Ang Hebreohanong mal·ʼakhʹ ug ang Gregong agʹge·los sa literal nagkahulogang “mensahero.” Gikan sa unang basahon sa Bibliya hangtod sa kataposan, kining mga pulonga makita sa halos 400 ka higayon. Sa dihang ang gipasabot mao ang espiritung mga mensahero, ang mga pulong gihubad nga “mga manulonda,” apan kon ang gitumong dayag nga tawhanong mga linalang, ang hubad maoy “mga mensahero.” (Gen 16:7; 32:3; San 2:25; Pin 22:8; tan-awa ang MENSAHERO.) Apan, diha sa simboliko kaayong basahon sa Pinadayag ang pipila ka paghisgot sa ‘mga manulonda’ mahimong mapadapat sa tawhanong mga linalang.​—Pin 2:​1, 8, 12, 18; 3:​1, 7, 14.

Usahay ang mga manulonda gitawag nga mga espiritu; ug ang mga espiritu dili makita ug gamhanan. Busa atong mabasa: “Usa ka espiritu migula ug mibarog sa atubangan ni Jehova”; “Dili ba silang tanan mga espiritu alang sa publikong pag-alagad?” (1Ha 22:21; Heb 1:14) Sanglit nagbaton ug dili-makitang espirituhanong mga lawas, sila nagapuyo “sa mga langit.” (Mar 12:25; 1Co 15:​44, 50) Sila gitawag usab nga “mga anak sa matuod nga Diyos,” “mga bituon sa kabuntagon,” ug “balaang tinagpulo ka libo” (o “mga balaan”).​—Job 1:6; 2:1; 38:7; Deu 33:2.

Kay mga linalang nga dili makaminyo ug makapatunghag kaugalingong liwat, ang mga manulonda tagsatagsang gilalang ni Jehova pinaagi sa iyang panganayng Anak, “ang sinugdan sa kalalangan sa Diyos.” (Mat 22:30; Pin 3:14) “Pinaagi kaniya [kining panganayng Anak, ang Pulong] gilalang ang tanang ubang butang sa langit . . . ang mga butang nga dili-makita . . . Dugang pa, siya mao ang una sa tanang ubang butang ug pinaagi kaniya ang tanang ubang butang gipatungha.” (Col 1:15-17; Ju 1:1-3) Ang mga manulonda gilalang dugay na kanhi una pa ang pagtungha sa tawo, kay sa ‘pagtukod sa kalibotan’ “ang mga bituon sa kabuntagon nagdungan paghugyaw sa kalipay, ug ang tanang anak sa Diyos misinggit sa pagdayeg.”​—Job 38:4-7.

Mahitungod sa gidaghanon sa mga panon sa mga manulonda sa langit, si Daniel miingon nga iyang nakita ang “kaliboan ka libo nga nag-alagad [sa Diyos], ug napulo ka libo ka napulo ka libo nga nagbarog diha sa iyang atubangan.”​—Dan 7:10; Heb 12:22; Jud 14.

Han-ay ug Ranggo. Sama sa makitang kalalangan, maingon man usab sa dili-makitang dominyo adunay han-ay ug ranggo taliwala sa mga manulonda. Ang pangunang manulonda, maylabot sa gahom ug awtoridad, mao si Miguel, ang arkanghel. (Dan 10:​13, 21; 12:1; Jud 9; Pin 12:7; tan-awa ang ARKANGHEL; MIGUEL Num. 1.) Tungod sa iyang pagkalabaw ug sa pagtawag kaniya nga ‘ang dakong prinsipe nga nagbarog alang sa mga anak sa katawhan sa Diyos,’ gituohan nga siya mao ang manulonda nga nanguna sa Israel latas sa kamingawan. (Ex 23:20-23) Nagbaton ug taas kaayong ranggo taliwala sa mga manulonda labot sa mga pribilehiyo ug dungog mao ang mga serapin. (Isa 6:​2, 6; tan-awa ang SERAPIN.) Mas subsob (mga 90 ka higayon), ang Kasulatan naghisgot sa mga kerubin, ug pinasukad sa kahubitan sa ilang mga katungdanan ug mga responsibilidad dayag nga sila usab naghupot ug linaing posisyon taliwala sa mga  manulonda. (Gen 3:24; Eze 10:1-22; tan-awa ang KERUBIN.) Anaa usab ang dakong hut-ong sa mensaherong mga manulonda nga nag-alagad ingong tigdalag mensahe tali sa Diyos ug sa tawo. Apan, dili lang kay sila tighatod ug mga mensahe. Ingong mga ahente ug mga luyoluyo sa Labing Hataas nga Diyos, sila nag-alagad ingong kasaligang mga tigpatuman sa katuyoan sa Diyos, kini man maoy sa pagpanalipod ug pagluwas sa katawhan sa Diyos o kaha sa paglaglag sa mga daotan.​—Gen 19:1-26.

Personalidad. Ang pipila lagmit mosupak bahin sa panagkalahi sa personalidad sa tagsatagsa ka manulonda, nga moingong sila maoy dili-persona nga mga puwersa nga gipadala aron sa pagpalampos sa kabubut-on sa Diyos, apan sukwahi niini ang gitudlo sa Bibliya. Ang pagbaton nilag indibiduwal nga mga ngalan nagpasabot sa ilang pagkalahi sa usag usa. Ang kamatuoran nga duha sa ilang mga ngalan ang gipaila, Miguel ug Gabriel, igong magpamatuod niini nga punto. (Dan 12:1; Luc 1:26) Ang wala paghisgot sa dugang mga ngalan maoy panalipod aron dili kahatagan ug dili-hustong pasidungog ug pagsimba kining maong mga linalang. Ang mga manulonda gipadala sa Diyos ingong mga ahente sa pagbuhat alang sa iyang ngalan, dili alang sa ilang kaugalingong ngalan. Busa, sa dihang si Jacob nangutana sa usa ka manulonda kon kinsay iyang ngalan, siya midumili sa pagtug-an niini. (Gen 32:29) Ang manulonda nga miadto kang Josue, sa dihang gihangyo nga magpaila, mitubag lamang nga siya mao ang “prinsipe sa kasundalohan ni Jehova.” (Jos 5:14) Sa dihang ang mga ginikanan ni Samson nangutana sa usa ka manulonda kon kinsay iyang ngalan, siya wala motug-an, nga nag-ingon: “Nganong nangutana ka sa akong ngalan, nga kini kahibulongan man?” (Huk 13:​17, 18) Si apostol Juan misulay sa pagsimba sa mga manulonda ug sa makaduha gibadlong: “Pagbantay! Ayaw kanag buhata! . . . Simbaha ang Diyos.”​—Pin 19:10; 22:​8, 9.

Ingong mga persona, ang mga manulonda may gahom sa pagpakigkomunikar sa usag usa (1Co 13:1), may katakos sa pagsulti ug nagkalainlaing mga pinulongan sa mga tawo (Num 22:32-35; Dan 4:23; Buh 10:3-7), ug may katakos sa panghunahuna nga pinaagi niini sila makahimaya ug makadayeg kang Jehova (Sal 148:2; Luc 2:13). Tinuod nga ang mga manulonda walay sekso, sanglit gihimo sila ni Jehova nga ingon niana, dili tungod kay sila maoy dili-persona nga mga puwersa. Ang mga manulonda kasagarang gihulagway ingong mga lalaki, ug sa dihang nagmateryalisar kini kanunayng diha sa dagway nga lalaki, tungod kay ang Diyos ug ang iyang Anak gihisgotan ingong mga lalaki. Apan, sa dihang ang pipila ka nagmateryalisar nga mga manulonda nakig-ambit nga mapatuyangon sa kalipayan sa sekso sa mga adlaw ni Noe, sila gipalagpot gikan sa langitnong puloy-anan ni Jehova. Dinhi gipakita ang pagkalahi sa mga manulonda sa usag usa, kay, sama sa katawhan, sila usab maoy mga persona nga may kagawasan sa pagpili, may katakos sa personal nga pagpili tali sa husto ug sa sayop. (Gen 6:​2, 4; 2Pe 2:4) Agig personal nga pagpili, panonpanon sa mga manulonda ang miduyog kang Satanas sa iyang pag-alsa.​—Pin 12:7-9; Mat 25:41.

Mga Gahom ug mga Pribilehiyo. Sanglit gilalang sa Diyos ang tawo nga “ubos ug diyutay kay sa mga manulonda” (Heb 2:7), kini nagpasabot nga ang mga manulonda nagbaton ug mas labawng mental nga kapasidad kay sa tawo. Sila usab maoy labaw-tawhanon sa gahom. “Dayega ninyo si Jehova, Oh kamong mga manulonda niya, nga gamhanan sa kusog, nga nagatuman sa iyang pulong.” Ang kahibalo ug gahom sa mga manulonda gipasundayag sa dihang gilaglag sa duha ka manulonda ang Sodoma ug Gomora pinaagig kalayo. Ang usa ka manulonda nagpatay ug 185,000 ka sundalo sa Asirya.​—Sal 103:20; Gen 19:​13, 24; 2Ha 19:35.

Ang mga manulonda makapanaw usab nga hilabihan kakusog, saylo pa sa limitasyon sa pisikal nga kalibotan. Busa sa dihang si Daniel nag-ampo, ang Diyos nagpadala ug usa ka manulonda aron sa pagtubag sa iyang pag-ampo; ug ang manulonda miabot gilayon, bisan gani sa wala pa matapos ang pag-ampo.​—Dan 9:20-23.

Apan bisan pa sa tanan nilang hataas nga mental ug espirituwal nga mga gahom, ang mga manulonda may mga limitasyon. Matod ni Jesus, wala sila mahibalo sa ‘adlaw ug takna’ sa dihang kining sistemaha sa mga butang mahanaw. (Mat 24:36) Sila adunay idlot nga interes sa katumanan sa mga katuyoan ni Jehova, hinunoa adunay pipila ka butang nga wala nila hisabti. (1Pe 1:12) Sila magmaya kon ang usa ka makasasala maghinulsol, ug sila nagtan-aw sa samag “talan-awon sa teatro” nga gihimo sa mga Kristohanon maylabot sa publikong kalihokan dinhi sa kalibotan. Sila usab nag-obserbar sa maayong panig-ingnan sa Kristohanong mga babaye kinsa nagsul-ob ug timaan sa awtoridad ibabaw sa ilang mga ulo.​—Luc 15:10; 1Co 4:9; 11:10; tan-awa ang PAGKAWALAY-KAMATAYON (Ang mga Manununod sa Gingharian Gihatagan ug Pagkawalay-kamatayon).

Ingong mga alagad ni Jehova, ang mga manulonda nakatagamtam ug daghang mga pribilehiyo sa mga kapanahonan nga nanglabay. Ang mga manulonda nag-alagad alang kang Abraham, Jacob, Moises, Josue, Isaias, Daniel, Zacarias, Pedro, Pablo, ug Juan, sa paghisgot sa pipila lamang. (Gen 22:11; 31:11; Jos 5:​14, 15; Isa 6:​6, 7; Dan 6:22; Zac  1:9; Buh 5:​19, 20; 7:35; 12:​7, 8; 27:​23, 24; Pin 1:1) Ang ilang mga mensahe nakaamot sa pagsulat sa Bibliya. Sa Pinadayag ang mga manulonda gihisgotan sa mas daghang higayon kay sa bisan unsang ubang basahon sa Bibliya. Ang dili-maihap nga mga manulonda nakita palibot sa dakong trono ni Jehova; ang pito naghuyop sa pito ka trompeta, samtang ang laing pito nagbubo sa pito ka panaksan sa kasuko sa Diyos; ang usa ka manulonda nga naglupad sa kinatung-an sa langit adunay “walay kataposang maayong balita”; apan ang lain nagmantala, “Ang Dakong Babilonya napukan na.”​—Pin 5:11; 7:11; 8:6; 14:​6, 8; 16:1.

Pagsuportar kang Kristo ug sa mga sumusunod. Gikan sa sinugdan hangtod sa kataposan, ang balaang mga manulonda sa Diyos nagbantay sa temporaryong pagpuyo ni Jesus sa yuta uban ang dako kaayong interes. Ilang gimantala ang pagsamkon ug paghimugso kaniya, ug sila nag-alagad kaniya human sa 40-ka-adlaw nga pagpuasa. Ang usa ka manulonda nagpalig-on kaniya sa dihang siya nag-ampo didto sa Getsemane panahon sa iyang kataposang gabii ingong tawo. Sa dihang miabot ang magubtanong panon aron sa pagdakop kaniya, makapangayo unta siyag labing menos 12 ka lehiyon sa mga manulonda kon buot pa niyang buhaton kadto. Gimantala usab sa mga manulonda ang iyang pagkabanhaw ug sila presente panahon sa iyang pagkayab sa langit.​—Mat 4:11; 26:53; 28:5-7; Luc 1:​30, 31; 2:​10, 11; 22:43; Buh 1:​10, 11.

Human niadto, ang espiritung mga mensahero sa Diyos nagpadayon sa pag-alagad sa iyang mga alagad dinhi sa yuta, ingon sa gisaad ni Jesus: “Dili ninyo tamayon ang usa niining mga gagmay; kay sultihan ko kamo nga ang ilang mga manulonda sa langit kanunayng makakita sa nawong sa akong Amahan.” (Mat 18:10) “Dili ba silang tanan mga espiritu alang sa publikong pag-alagad, nga gipadala aron mag-alagad niadtong magapanunod sa kaluwasan?” (Heb 1:14) Kining gamhanang mga manulonda dili na magpakita alang sa mga alagad ni Jehova dinhi sa yuta, sama sa dihang ilang giluwas ang mga apostoles gikan sa bilanggoan; bisan pa niana, ang mga alagad sa Diyos gipasaligan sa pagkaanaa kanunay sa dili-makitang kasundalohan nga magapanalipod, nga sama katinuod niadtong naglibot sa manalagnang si Eliseo ug sa iyang tig-alagad. “Sugoon niya ang iyang mga manulonda maylabot kanimo, sa pagbantay kanimo sa tanan mong mga dalan.” Oo, “ang manulonda ni Jehova nagkampo libot niadtong nangahadlok kaniya, ug siya nagluwas kanila.”​—Sal 91:11; 34:7; Buh 5:19; 2Ha 6:15-17.

Dugang pa, ang mga manulonda gipakitang kauban ni Jesu-Kristo sa dihang siya moabot alang sa paghukom, nga magbulagbulag sa “mga trigo” gikan sa “mga bunglayon” ug sa “mga karnero” gikan sa “mga kanding.” Ang mga manulonda miduyog kang Miguel sa iyang pagpakiggubat sa dragon ug sa mga demonyo panahon sa pagkahimugso sa Gingharian sa Diyos didto sa langit. Sila usab mosuportar sa Hari sa mga hari sa pagpakig-away sa gubat sa dakong adlaw sa Diyos nga Labing Gamhanan.​—Mat 13:41; 25:​31-33; Pin 12:7-10; 19:14-16.