Jezreel
[Ang Diyos Magapugas ug Binhi], JEZREELINHON.
1. Usa ka kaliwat ni Juda; lagmit ang katigulangan sa mga molupyo sa Jezreel (Num. 3) o ang pangunang pumoluyo niini.—1Cr 4:1, 3.
2. Anak nga lalaki ni manalagnang Oseas pinaagi sa iyang asawa nga si Gomer (Os 1:3, 4); alang sa matagnaong kahulogan sa “Jezreel,” tan-awa ang Num. 4.
3. Usa ka siyudad diha sa bukirong rehiyon sa Juda nga wala matino ang lokasyon, tingali gitukod sa Num. 1. (Jos 15:20, 48, 56) Walay duhaduha nga kini nga Jezreel mao ang pinuy-anan ni Ahinoam nga asawa ni David.—1Sa 25:43; 27:3.
4. Usa ka siyudad diha sa utlanan sa teritoryo sa Isacar. (Jos 19:17, 18) Kini nga Jezreel gituohan karong adlawa nga mao ang Zerʽin (Tel Yizreʽel), nga nahimutang mga 11 km (7 mi) sa AAS sa Jenin (En-ganim). Dapit sa HS niini nahimutang ang nagkurbang tagaytay sa anapog nga kabungtoran nga naandang gituohan nga mao ang Bukid sa Gilboa.
Sa ulahing katunga nga bahin sa ikanapulong siglo W.K.P., ang Jezreel nahimong harianong pinuy-anan ni Haring Ahab sa Israel ug sa iyang manununod nga si Jehoram, bisan tuod ang Samaria mao ang aktuwal nga kaulohan sa amihanang gingharian. (1Ha 18:45, 46; 21:1; 2Ha 8:29) Diha sa parasan ni Nabot duol sa palasyo sa Jezreel, gipahayag ni manalagnang Elias ang paghukom ni Jehova batok sa balay ni Ahab. (1Ha 21:17-29) Ang tagna natuman. Gipatay ni Jehu ang anak nga lalaki ni Ahab nga si Haring Jehoram ug dayon gisalibay ang iyang patayng lawas ngadto sa yuta ni Nabot. Si Jezebel nga asawa ni Ahab nahimong pagkaon sa kumakaon ug patayng lawas nga mga iro sa Jezreel sa dihang siya gihulog gikan sa bentana sa sugo ni Jehu. Ang mga ulo sa 70 ka anak nga lalaki ni Ahab, nga gipatay sa ilang mga tig-atiman didto sa Samaria, gikamada sa duha ka tapok didto sa ganghaan sa Jezreel. Walay usa nga nakaikyas sa inilang mga tawo, mga kaila, ug mga saserdote ni Ahab didto sa Jezreel.—2Ha 9:22-37; 10:5-11.
Ang Tagna ni Oseas. Ang mga pulong ni Jehova ngadto kang Oseas (1:4) mahitungod sa “mga pagpang-ula ug dugo sa Jezreel” dili angayng sabton nga nagtumong sa paglaglag ni Jehu sa dili-diyosnong panimalay ni Ahab. Si Jehu gigamit ingong instrumento ni Jehova sa pagpahamtang sa paghukom sa Diyos. Apan, lagmit nga ang sayop nga mga tinguha nga maoy hinungdan sa pagtugot ni Jehu nga magpadayon ang pagsimba sa nating baka mao usab ang nakaingon sa iyang pagkasad-an sa pag-ula ug dugo.—2Ha 10:30, 31.
Ang matagnaon nga ngalang Jezreel, ang ngalan nga gisugo ni Jehova kang Oseas nga ingalan sa iyang anak nga lalaki pinaagi kang Gomer, nagpunting sa umaabot nga pagpakighusay batok sa balay ni Jehu. Ang Diyos “magapugas ug binhi” sa pagkaaging iyang ipahinabo ang pagsabwag niini. Ang pagpakighusay batok sa balay ni Jehu midangat sa dihang si Zacarias nga apo-sa-lapalapa ni Jehu, human magmando sa unom ka bulan, gibuno ug ang mamumuno nga si Salum nag-ilog sa trono. (2Ha 15:8-10) Sa ingon natapos ang dinastiya ni Jehu. Mga 50 ka tuig sa ulahi, niadtong 740 W.K.P., sa dihang ang amihanang gingharian gipukan sa Asirya ug ang mga molupyo niini gidestiyero, ang harianong pagmando sa balay sa Israel nahunong sa bug-os. Nianang panahona “ang pana sa Israel,” nga mao, ang militaryong kusog niini, nabali gayod. Gipakita sa tagna nga kini mahitabo didto sa Ubos nga Patag sa Jezreel, tingali tungod kay didto ang mga Asiryanhon nakabaton ug bug-os nga kadaogan.—Os 1:4, 5.
Apan, pinaagi sa iyang manalagna nga si Oseas, si Jehova nagpunting usab ug usa ka paborableng kahulogan sa Jezreel. Pinaagi sa pagtigom pag-usab sa nahibilin sa Israel ug Juda ug dayon sa pagdalag balik sa iyang katawhan ngadto sa ilang yuta, si Jehova magapugas ug binhi, nga magapadaghan kanila didto.—Os 1:11; 2:21-23; itandi ang Zac 10:8-10.
5. Ang luna nga giokupahan sa Patag sa Jezreel. Kining ngalana sagad nga nagtumong lamang sa ubos nga patag paingon sa habagatan gikan sa siyudad sa Jezreel sa Isacar ngadto sa Bet-sean sa kasadpang kiliran sa Walog sa Jordan. Apan ang ngalang “Walog sa Jezreel” gigamit usab nga naglakip sa ubos nga patag sa K sa Jezreel, ang Patag sa Esdraelon (ang Gregong porma sa Hebreohanong Jezreel). Busa, sa malukpanong diwa ang “Walog sa Jezreel” naglakip sa tibuok patag gikan sa Kabukiran sa Carmelo hangtod sa Suba sa Jordan.
Ang siyudad sa Jezreel (Zerʽin) nahimutang sa daplin sa usa ka batoon nga bakilid ug nag-umbaw sa tibuok sidlakang bahin sa Walog sa Jezreel, nga halos 19 km (12 mi) paingon sa habagatan-sidlakan ug mga 3 km (2 mi) ang gilapdon. Sa panahon ni Josue kining dapita gigamhan sa mga Canaanhon nga may malig-on, sinangkapan pag-ayong mga karo. (Jos 17:16) Niini sab nga walog nga si Gideon ug ang iyang 300 ka tawo nakasaksi sa pagluwas ni Jehova sa dihang ang kaawayng kasundalohan nga mga Midianhon, Amalekanhon, ug mga taga-Sidlakan nagkaguliyang nga nag-unay pagpinatyanay. (Huk 6:33; 7:12-22) Sa ulahi, ang kasundalohan sa Israel ubos ni Haring Saul, sa pagharong sa kaawayng mga Filistehanon, nagkampo daplin sa tubod didto sa Jezreel (tingali ang ʽAin Jalud sa AK nga lawis sa Bukid sa Gilboa o ang ʽAin el-Meiyiteh sa ubos sa lungsod sa Zerʽin). Human niadto, nadawat ang taho gikan sa Jezreel bahin sa kamatayon ni Saul ug sa iyang anak nga lalaki nga si Jonatan. (1Sa 29:1, 11; 2Sa 4:4) Ang Jezreel ug ang kasilinganan niini nahimong bahin sa teritoryo nga gimandoan sa anak nga lalaki ni Saul nga si Is-boset. (2Sa 2:8, 9) Ug sa panahon sa paghari ni Solomon, ang asaynment ni Baana nga usa sa iyang mga luyoluyo naglakip sa tabunok nga Patag sa Jezreel.—1Ha 4:7, 12.