Laktaw ngadto sa video

Laktaw ngadto sa kaundan

Galingan

Galingan

Usa ka yanong kasangkapan nga sagad gilangkoban sa duha ka bato (ang usa gipatong sa lain), nga sa tunga niini ligison ang nagkalainlaing mga lugas aron mahimong harina. Mahimong lubkon ang mga lugas gamit ang alho ug lusong, ligison kini diha sa usa ka lapad nga bato gamit ang bato nga naa sa ibabaw, o kaha galingon kini pinaagig demano nga galingan nga patuyokon (rotary mill) o iduso-duso (lever mill). Ang maong mga kasangkapan gigamit na sukad pa sa unang mga panahon sa mga patriarka, kay ang asawa ni Abraham nga si Sara naghimog lingin nga mga tinapay ginamit ang “pinong harina.” (Gen 18:6) Didto sa kamingawan, gigaling sa mga Israelinhon ang gitagana sa Diyos nga mana pinaagi sa “mga galingan nga demano o gilubok sa lusong.”​—Num 11:​7, 8; tan-awa ang LUSONG.

Ang tinapay sagad lutoon kada adlaw, ug ang matag banay sagad nga adunay kaugalingong galingan nga demano. Ang paggaling sa lugas aron himoong harina maoy kasagarang buluhaton sa mga babaye kada adlaw diha sa panimalay. (Mat 24:41; Job 31:10; Ex 11:5; Isa 47:​1, 2) Sila mobangon sayo sa buntag aron andamon ang harina nga gikinahanglan alang sa lutoong tinapay sa maong adlaw. Ang tingog sa mga galingan nga demano gihisgotan sa Bibliya ingong simbolo sa naandang malinawon nga mga kahimtang. Sa kasukwahi, ang pagkabiniyaan ug pagkaawaaw gipaila sa dihang “ang tingog sa galingan nga demano” dili na madungog.​—Jer 25:​10, 11; Pin 18:​21, 22; itandi ang Ecc 12:​3, 4.

Ang komon nga galingang demano sa karaang Israel mao ang galingan nga pormag montura sa kabayo. Kini may duha ka giporma nga bato, nga ang ilalom nga bato mas taas ug ang ibabaw mas mubo. (Deu 24:6; Job 41:24) Ang tiggaling moluhod sa likod niini, nga ang duha ka kamot maggunit sa ibabaw nga bato, ug iya kining ibag-idbag-id sa ubos nga bato aron mapulpog ang mga lugas. Ang ubang pang-ilalom nga bato giposisyon nga layolayo sa tiggaling aron mas makapangusog siya. Sa ulahi, gigamit na ang galingan nga iduso-duso (lever mill) ug galingan nga patuyokon (rotary mill). Kining duha ka galingan dunay lungag sa tunga sa ibabaw nga bato nga maoy butangan sa lugas. Ang iduso-duso nga galingan rektanggulo o kuwadrado, nga may dako nga pang-ilalom nga bato diin iduso-duso ang mas gamay nga bato pinaagig handol nga gitaod sa pang-ibabaw nga bato. Usahay ipatong kini aron ang usa puwedeng magbarog samtang maggaling. Ang patuyokon nga galingan dunay duha ka lingin nga bato, nga dunay tarugo diha sa tunga nga maoy tuyokanan sa pang-ibabaw nga bato. Ang pang-ibabaw nga bato lupyak, nga gituyo aron mohaom ug matuyoktuyok diha sa ugdo nga bahin sa pang-ilalom nga bato, ug tungod niana ang ginaling nga lugas mangahulog sa kilid sa galingan. Hangtod karon, gigamit gihapon ni. Karon, ang bug-at nga pang-ilalom nga bato sagad gama sa basalto ug mga 46 sm (18 pul.) ang diyametro ug 5 ngadto sa 10 sm (2 ngadto sa 4 pul.) ang gibag-on.

Sagad nga duha ka babaye ang mogamit niining matanga sa galingan nga demano. (Luc 17:35) Sila mag-atbang sa paglingkod, ang matag usa mogunit sa gunitanan aron patuyokon ang pang-ibabaw nga bato. Sa iyang usa ka kamot, ang usa ka babaye maglunod ug usa ka pudyot sa lugas nga galingon diha sa lungag sa pang-ibabaw nga bato, samtang ang usa ka kamot sa laing babaye magtigom sa harina sa dihang kini mogawas gikan sa kilid sa galingan ug mahulog ngadto sa sudlanan o sa panapton nga gihanig sa ilalom sa galingan.

Sanglit ang tinapay sagad lutoon kada adlaw ug ang lugas kanunayng galingon aron himoong harina, ang balaod sa Diyos ngadto sa Israel maluluy-ong nagdili sa pagsakmit sa galingan nga demano sa usa ka tawo o sa pang-ibabaw nga bato niini ingong garantiya. Ang tinapay sa pamilya sa adlaw-adlaw nag-agad sa galingan nga demano. Busa, ang pagsakmit niini o sa pang-ibabaw nga bato niini nagkahulogan sa pagsakmit sa “kalag” o sa “panginabuhian.”​—Deu 24:​6, ftn sa Rbi8.

Ang mas dagkong mga galingan gihisgotan usab sa Kasulatan. Gihisgotan ni Jesu-Kristo ang “galingan nga bato sama nianang ginabiyo sa asno.” (Mat 18:6) Lagmit susama ni sa galingan nga pinugos nga gipabiyo sa mga Filistehanon sa gibutaan nga si Samson sa dihang “siya nahimong usa ka tiggaling didto sa bilanggoan,” pero ang uban naghunahuna nga galingan kadto nga pormag montura sa kabayo.​—Huk 16:21.

Sa Pinadayag, ang kalit ug kataposang kalaglagan sa Dakong Babilonya gipakasama sa pagtambog ug “bato nga sama sa usa ka dakong galingan nga bato” ngadto sa dagat.​—Pin 18:21.