Kini nga ekspresyon (Heb., ʽam ha·ʼaʹrets, uban ang plural nga mga porma niini) makaplagan sa 75 ka beses diha sa Hebreohanong teksto. Sa adlaw ni Jesus gigamit kini sa relihiyosong mga pangulo ingong usa ka termino sa pagtamay, apan dili ingon niini ang paggamit sa sinugdan.

Gipatin-aw sa Hebreohanon ug Aramaiko nga leksikon ni Koehler ug Baumgartner nga kini nga Hebreohanong ekspresyon nagkahulogang “ang mga lungsoranon nga naghupot sa bug-os nga mga katungod.” (Lexicon in Veteris Testamenti Libros, Leiden, 1958, p. 711) Ang The Interpreter’s Dictionary of the Bible nagpahayag nga kini nga termino “sa estrikto nga diwa naglakip lamang sa responsableng mga lalaki nga lungsoranon, ang minyong mga lalaki nga nagpuyo sa ilang kaugalingong yuta ug adunay bug-os nga mga katungod ug mga katungdanan, lakip ang katungdanan sa pag-alagad diha sa kasundalohan ug sa pag-apil sa hudisyal nga mga paghusay ug . . . mga pista.” (Giedit ni G. A. Buttrick, 1962, Tomo 1, p. 106) (Itandi ang Lev 20:2-5; 2Ha 15:5; 16:15; Eze 45:​16, 22; 46:​3, 9.) Busa, sa sinugdan, kini nga ekspresyon maoy talahoron. Wala kini ipadapat ngadto lamang sa mga timawa o niadtong mas kabos nga mga tawo.

Sa dihang nakigsabot aron mahuptan ang mga katungod sa pagpanag-iya sa langob sa Makpela, si Abraham nakiglabot sa mga Hitihanon nga “katawhan sa yuta.” (Gen 23:​7, 13, RS) Niini nga bersikulo ang An American Translation ug ang Bag-ong Kalibotang Hubad parehong naghubad sa Hebreohanong ʽam ha·ʼaʹrets ingong “mga lumad.” Si Paraon, sa pagpakigsulti kang Moises ug Aaron, naghisgot sa mga Israelinhon nga nanimuyo sa Gosen ingong “ang katawhan sa yuta.” (Ex 5:5) Kini nga ekspresyon gigamit sa singular nga porma aron sa paglangkob sa tanang katawhan sa Canaan (Num 14:9), ug uban sa plural nga am (ʽam·mehʹ, “mga katawhan”) aron sa paghubit kanila ingong napormang bulag nga mga tribo o mga katawhan sulod sa maong yuta. (Neh 9:​24, 30) Kini gigamit sa samang paagi sa pagtumong sa sakop nga mga katawhan sulod sa Persianhong Imperyo  sa panahon ni Rayna Ester. (Est 8:17) Gigamit ni Senakerib ang kompletong plural nga porma (ʽam·mehʹ ha·ʼara·tsohthʹ, “mga katawhan sa kayutaan”) sa pagtumong sa daghang mga katawhan o kanasoran nga nasakop sa Asiryanhong kasundalohan.​—2Cr 32:13.

Sulod sa nasod sa Israel, ang prase nga ʽam ha·ʼaʹrets sagad nagpalahi sa kasagarang mga lungsoranon gikan sa mga naghupot ug mga katungdanan sa kagamhanan o sa pagkasaserdote. (2Ha 11:​14, 18-20; Jer 1:18; 34:19; 37:2; 44:21; Eze 7:27; Dan 9:6; Zac 7:5) Apan, dayag nga kini naglangkob dili lamang sa mga kabos nga mga mamumuo kondili naglakip usab sa mga tawo nga arangan, sanglit si Ezequiel, human magmulo sa mga inhustisya nga gihimo sa hakog nga mga manalagna, mga saserdote, ug mga prinsipe, nagreklamo batok sa “katawhan sa yuta” nga “naghimo sa ilang laraw sa pagpanikas ug nanakmit pinaagi sa pagpanulis, ug ang sinakit ug ang kabos ilang gidaogdaog, ug ang langyaw nga pumoluyo ilang gitikasan sa kawalay-hustisya.” (Eze 22:25-29) Aron makabayad sa bug-at nga mga obligasyon nga gipahamtang ni Paraon Neko, “gisukot [ni Haring Jehoiakim] ang plata ug ang bulawan gikan sa katawhan sa yuta” pinaagi sa pagbuhis. Busa ang am ha·ʼaʹrets nga nagpatay sa mga nagkunsabo batok kang Haring Amon ug naghimo kang Josias nga hari o sa ulahi naghimo kang Jehoahaz nga hari dili kay gitawag nga musimos nga mga tawo. (2Ha 23:​30, 35; 21:24) Sa dihang gisakop ni Nabucodonosor ang Juda, 60 ka lalaki gikan sa “katawhan sa yuta” ang gilakip uban sa mga opisyal sa palasyo nga gidala ngadto sa Ribla ug gipamatay, kining 60 ka lalaki sa walay duhaduha maoy lakip sa mas prominente o iladong mga lungsoranon. (2Ha 25:19-21) Siyempre, ang prase nga am ha·ʼaʹrets naglakip sa mga kabos ug maingon man usab sa timawang mga lungsoranon, ug ang hari sa Babilonya nagpili ug ubay-ubay kanila aron magpabilin sa Juda, sama sa iyang gihimo una pa niana didto sa Jerusalem.​—2Ha 24:14; 25:12; Jer 40:7; 52:​15, 16.

Sa mga panahon human sa pagkadestiyero, si Esdras ug Nehemias nagkondenar sa sayop nga binuhatan sa namalik nga mga destiyero tungod sa ilang pagpakig-uban sa “mga katawhan sa kayutaan,” sa pagpakigminyo sa ilang mga babaye, sa pagtugot kanila sa pagnegosyo sulod sa siyudad panahon sa Igpapahulay, ug sa pagkat-on sa ilang dulumtanang mga buhat. (Esd 9:11; 10:​2, 11; Neh 10:​28, 31) Ang ekspresyon dinhi nagtumong sa dili-Israelinhong mga katawhan nga anaa sa palibot nga espesipikong gihisgotan diha sa Esdras 9:​1, 2, ug ang rason sa pagbulag gikan kanila dili tungod kay sila ubos ug kahimtang diha sa katilingban o sa panginabuhi kondili tungod sa balaod sa Diyos nga nagbaod nga magmaputli sa pagsimba.​—Neh 10:28-30.

Ingong Usa ka Termino sa Pagtamay. Apan, sa paglabay sa panahon, ang relihiyosong mga pangulo sa Juda nagsugod sa paggamit sa termino sa pagpaila niadtong mga tawo, Hudiyo o dili-Hudiyo, kinsa walay hibangkaagan sa Balaod ug ilabina niadtong mga ignorante o kinsa wala makatuman pag-ayo sa dakong hugpong sa rabbinikong mga tradisyon nga naugmad nianang panahona. (Mat 15:​1, 2) Kini nga termino nagpaila sa matinamayong tinamdan nga gipakita diha sa pahayag sa mga Pariseo sa Juan 7:49: “Kining panon sa katawhan nga wala mahibalo sa Balaod maoy tinunglong katawhan.” Si Rabbi Josue miingon nga ang usa ka am ha·ʼaʹrets maoy: “Si bisan kinsa nga wala magsul-ob ug tefillin [mga pilakterya].” Ang ubang rabbinikong mga pahayag nga mapadapat sa maong mga tawo nga wala magatuman sa Hudiyohanong mga tradisyon mao: “Bisan pag ang usa ka tawo nakakat-on sa Kasulatan ug sa Mishnah, kon siya wala mag-alagad ngadto sa mga tinun-an sa maalamon, siya maoy usa ka am ha-arez.” (Babilonyanhong Talmud, Berakhot 47b, gihubad ni M. Simon) “Ang usa ka tawong walay hibangkaagan [ʽam ha·ʼaʹrets] dili usab diyosnon.” (Babilonyanhong Talmud, Avot 2:​5, gihubad ni J. Israelstam) “Ang iliteret dili pagabanhawon.” (Babilonyanhong Talmud, Ketubbot 111b, gihubad ni I. Slotki) (Itandi ang Mat 9:11; Luc 15:2; 18:11.) Apan, si Jesus miingon nga siya “mianhi aron sa pagtawag . . . sa mga makasasala,” ug siya nagpakitag pagmahal sa katawhan nga “nagkatibuagsa sama sa mga karnero nga walay magbalantay.”​—Mat 9:​13, 36.

Busa ang diwa sa am ha·ʼaʹrets nabag-o gikan sa katibuk-ang pagkatalahoron ngadto sa relihiyosong pagkatinamay, sama sa Latin nga termino nga paganus, nga gigikanan sa pulong nga “pagano.” Ang pagano sa orihinal nagkahulogan lamang sa usa ka pumopuyo sa baryo, apan tungod kay ang mga tawo sa banika sagad mao ang kataposan nga makombertir, sa ngadtongadto kini gigamit sa mga pumopuyo sa siyudad sa pagtawag sa tanan nga wala modawat sa ilang giangkong Kristohanong mga tinuohan.