Damgo
Ang mga hunahuna o mga handurawan sa usa ka tawo samtang natulog. Ang Kasulatan naghisgot ug mga damgo nga gikan sa Diyos (Num 12:6), kinaiyanhong mga damgo (Job 20:8), ug bakak nga mga damgo (Jer 29:8, 9) sama nianang nalangkit sa pagpanag-an.—Zac 10:2.
Mga Damgo Gikan sa Diyos. Ang mga damgo gikan sa Diyos nadawat sa mga alagad ni Jehova ug sa mga tawo nga wala magsimba kaniya. (1Ha 3:5; Huk 7:13, 14) Ang pipila niini naghatag ug mga pasidaan nga nagpanalipod sa iyang mga alagad, ug ang uban naghatag kanila ug giya. Busa, pinaagi sa usa ka damgo ang Diyos nagpasidaan kang Abimelek nga hari sa Gerar sa dili paghilabot kang Sara, nga tungod niana siya nagpabiling wala mahugawi. (Gen 20) Agig pagsunod sa ‘pasidaan sa Diyos diha sa usa ka damgo,’ ang mga astrologo nga miduaw kang Jesus wala mobalik ngadto sa mabunoon nga si Herodes. (Mat 2:11, 12) Ingong sanong sa sugo sa manulonda diha sa mga damgo, si Jose nagkuha kang Maria ingong iyang asawa ug mikalagiw usab uban kang Jesus ug Maria ngadto sa Ehipto. Sa ulahi tungod sa mga damgo nga gikan sa Diyos si Jose mipauli gikan sa Ehipto uban kanila ug mipuyo sa Nasaret aron matuman ang tagna, “Siya tawgon nga Nasaretnon.”—Mat 1:18-25; 2:13-15, 19-23.
Ang ubang mga damgo gikan sa Diyos mipasalig sa iyang mga alagad bahin sa iyang pag-uyon o mitabang kanila sa pagsabot kon sa unsang paagi si Jehova nag-abag kanila. Sa dihang ang Diyos hapit nang mohimo ug usa ka pakigsaad kang Abram (Abraham), ang patriarka nahinanok ug ang dakong kangitngit midangat kaniya, ug dayon, mopatim-aw nga si Jehova namulong kaniya diha sa usa ka damgo. (Gen 15:12-16) Didto sa Luz (Bethel) gipadamgo sa Diyos si Jacob nga niana iyang nakita ang usa ka hagdanan nga miabot sa langit gikan sa yuta, sa ingon nagpasabot nga adunay komunikasyon uban sa langit. Ang mga manulonda misaka ug mikanaog niini, nga sa ibabaw niini dihay usa ka representasyon ni Jehova nga nagbarog, ug ang Diyos nagpahayag ug panalangin kang Jacob. (Gen 28:10-19; itandi ang Ju 1:51.) Pinaagi usab sa usa ka damgo nga ang Diyos, mga tuig sa ulahi, nagpakita sa iyang pag-uyon kang Jacob ug pinaagi sa usa ka manulonda siya naghatag kaniya ug sugo nga mopauli sa iyang yutang natawhan.—Gen 31:11-13.
Ingong usa ka batan-on, ang anak ni Jacob nga si Jose may mga damgo nga nagpaila nga siya nakabaton sa pag-uyon sa Diyos, ug kini usab nga mga damgo maoy matagnaon. Sa usa niini, siya ug ang iyang mga igsoon nagbangan sa tinapok nga mga lindog diha sa taliwala sa uma. Ang binangan ni Jose mibarog nga tul-id, ug ang mga binangan sa iyang mga igsoon mialirong ug miyukbo niini. Diha sa laing damgo, ang adlaw, bulan, ug ang 11 ka bituon miyukbo kaniya. (Gen 37:5-11) Kining duha ka damgo natuman sa dihang si Jacob ug ang iyang panimalay mibalhin ngadto sa Ehipto panahon sa usa ka grabeng gutom. Aron makabaton ug pagkaon, silang tanan nagdepende kang Jose, ang administrador sa pagkaon sa Ehipto nianang panahona.—Gen 42:1-3, 5-9.
Ang pipila ka damgo gikan sa Diyos nga nasinatian sa mga tawo nga wala magasimba kaniya maoy matagnaon usab. Sa Ehipto, samtang si Jose nabilanggo uban sa pangulo sa mga magtitiing ug sa pangulo sa mga panadero ni Paraon, kini nga mga tawo nagdamgog mga damgo nga gipahinabo sa Diyos nga ikapatin-aw ni Jose. Kini nga mga damgo nagkahulogan nga sa tulo ka adlaw ang pangulo sa mga magtitiing ibalik sa iyang katungdanan, samtang ang pangulo sa mga panadero pagapatyon. Kini nga mga panghitabo natuman tulo ka adlaw sa ulahi, sa adlawng natawhan ni Paraon. Sa ulahi kini nga mga damgo mao ang hinungdan nga si Jose nahatagag pagtagad ni Paraon ingong usa ka tawo nga adunay espiritu sa Diyos.—Gen 40.
Ang pasidaan ug tagna gilangkob diha sa duha ka damgo nga gidamgo ni Paraon sa usa lang ka gabii sa mga adlaw ni Jose. Diha sa unang damgo, iyang nakita ang pito ka tambok-ug-unod nga mga baka nga gikaon sa pito ka barot, yagpis-ug-unod nga mga baka. Diha sa ikaduhang damgo ni Paraon, dihay pito ka bus-ok ug maayo nga mga uhay nga mitubo diha sa usa ka lindog apan gilamoy sa pito ka kuyos, piyasot, gipagba sa hangin nga mga uhay. Si Jose, nga nagpasidungog sa hubad niini ngadto sa Diyos, tukmang nagpatin-aw nga ang duha ka damgo nagpunting sa pito ka tuig nga kadagaya nga pagasundan sa pito ka tuig nga gutom. (Gen 41) Sugo sa Diyos nga luwason ang daghan gikan sa gutom ug ilabina ang pagluwas sa kinabuhi sa mga kaliwat ni Abraham aron sa pagtuman sa iyang mga saad kang Abraham.—Gen 45:5-8.
Si Haring Nabucodonosor sa Babilonya adunay duha usab ka matagnaong mga damgo gikan sa Diyos. Ang usa niini maoy usa ka larawan nga metal nga ang ulo bulawan, ang dughan ug mga bukton plata, ang tiyan ug mga paa tumbaga, ang mga bitiis puthaw, ug ang mga tiil puthaw ug yutang-kulonon. Ang usa ka bato nga gisapsap nga dili pinaagi sa mga kamot mihampak ug midugmok sa mga tiil niini ug mipusgay sa ubang mga bahin sa larawan. Si Daniel nagpaila kang Nabucodonosor ingong “ang ulo nga bulawan” ug nagpatin-aw nga ang Babilonya pulihan sa sunodsunod nga tawhanong mga gingharian. Sa kataposan, ang Diyos mismo magtukod ug usa ka Gingharian nga “dili gayod malumpag.”—Dan 2:29-45.
Diha sa laing damgo gikan sa Diyos, nakita ni Nabucodonosor ang usa ka dako kaayong kahoy nga giputol, nga ang nahibiling tuod niini gipikitan ug “pikit nga puthaw ug tumbaga” hangtod nga molabay niini ang “pito ka panahon.” Ingong katumanan sa gipatin-aw ni Daniel, ang nanghambog nga si Nabucodonosor (nga gisimbolohan sa kahoy nga giputol) nabuang, nga nagpabilin niana nga kahimtang hangtod nga milabay ang pito ka panahon, o mga tuig. Human niana siya miila sa pagkalabaw sa Diyos, ug kay naulian sa iyang hustong pangisip, siya gibalik sa iyang pagkahari.—Dan 4; tan-awa ang TINUDLONG MGA PANAHON SA MGA NASOD.
Si Daniel mismo nagdamgog usa ka damgo gikan kang Jehova nga niana siya nakakita ug upat ka dagko kaayong mga mananap nga migula gikan sa dagat, ug kini nga mga linalang naghawas sa tawhanong mga kagamhanan. (Dan 7:1, 3, 17; tan-awa ang MANANAP, SIMBOLIKO NGA MGA.) Nakita usab ni Daniel ang Karaan sa mga Adlaw, nga gikan kaniya ang “sama sa anak sa tawo” nakadawat ug malungtarong “pagmando ug dignidad ug gingharian.”—Dan 7:13, 14.
Gitagna ni Joel nga ang pagbubo sa espiritu sa Diyos pagasundan sa mga ilhanan sama sa pagpanagna ug sa pagdamgog inspiradong mga damgo. (Joe 2:28) Adlaw kadto sa Pentekostes sa tuig 33 K.P. nga ang mga 120 ka tinun-an ni Jesu-Kristo nakadawat sa balaang espiritu ug nagsugod sa pagsulti ug nagkadaiyang mga pinulongan “bahin sa halangdong mga butang sa Diyos.” (Buh 2:1-18) Sa ulahi, ang ubang mga magtutuo, lakip ang kanhing maglulutos nga si Saulo (Pablo), nakadawat sa balaang espiritu ug gitugahan ug milagrosong mga gasa. (Buh 8:17-19; 9:17; 10:44-46) Samtang didto sa Troas, si Pablo adunay panan-awon sa kagabhion o damgo nga naggiya kon asa siya ug ang iyang mga kaubanan mosangyaw sa “maayong balita.” (Buh 16:9, 10) Sa walay duhaduha ang ubang mga tinun-an may mga damgo usab ubos sa impluwensiya sa espiritu sa Diyos ingong katumanan sa mga pulong sa tagna ni Joel.
Sa dihang si Jesu-Kristo gitaral sa atubangan ni Poncio Pilato, ang asawa sa Romanong gobernador nagpadala kaniya niini nga mensahe bahin kang Jesus: “Ayaw panghilabot nianang tawong matarong, kay ako nag-antos sa labihan karong adlawa diha sa usa ka damgo tungod kaniya.” (Mat 27:19) Dayag nga kadto nga damgo naggikan sa Diyos, ug kini magpasidaan gayod unta kang Pilato nga ang kaso ni Kristo hinungdanon gayod kaayo.
Kinaiyanhong mga Damgo. Ang kinaiyanhong mga damgo mahimong mamugna tungod sa pipila ka hunahuna o mga emosyon, mga pagbati o adlaw-adlaw nga mga kalihokan (kabalaka, pisikal nga kahimtang sa usa ka tawo, iyang buluhaton, ug uban pa). (Ecc 5:3) Kini nga mga damgo dili kaayo hinungdanon. (Sal 73:20) Ang usa ka gigutom nga tawo tingali magdamgo nga nagakaon ug ang usa nga giuhaw magdamgo nga nagainom, apan sila mahigmata nga wala matagbaw. Makasinati usab ug samang sayop nga paghanduraw ang tanang kanasoran nga “nakiggubat batok sa Bukid sa Zion.”—Isa 29:7, 8.
Mahitungod sa paganong panglantaw bahin sa mga damgo, kini giingon: “Ang mga Babilonyanhon dako kaayo ug pagsalig sa mga damgo nga sa bisperas sa paghimog importanteng mga desisyon sila matulog diha sa mga templo, nga naglaom nga makadawat ug tambag. Ang mga Grego nga nagtinguha ug tambag alang sa maayong panglawas matulog diha sa mga ampoanan ni Aesculapius, ug ang mga Romano diha sa mga templo ni Serapis. Ang mga Ehiptohanon nagtagik ug komplikadong mga basahon alang sa hubad sa mga damgo.” (Harper’s Bible Dictionary, giedit ni M. ug J. L. Miller, 1961, p. 141) Apan ang maong mga batasan wala buhata taliwala sa matinumanong mga Hebreohanon ug sa unang mga Kristohanon. Ang Kasulatan nagpasidaan batok sa pagpangitag mga tilimad-on, sa kinaiyanhon man nga mga damgo o kaha sa nagkadaiyang mga panghitabo.—Deu 18:10-12; tan-awa ang PAGPANAG-AN.
Bakak nga mga Damgo. Gikondenar sa Bibliya ang bakak nga mga damgo. Sumala sa Balaod, ang usa ka bakakon nga magdadamgo nga nag-aghat sa pagbuhat sa idolatriya kinahanglang patyon. (Deu 13:1-5) Usahay ang Diyos tingali mamulong ngadto sa iyang matuod nga mga manalagna pinaagig mga damgo (Num 12:6), apan siya maoy batok sa “mga manalagna sa bakak nga mga damgo,” nga nagpahisalaag sa iyang katawhan gikan sa matuod nga pagsimba. (Jer 23:25-32; 27:9, 10) Ang mga tigpanag-an gihubit ingong nagsultig “mga damgo nga walay kapuslanan.”—Zac 10:2.
Ang Bibliya naghisgot bahin sa mga damgo diha sa mahulagwayong diwa sa paghubit sa dili-diyosnong mga tawo nga naghugaw sa unod nga miyuhot sa Kristohanong kongregasyon. Si Judas nagpasidaan sa mga isigkamagtutuo batok sa maong mga tawo nga “nanagdamgo,” kining mga tawhana mopatim-aw nga nagdamgo (naghunahuna) nga sila makalapas sa Pulong sa Diyos ug makahugaw sa unod diha sa kongregasyon ug bisan pa niana sila dili masilotan. Kini maoy sayop, tungod kay sila makaagom gayod sa dili-paborableng paghukom gikan sa Supremong Maghuhukom, si Jehova.—Jud 8; 1Co 6:9, 10, 18-20.
