Ang Grego ug Hebreohanong mga pulong nga gihubad nga “ginoo” (o ang susamang mga termino nga “senyor,” “tag-iya,” “agalon”) gigamit maylabot kang Jehova nga Diyos (Eze 3:11), kang Jesu-Kristo (Mat 7:21), sa usa sa mga ansiyano nga nakita ni Juan diha sa panan-awon (Pin 7:​13, 14), sa mga manulonda (Gen 19:​1, 2; Dan 12:8), sa mga tawo (1Sa 25:24; Buh 16:​16, 19, 30), ug sa bakak nga mga bathala (1Co 8:5). Sagad ang terminong “ginoo” nagtumong sa usa nga nanag-iya o may awtoridad ug gahom ibabaw sa mga tawo o mga butang. (Gen 24:9; 42:30; 45:​8, 9; 1Ha 16:24;  Luc 19:33; Buh 25:26; Efe 6:5) Kini nga titulo gigamit ni Sara ngadto sa iyang bana (Gen 18:12), sa mga anak ngadto sa ilang mga amahan (Gen 31:35; Mat 21:​28, 29), ug sa manghod ngadto sa iyang magulang nga igsoong lalaki (Gen 32:​5, 6). Kini makita ingong usa ka titulo sa pagtahod nga gigamit alang sa prominenteng mga tawo, publikong mga opisyal, mga manalagna, ug mga hari. (Gen 23:6; 42:10; Num 11:28; 2Sa 1:10; 2Ha 8:10-12; Mat 27:63) Sa dihang gigamit alang sa mga estranyo, ang “ginoo” o “senyor” nagsilbing usa ka titulo sa pangatahoran.​—Ju 12:21; 20:15; Buh 16:30.

Si Jehova nga Diyos. Si Jehova nga Diyos mao ang “Ginoo sa langit ug sa yuta,” ingong ang Unibersohanong Soberano tungod sa iyang Pagkamaglalalang. (Mat 11:25; Pin 4:11) Ang langitnong mga linalang naghisgot kaniya ingong “Ginoo,” sumala sa gibutyag sa Pinadayag 11:​15, nga nag-ingon: “Dihay makusog nga mga tingog sa langit, nga nag-ingon: ‘Ang gingharian sa kalibotan nahimo nang gingharian sa atong Ginoo [si Jehova] ug sa iyang Kristo.’” Ang matinumanong mga alagad sa Diyos dinhi sa yuta nagtawag kaniya ingong “Soberanong Ginoo,” ug kini nga titulo makita kapin sa 300 ka higayon diha sa inspiradong Kasulatan. (Gen 15:2; Pin 6:10) Siya tukma usab nga gihubit ingong “matuod nga Ginoo.” (Isa 1:24) Pinaagi sa iyang sugo nga ang katawhan gitigom o giani alang sa kinabuhi. Busa, ingong “Agalon [Ginoo] sa pagpangani,” ngadto kaniya angayng himoon ang pangamuyo alang sa dugang pang mga mamumuo nga motabang sa pagpangani.​—Mat 9:​37, 38; tan-awa ang apendise sa Rbi8, pp. 1566-1568.

Si Jesu-Kristo. Samtang dinhi sa yuta, si Jesu-Kristo nagtawag sa iyang kaugalingon ingong “Ginoo sa igpapahulay.” (Mat 12:8) Sa tukmang paagi, iyang gigamit ang Igpapahulay alang sa pagbuhat sa buluhaton nga gisugo sa iyang langitnong Amahan. Ang maong buluhaton naglakip sa pagpang-ayo sa mga masakiton. (Itandi ang Mat 8:​16, 17.) Si Jesus nahibalo nga ang Moisesnong Balaod, lakip na ang gilatid nga Igpapahulay niini, maoy ‘landong sa maayong mga butang nga moabot.’ (Heb 10:1) Maylabot sa “maayong mga butang nga moabot,” adunay usa ka igpapahulay nga niana siya mao ang Ginoo.​—Tan-awa ang IGPAPAHULAY, ADLAW NGA (“Ginoo sa Igpapahulay”).

Samtang si Jesu-Kristo dinhi pa sa yuta, ang mga tawo gawas pa sa iyang mga tinun-an nagtawag kaniya nga “Ginoo” o “Senyor.” (Mat 8:2; Ju 4:11) Niini nga mga kahimtang kini sa panguna maoy usa ka titulo sa pagtahod o pangatahoran. Apan, ngadto sa iyang mga apostoles gipakita ni Jesus nga ang pagtawag kaniya ug “Ginoo” naglangkit ug labaw pa niini. Matod niya: “Kamo nagtawag kanako, ‘Magtutudlo,’ ug ‘Ginoo,’ ug husto ang inyong gisulti, kay mao man ako.” (Ju 13:13) Ingong iyang mga tinun-an, kini nga mga apostoles maoy iyang mga magtutuon o mga tinudloan. Busa siya maoy ilang Ginoo, o Agalon.

Human sa kamatayon ug pagkabanhaw ni Jesus ang iyang titulo nga Ginoo ilabinang nakabaton ug dakong kahulogan. Pinaagi sa iyang haladnong kamatayon, iyang gipalit ang iyang mga sumusunod, nga tungod niini siya nahimong ilang Tag-iya. (Ju 15:​13, 14; 1Co 7:23; 2Pe 2:1; Jud 4; Pin 5:​9, 10) Siya usab maoy ilang Hari ug Pamanhonon ug sila magpasakop kaniya ingong ilang Ginoo. (Buh 17:7; Efe 5:22-27; itandi ang Ju 3:​28, 29; 2Co 11:2; Pin 21:9-14.) Sa dihang gigantihan ni Jehova ang iyang Anak tungod sa pagkamatinumanon niini bisan gani sa pag-antos sa usa ka makauulaw nga kamatayon diha estaka, siya “nagbayaw kaniya ngadto sa usa ka labaw nga katungdanan ug malulotong naghatag kaniya sa ngalan nga labaw sa tanang uban pa nga ngalan, aron nga sa ngalan ni Jesus moluhod ang tanang tuhod nilang anaa sa langit ug nilang anaa sa yuta ug nilang anaa ilalom sa yuta, ug ang tanang dila magaila sa dayag nga si Jesu-Kristo maoy Ginoo alang sa kahimayaan sa Diyos nga Amahan.” (Flp 2:9-11) Ang pag-ila kang Jesu-Kristo ingong Ginoo nagkahulogan ug labaw pa kay sa pagtawag lamang kaniya nga “Ginoo.” Kini nagkinahanglan nga ang usa ka indibiduwal moila sa posisyon ni Jesus ug mosubay sa dalan sa pagkamasinugtanon. (Itandi ang Ju 14:21.) Sumala sa giingon ni Jesus: “Dili ang matag usa nga magaingon kanako, ‘Ginoo, Ginoo,’ makasulod sa gingharian sa mga langit, kondili ang usa nga nagabuhat sa kabubut-on sa akong Amahan nga anaa sa mga langit.”​—Mat 7:21.

Si Jehova nga Diyos naghatag usab ug imortalidad o pagkawalay-kamatayon sa iyang matinumanong Anak. Busa, bisan tuod daghang tawo ang nagmando ingong mga hari o mga ginoo, si Jesu-Kristo lamang, ingong “Hari sa mga hari ug Ginoo sa mga ginoo,” ang walay kamatayon.​—1Ti 6:14-16; Pin 19:16.

Sanglit si Jesus adunay mga yawi sa kamatayon ug sa Hades (Pin 1:​17, 18), siya makahimo sa pagpahigawas sa katawhan gikan sa komon nga lubnganan (Ju 5:​28, 29) ug gikan sa kamatayon nga napanunod gikan kang Adan. (Rom 5:​12, 18) Busa siya usab ang ‘Ginoo sa mga patay,’ lakip kang Haring David nga usa sa iyang yutan-ong mga katigulangan.​—Buh 2:34-36; Rom 14:9.

Usa ka Titulo sa Pagtahod. Sanglit ang mga Kristohanon aduna lamay “usa ka Ginoo” nga mao si Jesu-Kristo (Efe 4:5), kini wala magkahulogan nga dili na mapadapat ang “ginoo” (o, “senyor”)  ngadto sa uban ingong usa ka titulo sa pagtahod, pangatahoran, o awtoridad. Si apostol Pedro naghisgot gani kang Sara ingong usa ka maayong panig-ingnan alang sa Kristohanong mga asawa tungod sa iyang pagkamasinugtanon kang Abraham, “nga nagtawag kaniya nga ‘ginoo.’” (1Pe 3:1-6) Kini dili usa ka pormalidad lamang sa kabahin ni Sara. Kini maoy usa ka tim-os nga pagpakita sa iyang pagpasakop, kay siya naghisgot kaniya ingong ginoo “sulod sa iyang kaugalingon.” (Gen 18:12) Sa laing bahin, sanglit ang tanang Kristohanon maoy mga igsoon, sayop nga ilang tawgon ang usa sa ilang taliwala nga “Pangulo” o “Ginoo,” nga mag-isip sa maong igsoon ingong espirituwal nga pangulo.​—Mat 23:8-10; tan-awa ang MAGKAABIN NGA MGA GINOO; JEHOVA; JESU-KRISTO.

Ang Gregong “Kyrios.” Kini nga Gregong pulong maoy adhetibo, nga nagpasabot nga adunay gahom (kyʹros) o awtoridad, ug kini gigamit usab ingong usa ka nombre. Kini makita sa matag basahon sa Kristohanon Gregong Kasulatan gawas sa Tito ug sa mga sulat ni Juan. Kini nga termino katumbas sa Hebreohanong ʼA·dhohnʹ. Ingong linalang nga Anak ug Alagad sa Diyos, si Jesu-Kristo tukmang nagtawag sa iyang Amahan ug Diyos (Ju 20:17) ingong “Ginoo” (ʼAdho·naiʹ o Kyʹri·os), ang Usa nga adunay labaw nga gahom ug awtoridad, ang iyang Ulo. (Mat 11:25; 1Co 11:3) Ingong usa nga binayaw ngadto sa tuong kamot sa iyang Amahan, si Jesus maoy “Ginoo sa mga ginoo” alang sa tanan gawas sa iyang Amahan, ang Diyos nga Labing Gamhanan.​—Pin 17:14; 19:​15, 16; itandi ang 1Co 15:​27, 28.

Ang paggamit sa Ginoo ingong hulip sa ngalan sa Diyos. Panahon sa ikaduha o ikatulo nga siglo sa Komong Panahon, gihulip sa mga eskriba ang mga pulong nga Kyʹri·os (Ginoo) ug The·osʹ (Diyos) alang sa ngalan sa Diyos nga Jehova diha sa mga kopya sa Gregong Septuagint nga hubad sa Hebreohanong Kasulatan. Ang ubang mga hubad, sama sa Latin nga Vulgate, Douay Version (nga pinasukad sa Vulgate), ug King James Version, maingon man ang daghang modernong mga hubad (NE, AT, RS, NIV, TEV, NAB), naghubad sa samang paagi. Ang ngalan sa Diyos gipulihan sa mga terminong “Diyos” ug “Ginoo,” nga sagad ang tanan niini kapital ug mga letra diha sa Cebuano aron ipaila ang paghulip sa Tetragrammaton, o ngalan sa Diyos.

Kasukwahi niini nga paagi sa paghubad, ang komite sa paghubad sa American Standard Version sa 1901 miingon: “Ang Amerikanong mga Rebisador, human sa mainampingon nga pagtagad, nagkahiusa uban ang hugot nga pagtuo, nga ang pagkamatuotuohon sa mga Hudiyo, nga nag-isip sa Ngalan sa Diyos nga sagrado ra kaayo nga litokon, dili na angayng mopatigbabaw diha sa Iningles o sa bisan unsang ubang bersiyon sa Daang Tugon, sanglit wala man kini mopatigbabaw diha sa daghang bersiyon nga gihubad sa modernong mga misyonaryo. . . . Kining personal nga ngalan [Jehova], lakip sa daghang sagradong mga kalangkitan niini, karon gipasig-uli na nganha sa dapit niini sa sagradong teksto diin kini adunay dili malalis nga katungod.”​—Pasiuna sa AS, p. iv.

Ang ubay-ubayng mga hubad sukad niadto (An, JB [Iningles ug Pranses], NC, BC [pulos Kinatsila], ug uban pa) kanunayng naghubad sa Tetragrammaton ingong “Yahweh” o migamit ug susamang porma.

Ubos sa ulohang JEHOVA (Diha sa Kristohanon Gregong Kasulatan), adunay ebidensiya usab nga gipresentar aron ipakita nga ang ngalan sa Diyos nga Jehova gigamit diha sa orihinal nga mga sinulat sa Kristohanon Gregong Kasulatan, gikan sa Mateo hangtod sa Pinadayag. Pinasukad niini, ang Bag-ong Kalibotang Hubad, nga gigamit sa katibuk-an niini nga basahon, nagpasig-uli sa ngalan sa Diyos diha sa hubad niini sa Kristohanon Gregong Kasulatan, nga sa kinatibuk-an naghubad niini sa 237 ka higayon. Gihimo sa ubang mga hubad ang samang pagpasig-uli, ilabina sa dihang naghubad sa Kristohanon Gregong Kasulatan ngadto sa Hebreohanon.

Sa dihang naghisgot sa “Pagpasig-uli sa Ngalan sa Diyos,” ang Komite sa Paghubad sa Bag-ong Kalibotang Bibliya nagpahayag: “Aron masayran kon haing dapita gihulipan ang ngalan sa Diyos sa Gregong mga pulong nga Κύριος ug Θεός, among gitino kon haing dapita ang inspirado nga Kristohanong mga magsusulat mikutlo ug mga bersikulo, mga pulong ug mga ekspresyon gikan sa Hebreohanong Kasulatan ug dayon among gisusi sa Hebreohanong teksto aron matino kon makita ba diha niini ang ngalan sa Diyos. Niining paagiha among natino kon kinsa ang gitumong o ang persona nga gihisgotan sa dihang gigamit ang mga pulong nga Kyʹri·os ug The·osʹ.” Nagpatin-aw ug dugang, ang Komite miingon: “Aron malikayan ang paglapas sa mga utlanan sa usa ka maghuhubad ngadto na sa paghimog interpretasyon, kami mabinantayon kaayo bahin sa paghubad sa ngalan sa Diyos diha sa Kristohanon Gregong Kasulatan, nga mainampingong nagtagad kanunay sa Hebreohanong Kasulatan ingong basehanan. Among gisusi ang panagkauyon sa Hebreohanong mga bersiyon aron matino ang among hubad.” Ang maong panagkauyon gikan sa Hebreohanong mga bersiyon makita diha sa tanang 237 ka dapit nga ang Komite sa Paghubad sa  Bag-ong Kalibotang Bibliya naghubad sa ngalan sa Diyos diha sa ilang hubad.​—Apendise sa Rbi8, pp. 1564-1566.

Ang Hebreohanong “Adhohn” ug “Adhonai.” Ang Hebreohanong pulong nga ʼa·dhohnʹ makaplagan sa 334 ka higayon diha sa Hebreohanong Kasulatan. Kini nagpasabot sa pagkatag-iya o pagkaulo ug gigamit maylabot sa Diyos ug sa mga tawo. Ang plural nga porma nga ʼadho·nimʹ usahay nagtumong sa yanong numerikal nga plural ug sa ingon gihubad nga “mga ginoo” o “mga agalon.” (Sal 136:3; Isa 26:13) Sa ubang mga teksto ang plural nga porma nagpaila sa pagkahamili, o kahalangdon, sa Diyos man o sa tawo (Sal 8:1; Gen 39:2), ug sa maong mga kahimtang ang bisan unsang mga pronombre o mga adhetibo nga gigamit sa paghubit maoy singular. (Sal 45:11; 147:5) Sa ubang mga teksto, duha ka plural ang gigamit sa samang higayon aron sa pagpalahi kang Jehova gikan sa daghang uban pang mga ginoo pinaagi sa paggamit ug plural nga nagpaila sa iyang pagkahamili.​—Deu 10:17; Sal 136:3; itandi ang 1Co 8:​5, 6.

Ang mga titulo nga ʼA·dhohnʹ ug ʼAdho·nimʹ gipadapat ngadto kang Jehova sa 25 ka higayon diha sa Kasulatan. Sa siyam ka dapit niini diha sa Masoretikong teksto, ang ʼA·dhohnʹ adunay tinong artikulo nga ha nga nag-una niini, nga tungod niana kini nga titulo mapadapat lamang kang Jehova. (Ex 23:17; 34:23; Isa 1:24; 3:1; 10:​16, 33; 19:4; Miq 4:13; Mal 3:1) Diha sa unom ka teksto diin ang ʼA·dhohnʹ walay tinong artikulo apan nagtumong kang Jehova, kini naghubit kaniya ingong Ginoo (Tag-iya) sa yuta ug busa tin-aw kon kinsa ang gitumong. (Jos 3:​11, 13; Sal 97:5; 114:7; Zac 4:14; 6:5) Diha sa napulo ka teksto diin ang ʼAdho·nimʹ gigamit maylabot kang Jehova, ang labing duol nga konteksto maoy motino nga kini nagtumong kaniya.​—Deu 10:17; Neh 8:10; 10:29; Sal 8:​1, 9; 135:5; 136:3; 147:5; Isa 51:22; Os 12:14.

Ang panapos nga ai nga gidugang sa Hebreohanong pulong nga ʼa·dhohnʹ maoy laing plural nga porma nga nagpaila sa pagkahamili. Kon ang ʼAdho·naiʹ makita nga walay dugang nga suffix sa Hebreohanon, kini gigamit lamang ngadto kang Jehova ug nagpaila nga siya mao ang Soberanong Ginoo. Sumala sa The International Standard Bible Encyclopedia (1986, Tomo 3, p. 157), “kini nga porma nagpasiugda sa gahom ug pagkasoberano ni Yahweh ingong ‘Ginoo.’” Ang paggamit niini sa mga tawo sa dihang motawag kaniya nagpasabot sa mapinasakopon nga pag-ila sa maong dakong kamatuoran.​—Gen 15:​2, 8; Deu 3:24; Jos 7:7.

Dayag nga sa unang bahin sa Komong Panahon ang ngalan sa Diyos, YHWH, giisip na sa Hudiyong mga rabbi nga sagrado ra kaayo nga litokon. Hinunoa, kini ilang gihulipan ug ʼAdho·naiʹ (usahay ʼElo·himʹ) sa dihang basahon sa makusog ang Kasulatan. Ang mga Sopherim o mga eskriba naghulip pa gani sa ngalan sa Diyos diha sa sinulat nga teksto pinaagig ʼAdho·naiʹ sa 134 ka higayon (133 diha sa Biblia Hebraica Stuttgartensia). Sukad sa mga ikalima hangtod sa ikasiyam nga siglo sa atong Komong Panahon, ang mga Masorete nagkopya sa teksto nga maampingon kaayo. Ilang gitala diha sa Masora (ilang mga nota diha sa teksto) kon diin gihimo sa mga Sopherim ang maong mga kausaban. Busa, nailhan kining 134 ka kausaban. (Alang sa listahan niini tan-awa ang apendise sa Rbi8, p. 1562.) Sa pagtagad niini, aduna pay 306 ka dapit diin ang ʼAdho·naiʹ makita sa orihinal diha sa teksto.

Ang titulong ʼAdho·naiʹ kasagarang gigamit sa mga manalagna, ug mas subsob nga gigamit ni Ezequiel kay sa uban. Halos sa matag higayon, iyang gikombinar kini sa ngalan sa Diyos aron maporma ang ʼAdho·naiʹ Yehwihʹ, “Soberanong Ginoong Jehova.” Ang laing gikombinar nga titulo, nga makita sa 16 ka higayon, mao ang ʼAdho·naiʹ Yehwihʹ tseva·ʼohthʹ, “Soberanong Ginoo, Jehova sa mga panon,” ug ang tanan gawas sa duha ka teksto diin makita kini (Sal 69:6; Am 9:5) makaplagan diha sa Isaias ug Jeremias. Kini nga titulo gigamit sa pagpaila kang Jehova ingong ang usa nga may gahom ug determinasyon dili lamang sa pagpanimalos alang sa iyang gilupigan nga katawhan kondili sa pagsilot usab kanila tungod sa ilang pagkadili-matinumanon.