[gikan sa lintunganayng pulong nga nagkahulogang “nagmando ingong hari” o “hari,” apan may mga bokales sa boʹsheth, “kaulawan,” nga nagpasabot ug pagkasilag].

Usa ka bathala nga nalangkit ilabina sa mga Ammonhanon (1Ha 11:​5, 7, 33); lagmit nga mao ra si Molok (Buh 7:43; itandi ang Am 5:26) ug Milcom. (1Ha 11:​5, 33) Sa Jeremias 32:​35, si Molek gihisgotan uban kang Baal, nga nagpasabot, kon dili man ugaling sila usa ra, lagmit adunay pipila ka kalangkitan nilang duha. Giisip sa daghang awtoridad ang “Molek” ingong titulo inay nga ngalan sa usa ka espesipikong bathala, ug busa, gituohan nga ang ngalang “Molek” lagmit gipadapat ngadto sa pipila ka diyos.

Giuyonan sa kadaghanan nga ang Malcam nga gihisgotan sa 2 Samuel 12:30 ug 1 Cronicas 20:2 mao ang larawang idolo sa Ammonhanong diyos nga si Milcom, o Molek, bisan tuod ang Hebreohanong termino mahimong hubaron nga “ilang hari.” (Itandi ang KJ; AS.) Sa naunang bahin sa asoy diha sa Bibliya ang Ammonhanong hari gihisgotan pinaagi sa iyang ngalan nga Hanun (2Sa 10:1-4); busa, makataronganong mohinapos nga ang ngalang Hanun inay ang Malcam mao unta ang makita diha sa Kasulatanhong rekord kon ang hari inay ang idolo maoy gitumong. Dugang pa, daw dili katuohan nga ang usa ka hari mosul-ob ug korona nga motimbang ug mga 34 kg. Tungod sa samang katarongan gituohan nga gisul-ob ni David ang korona ni Malcam diha sa iyang ulo sa makadiyot lamang, tingali aron ipakita ang iyang kadaogan ibabaw sa bakak nga diyos. Sumala sa mabasa sa Targum, nga gidawat sa daghang mga maghuhubad, ang korona adunay usa lamang ka bililhong bato. Tungod niini gituohang ang bililhong bato, inay ang korona mismo, mao ang gibutang sa ulo ni David.

Paghalad ug Bata Ngadto Kang Molek. Ang balaod sa Diyos ngadto sa Israel naglatid sa silot nga kamatayon kang bisan kinsa, bisan sa usa ka langyawng pumoluyo, nga magahatag sa iyang anak ngadto kang Molek. (Lev 20:2-5) Bisan pa niana, ang apostatang mga Israelinhon sa gingharian sa Juda ug sa napulo-ka-tribong gingharian nagpaagi sa ilang mga anak diha sa kalayo.​—2Ha 17:​17, 18; Eze 23:​4, 36-39.

Ang ‘pagpaagi sa kalayo’ ngadto kang Molek giisip sa pipila nga nagpasabot ug rituwal nga pagputli nga pinaagi niini ang mga bata ideboto o ipahinungod ngadto kang Molek; ang uban nagsabot niini ingong aktuwal nga paghalad. Dili gayod malalis nga ang mga Canaanhon ug ang apostatang mga Israelinhon naghalad sa ilang mga anak. (Deu 12:31; Sal 106:​37, 38) Si Haring Ahaz sa Juda “nagsunog sa iyang mga anak [“anak,” Sy] sa kalayo.” (2Cr 28:3) Ang susamang teksto sa 2 Hari 16:3 mabasa: “Bisan ang iyang kaugalingong anak nga lalaki iyang gipaagi sa kalayo.” Kini nagpasabot nga ang ‘pagpaagi sa kalayo’ usahay susama gayod ug kahulogan sa paghalad. Hinuon, ang pagsimba kang Molek lagmit dili kanunay ug sa tanang dapit managsama. Pananglitan, si Haring Solomon, ubos sa impluwensiya sa iyang langyawng mga asawa, nagtukod ug hatag-as nga mga dapit alang kang Molek ug sa ubang mga bathala, apan sa panahon lamang ni Ahaz nga gihisgotan ang paghalad ug mga bata. (1Ha 11:​7, 8) Walay duhaduha nga kon kining takos kasilagan nga buhat naglungtad na una pa niini, kini gisaway na unta lakip sa ubang mga porma sa idolatriya nga naglungtad na sa panahon sa mga paghari sa nagkalainlaing mga hari. Tungod niini ang pipila ka komentarista mipabor sa opinyon nga ang ekspresyong ‘ipaagi sa kalayo’ sa orihinal gipadapat ngadto sa usa ka rituwal sa pagputli ug sa ulahi nagpasabot sa aktuwal nga paghalad.

“Ang pagpaagi” ngadto kang Molek nga gihisgotan sa nota o footnote sa Levitico 18:21 (Rbi8) dayag nga nagtumong sa pagdeboto o sa pagpahinungod sa mga bata ngadto niining bakak nga diyos. Kining tekstoha gihubad sa nagkalainlaing paagi: “Dili mo ipahinungod ang si bisan kinsa sa imong mga anak ngadto sa pag-alagad kang Molek.” (AT) “Dili mo igahatag ang si bisan kinsa sa imong binhi aron ipaagi sila sa kalayo ngadto kang Molek.” (AS) “Dili mo igahatag ang imong binhi aron ipahinungod ngadto sa idolo nga si Molok.” (Dy) “Dili mo itugot nga ihalad ang bisan kinsa sa imong kaliwat ngadto kang Molek.”​—NW.

Si Ahaz ug Manases mao lamang ang mga hari sa Juda nga gihisgotang nagpaagi sa ilang mga  anak diha sa kalayo. Apan, tungod sa pagdasig niining duha ka hari sa paghalad ug bata, ang batasan dayag nga nakagamot taliwala sa mga Israelinhon sa katibuk-an. (2Ha 16:3; 21:6; Jer 7:31; 19:​4, 5; 32:35; Eze 20:26) Hinuon, may mga panahon nga ang mga bata patyon una inay nga sunogon nga buhi.​—Eze 16:​20, 21.

Si Haring Josias nagdaot sa Topet, ang pangunang sentro sa pagsimba kang Molek didto sa Juda, aron mapugngan ang mga tawo sa pagpaagi sa ilang mga anak diha sa kalayo. (2Ha 23:10-13) Apan kini wala maghanaw sa maong batasan sa tanang panahon. Si Ezequiel, kinsa misugod sa pag-alagad ingong manalagna 16 ka tuig human mamatay si Josias, naghisgot niini ingong nahitabo sa iyang adlaw.​—Eze 20:31.

Gituohan nga ang Molek nga kaniya gihalad ang mga bata maoy pormag tawo apan ang ulo maoy ulo sa torong baka. Ang larawan gikaingong gipainit pag-ayo hangtod nga mobaga ug ang mga bata iitsa ngadto sa nagtuy-od nga mga bukton niini, sa ingon mahulog ngadto sa nagdilaab nga hudno sa ubos. Kini nga konsepto sa dakong bahin gipasukad sa kahubitan nga gihatag sa Gregong historyador nga si Diodorus Siculus sa unang siglo W.K.P. bahin kang Cronos o Molok sa Cartago.​—Diodorus of Sicily, XX, 14, 4-6.

Mahitungod sa buhat sa astrolohiya maylabot sa pagsimba kang Molek, tan-awa ang ASTROLOGO.