Minahan, Pagmina
Ang kubkobanan o ang pagpangubkob ilalom sa yuta aron sa pagpangitag mga metal ug bililhong mga bato. Kini maoy usa ka trabaho nga halos susama ka karaan sa paglungtad sa tawo. Ang asoy sa Genesis naghisgot kang “Tubal-cain, ang mananalsal sa tanang matang sa himan nga tumbaga ug puthaw,” nga nabuhi sa wala pa ang Lunop. (Gen 4:22) Si Moises, nga nagsulat niadtong mga 1513 W.K.P., sa paghubit sa suba sa Pison, naghisgot sa “yuta sa Havila, diin adunay bulawan. Ug ang bulawan nianang yutaa maayo.” (Gen 2:11, 12) Wala mahibaloi kon ang bulawan sa Opir gimina ba gikan sa ilalom sa yuta o kaha gikan sa binanlas nga yuta.—1Ha 9:28; Job 28:16.
Kini nga mga metal lagmit nakaplagan ingong lunsay nga mga metal diha sa ibabaw o sa ilalom ug diyutay sa yuta. Sa ngadtongadto, gihimo ang mga pagpangubkob o pagbangag diha sa ilalom sa yuta. Nagkubkob silag lawom nga mga lungag o tunel subay sa mga bato nga adunay daghang minerales. Mga 3,600 ka tuig kanhi si Job naghubit kon sa unsang paagi ang mga minero “nagkubkob ug tunel nga halayo sa dapit nga gipuy-an sa mga tawo.” “Diha sa kangitngit ug sa mabagang kangiob” sila nangita, nagtabyogtabyog paubos ug sa peligrosong paagi nagkombitay aron sa pagkuha sa gitinguhang mga metal.—Job 28:1-11.
Kaylap nga gihimo sa mga Ehiptohanon ang pagmina sa panahon sa Pagpanggula; ang mga Israelinhon, sa hapit nang mobiya sa Ehipto, nagdalag mga metal ug bililhong mga bato, nga gigamit sa ulahi sa pagtukod sa tabernakulo. (Ex 12:35, 36; 35:22; 39:6-14) Ang Ehiptohanong mga minahan sa turquesa nakaplagan didto sa Peninsula sa Sinai nga mga 80 km (50 mi) gikan sa Bukid sa Sinai. Ang mga nahibilin gikan sa mga pagmina sa mga Ehiptohanon nakaplagan ubay sa S nga baybayon sa Pulang Dagat.
Gihubit ni Moises ang Yutang Saad nga hapit nang sudlon sa mga Israelinhon ingong “usa ka yuta diin ang mga bato puthaw ug gikan sa mga bukid ikaw magmina ug tumbaga.”—Deu 8:9; tan-awa ang TUMBAGA, BRONSE; PUTHAW; PAGDALISAY, TIGDALISAY.