Magbalantay
Usa ka tawo nga mag-atiman, magpakaon, ug magbantay sa mga karnero o mga panon sa mga karnero ug kanding. (Gen 30:35, 36; Mat 25:32; tan-awa ang KARNERO.) Ang buluhaton ingong mga magbalantay maoy sukad pa sa panahon sa anak nga lalaki ni Adan nga si Abel. (Gen 4:2) Bisan tuod gilantaw nga dungganon sa ubang mga dapit, ang mga magbalantay sa karnero maoy tinamay sa agrikultural nga Ehipto.—Gen 46:34.
Sagad ang tag-iya, ang iyang mga anak (mga anak nga lalaki ug babaye), o ang laing paryente mao ang mag-atiman sa panon sa mga hayop. (Gen 29:9; 30:31; 1Sa 16:11) Taliwala sa mga adunahan, sama ni Nabal, ang mga sulugoon nagtrabaho ingong mga magbalantay sa kahayopan, ug lagmit nga dihay pangulo o dakodakong magbalantay sa kahayopan ibabaw sa uban. (1Sa 21:7; 25:7, 14-17) Kon ang tag-iya o mga membro sa iyang pamilya maoy magbantay sa mga hayop, sagad maayo ang kahimtang sa mga hayop. Apan ang usa ka sinuholang tawo sagad walay samang personal nga interes sa panon sa mga hayop, ug tungod niana usahay ang mga hayop maalaot.—Ju 10:12, 13.
Ang kasangkapan sa magbalantay sa kahayopan mahimong maglakip sa usa ka tolda (Isa 38:12), usa ka besti nga iyang magamit sa pagkupo sa iyang kaugalingon (Jer 43:12), usa ka olisi ug usa ka lambuyog ingong pangdepensa, usa ka puntil nga kasudlan sa mga pagkaon (1Sa 17:40; Sal 23:4), ug usa ka taas, bawog nga sungkod o baston nga gamiton sa paggiya sa panon sa mga hayop (Lev 27:32; Miq 7:14).
Ang mga magbalantay nga magbalhinbalhin ug puyo, sama kang Abraham, magpuyo diha sa mga tolda ug mobalhinbalhin ngadto sa nagkalainlaing mga lugar aron sa pagpangitag kasibsiban sa ilang mga panon sa hayop. (Gen 13:2, 3, 18) Apan, usahay ang tag-iya sa mga hayop magpabilin sa usa ka dapit, sa iyang balay o kampohanan, samtang ang iyang mga sulugoon o pipila ka membro sa iyang pamilya mopanaw uban sa panon sa mga hayop.—Gen 37:12-17; 1Sa 25:2, 3, 7, 15, 16.
Nakaila ba gayod ang mga karnero sa tingog sa ilang kaugalingong magbalantay?
Ang matag panon sa hayop sa daghang magbalantay usahay iponon diha sa usa ra ka toril sa tibuok gabii, nga may magbalantay sa pultahan nga magbantay kanila. Sa dihang moabot na ang mga magbalantay sa pagkabuntag, ilang tawgon ang ilang panon, ug ang mga karnero mosanong sa ilang magbalantay ug ngadto kaniya lamang. Molakaw nga mag-una sa panon, ang magbalantay magdala kanila ngadto sa sibsibanan. (Ju 10:1-5) Sumala sa personal nga mga obserbasyon didto sa Sirya ug Palestina sa ikanapulog-siyam nga siglo, si W. M. Thomson misulat: “[Ang mga karnero] anad kaayo ug maayong pagkabansay nga tungod niana sila mosunod dayon sa ilang magbalantay. Siya magagiya kanila gikan sa toril, o gikan sa ilang mga balay diha sa kabalangayan, ngadto sa dapit nga buot niyang dad-an kanila. Sanglit daghang panon sa mga hayop sa ingon niini nga dapit, ang matag usa mopili ug kaugalingon niyang agianan; ug depende na niya kon asa siya mangitag kasibsiban alang kanila. Busa, kinahanglan nga sila tudloan sa pagsunod, ug sa dili pagtipas ngadto sa dili-pinarilan nga kaumahan sa mais nga makapadani kaayo diha sa bisan haing kiliran. Ang karnero nga mahisalaag tino gayong magkaproblema. Ang magbalantay motawag sa kusog nga tingog sa popanahon aron sa pagpahinumdom kanila nga siya kauban nila. Sila nakaila sa iyang tingog, ug sila mosunod; apan kon motawag ang usa ka estranyo, sila mohunong sa makadiyot, moyanghag kay naalarma, ug, kon kini sublion, sila motalikod ug mokalagiw, tungod kay wala sila makaila sa tingog sa usa ka estranyo. Dili kini hinanduraw nga paglarawan sa usa ka sambingay; kini maoy usa ka kamatuoran gayod. Sublisubli ko nang gihimo kini nga eksperimento. Ang magbalantay molakaw nga mag-una, dili lamang aron sa pagtultol sa agianan kondili aron usab sa pagtino nga kini angay ug hilwas agian.”—The Land and the Book, girebisar ni J. Grande, 1910, p. 179.
Sa susama, si J. L. Porter, diha sa The Giant Cities of Bashan and Syria’s Holy Places, nag-ingon: “Ang mga magbalantay magdala sa ilang panon sa mga hayop gikan sa mga ganghaan sa siyudad. Sila among makita nga klaro kaayo, ug maikagon namong giobserbahan ug gipaminawan sila. Dihay linibo ka karnero ug kanding nga nagpunsisok ug nagkaguliyang. Ang mga magbalantay dungan nga mitindog hangtod nga ang tanan migawas. Dayon sila nagbulagbulag, nga ang matag magbalantay misubay sa lainlaing agianan, ug samtang naglakaw nanawag pinaagig tagning ug linain nga tingog. Ang mga karnero nakadungog kanila. Sa sinugdan ang mga karnero nagkalandrakas, nga daw napugwat; dayon misubay sa direksiyon nga gisubay sa mga magbalantay; kini nag-anam ug kataas hangtod nga ang nagkaguliyang nga mga karnero nahimong taas, nagaganayan nga mga panon, nga nagsunod sa ilang tagsatagsa ka pangulo.”—1868, p. 45.
Sa pagkagabii, ang mga magbalantay magdala pagbalik sa mga hayop ngadto sa toril, diin siya magtindog diha sa pultahan ug mag-ihap sa mga karnero samtang sila moagi sa ilalom sa iyang baston o sa iyang mga kamot.—Lev 27:32; Jer 33:13; tan-awa ang TORIL.
Usa ka Lisod nga Kinabuhi. Ang kinabuhi sa magbalantay sa kahayopan dili lalim. Siya mainitan ug matun-ogan, maingon man makasinatig mga gabii nga walay tulog. (Gen 31:40; Luc 2:8) Bisan pag siya mameligro, iyang panalipdan ang panon gikan sa mga manunukob, sama sa mga leyon, mga lobo, ug mga oso, maingon man batok sa mga kawatan. (Gen 31:39; 1Sa 17:34-36; Isa 31:4; Am 3:12; Ju 10:10-12) Ang magbalantay kinahanglang magbantay sa panon aron dili kini magkatibulaag (1Ha 22:17), mangita sa nawalang karnero (Luc 15:4), magkugos sa giluya ug gikapoy nga mga nating karnero diha sa iyang sabakan (Isa 40:11), ug mag-atiman sa masakiton ug nasamdan—nga magbendahe sa mga nabalian ug magdihog ug lanang olibo sa mga samad. (Sal 23:5; Eze 34:3, 4; Zac 11:16) Siya mag-amping pag-ayo sa dihang magbantay sa bayeng mga karnero nga nagpasuso. (Gen 33:13) Sa matag adlaw, kasagaran sa kaudtohon, paimnon sa magbalantay ang panon sa kahayopan. (Gen 29:3, 7, 8) Kon ang mga hayop paimnon diha sa mga atabay, ang mga imnanan diha sa yuta o mga pasong kinahanglang pun-on ug tubig. (Ex 2:16-19; itandi ang Gen 24:20.) Usahay diha sa mga atabay nahitabo ang mga panag-away tali sa mga magbalantay.—Gen 26:20, 21.
Ang magbalantay adunay katungod nga makaambit sa produkto sa panon sa mga hayop (1Co 9:7), ug sagad ang ibayad kaniya maoy mga hayop (Gen 30:28, 31-33; 31:41), apan usahay bayran usab siya pinaagig salapi. (Zac 11:7, 12) Lagmit nga siya magabayad sa nawalang hayop (Gen 31:39), apan ilalom sa pakigsaad sa Balaod walay bayad nga pangayoon alang sa usa ka hayop nga gikuniskunis sa usa ka mapintas nga mananap.—Ex 22:13.
Kon unsay gihisgotan bahin sa magbalantay sa kahayopan kasagarang mapadapat usab ngadto sa usa ka tig-alimag hayop. Apan, ang buluhaton sa usa ka tig-alimag hayop dili lang kay ang pag-atiman sa mga karnero ug kanding. Adunay mga tig-alima usab sa mga baka, asno, kamelyo, ug mga baboy.—Gen 12:16; 13:7, 8; Mat 8:32, 33.
Mahulagwayon ug Masambingayon. Si Jehova maoy usa ka Magbalantay nga mahigugmaong nagaatiman sa iyang mga karnero, sa ato pa, sa iyang katawhan. (Sal 23:1-6; 80:1; Jer 31:10; Eze 34:11-16; 1Pe 2:25) Ang iyang Anak nga si Jesu-Kristo mao ang “dakong magbalantay” (Heb 13:20) ug “ang pangulong magbalantay,” nga ilalom sa iyang pagtultol ang mga magtatan-aw sa Kristohanong mga kongregasyon nagabantay sa panon sa Diyos, nga kinabubut-on, dili-mahakogon, ug maikagon. (1Pe 5:2-4) Si Jesus naghisgot sa iyang kaugalingon ingong “ang maayong magbalantay,” ang usa nga tinuod nga naluoy sa “mga karnero” ug nagpasundayag niini pinaagi sa pagtugyan sa iyang kalag alang kanila. (Ju 10:11; tan-awa ang Mat 9:36.) Apan ingon sa gitagna, tungod kay gihampak ang “maayong magbalantay” nagkatibulaag ang panon.—Zac 13:7; Mat 26:31.
Diha sa Bibliya, ang termino nga “mga magbalantay” usahay nagtumong sa mga magmamando ug mga pangulo sa mga Israelinhon, matinumanon ug dili-matinumanon. (Isa 63:11; Jer 23:1-4; 50:6; Eze 34:2-10; itandi ang Num 27:16-18; Sal 78:70-72.) Sa susama, ang terminong “mga magbalantay” mapadapat ngadto sa mga pangulo sa ubang mga nasod. (Jer 25:34-36; 49:19; Nah 3:18; itandi ang Isa 44:28.) Sa Jeremias 6:3, ang “mga magbalantay” lagmit nagtumong sa mga komandante sa misulong nga kasundalohan. Ang presensiya sa mga magbalantay uban sa ilang mga panon gihubit diha sa usa ka larawan sa pagpasig-uli (Jer 33:12), samtang gitagna nga bug-os gayod ang kalaglagan sa Babilonya nga tungod niana ‘walay bisan usa ka magbalantay ang magpahigda sa iyang panon didto.’—Isa 13:20.
Sa Pinadayag 12:5, ang ‘pagbantay’ sa kanasoran pinaagi sa olisi nga puthaw nagkahulogan sa ilang kalaglagan.—Itandi ang Sal 2:9.