Usa nga naghimog mga balaod; usa ka magbabalaod. Ang Bibliya naghatag ug bug-os nga pagtagad kang Jehova ingong ang pangunang Maghahatag-balaod sa uniberso.

Si Jehova Ingong Maghahatag-Balaod. Si Jehova sa pagkamatuod mao ang bugtong matuod nga Maghahatag-balaod sa uniberso. Gikan kaniya ang pisikal nga mga balaod nga naggahom sa walay-kinabuhing mga linalang (Job 38:4-38; Sal 104:5-19), ug sa kahayopan. (Job 39:1-30) Ang tawo usab, ingong linalang ni Jehova, nailalom sa pisikal nga mga balaod ni Jehova, ug sanglit siya maoy linalang nga may sukdanan sa maayo ug daotan ug may pagsabot, may katakos sa pagpangatarongan ug pagtagad sa iyang espirituwalidad, siya usab nailalom sa moral nga mga balaod sa Diyos. (Rom 12:1; 1Co 2:14-16) Dugang pa, ang balaod ni Jehova naggahom sa espirituhanong mga linalang, ang mga manulonda.​—Sal 103:20; 2Pe 2:​4, 11.

Ang pisikal nga mga balaod ni Jehova dili mabungkag. (Jer 33:​20, 21) Sa nailhan ug makita nga uniberso ang iyang mga balaod wala gayoy pagkausab ug kasaligan mao nga, diha sa mga dapit diin ang mga siyentipiko may kahibalo niini nga mga balaod, sila tukmang makakalkular sa mga pagtuyok sa bulan, mga planeta, ug sa uban pang langitnong mga butang bisan sa tipik sa segundo. Ang usa nga mosupak sa pisikal nga mga balaod makasinati gilayon sa daotang mga sangpotanan niini. Sa susama, ang moral nga mga balaod sa Diyos dili mausab ug dili mahimong ipahiuyon sa kaugalingong kagustohan o lapason nga walay silot. Ang maong mga balaod tinong ipatuman sama sa Iyang  mga balaod sa kinaiyahan, bisan tuod nga ang silot lagmit dili dihadiha maagoman. “Ang Diyos dili kayagayagaan. Kay bisan unsay ginapugas sa usa ka tawo, kini usab iyang anihon.”​—Gal 6:7; 1Ti 5:24.

Sa wala pa ihatag ni Jehova ang iyang balaod ngadto sa Israel, sa unsang paagi mahibaloan sa mga tawo ang kabubut-on sa Diyos alang kanila?

Bisan tuod sukad sa pagrebelde ni Adan hangtod sa Lunop miuswag ang pagkadaotan taliwala sa kadaghanan sa iyang mga kaliwat, ang pipila ka matinumanong mga tawo “nagpadayon sa paglakaw uban sa matuod nga Diyos.” (Gen 5:22-24; 6:9; Heb 11:4-7) Ang espesipikong mga balaod lamang nga natala ingong gihatag sa Diyos ngadto niini nga mga tawo mao ang mga instruksiyon nga gihatag kang Noe maylabot sa arka. Kini bug-os nga gisunod ni Noe. (Gen 6:13-22) Bisan pa niana, adunay mga prinsipyo ug mga sumbanan aron sa paggiya sa matinumanong mga tawo diha sa ilang “paglakaw uban sa matuod nga Diyos.”

Sila nasayod nga ang Diyos mahinatagon tungod sa pagtagana sa panginahanglan sa tawo didto sa Eden; ilang nakita ang ebidensiya sa dili-hakog ug mahigugmaong interes sa Diyos. Sila nahibalo nga ang prinsipyo sa pagkaulo gipatuman na sukad pa sa sinugdan, ang pagkaulo sa Diyos ibabaw sa lalaki ug ang pagkaulo sa lalaki ibabaw sa babaye. Sila nasayod sa buluhaton nga gihatag sa Diyos ngadto sa tawo ingon man sa Iyang kahangawa labot sa hustong pag-atiman sa mga butang nga gihatag ngadto sa tawo aron iyang pahimuslan ug kalipayan. Sila nahibalo nga ang seksuwal nga relasyon maoy tali sa lalaki ug babaye ug kinahanglang himoon kini sulod lamang sa kaminyoon, nga sila ‘mobiya sa amahan ug inahan’ aron mahimong usa ka malungtarong panagtiayon inay nga temporaryo lamang (maingon sa pakighilawas). Pinasukad sa sugo sa Diyos mahitungod sa paggamit sa mga kahoy sa tanaman sa Eden ug ilabina sa kahoy sa pagkahibalo sa maayo ug daotan, ilang nasabtan ang prinsipyo labot sa mga katungod sa pagkatag-iya ug sa pagpakitag pagtahod niana. Nasayod sila sa daotang mga resulta gumikan sa unang bakak. Nasayod sila nga giuyonan sa Diyos ang paagi sa pagsimba ni Abel, nga wala uyoni sa Diyos ang kasina ug kasilag ni Cain sa iyang igsoon, ug nga gisilotan sa Diyos si Cain tungod sa pagbuno kang Abel.​—Gen 1:26–​4:16.

Busa, bisan pag walay dugang espesipikong mga sugo, mando, o mga lagda gikan sa Diyos, ilang magamit kini nga mga prinsipyo ug mga sumbanan aron giyahan sila sa lain apan kaamgid nga mga situwasyon nga lagmit motungha. Kasiglohan sa ulahi, sa ingon niini nga paagi gilantaw ni Jesus ug sa iyang mga apostoles ang mga panghitabo sa wala pa ang Lunop. (Mat 19:3-9; Ju 8:43-47; 1Ti 2:11-14; 1Ju 3:​11, 12) Ang balaod maoy usa ka lagda sa paglihok. Pinaagi sa mga pulong ug mga buhat sa Diyos ilang nahibaloan ang iyang dalan, ang iyang mga sukdanan, ug kini ang nahimong lagda sa paglihok, o balaod, nga ilang pagasundon. Pinaagi sa pagbuhat niana, sila ‘makapadayon sa paglakaw uban sa matuod nga Diyos.’ Kadtong wala magabuhat niana nakasala, o ‘misipyat sa tumong,’ bisan tuod walay kodigo sa balaod nga naghukom kanila.

Human sa Lunop, gihatag sa Diyos kang Noe ang balaod, nga kinahanglang sundon sa tanang katawhan, nga nagtugot sa pagkaon ug unod apan nagdili sa pagkaon ug dugo, ug Iyang gisulti ang prinsipyo sa silot nga kamatayon tungod sa pagbuno. (Gen 9:1-6) Sa sayong bahin sa yugto human sa Lunop, ang mga tawo sama ni Abraham, Isaac, Jacob, ug Jose nagpakitag tiunay nga pagpabili sa dalan sa Diyos, sa iyang lagda sa paglihok. (Gen 18:17-19; 39:7-9; Ex 3:6) Bisan tuod ang Diyos naghatag ug espesipikong mga sugo ngadto sa matinumanong mga tawo (Gen 26:5), sama sa balaod sa pagtuli, walay rekord nga siya naghatag kanila ug detalyadong kodigo sa balaod nga pagasundon. (Itandi ang Deu 5:1-3.) Bisan pa niana, sila nakabaton dili lamang sa mga prinsipyo ug mga lagda sa yugto sa wala pa ang Lunop aron sa paggiya kanila, kondili sila may dugang pang mga prinsipyo ug mga lagda nga makuha gikan sa iyang mga pahayag ug mga pagpakiglabot sa katawhan sa yugto human sa Lunop.

Busa, bisan tuod ang Diyos wala maghatag ug detalyadong kodigo sa balaod, sama sa iyang gihimo sa ulahi ngadto sa mga Israelinhon, ang mga tawo dili kay walay paagi sa pagtino kon unsa ang matarong ug ang daotang panggawi. Pananglitan, ang idolatriya wala pa sa espesipiko hukmi nga daotan pinaagig gipahayag nga balaod. Bisan pa niana, sumala sa gipakita ni apostol Pablo, walay ikapangatarongan sa pagbuhat niana sanglit ang “dili-makita nga mga hiyas [sa Diyos], nga mao ang iyang walay kataposang gahom ug pagka-Diyos, tin-awng makita sukad sa paglalang sa kalibotan padayon, tungod kay kini sila maila pinaagi sa mga butang nga gihimo.” Ang pagsimba ug paghatag ug “sagradong pag-alagad sa linalang inay kay sa Usa nga naglalang” maoy dili gayod makataronganon. Kadtong nagasubay nianang binuang nga dalan mahimong motipas usab ngadto sa lain pang dili-matarong nga mga buhat, sama sa homoseksuwalidad, nga nag-usab “sa ilang kinaiyanhong gamit ngadto nianang sukwahi sa kinaiyahan.” Labot pa, bisan walay  espesipikong balaod nga gihatag, ang maong buhat tin-aw nga sukwahi sa dalan sa Diyos nga Maglalalang, sumala sa gipadayag mismo sa kahimoan sa lalaki ug babaye. Ang tawo, nga sa orihinal gilalang sa larawan sa Diyos, adunay igong kinaadman nga makasabot niining mga butanga. Busa, siya manubag atubangan sa Diyos kon siya mosukwahi sa dalan sa Diyos; siya makasala, ‘mosipyat sa tumong,’ bisan kon walay espesipikong gipahayag nga balaod nga mag-akusar kaniya sa pagkasad-an.​—Rom 1:18-27; itandi ang Rom 5:13.

Ang pakigsaad sa Balaod. Bisan una pa sa Pagpanggula gikan sa Ehipto, si Jehova mao na ang Maghahatag-Lagda sa iyang katawhan nga Israel. (Ex 12:​1, 14-20; 13:10) Apan ang usa ka talagsaong pananglitan sa iyang papel ingong Maghahatag-balaod sa usa ka nasod mao ang iyang pag-establisar sa pakigsaad sa Balaod. Sa unang higayon, aduna na gayoy hugpong sa mga balaod ingong kodigo nga naggahom sa matag bahin sa kinabuhi. Kini nga pakigsaad nga naghimo sa Israel nga usa ka linain nga katawhan, usa ka nasod nga Iya lamang, nagpalahi sa Israel gikan sa tanang ubang kanasoran.​—Ex 31:​16, 17; Deu 4:8; Sal 78:5; 147:​19, 20.

Sa usa ka mensahe nga nagtagna sa pagluwas nga himoon ni Jehova, ang manalagnang si Isaias miingon: “Si Jehova mao ang atong Maghuhukom, si Jehova mao ang atong Maghahatag-lagda [“maghahatag-balaod,” AS, Dy, Le, Yg], si Jehova mao ang atong Hari; siya mismo magluwas kanato.” (Isa 33:22) Busa si Jehova ang naghupot sa hudisyal, lehislatibo, ug ehekutibo nga gahom sa Israel; kining tulo ka sanga sa kagamhanan anaa kaniya. Sa ingon, gipasalig sa tagna ni Isaias ang bug-os nga panalipod ug pagtultol sa nasod, kay gipasiugda niini nga si Jehova mao ang Soberanong Magmamando sa bug-os nga diwa.

Sa paghubit kang Jehova ingong Maghahatag-lagda, o Maghahatag-balaod sa Israel, si Isaias migamit ug usa ka porma sa Hebreohanong termino nga cha·qaqʹ, nga sa literal nagkahulogang “pagsapsap” o “pagkudlit.” Sa paghisgot niini nga pulong, ang Hebreohanong leksikon ni W. Gesenius nagpatin-aw: “Sanglit ang pagkudlit ug mga mando ug mga lagda diha sa publikong mga papan ug mga monyumento gihimo man sa maghahatag-balaod, kini nagpasabot usab sa gahom sa pagpakanaog ug mando.” (A Hebrew and English Lexicon of the Old Testament, gihubad ni E. Robinson, 1836, p. 366) Kini nga pulong gihubad sa mga maghuhubad sa Bibliya ingong “maghahatag-balaod,” “magmamando,” ug “komandante.” (Gen 49:10; Deu 33:21; Huk 5:14; Sal 60:7; 108:8; itandi ang AT, KJ, NW, RS, Yg.) Busa, ang hubad nga “Maghahatag-lagda” nahiuyon sa usa ka diwa sa Hebreohanong pulong, ug gihatag niini ang nahiangay nga katumbas ug pagkabug-os diha sa Isaias 33:​22, diin kini nga pulong gilakip diha sa mao rang tudling-pulong uban sa “Maghuhukom” ug “Hari.”

Ang Diyos wala maghatag sa maong detalyadong balaod ngadto sa laing nasod o katawhan. Bisan pa niana, ang Diyos sa sinugdan naglalang sa tawo diha sa pagkamatarong ug naghatag kaniyag tanlag. Bisan pa sa napanunod nga pagkadili-hingpit sa makasasalang tawo ug sa kiling niini sa pagpakasala, aduna gihapoy nagpabiling ebidensiya nga siya gibuhat sumala sa larawan ug dagway sa iyang Maglalalang ug ingon man sa ebidensiya labot sa katakos sa tanlag. Tungod niana, bisan taliwala sa dili-Israelinhong mga nasod gihimo ang pipila ka lagda sa paglihok ug hudisyal nga mga mando nga sa usa ka sukod nagpaaninag sa matarong nga mga prinsipyo sa Diyos.

Si apostol Pablo naghubit niini pinaagi sa pag-ingon: “Pananglitan, ang tanan nga nakasala nga walay balaod [nga mao, ang balaod sa Diyos nga gihatag ngadto sa iyang katawhan] malaglag usab nga walay balaod; apan ang tanan nga nakasala ilalom sa balaod pagahukman sumala sa balaod. Kay ang mga nagapamati sa balaod dili mao ang matarong atubangan sa Diyos, kondili ang mga nagatuman sa balaod igapahayag nga matarong. Kay dihang ang katawhan sa kanasoran nga walay balaod nagabuhat nga kinaiyanhon sa mga butang sa balaod, kining mga tawhana, bisan tuod walay balaod, maoy balaod sa ilang kaugalingon. Sila mismo mao ang nagpasundayag sa mga butang labot sa balaod nga nahisulat diha sa ilang mga kasingkasing, samtang ang ilang tanlag nagpamatuod duyog kanila ug, tali sa ilang kaugalingong mga panghunahuna, sila ginasumbong o ginapalingkawas.” (Rom 2:12-15) Busa, kadto nga mga nasod, bisan tuod wala ilakip sa legal nga relasyon uban sa Diyos, dili kay walay sala kondili ‘misipyat sa tumong’ sa hingpit nga mga sukdanan ni Jehova.​—Itandi ang Rom 3:9.

Pinaagi sa paghatag sa pakigsaad sa Balaod ngadto sa Israel, gipatin-aw sa Diyos nga ang tanang tawo, dili lamang ang idolatrosong mga pagano kondili ang mga Israelinhon usab, maoy mga sad-an. Gipaamgo gayod niini ang mga Israelinhon nga sila sa daghang paagi napakyas sa pag-abot sa hingpit nga mga sukdanan. Kini maoy “aron ang tanang baba matak-om ug ang tibuok kalibotan mailalom sa silot sa Diyos . . . kay ang tukmang kahibalo sa sala maoy pinaagi sa balaod.” (Rom 3:​19, 20) Bisan pag ang usa ka Israelinhon wala mosimba sa idolo, nag-ayad sa dugo, dili sad-an sa pagbuno, siya sa gihapon gipahayag nga sad-an sa pakigsaad sa Balaod. Kini tungod kay espesipiko na karong gipaila sa pakigsaad sa Balaod ang daghang buhat ug bisan mga tinamdan ingong kasal-anan.  Busa, si Pablo, nga nag-isip sa iyang kaugalingon nga samag buhi na diha sa mga balat-ang sa iyang katigulangan una pa ihatag ang Balaod, nag-ingon: “Sa pagkatinuod ako dili unta makailag sala kon dili pa tungod sa Balaod; ug, pananglitan, dili unta nako mailhan ang hakog nga pangibog kon ang Balaod wala pa mag-ingon: ‘Dili ka maibog nga hinakog.’ . . . Sa pagkatinuod, ako kanhi buhi nga bulag sa balaod; apan sa dihang ang sugo miabot, ang sala nabuhi pag-usab, apan ako namatay.”​—Rom 7:7-9.

Uban Pang mga Maghahatag-Balaod. Sa dihang ang Anak sa Diyos mianhi sa yuta, iyang giila si Jehova ingon nga iyang Maghahatag-balaod ug Diyos. Ingong usa ka Hudiyo, si Jesus mismo natawo ilalom sa pakigsaad sa Balaod ug obligadong sundon kini sa hingpit. (Gal 4:​4, 5) Sa baylo, siya naglatid ug mga balaod alang sa iyang mga sumusunod sa dihang siya nakigsulti kanila ug usab pinaagi sa balaang espiritu nga nagalihok diha sa iyang mga sumusunod nga nagsulat sa Kristohanong Kasulatan. Sa katibuk-an, kini nga mga balaod gitawag nga “balaod ni Kristo.” (Gal 6:2; Ju 15:10-15; 1Co 9:21) Kini nga balaod naggahom sa “Israel sa Diyos,” ang iyang espirituwal nga “nasod.” (Gal 6:16; 1Pe 2:9) Hinuon, dili si Kristo ang nagmugna niini nga mga balaod apan kini iyang nadawat gikan sa dakong Maghahatag-balaod nga si Jehova.​—Ju 14:10.

Si Moises. Bisan tuod ang Bibliya sublisubli nga naghisgot sa “balaod ni Moises” (Jos 8:​31, 32; 1Ha 2:3; 2Cr 23:18; 30:16), kini miila usab kang Jehova ingong ang aktuwal nga Maghahatag-balaod ug si Moises ingong Iyang instrumento ug hawas lamang sa paghatag sa Balaod ngadto sa Israel. (2Cr 34:14) Bisan ang mga manulonda adunay bahin sa paghawas sa Diyos niining butanga, kay ang Balaod “gipadangat pinaagi sa mga manulonda pinaagi sa kamot sa usa ka tigpataliwala.” Bisan pa niana, si Moises, ingong tinudlong tigpataliwala ni Jehova sa pakigsaad tali sa Diyos ug sa Israel, gihisgotan nga maorag siya ang maghahatag-balaod.​—Gal 3:19; Heb 2:2.

Tawhanong mga magmamando ingong mga maghahatag-balaod. Ang Diyos dili mao ang nagtukod sa tawhanong mga kagamhanan sa kalibotan ni naghatag kanila sa ilang awtoridad, apan siya nagtugot kanila nga maglungtad ug nagtangtang kanila ug nagtugot sa bag-ong mga kagamhanan nga motungha sa dihang kini mohaom sa iyang katuyoan. (Deu 32:8; Dan 4:35; 5:26-31; Buh 17:26; Rom 13:1) Ang pipila niini nga mga magmamando nahimong mga maghahatag-balaod sa ilang nasod, estado, o komunidad. Apan ang ilang mga balaod ug mga lagda husto lamang kon kini himoon sulod sa gambalay ug nahiuyon sa balaod sa Dakong Maghahatag-balaod, si Jehova nga Diyos. Maylabot sa balaod sa Diyos nga naggahom sa kinaiyanhong mga butang, ang bantogang Britaniko nga eksperto sa balaod nga si Sir William Blackstone nag-ingon: “Kini kinahanglang sundon sa tibuok globo, sa tanang kanasoran, ug sa tanang panahon: dili balido ang bisan unsang tawhanong mga balaod, kon sukwahi niini; ug ang mga balaod nga balido nagkuha sa tanan nilang puwersa, ug sa tanan nilang awtoridad, sa dili-direkta o sa direktang paagi, gikan niini nga tinubdan.” Dugang pa, “Niining duha ka pundasyon, ang balaod sa kinaiyahan ug ang balaod sa pagpadayag [makaplagan lamang diha sa Balaang Kasulatan], gipasukad ang tanang tawhanong mga balaod, buot ingnon, walay tawhanong mga balaod ang mahimong mosukwahi niini.”​—Chadman’s Cyclopedia of Law, 1912, Tomo I, pp. 89, 91; itandi ang Mat 22:21; Buh 5:29.

Diha sa Kristohanong kongregasyon. Ang igsoon ni Jesus sa inahan nga si Santiago misulat ngadto sa pipila ka Kristohanon nga nahimong garboso, hambogiro, ug hinawayon sa ilang Kristohanong kaigsoonan, nga nag-ingon: “Mga igsoon, hunong na sa pagsulti batok sa usag usa. Siya nga mosulti batok sa igsoon o maghukom sa iyang igsoon nagsulti batok sa balaod ug naghukom sa balaod. Karon kon maghukom ka sa balaod, dili ka usa ka magtutuman sa balaod kondili usa ka maghuhukom. Usa lamang ang maghahatag-balaod [Gr., no·mo·theʹtes] ug maghuhukom, siya nga makahimo sa pagluwas ug sa paglaglag. Apan ikaw, kinsa ka ba nga maghukom sa imong silingan?” Dayon gihisgotan ni Santiago kadtong nanghambog sa ilang buhaton sa umaabot, nga maorag sila dili maapektohan sa mga sirkumstansiya, imbes nga moingon, “Kon pagbuot ni Jehova.” (San 4:11-16) Gihisgotan ni Santiago ang “harianong balaod,” “Higugmaon mo ang imong silingan sama sa imong kaugalingon.” (San 2:8) Kini nga mga Kristohanon, tungod sa dili pagpakitag gugma sa ilang silingan, hinuon nagsultig daotan batok kaniya, sa diwa, naghimo sa ilang kaugalingon nga mga maghuhukom sa balaod sa Diyos, ingong mga maghahatag-balaod o mga magbabalaod.

Si apostol Pablo naghatag ug samang tambag diha sa iyang sulat ngadto sa mga taga-Roma mahitungod sa pipila nga naghukom sa ubang mga tawo pinasukad sa ilang gikaon o giinom: “Kinsa man ikaw nga mohukom sa sulugoon sa balay nga iya sa lain? Ngadto sa iyang kaugalingong agalon siya mobarog o mapukan. Sa pagkatinuod, siya pabarogon, kay si Jehova makapabarog man kaniya.”​—Rom 14:4.

Pinasukad sa nahisgotan na, unsaon paglantaw ang mga instruksiyon ni Pablo labot sa usa ka seryosong kaso sa pakighilawas diha sa kongregasyon  sa Corinto? Siya miingon: “Ako sa pagkatinuod, bisan tuod wala diha sa lawas apan anaa sa espiritu, tinong nakahukom na, nga daw ako anaa, sa tawo nga nakabuhat sa ingon . . . Dili ba nagahukom man kamo kanilang anaa sa sulod, samtang ang Diyos nagahukom kanilang anaa sa gawas? ‘Kuhaa ang tawong daotan gikan sa inyong taliwala.’” Dayon siya naghisgot bahin sa paghukom sa mga butang niining kinabuhia ug niadtong ilang ‘gipahimutang ingong mga maghuhukom.’​—1Co 5:1-3, 12, 13; 6:​3, 4; itandi ang Ju 7:24.

Tungod sa awtoridad nga gihatag kaniya ingong apostol ni Jesu-Kristo, si Pablo may kaakohan labot sa kahinlo ug kaayohan sa mga kongregasyon (2Co 1:1; 11:28); busa siya misulat ngadto niadtong tungod sa pagtudlo sa nagamandong lawas nakabaton ug awtoridad diha sa kongregasyon. (Buh 14:23; 16:​4, 5; 1Ti 3:1-13; 5:22) Sila ang may kaakohan nga mahuptan sa kongregasyon ang maayong baroganan, ingong putli sa panan-aw sa Diyos. Kini nga mga tawo, sa paglingkod aron sa paghukom sa kaso nga gihisgotan, nga maoy usa ka dayag ug makauulaw nga paglapas sa balaod sa Diyos, dili maghimo sa ilang kaugalingon nga mga maghuhukom sa balaod sa Diyos, ni sila maghimog mga balaod sumala sa ilang kabubut-on. Dili nila lapason ang mga utlanan sa hinatag-sa-Diyos nga balaod. Sila molihok sumala sa balaod nga gihatag sa dakong Maghahatag-lagda, nga naghukom sa pakighilawas ingong mahugaw. Ang mga nagabuhat sa maong kahugawan dili makasulod sa Gingharian sa Diyos, sumala sa balaod sa Diyos. (1Co 6:​9, 10) Sila dili angayan nga magpabilin uban sa kongregasyon ni Kristo. Apan bisan pa niana ang mga tawong may kaakohan sa kahinlo sa kongregasyon, pinaagi sa pagpalagpot sa mga tawong mahugaw, wala magpahamtang sa silot nga ipahamtang mismo sa Diyos nga Maghahatag-balaod ngadto niadtong dili-mahinulsolon nga nagpadayon sa pagsubay sa maong dalan, nga mao, ang kamatayon.​—Rom 1:24-27, 32.

Gipunting usab ni Pablo ngadto sa mga Kristohanon nga “ang mga balaan magahukom sa kalibotan” ug nga “kita magahukom unya sa mga manulonda.” Dinhi siya naghisgot, dili sa presenteng panahon, apan sa umaabot, sa dihang kadtong maghari sa Gingharian kauban ni Kristo mag-alagad ingong langitnong mga maghuhukom, nga magpatuman sa balaod sa Diyos ug magpahamtang sa paghukom nganha sa mga daotan.​—1Co 6:1-3; Pin 20:6; itandi ang 1Co 4:8.

Ang panalangin ni Moises kang Gad. Sa panalangin ni Moises sa mga tribo sa Israel sa hapit na siyang mamatay, “mahitungod kang Gad siya miingon: ‘Bulahan siya nga nagapadako sa mga utlanan ni Gad. . . . Ug iyang [Gad] kuhaon ang unang bahin alang kaniya, kay didto gitagana ang pahat sa usa ka maghahatag-lagda.’” (Deu 33:​20, 21) Ang paggamit sa terminong “maghahatag-lagda” dinhi mahimong magkahulogan nga: Kadaghanan sa mga tribo nakabaton sa ilang tinudlong panulondon pinaagig ripa, ilalom sa direksiyon ni Josue ug Eleasar nga hataas nga saserdote. Apan, wala madugay human mapildi ang mga Midianhon, ang tribo ni Gad, uban sa tribo ni Ruben, nangayo sa yuta sa S sa Suba sa Jordan. Sanglit kini nga mga tribo daghan ug kahayopan, ang yuta nahiangay gayod kanila. Paborableng gidungog ni Moises ang ilang gipangayo ug gihatag kanila kining bahina sa yuta. (Num 32:1-5, 20-22, 28) Sa ingon, ang ilang bahin maoy “pahat sa usa ka maghahatag-lagda,” si Moises, ang maghahatag-balaod sa Israel.