[nagkahulogang “Tawo nga Makauulaw”].

Dayag nga kinamanghoran sa mga anak nga lalaki ni Saul, iyang manununod sa trono. Sa listahan sa mga talaan sa kagikan mopatim-aw nga siya ginganlan usab ug Esbaal, nga nagkahulogang “Tawo ni Baal.” (1Cr 8:33; 9:39) Ugaling, sa ubang teksto, sama sa Ikaduhang Samuel, siya gitawag ug Is-boset, usa ka ngalan diin ang “baal” giilisan ug “boset.” (2Sa 2:10) Kining Hebreohanong pulong nga boʹsheth makaplagan sa Jeremias 3:24 ug gihubad nga “makauulaw nga butang.” (AS, AT, JP, NW, Ro, RS) Diha sa laing duha ka teksto ang baʹʽal ug boʹsheth makaplagan nga katumbas ug magkasunod, nga niana ang usa nagpatin-aw ug nagpaila sa lain. (Jer 11:13; Os 9:10) Adunay laing mga higayon usab diin ang mga indibiduwal sa susama nag-ilis ug “boset” o sa usa ka porma niana alang sa “baal” diha sa ilang mga ngalan, sama pananglitan, “Jerubeset” ilis sa “Jerubaal” (2Sa 11:21; Huk 6:32) ug “Mepiboset” ilis sa “Merib-baal,” nga ang ulahi mao ang pag-umangkong lalaki ni Is-boset.​—2Sa 4:4; 1Cr 8:34; 9:40.

Ang hinungdan niining dobleng ngalan o mga pag-ilis wala mahibaloi. Usa ka teoriya nga giduso sa pipila ka eskolar nagpatin-aw nga ang dobleng ngalan maoy kausaban nga gihimo sa dihang ang common noun nga “baal” (tag-iya; agalon) mas eksklusibong gipadapat sa dulumtanang diyos sa pertilidad sa Canaan nga si Baal. Hinuon, diha sa samang basahon sa Bibliya sa Ikaduhang Samuel, diin makita ang asoy bahin kang Is-boset, si Haring David mismo ang gitahong nagngalan sa usa ka dapit sa gubat ingong Baal-perazim (nga nagkahulogang “Tag-iya sa mga Pagbungkag”), sa pagpasidungog sa Ginoong Jehova, kay siya miingon: “Si Jehova nagbungkag sa akong mga kaaway.” (2Sa 5:20) Ang laing ideya mao nga ang ngalang Is-boset lagmit matagnaon bahin sa iyang makauulaw nga kamatayon ug sa midangat nga katalagman nga nagtapos sa dinastiya ni Saul.

Human mamatay si Saul ug ang iyang ubang mga anak nga lalaki didto sa panggubatan sa Gilboa, si Abner, usa ka paryente ni Saul ug pangulo sa iyang kasundalohan, nagdala kang Is-boset tabok sa Jordan paingon sa Mahanaim, diin didto siya gipalingkod ingong hari ibabaw sa tanang tribo gawas lamang sa Juda, nga miila kang David ingong hari. Niadtong panahona si Is-boset maoy 40 anyos, ug gikaingon nga siya nagmando sulod sa duha ka tuig. Sanglit ang Bibliya wala  maghisgot nga eksakto kon diin magsugod kining duha ka tuig nga paghari diha sa pito ka tuig ug tunga nga yugto sa dihang si David nagmando ingong hari didto sa Hebron, walay paagi sa pagsulbad sa kalainan sa mga opinyon sa mga eskolar niining bahina. Ugaling, morag mas makataronganon ang paghunahuna nga si Is-boset gihimong hari wala madugay human mamatay ang iyang amahan (imbes lima ka tuig pa sa ulahi), nga sa maong kahimtang dunay kal-ang nga mga lima ka tuig tali sa pagpatay kaniya ug sa pagpalingkod kang David ingong hari sa tibuok Israel.​—2Sa 2:8-11; 4:7; 5:​4, 5.

Ang mubo nga pagmando ni Is-boset gitiman-an sa mga kasamok sa sulod ug sa gawas. Ang gubat tali sa iyang balay ug sa balay ni David “nagdugay”; siya namatyan ug 360 ka tawo samtang si David namatyan ug 20 diha sa usa ka panagsangka. (2Sa 2:12-31; 3:1) Sa samang panahon ang iyang paryente nga si Abner nagpadayon sa pagpalig-on sa iyang kaugalingon sa ikadaot ni Is-boset, bisan hangtod sa pagpakigdulog sa usa sa mga puyopuyo ni Saul, nga sumala sa kostumbre sa mga taga-Sidlakan, maoy katumbas sa pagbudhi. Sa dihang gibadlong ni Is-boset tungod niini, gibawi ni Abner ang iyang pagpaluyo ug mihimog pakigsaad uban kang David, nga ang bahin sa gikasabotan mao ang pag-uli sa asawa ni David nga si Mikal nga igsoong babaye ni Is-boset. (2Sa 3:6-21) Ang kamatayon ni Abner sa kamot ni Joab dugang nga nagpahuyang sa posisyon ni Is-boset, ug wala madugay human niadto duha sa iyang kaugalingong mga kapitan ang nagpatay kaniya samtang siya nagpahulay panahon sa kaudtohon. (2Sa 3:22-27; 4:​1, 2, 5-7) Apan, sa dihang kining mga mamumuno, sa pagtinguhag ganti, nagdala sa ulo ni Is-boset ngadto kang David, siya nagpapatay kanila ug nagsugo nga ang ulo ilubong sa lubnganan ni Abner sa Hebron.​—2Sa 4:8-12.

Busa ang dinastiya ni Saul, nga molungtad unta “hangtod sa panahong walay tino,” midangat sa hinanali ug makauulaw nga kataposan niini, dili tungod sa mga sala ni Is-boset kondili tungod sa mga sala sa iyang amahan. (1Sa 13:13; 15:26-29) Si Is-boset maoy huyang gayod nga magmamando, usa nga nakabaton ug naghupot sa trono tungod lamang sa kalig-on ni Abner. Bisan pa niana, gipunting siya ni David ingong usa ka “tawong matarong.”​—2Sa 4:11.