Laban
[Puti].
1. Apo nga lalaki sa igsoon ni Abraham nga si Nahor. Anak siya ni Betuel ug igsoon ni Rebeca (Gen 24:15, 29; 28:5), ug siya ang amahan ni Lea ug Raquel. (Gen 29:16) Nagpuyo si Laban sa siyudad sa Haran sa Padan-aram, usa ka dapit sa Mesopotamia.—Gen 24:10; 27:43; 28:6; 29:4, 5.
Gen 28:5; 25:20; 31:20, 24) Kining ngalana angayan tungod kay siya pumoluyo man sa Padan-aram, nga nagkahulogang “Kapatagan (Lapad nga Yuta) sa Aram (Sirya).” Si Laban usa ka Semihanon nga nagpuyo sa rehiyon nga gipuy-an sa mga tawong nagsultig Aramaiko, usa ka Semitikanhong pinulongan.
Si Laban gitawag nga “anak nga lalaki ni Betuel nga Siryanhon [sa literal, “ang Aramaeanhon”].” Gitawag usab siya nga “si Laban nga Siryanhon.” (Ngadto niining gihisgotan nga dapit nga ang tigulang nga si Abraham nagpadala sa iyang alagad aron mangitag asawa alang kang Isaac. (Gen 24:1-4, 10) Sa pagkadungog ni Laban sa giasoy ni Rebeca bahin sa iyang pagkahibalag sa alagad ni Abraham ug sa iyang pagkakita sa mga gasa nga gihatag kaniya, siya midagan ngadto sa alagad, nagtawag kaniya ingong usa nga gipanalanginan ni Jehova, ug nag-abiabi kaniya. (Gen 24:28-32) Dayon si Laban nanguna sa pagpakigsabot mahitungod sa kaminyoon ni Rebeca, diin ang pag-uyon alang sa kaminyoon naggikan kaniya ug sa iyang amahan nga si Betuel.—Gen 24:50-61.
Katuigan sa ulahi, aron makaikyas sa panimalos ni Esau ug aron mangitag asawa, si Jacob mipanaw paingon sa balay sa iyang uyoan nga si Laban didto sa Haran. (Gen 27:41–28:5) Niining higayona si Laban may duha ka anak nga babaye, si Lea ug Raquel (Gen 29:16), ug posible usab nga may mga anak nga lalaki. (Gen 31:1) Si Laban nakigsabot kang Jacob nga sa pito ka tuig nga pag-alagad iyang mapangasawa ang manghod nga anak ni Laban nga si Raquel. Apan, gilingla ni Laban si Jacob sa gabii sa iyang kasal sa dihang iyang gihatag kang Jacob ang magulang nga anak nga si Lea puli kang Raquel, ug gibalewala ang pagtutol ni Jacob pinaagi sa paggamit sa lokal nga kostumbre ingong pasikaranan ug unya sa paghatag kang Raquel ngadto kang Jacob ingong ikaduhang asawa kon siya mag-alagad kaniya ug dugang pito ka tuig.—Gen 29:13-28.
Sa dihang sa kataposan buot na ni Jacob nga mobiya, gihangyo siya ni Laban nga magpabilin ug magpadayon sa pag-alagad kaniya nga may suhol. (Gen 30:25-28) Ang kasabotan mao nga maiyaha ni Jacob ang tanang karnero nga puntikpuntikon ug may pat-akpat-ak nga bulok, ang mga karnero nga dagtom-kape taliwala sa mga laki nga nating karnero, ug ang tanang may pat-akpat-ak nga bulok ug puntikpuntikon nga mga bayeng kanding. (Gen 30:31-34) Apan ang ulahing mga pulong ni Jacob kang Lea ug Raquel ug usab kang Laban (Gen 31:4-9, 41) nagpakita nga sa misunod nga mga tuig kanunayng giusab ni Laban ang orihinal nga kasabotan sa dihang ang kahayopan ni Jacob midaghan pag-ayo. Ang tinamdan ni Laban kang Jacob dili na sama sa una, ug sumala sa sugo ni Jehova nakahukom si Jacob sa pagpauli sa iyang yutang natawhan uban sa iyang pamilya ug kahayopan.—Gen 31:1-5, 13, 17, 18.
Sa ikatulo ka adlaw human sa hilom nga pagbiya ni Jacob, nasayran kini ni Laban ug gigukod si Jacob, nga nakaapas kaniya sa bukirong rehiyon sa Gilead. Apan, usa ka pasidaan gikan sa Diyos ang nakasanta kang Laban sa paghimog daotan batok kang Jacob. (Gen 31:19-24) Sa dihang nagkita sila, si Laban ug Jacob naglalis. Gipunting ni Jacob ang iyang 20 ka tuig nga matinumanong pag-alagad ug paghago ug gipakita kon giunsa ni Laban sa pagpamentaha kaniya, nga nag-usab sa iyang suhol sa napulo ka higayon.—Gen 31:36-42.
Si Laban mabalak-on kaayo nga mabawi ang terapim, o mga idolo sa panimalay, nga wala masayri ni Jacob nga gikawat ni Raquel. Kini wala niya makaplagi, kay kini gitagoan pag-ayo ni Raquel. Lagmit ang relihiyosong mga ideya ni Laban naimpluwensiyahan sa katawhang nanagpuyo sa iyang palibot nga nagasimba sa bulan, ug lagmit kini maila pinaagi sa iyang paggamit ug mga tilimad-on ug sa iyang pagpanag-iya ug terapim. Hinunoa, makaiikag nga lagmit labaw pa sa relihiyosong mga hinungdan ang nagpabalaka pag-ayo kang Laban nga buot niyang makita ug mabawi ang terapim. Ang mga papan nga nakalotan sa Nuzi duol sa Kirkuk, Iraq, nagpakita nga, sumala sa mga balaod sa mga panahon sa patriarka sa maong dapit, ang pagpanag-iya sa bana sa maong mga idolo sa panimalay maghatag kaniya sa katungod sa pag-atubang sa hukmanan ug sa pag-angkon sa kabtangan sa iyang patay nang ugangan nga lalaki. Busa, basin gihunahuna ni Laban nga gikawat ni Jacob ang terapim aron sa ulahi hinginlan ang mga anak nga lalaki ni Laban. Kini ang hinungdan kon nganong, sa dihang wala makaplagi ang mga diyos sa panimalay, si Laban gusto gayod nga maghimog kasabotan uban kang Jacob aron mapaneguro nga si Jacob dili na mobalik uban sa mga diyos sa panimalay human mamatay si Laban aron hikawan ang iyang mga anak nga lalaki sa ilang panulondon.—Gen 31:30-35, 41-52.
Si Laban naghimog usa ka pakigsaad sa pakigdait sa banay uban kang Jacob, ug aron handomon kini, usa ka haliging bato ug usa ka tapok sa mga bato ang gipabarog. Ginamit ang Hebreohanon, gitawag ni Jacob ang tapok nga Galeed, nga nagkahulogang “Tapok nga Saksi.” Gitawag kini ni Laban nga Jegar-sahaduta, nga gigamit ang Aramaiko o Siryanhong ekspresyon nga pareho ug kahulogan. Gitawag usab kini nga “Ang Bantayanang Torre.” (Gen 31:43-53) Human manamilit sa iyang mga apo ug mga anak nga babaye, si Laban mipauli, ug ang Bibliya wala na maghisgot ug dugang pa bahin kaniya.—Gen 31:54, 55.
2. Usa ka dapit nga gihisgotan sa Deuteronomio 1:1 labot sa “desyertong kapatagan atubangan sa Sup.” Ang tukmang nahimutangan sa Laban wala hisayri.