FEATURE

Imperyo sa Babilonya

I-PLAY

ANG Babilonya sa pagkatinuod maoy usa ka dako kaayo nga siyudad—nga may tag-as nga mga paril, Agianan sa Prosesyon niini, bantog nga Nagbitay nga mga Tanaman, ug kapin sa 50 ka templo.

Sayo pa kaayo sa kasaysayan sa tawo, ang Babel (sa ulahi ginganlan ug Babilonya) nahimong usa ka prominenteng sentro sa pagsimba nga nakigbatok sa matuod nga Diyos, si Jehova. (Gen 10:9, 10) Gipakyas ni Jehova ang katuyoan sa mga magtutukod niini pinaagi sa paglahugay sa pinulongan sa katawhan ug sa pagpatibulaag kanila gikan didto ngadto sa tibuok yuta. (Gen 11:4-9) Busa ang bakak nga pagsimba mikaylap gikan sa Babilonya ngadto sa ubang kayutaan.

Ang pagpakigbatok sa Babilonya kang Jehova sa kataposan mitultol sa pagkapukan niini. Diha sa tagna, gihulagway ni Jehova ang Babilonya ingong usa ka leyon nga may mga pako sa agila; gitagna usab niya nga kini mapukan ug sa ulahi mahimong awaaw. Niadtong Oktubre 5, 539 W.K.P., sa usa lamang ka gabii, ang Babilonya nailog ni Ciro nga Bantogan, kinsa ginganlan diha sa tagna ni Jehova. Ang Babilonya napukan sumala gayod sa gitagna. Sa kataposan ang siyudad nahimong “tinapok sa mga bato,” nga dili na pagatukoron pag-usab.—Jer 51:37; tan-awa ang Isa 44:27–45:2.

MAPA: Imperyo sa Babilonya

Ang gitukod pag-usab nga Ganghaan ni Ishtar

Ziggurat sa Ur. Ang torre nga gitukod didto sa Babel lagmit maoy usa ka relihiyosong ziggurat sama niini

Kini nga inskripsiyon nag-asoy sa pagpanghambog ni Nabucodonosor II bahin sa tanan niyang nahimo sa pagpadako ug sa pagpasangkad sa Babilonya (Itandi ang Dan 4:30)

Mga paril sa Babilonya. Ang siyudad daw dili-mapukan. Giprotektahan kini sa dagko kaayo ug dobleng mga paril. Ang ikaduhang parisan sa mga paril naglibot sa sidlakang bahin sa siyudad; may usa usab ka paril nga nagsilbing proteksiyon ubay sa sidlakang tampi sa Euprates palibot sa siyudad. Ang templo ni Marduk mao ang pangunang estruktura sa Babilonya. Lakip niini mao ang torre sa Etemenanki (nga giisip sa uban nga mao ang Torre sa Babel), nga miabot sa gitas-on nga 91 m (300 p)

Dayandayan sa Agianan sa Prosesyon sa Babilonya. Makaiikag, diha sa Bibliya ang Babilonya gisimbolohan sa usa ka leyon (Dan 7:4)

Yutang-kulonon nga modelo nga pormag atay sa karnero nga gikulitan ug mga tilimad-on ug mga pormula sa salamangka; gigamit sa Babilonya alang sa pagpanag-an (Itandi ang Eze 21:20-22)

Si Nabonido, ang kataposan nga supremong monarko sa Babilonya, uban ang mga simbolo sa iyang mga diyos (bag-ong bulan sa diyos-bulan nga si Sin, naay pako nga adlaw sa diyos-adlaw nga si Shamash, bituon ni Ishtar). Ang pagpakitabang sa langitnong mga butang, ug sa mga diyos niini, wala makaluwas sa Babilonya (Isa 47:12-15)

Mao kini ang giingong labing karaan nga nahibiling modelo sa horoskopyo; gikan sa Babilonya; gituohan nga sukad pa sa ikalimang siglo W.K.P.

Ang mga kagun-oban sa karaang Babilonya nagpamatuod sa pagkakasaligan sa tagna sa Bibliya. Ang Babilonya kanhi mao “ang dayandayan sa mga gingharian”; karon kini maoy “usa ka awaaw” (Isa 13:19-22; Jer 50:13)