ingong may ‘mga dalunggan nga wala matuli.’ (Jer 6:10; Buh 7:51) Kini samag natakpan sa usa ka butang nga nakababag sa pagpamati. Kini maoy mga dalunggan nga wala buksi ni Jehova, kinsa naghatag ug mga igdulungog nga makasabot ug masinugtanon ngadto niadtong nagapangita kaniya, apan nagtugot nga mabungol ang espirituwal nga pandungog niadtong mga dili masinugtanon. (Deu 29:4; Rom 11:8) Si apostol Pablo nagtagna nga moabot ang panahon nga ang pipila ka nag-angkong mga Kristohanon motalikod gikan sa matuod nga pagtuo, dili buot mamati sa kamatuoran sa Pulong sa Diyos, apan magtinguha nga “gitikon” ang ilang mga dalunggan pinaagi sa mga butang nga makapahimuot kanila, ug busa mamati sa mini nga mga magtutudlo. (2Ti 4:​3, 4; 1Ti 4:1) Dugang pa, ang dalunggan sa usa ka tawo mahimong “mosanting” tungod sa pagkabati ug makapapugwat nga balita, ilabina ang balita sa katalagman.​—1Sa 3:11; 2Ha 21:12; Jer 19:3.

Sa dihang si Saulo sa Tarso gibutaan pinaagi sa usa ka kahayag nga dili kinaiyanhon, ang mga tawo ba nga uban kaniya nakadungog sa tingog nga nadungog ni Saulo?

Ang usa ka pananglitan diin makita ang kalainan sa literal nga pagkadungog sa tingog ug ang pagkadungog uban ang pagsabot makaplagan diha sa asoy sa pagkakabig ni Saulo sa Tarso ug sa iyang pagsugilon niini sa ulahi. (Buh 9:3-8; 22:6-11) Ang asoy sa Buhat 9:7 nag-ingon nga ang mga tawo nga kauban ni Saulo nakadungog ug “usa ka tingog.” (KJ, NW) Apan, sumala sa gitala sa Buhat 22:​9, si Pablo (Saulo) miingon nga ang mga tawo nga uban kaniya wala makadungog sa tingog. Kon sabton nga tukma ang giingon sa duha ka teksto, kini walay panagsumpaki. Ang Gregong pulong alang sa “tingog” (pho·neʹ) diha sa Buhat 9:7 maoy sa genitive case (pho·nesʹ) ug niining bersikuloha nagpasabot sa pagkadungog sa usa ka tingog​—nakadungog sa tingog apan wala makasabot. Sa Buhat 22:9 ang pho·neʹ maoy sa accusative case (pho·nenʹ): ang mga tawo “wala makadungog sa tingog”​—nadungog nila ang tingog apan wala hisabti ang mga pulong, ang kahulogan; wala nila masabti kon unsa ang giingon ni Jesus ngadto kang Saulo, sama sa pagkasabot niini ni Saulo. (Buh 9:4) Kini nga kahibalo sa paggamit sa Bibliya niini nga ideya sa ‘pagkadungog’ diha sa duha ka diwa makatabang sa pagsulbad sa daw mga panagsumpaki.

Sa pagpahiluna-sa-katungdanan sa mga saserdote sa Israel, si Moises gisugo nga magkuha ug dugo sa laking karnero nga alang sa pagpahiluna-sa-katungdanan ug magbutang niini sa langodngod sa tuo nga dalunggan ni Aaron ug sa matag usa sa iyang mga anak nga lalaki, ingon man sa tuong kamot ug sa tuong tiil, nga nagpakitang kon unsay ilang napatalinghogan, ilang ginabuhat, ug ang ilang paagi sa paglakaw angayng magamhan sa kon unsay gihimo didto. (Lev 8:22-24) Sa susama, sa kahimtang sa nahinloang sanlahon, ang Balaod nag-ingon nga ang pipila ka bahin sa dugo sa laking karnero nga gihalad ingong halad-sa-sala, ingon man ang pipila ka bahin sa lana nga gihalad, ibutang sa saserdote nganha sa langodngod sa tuong dalunggan sa sanlahon. (Lev 14:​14, 17, 25, 28)  Ang susama nga kahikayan makaplagan sa probisyon nga gihimo alang sa tawo nga nagtinguha nga magpabiling ulipon sa iyang agalon hangtod sa panahong walay tino. Niana nga kahimtang ang ulipon dad-on ngadto sa poste sa pultahan, ug ang iyang agalon magtusok sa iyang dalunggan pinaagig hilihod. Kining dayag nga timailhan, nga gihimo diha sa sangkap sa pandungog, tatawng naghulagway sa tinguha sa ulipon nga mopadayon sa pagsilbi nga masinugtanon sa iyang agalon.​—Ex 21:​5, 6.

Mahitungod sa dakong panginahanglan sa tawo nga magpatalinghog sa Diyos, nga nagkahulogan ug paghatag ug idlot nga pagtagad ug pagsunod sa iyang mga pulong sumala sa gilatid sa Bibliya, inay sa pagkakita sa Diyos ingon sa giinsistir sa uban, si R. C. Dentan nag-ingon: “Sa Bibliya, ang yawing pulong alang sa pagsanong sa tawo ngadto sa Diyos mao ang ‘pagpatalinghog’ imbes ang ‘pagkakita’ . . . Alang sa misteryosong mga relihiyon ang kinalabwang relihiyosong kasinatian mao ang ‘pagkakita’ sa diyos; apan diha sa Bibliya, diin ang pangunang relihiyosong tinamdan mao ang pagsunod sa pulong sa Diyos, ang gipasiugda mao ang ‘pagpatalinghog’ sa iyang tingog. Ang labing hinungdanon nga pormula sa relihiyon sa Israel nagsugod niining bahina: ‘Pamati, Oh Israel.’ ‘Siya nga iya sa Diyos’ dili ang mistiko nga nakakita ug panan-awon, kondili siya nga ‘nagapatalinghog sa mga pulong sa Diyos’ (Ju 8:47).”​—The Interpreter’s Dictionary of the Bible, giedit ni G. Buttrick, 1962, Tomo 2, p. 1; tan-awa ang PAGKABUNGOL.